Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qastarbayter (almanca: Gastarbeiter tərcüməsi qonaq-işçi deməkdir) — öz vətənlərindən uzaqlarda yaşayan və hər hansı bir işlə məşğul olan əcnəbi işçilər. 1990-cı illərin sonunda alman dilində olan bu kəlmə keçmiş SSRİ ərazisində baş verən işçi kütləsinin axınına şamil edilmişdir. Əsasən Moskva və Sankt-Peterburqda geniş yayılmışdır.
Almaniyada qastarbayterlər
Alman dilində Qastarbayter analyışı başqa məna daşıyır. O, faşistlər dövründə işlədilən "Fremdarbayter" (yəni əcnəbi işçilər) kəlməsindən yan keçmək üçün işlədilmişdir. Fremdarbayter Almaniyaya işləməyə məcburi gətirilmiş şəxslərə deyilirdi. Köhnə anlayışın işlənməsi ilə yaradılan mənfi assosiasiyanı aradan qaldırmaq üçün yeni kəlmə daxil edilir. Bu yeni kəlmə, yəni qastarbayter alman dövlətinin dəvəti ilə 1960-ci illərdə iqtisadi bumun nəticəsində işçi qüvvəsinə yaranan ehtiyacı ödəmək üçün gələn şəxsləri təsvir edirdi. Alman dövləti ilə müqavilə əsasında o dövrdə Almaniyaya böyük miqdarda türklər, yunanlar, italyanlar, ispanlar, portuqallar və s. gəlirlər. Bu ucuz işçi qüvvəsi daxili bazarda əl əməyinə ehtiyac olan işləri görməli idi.
Müqavilənin əsas şərti rotasiya prinspi ilə bağlı idi. Bunun nəticəsində müəyyən vaxtdan sonra köhnə işçilər öz vətənlərinə qayıtmalı, onların yerlərini isə yeniləri tutmalı idilər. Artıq 70-ci illərdə məlum olmuşdur ki, bu prinsip özünü doğrultmur. Çünki hər dəfə müəssisələr işçiləri yenidən öyrətməli idilər ki, bu da bir çox xərclərlər bağlı idi. Mövcud qanun müəssisələrin təzyiqi altında dəyişdirilir. Bu əcnəbilərə Almaniyada daimi yaşamaq haqqı verir. Həmçinin onlar öz ailələrini də Almaniyaya gətirmək imkanı əldə edirlər. Əvvəllər qastarbayter göndərən ölkələrdən - Yunanıstan, İtaliya və İspaniya AB-yə daxil olduqdan sonra həyat səviyyələrinin yüksəlməsi ilə əlaqədar olaraq bir çox qastarbayterlər öz vətənlərinə qayıtmışlar. Ancaq Türkiyədən və Yuqoslaviyadan gələnlərin geri qayıtması müşahidə olunmur. Əsasən türk mənşəli qastarbayterlərin Almaniyada artıq III nəsli yetişməkdədir. Türkiyə ilə əlaqəsi olmayan bu nəslin alman cəmiyyətinə inteqrasiyası da lazımi səviyyədə deyil. Bu da onların təhsilində və işləməsində böyük problemlər yaradır.
MDB-də qastarbayterlər
MDB ölkələrində qastarbayter fenomeni 90-cı illərdən başlayır. Onların getdiyi əsas ölkə Rusiya sayılır. Rusiyaya əsasən bu işçilər keçmiş sovet respubliklarından gəlirlər. Əfqanıstan, Çin və Vyetnam da bu ölkələr arasındadır. Onlar Rusiayda tikintidə və xidmət sahəsində çalışırlar. Rusiyanın böyük şəhərlərində də qastarbayterlər çalışırlar. MDB məkanında hökm sürən qastarbayter axını Almaniyada olandan kəskin fərqlənir. Almaniyada bu, dövlət səviyyəsində müqavilələr əsasında edilirdisə, Rusiyada yalnız ayrı-ayrı şəxslərin şəxsi istəkləri əsasında baş verir. Ortada heç bir müqavilə olmadan onların Rusiyada işləməsi çox vaxt qeyri leqal xarakter daşıyır. Nəticədə bu şəxslərin hüquqları tapdalanır, onları daha ucuz işlətmək üçün şərait yaranır.
Links
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qastarbayter almanca Gastarbeiter tercumesi qonaq isci demekdir oz vetenlerinden uzaqlarda yasayan ve her hansi bir isle mesgul olan ecnebi isciler 1990 ci illerin sonunda alman dilinde olan bu kelme kecmis SSRI erazisinde bas veren isci kutlesinin axinina samil edilmisdir Esasen Moskva ve Sankt Peterburqda genis yayilmisdir Almaniyada qastarbayterlerAlman dilinde Qastarbayter analyisi basqa mena dasiyir O fasistler dovrunde isledilen Fremdarbayter yeni ecnebi isciler kelmesinden yan kecmek ucun isledilmisdir Fremdarbayter Almaniyaya islemeye mecburi getirilmis sexslere deyilirdi Kohne anlayisin islenmesi ile yaradilan menfi assosiasiyani aradan qaldirmaq ucun yeni kelme daxil edilir Bu yeni kelme yeni qastarbayter alman dovletinin deveti ile 1960 ci illerde iqtisadi bumun neticesinde isci quvvesine yaranan ehtiyaci odemek ucun gelen sexsleri tesvir edirdi Alman dovleti ile muqavile esasinda o dovrde Almaniyaya boyuk miqdarda turkler yunanlar italyanlar ispanlar portuqallar ve s gelirler Bu ucuz isci quvvesi daxili bazarda el emeyine ehtiyac olan isleri gormeli idi Muqavilenin esas serti rotasiya prinspi ile bagli idi Bunun neticesinde mueyyen vaxtdan sonra kohne isciler oz vetenlerine qayitmali onlarin yerlerini ise yenileri tutmali idiler Artiq 70 ci illerde melum olmusdur ki bu prinsip ozunu dogrultmur Cunki her defe muessiseler iscileri yeniden oyretmeli idiler ki bu da bir cox xerclerler bagli idi Movcud qanun muessiselerin tezyiqi altinda deyisdirilir Bu ecnebilere Almaniyada daimi yasamaq haqqi verir Hemcinin onlar oz ailelerini de Almaniyaya getirmek imkani elde edirler Evveller qastarbayter gonderen olkelerden Yunanistan Italiya ve Ispaniya AB ye daxil olduqdan sonra heyat seviyyelerinin yukselmesi ile elaqedar olaraq bir cox qastarbayterler oz vetenlerine qayitmislar Ancaq Turkiyeden ve Yuqoslaviyadan gelenlerin geri qayitmasi musahide olunmur Esasen turk menseli qastarbayterlerin Almaniyada artiq III nesli yetismekdedir Turkiye ile elaqesi olmayan bu neslin alman cemiyyetine inteqrasiyasi da lazimi seviyyede deyil Bu da onlarin tehsilinde ve islemesinde boyuk problemler yaradir MDB de qastarbayterlerMDB olkelerinde qastarbayter fenomeni 90 ci illerden baslayir Onlarin getdiyi esas olke Rusiya sayilir Rusiyaya esasen bu isciler kecmis sovet respubliklarindan gelirler Efqanistan Cin ve Vyetnam da bu olkeler arasindadir Onlar Rusiayda tikintide ve xidmet sahesinde calisirlar Rusiyanin boyuk seherlerinde de qastarbayterler calisirlar MDB mekaninda hokm suren qastarbayter axini Almaniyada olandan keskin ferqlenir Almaniyada bu dovlet seviyyesinde muqavileler esasinda edilirdise Rusiyada yalniz ayri ayri sexslerin sexsi istekleri esasinda bas verir Ortada hec bir muqavile olmadan onlarin Rusiyada islemesi cox vaxt qeyri leqal xarakter dasiyir Neticede bu sexslerin huquqlari tapdalanir onlari daha ucuz isletmek ucun serait yaranir LinksVikianbarda Qastarbayter ile elaqeli mediafayllar var