Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qanlı Milad — 20 dekabr və ya 21 dekabr 1963-cü ildə Kipr türklərinə qarşı silahlı hücumlara verilən addır. Bu adada icmalararası qarşıdurmaların başlanğıcı hesab olunur. Hadisələrdə cəmi 364 Kipr Türkü və 174 Kiprli Yunan həyatını itirdi.
| Qanlı Milad | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Akritas planı
İsveçrənin Sürix şəhərində Yunanıstan, Türkiyə və Birləşmiş Krallıq arasında keçirilən görüşlərdə hazırlanan konstitusiya ilə 16 avqust 1960 tarixində Kipr Respublikası müstəqil bir dövlət olaraq quruldu. Kipr Respublikasının ilk prezidenti seçilən III Makarios Kiprin 1961-ci ildə mövcud konstitusiya ilə idarə edilə bilməyəcəyini iddia etməyə başladı və 1963-cü ilin noyabrında konstitusiyaya on üç maddəyə dəyişiklik təklif etdi. Kipr Türk Birliyinin bu dəyişiklikləri qəbul etməsi üçün Kiprli Rum fanatikləri adı altında adada gərginliyi artıran qəzetlər nəşr etməyə davam etdilər.
Qanlı Milad
1963-cü il dekabrın 20-nə keçən gecə Nikosiyanın Tahtakale rayonunda avtomobillərə atəş açması nəticəsində Zeki Halil və Cemaliye Emirali öldürüldü. İlk başda 30 kənd hücuma məruz qaldı. Ümumilikdə 103 kəndə hücum edildi.Nikosiyanın Kiçik Qaymaqlı mahalı mühasirə altına alınmışdı. bölgəsində Türklərə qarşı bir hücum təşkil edildi. Larnaka və Tuzla bölgələrində Türk evləri atəşə tutuldu və doqquz adam öldü. Bölgədəki 13 Türk kəndinin sakinləri 23 dekabr tarixindən etibarən daha böyük Türk kəndlərinə köç etdi. 1 yanvar 1964-cü ildə Daily Herald aşağıdakıları bildirdi:
Türk evlərinə gələndə dəhşətə gəldim. Divarlar istisna olmaqla, tamamilə məhv edilmişdi. Şübhə edirəm ki, hətta bir hücumu belə məhv ola bilər.
Ayvasıldakı hadisələr
Ayvasılda Türklərə qarşı hücumlar edildi. Bu hücumlar 21–22 dekabr tarixlərində baş verib. Xəlil Sədrazam kənddə əvvəlcə 12 nəfərin öldürüldüyünü bildirir. Sonra onu öldürməyə davam etdiklərini söyləyir. 3 yanvar 1964-cü ildə 9 nəfərin cəsədi tapıldı və dəfn edildi. 13 yanvar 1964-cü ilə qədər davam edən qazıntılar zamanı 21 nəfərin qalıqları tapıldı. Öldürülənlər Nikosiya Tekke Bağında (Şəhidlik) dəfn edildi.
Kumsal Basqını
24 dekabr 1963-cü ildə Nikosiyanın Kumsal rayonunda 11 nəfər öldürüldü. Bunlardan 4-ü Təqaüdçü Tibbi Briqada generalı ailəsi idi (o vaxtlar Kiprdə 650 şəxsi heyəti olanKipr Türk Qüvvələri Alayı Komandanlığının mayoru). İlhan'ın evindəki hamamda həyat yoldaşı Mürkün İlhan və övladları Murat, Kutsi və Hakan ölü tapıldı. Basqının edildiyi ev daha sonra Barbarizm Muzeyi olaraq ziyarətçilər üçün açıldı.
Nəticələr
364 Kipr Türkü və 174 Kiprli Yunan həyatını itirdi və 8,667 Kipr Türkü 103 kəndi tərk etdi. 22 dekabr 1985-ci il tarixli Milliyet qəzetində köç etməyə məcbur olanların sayı 25 min, 23 dekabr 1993-cü il tarixli qəzetdə isə sayının 30 min olduğu bildirilir. John Terence O'Neill və Nicholas Rees, 30.000 Kipr Türkünün köç etməli olduqlarını ifadə etdi. Dekabrın 25-də Kipr Türk Qüvvələri alayı yerləşdirildi və Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus döyüş təyyarələri Nikosiya üzərindən xəbərdarlıq uçuşlarına başlamışdılar. Hadisələr üstünə 30 dekabr 1963-cü il günü toplanan Birləşmiş Krallıq, Türkiyə və Yunanıstan hökumətləri Yaşıl xətti təyin edən Yaşıl Xətt Anlaşması edildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Kanlı Noel" den ders almalıyız (1)", 5 Ocak 2009 tarihli Önce Vatan gazetesi [ölü keçid]
- "Kanlı Noel' temizlik operasyonuydu!", 21 mart 2007 tarihli Sabah gazetesi
- Central Intelligence Agency. (İngilizce). 2018-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 Ocak 2016.
- Oberling, Pierre. The road to Bellapais (1982), Social Science Monographs, sf.120 2014-07-07 at the Wayback Machine: "According to official records, 364 Turkish Cypriots and 174 Greek Cypriots were killed during the 1963–1964 crisis."
- Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 231. sayfa.
- Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa, Alfa Yayınları, Şubat 2007, .
- Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 239. sayfa.
- İsmail, Sabahattin. 20 Temmuz Barış Harekatının nedenleri, gelişimi, sonuçları ; 105. sayfa, Kastaş A. Ş. Yayınları, 1988, .
- Kürşad, Fikret; Haşim Altan, Mustafa; Egeli, Sabahattin. Belgelerle Kıbrısʼta Yunan emperyalizmi; 195. sayfa, Kutsun Yayınevi, 1978.
- Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği Yayınları. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri.
- "Kıbrıs Türk'ü Kanlı Noel'i andı".
- Belgelerle Türk tarihi; 25–29. sayfa, Menteş Kitabevi, 2001.
- Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği Yayınları. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri.
- Stephen, Michael. The Cyprus question (1997), The British-Northern Cyprus Parliamentary Group, sf. 15
- Türk dünyası araştırmaları; 176. sayfa, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1989.
- Kıbrıs'ta Varoluş Mücadelemiz ve Anıtlarımız.
- . "Siyah beyaz düşler". 2010-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 21 Aralık 2010.
- 14 Ocak 1964 tarihli gazetesi
- ""KKTC'de kumsal baskını şehitleri anıldı" 24 Aralık 2007 tarihli Milliyet gazetesi". 2016-12-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-13.
- . "Kanlı Noel'in içyüzü".
- John Terence O'Neill, Nicholas Rees. nited Nations peacekeeping in the post-Cold War era (2005), Taylor & Francis, sf.81 2020-08-13 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- Tarih Araştırmaları: 1964 Olayları 2014-04-08 at the Wayback Machine
- "Kanlı Noel katliamı unutulmadı", 25 Aralık 2008 tarihli Yeni Çağ gazetesi 2008-12-25 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qanli Milad 20 dekabr ve ya 21 dekabr 1963 cu ilde Kipr turklerine qarsi silahli hucumlara verilen addir Bu adada icmalararasi qarsidurmalarin baslangici hesab olunur Hadiselerde cemi 364 Kipr Turku ve 174 Kiprli Yunan heyatini itirdi Qanli Milad Vikianbarda elaqeli mediafayllarAkritas planiIsvecrenin Surix seherinde Yunanistan Turkiye ve Birlesmis Kralliq arasinda kecirilen goruslerde hazirlanan konstitusiya ile 16 avqust 1960 tarixinde Kipr Respublikasi musteqil bir dovlet olaraq quruldu Kipr Respublikasinin ilk prezidenti secilen III Makarios Kiprin 1961 ci ilde movcud konstitusiya ile idare edile bilmeyeceyini iddia etmeye basladi ve 1963 cu ilin noyabrinda konstitusiyaya on uc maddeye deyisiklik teklif etdi Kipr Turk Birliyinin bu deyisiklikleri qebul etmesi ucun Kiprli Rum fanatikleri adi altinda adada gerginliyi artiran qezetler nesr etmeye davam etdiler Qanli Milad1963 cu il dekabrin 20 ne kecen gece Nikosiyanin Tahtakale rayonunda avtomobillere ates acmasi neticesinde Zeki Halil ve Cemaliye Emirali olduruldu Ilk basda 30 kend hucuma meruz qaldi Umumilikde 103 kende hucum edildi Nikosiyanin Kicik Qaymaqli mahali muhasire altina alinmisdi bolgesinde Turklere qarsi bir hucum teskil edildi Larnaka ve Tuzla bolgelerinde Turk evleri atese tutuldu ve doqquz adam oldu Bolgedeki 13 Turk kendinin sakinleri 23 dekabr tarixinden etibaren daha boyuk Turk kendlerine koc etdi 1 yanvar 1964 cu ilde Daily Herald asagidakilari bildirdi Turk evlerine gelende dehsete geldim Divarlar istisna olmaqla tamamile mehv edilmisdi Subhe edirem ki hetta bir hucumu bele mehv ola biler Ayvasildaki hadiseler Ayvasilda Turklere qarsi hucumlar edildi Bu hucumlar 21 22 dekabr tarixlerinde bas verib Xelil Sedrazam kendde evvelce 12 neferin oldurulduyunu bildirir Sonra onu oldurmeye davam etdiklerini soyleyir 3 yanvar 1964 cu ilde 9 neferin cesedi tapildi ve defn edildi 13 yanvar 1964 cu ile qeder davam eden qazintilar zamani 21 neferin qaliqlari tapildi Oldurulenler Nikosiya Tekke Baginda Sehidlik defn edildi Kumsal Basqini 24 dekabr 1963 cu ilde Nikosiyanin Kumsal rayonunda 11 nefer olduruldu Bunlardan 4 u Teqaudcu Tibbi Briqada generali ailesi idi o vaxtlar Kiprde 650 sexsi heyeti olanKipr Turk Quvveleri Alayi Komandanliginin mayoru Ilhan in evindeki hamamda heyat yoldasi Murkun Ilhan ve ovladlari Murat Kutsi ve Hakan olu tapildi Basqinin edildiyi ev daha sonra Barbarizm Muzeyi olaraq ziyaretciler ucun acildi Neticeler 364 Kipr Turku ve 174 Kiprli Yunan heyatini itirdi ve 8 667 Kipr Turku 103 kendi terk etdi 22 dekabr 1985 ci il tarixli Milliyet qezetinde koc etmeye mecbur olanlarin sayi 25 min 23 dekabr 1993 cu il tarixli qezetde ise sayinin 30 min oldugu bildirilir John Terence O Neill ve Nicholas Rees 30 000 Kipr Turkunun koc etmeli olduqlarini ifade etdi Dekabrin 25 de Kipr Turk Quvveleri alayi yerlesdirildi ve Turkiye Herbi Hava Quvvelerine mexsus doyus teyyareleri Nikosiya uzerinden xeberdarliq ucuslarina baslamisdilar Hadiseler ustune 30 dekabr 1963 cu il gunu toplanan Birlesmis Kralliq Turkiye ve Yunanistan hokumetleri Yasil xetti teyin eden Yasil Xett Anlasmasi edildi Hemcinin baxKipr Kipr bohrani Kipr turkleriIstinadlar Kanli Noel den ders almaliyiz 1 5 Ocak 2009 tarihli Once Vatan gazetesi olu kecid Kanli Noel temizlik operasyonuydu 21 mart 2007 tarihli Sabah gazetesi Central Intelligence Agency Ingilizce 2018 12 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 Ocak 2016 Oberling Pierre The road to Bellapais 1982 Social Science Monographs sf 120 2014 07 07 at the Wayback Machine According to official records 364 Turkish Cypriots and 174 Greek Cypriots were killed during the 1963 1964 crisis Hasguler Mehmet Subat 2007 a g e 231 sayfa Hasguler Mehmet Kibris ta Enosis ve Taksim Politikalarinin Sonu 238 sayfa Alfa Yayinlari Subat 2007 ISBN 975 297 836 3 Hasguler Mehmet Subat 2007 a g e 239 sayfa Ismail Sabahattin 20 Temmuz Baris Harekatinin nedenleri gelisimi sonuclari 105 sayfa Kastas A S Yayinlari 1988 ISBN 975 763 905 2 Kursad Fikret Hasim Altan Mustafa Egeli Sabahattin Belgelerle Kibrisʼta Yunan emperyalizmi 195 sayfa Kutsun Yayinevi 1978 Kibris Turk Mucahitler Dernegi Yayinlari Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde Toren Bayram ve Anma Gunleri Kibris Turk u Kanli Noel i andi Belgelerle Turk tarihi 25 29 sayfa Mentes Kitabevi 2001 Kibris Turk Mucahitler Dernegi Yayinlari Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde Toren Bayram ve Anma Gunleri Stephen Michael The Cyprus question 1997 The British Northern Cyprus Parliamentary Group sf 15 Turk dunyasi arastirmalari 176 sayfa Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi 1989 Kibris ta Varolus Mucadelemiz ve Anitlarimiz Siyah beyaz dusler 2010 06 12 tarixinde Istifade tarixi 21 Aralik 2010 14 Ocak 1964 tarihli gazetesi KKTC de kumsal baskini sehitleri anildi 24 Aralik 2007 tarihli Milliyet gazetesi 2016 12 31 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 13 Kanli Noel in icyuzu John Terence O Neill Nicholas Rees nited Nations peacekeeping in the post Cold War era 2005 Taylor amp Francis sf 81 2020 08 13 at the Wayback MachineXarici kecidlerTarih Arastirmalari 1964 Olaylari 2014 04 08 at the Wayback Machine Kanli Noel katliami unutulmadi 25 Aralik 2008 tarihli Yeni Cag gazetesi 2008 12 25 at the Wayback Machine