Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yun — bəzi məməli heyvanların dərisinin üstünü örtən və heyvandan (adətən qoyun, dəvə və s.) qırxılan tüklər.
Ümumi məlumat
Lifli materiallar içərisində birincilik təşkil edən yun əsrlər boyu peşəsi üçün ən yüksək xammal hesab edilmişdir. Bunun üçün insanlar ən çox qoyun yunundan istifadə etmişlər.
Qoyun bir qayda olaraq iki dəfə, nadir hallarda il pis gəldikdə, bir dəfə qırxılır. Qırxın dövrü iqlim şəraitilə əlaqədardır. Qırxına aran yerlərdə tez, dağ yerlərində nisbətən gec başlanır. Qırxın yaz və payızda aparılır. Qırxını çobanlar özləri aparır. Bəzən də köməkçilər çobanın və ya sürü sahibinin qohum-əqrəbasından olur. Qırxın qırxlıq aləti vasitəsilə aparılır. Hər bir qırxınçı gündə 20–30 baş, təcrübəli qırxınçılar isə 40 başa qədər qoyun qırxa bilər.
Yaz qırxını sürülər yaylağa aparılmazdan əvvəl, payız qırxını isə sürülər yaylaqdan qışlağa dönən vaxt aparılırdı. Yaz yunu daha keyfiyyətli və toxuculuq üçün əlverişli sayılır. Xalq arasında "yapağı" payız yunu, "güzəm" yaz yunu adlanır. Bir qayda olaraq, qoyunun qırxılığa düşüb ölməməsi üçün onu ac olan zaman qırxırlar. Sürü arxaca yığılır. Çoban qoyunu tutub yıxır və qırxılıq ipi ilə qoyunun ayaqlarını bağlayır.
Dəvə yunu əsrlər boyu ən keyfiyətli və ondan hazırlanan paltar və palazlar ən davamlı hesab olunmuşdur. Onun yunu zərif yunlu qoyunun yunundan yüksək qiymətləndirilir. Bir qayda olaraq dəvə ildə bir dəfə aprel-may aylarında qırxılır. Qırxım vaxtı qışın uzun sürməsi, yayın tez gəlməsi ilə bağlıdır. Qışdan gümrah çıxan dəvə yununu tez tökmək istədikdə onu əllə asanlıqla yolmaq olur. Dəvə arıq düşəndə onu qırxılıqla qırxırlar. Dəvənin yununun miqdarı yaşı, cinsi və bəslənməsindən asılıdır. Dəvə 13–15 kq, bəzən də artıq yun verir.
Dəvə yunundan təkcə toxuculuqda deyil, həm də, xalq təbabətində istifadə olunmuşdur. Adətən, dəvə yununu yandırıb isti külünü yaraya qoymaqla qanaxmanı dayandırırlar. Bədnəzərdən qorunmaq üçün də dəvə yunundan istifadə etmişlər. Müəyyən miqdar dəvə yununu parçaya tikib insanın və ya heyvanın münasib yerinə bərkidirlər.
Yerli əhali yundan keçə, xalça, parça, çuval, xurcun, heybə, sicim, örkən və s. şeylər toxuyub hazırlamışlar.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Yun bezi memeli heyvanlarin derisinin ustunu orten ve heyvandan adeten qoyun deve ve s qirxilan tukler Umumi melumatLifli materiallar icerisinde birincilik teskil eden yun esrler boyu pesesi ucun en yuksek xammal hesab edilmisdir Bunun ucun insanlar en cox qoyun yunundan istifade etmisler Yapagi Qoyun bir qayda olaraq iki defe nadir hallarda il pis geldikde bir defe qirxilir Qirxin dovru iqlim seraitile elaqedardir Qirxina aran yerlerde tez dag yerlerinde nisbeten gec baslanir Qirxin yaz ve payizda aparilir Qirxini cobanlar ozleri aparir Bezen de komekciler cobanin ve ya suru sahibinin qohum eqrebasindan olur Qirxin qirxliq aleti vasitesile aparilir Her bir qirxinci gunde 20 30 bas tecrubeli qirxincilar ise 40 basa qeder qoyun qirxa biler Guzem Yaz qirxini suruler yaylaga aparilmazdan evvel payiz qirxini ise suruler yaylaqdan qislaga donen vaxt aparilirdi Yaz yunu daha keyfiyyetli ve toxuculuq ucun elverisli sayilir Xalq arasinda yapagi payiz yunu guzem yaz yunu adlanir Bir qayda olaraq qoyunun qirxiliga dusub olmemesi ucun onu ac olan zaman qirxirlar Suru arxaca yigilir Coban qoyunu tutub yixir ve qirxiliq ipi ile qoyunun ayaqlarini baglayir Deve yunu esrler boyu en keyfiyetli ve ondan hazirlanan paltar ve palazlar en davamli hesab olunmusdur Onun yunu zerif yunlu qoyunun yunundan yuksek qiymetlendirilir Bir qayda olaraq deve ilde bir defe aprel may aylarinda qirxilir Qirxim vaxti qisin uzun surmesi yayin tez gelmesi ile baglidir Qisdan gumrah cixan deve yununu tez tokmek istedikde onu elle asanliqla yolmaq olur Deve ariq dusende onu qirxiliqla qirxirlar Devenin yununun miqdari yasi cinsi ve beslenmesinden asilidir Deve 13 15 kq bezen de artiq yun verir Deve yunundan tekce toxuculuqda deyil hem de xalq tebabetinde istifade olunmusdur Adeten deve yununu yandirib isti kulunu yaraya qoymaqla qanaxmani dayandirirlar Bednezerden qorunmaq ucun de deve yunundan istifade etmisler Mueyyen miqdar deve yununu parcaya tikib insanin ve ya heyvanin munasib yerine berkidirler Yerli ehali yundan kece xalca parca cuval xurcun heybe sicim orken ve s seyler toxuyub hazirlamislar