Sabutay bahadur (Monqolca: Сүбээдэй / Sübe'edei, Sübütei, Farsca: سوبداى بهادر Sūbdā'ī bahādur, Çincə: 速不台 ya da 速別額台; təq. 1175, Burxan Xaldun dağı – 1248), Çingiz xan və Ügedey xanınn öndə gələn tümən bəyi idi. Türk əsillidir.
Sabutay bahadur | |
---|---|
Doğum tarixi | təq. 1175 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1248 |
Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
Sabutayın dəqiq doğum tarixi bəlli olmasa da, onun təxminən 1176-cı ildə müasir Monqolustan sərhədlərində yerləşən Urianxay bölgəsində anadan olduğu təxmin edilir. Atasının adı Suri Bahadur, anasının adı Höelün xatındır. Sabutay Urianxay tayfasından monqol əsilzadəsi olaraq doğulmuşdur.
Sabutay gənc yaşlarında Çingiz xanın xidmətinə girdi.Çingiz xanın ordusunda sürətlə yüksələn Sabutay istedadlı sərkərdə olduğunu tez bir zamanda sübut etdi. Sabutay Çingiz xanın qərb səfərlərində iştirak etmiş və bir çox mühüm döyüşlərdə qələbələr qazanmışdır. Bu döyüşlərə (1223), (1240) və (1241) daxildir. Eyni vaxtda Subutay 1241-ci ildə Avropaya ekspedisiya təşkil edərək Macarıstan və Polşanı işğal etdi.Çingiz xanın ölümündən sonra Ögedey xanın ən mühüm sərkərdələrindən biri oldu. Sabutay Monqol İmperiyasının Avropa və Yaxın Şərqə yürüşlərində mühüm rol oynamışdır.
Sabutay istedadlı komandir olmaqla yanaşı, həm də ağıllı və hiyləgər strateq idi. O, düşmənlərini təəccübləndirmək üçün taktiki manevrlərdən istifadə etməkdə usta idi. Üstəlik, nizam-intizamlı və sadiq ordu qurmağı bacardı.
Sabutay Monqol İmperiyasının ən mühüm sərkərdələrindən biri hesab olunur. Onun yürüşləri və qələbələri ilə Monqol İmperatorluğunun genişlənməsində mühüm rol oynamışdır. Sabutayın ekspedisiyaları Avropa və Asiyanın tarixinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir.
Sabutayın ölümünün dəqiq səbəbi bilinməsə də, onun qocalıqdan və ya xəstəlikdən öldüyü təxmin edilir. Ölümündən sonra Monqol İmperiyasının ən mühüm sərkərdələrindən biri hesab olunurdu. Onun yürüşləri və qələbələri ilə Monqol imperiyasının genişlənməsində mühüm rol oynamışdır. Sabutayın ölümündən sonra Monqol İmperiyası tənəzzül dövrünə qədəm qoydu. Bu geriləmədə Sabutayın yoxluğunun mühüm rol oynadığı düşünülür.
Ailəsi
Sabutay bahadurun Teymur buğa, Kukucu və Uryanxatay adlı oğlanları vardı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Weatherford,Jack.(2004).Genghis Khan and the Making of the Modern World.New York:Three Rivers Press
- Grousset, René. (1970).The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. London: Rutgers University
- Man, John. (1987).Genghis Khan: Life, Death, and Conquests. New York: St. Martin's Press.
- Morgan, David. (1990).The Mongols. Oxford: Blackwell Publishing.
- May, Timothy. (1989).The Mongol Conquests in World History. London: Reaktion Books.
- Ratchnevsky, Paul. (1993).Genghis Khan: His Life and Legacy. Oxford: Blackwell Publishing.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sabutay bahadur Monqolca Sүbeedej Sube edei Subutei Farsca سوبداى بهادر Subda i bahadur Cince 速不台 ya da 速別額台 teq 1175 Burxan Xaldun dagi 1248 Cingiz xan ve Ugedey xaninn onde gelen tumen beyi idi Turk esillidir Sabutay bahadurDogum tarixi teq 1175Dogum yeri Burxan Xaldun dagi MonqolustanVefat tarixi 1248Fealiyyeti herbi lider d Sabutayin deqiq dogum tarixi belli olmasa da onun texminen 1176 ci ilde muasir Monqolustan serhedlerinde yerlesen Urianxay bolgesinde anadan oldugu texmin edilir Atasinin adi Suri Bahadur anasinin adi Hoelun xatindir Sabutay Urianxay tayfasindan monqol esilzadesi olaraq dogulmusdur Sabutay genc yaslarinda Cingiz xanin xidmetine girdi Cingiz xanin ordusunda suretle yukselen Sabutay istedadli serkerde oldugunu tez bir zamanda subut etdi Sabutay Cingiz xanin qerb seferlerinde istirak etmis ve bir cox muhum doyuslerde qelebeler qazanmisdir Bu doyuslere 1223 1240 ve 1241 daxildir Eyni vaxtda Subutay 1241 ci ilde Avropaya ekspedisiya teskil ederek Macaristan ve Polsani isgal etdi Cingiz xanin olumunden sonra Ogedey xanin en muhum serkerdelerinden biri oldu Sabutay Monqol Imperiyasinin Avropa ve Yaxin Serqe yuruslerinde muhum rol oynamisdir Sabutay istedadli komandir olmaqla yanasi hem de agilli ve hiyleger strateq idi O dusmenlerini teeccublendirmek ucun taktiki manevrlerden istifade etmekde usta idi Ustelik nizam intizamli ve sadiq ordu qurmagi bacardi Sabutay Monqol Imperiyasinin en muhum serkerdelerinden biri hesab olunur Onun yurusleri ve qelebeleri ile Monqol Imperatorlugunun genislenmesinde muhum rol oynamisdir Sabutayin ekspedisiyalari Avropa ve Asiyanin tarixine ehemiyyetli derecede tesir gostermisdir Sabutayin olumunun deqiq sebebi bilinmese de onun qocaliqdan ve ya xestelikden olduyu texmin edilir Olumunden sonra Monqol Imperiyasinin en muhum serkerdelerinden biri hesab olunurdu Onun yurusleri ve qelebeleri ile Monqol imperiyasinin genislenmesinde muhum rol oynamisdir Sabutayin olumunden sonra Monqol Imperiyasi tenezzul dovrune qedem qoydu Bu gerilemede Sabutayin yoxlugunun muhum rol oynadigi dusunulur AilesiSabutay bahadurun Teymur buga Kukucu ve Uryanxatay adli oglanlari vardi Hemcinin baxBoyuk Monqol imperiyasi Cingiz xanIstinadlarWeatherford Jack 2004 Genghis Khan and the Making of the Modern World New York Three Rivers Press Grousset Rene 1970 The Empire of the Steppes A History of Central Asia London Rutgers University Man John 1987 Genghis Khan Life Death and Conquests New York St Martin s Press Morgan David 1990 The Mongols Oxford Blackwell Publishing May Timothy 1989 The Mongol Conquests in World History London Reaktion Books Ratchnevsky Paul 1993 Genghis Khan His Life and Legacy Oxford Blackwell Publishing