Artur Zifeld (tam adı: Zifeld-Simumyaqi Artur Rudolfoviç; 1889, Tallin – 1939) — Azərbaycan tarixçisi, ölkəşünas, 1921–1926-cı illərdə Bakı Xalq Maarif Şöbəsinin müdiri, Ali Partiya Məktəbinin təhsil bölməsinin rəhbəri, 1923–1930-cu illərdə isə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö (Araşdırma) Cəmiyyətinin sədr müavini, həqiqi üzvü və elmi katibi, Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft İnstitutunda ölkəşünaslığın tarixi-etnoqrafik şöbəsinin müdiri, 1935–1937-ci illərdə Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun, Xarici dillər və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, 1937-ci il mayın 8-dən iyunun 1-ə qədər SSRİ EA-nın Azərbaycan filialının Tarix, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun direktoru, repressiya qurbanı.
Artur Zifeld | |
---|---|
Zifeld-Simumyaqi Artur Rudolfoviç | |
Doğum tarixi | 1889 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1939 |
Milliyyəti | eston |
Atası | Rudolf |
Elm sahəsi | tarix |
Həyatı
Zifeld Artur Ruldolfoviç 1889-cu ildə Estoniyanın indiki Tallin, keçmiş Revel şəhərində zəhmətkeş ailəsində anadan olub. Milliyyət baxımdan estondur. 1898–1905-ci illərdə Odessada RU lüteran-kilsə prixod məktəbində təhsil alıb. 1905–1912-ci illərdə inqilabi fəaliyyətdə fəal iştirak edir. 1912-ci ildə Almaniyaya emiqrasiya edir. 1917-ci ilə qədər İsveçrədə yaşayaraq V. İ. Leninlə birlikdə çalışır. 1917–1921-ci illərdə Odessada, Kubanda, Tiflisdə mədəni-maarifçilik fəaliyyəti ilə məşğul olur. 1921-ci ildə Bakıya qayıdaraq bir müddət Azərbaycanda fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1932–1935-ci illərdə Gürcüstanda qısa müddətli fəaliyyətindən sonra yenidən Azərbaycana qayıtmışdır. 1939-cu il iyun ayının 21-də SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının Xüsusi Müşavirəsində İslah Əmək düşərgəsində 8 illik məcburi əməyə cəlb edilərək repressiyaya məruz qalmışdır. Cəzasını Kolımda çəkərək 1939-cu il dekabr ayının 6-da vəfat etmişdir. Ölümündən sonra, 1956-cı ildə bərat alır.
Elmi-təşkilati fəaliyyəti
1921–1926-cı illərdə Bakı Xalq Maarif Şöbəsinin müdiri, Ali Partiya Məktəbinin təhsil bölməsinin rəhbəri vəzifəsində işləyir. 1925–1926-cı illərdə I Ümumittifaq Türkoloji Qurultayının çağırışı üzrə təşkilati komissiyanın məsul katibi idi. 1923–1930-cu illərdə isə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö (Araşdırma) Cəmiyyətinin sədr müavini, həqiqi üzvü və elmi katibi vəzifəsində çalışır. 1930-cu ildən Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft İnstitutunda ölkəşünaslığın tarixi-etnoqrafik şöbəsinin müdiri olur. 1932–1935-ci illərdə Gürcüstanda Qafqazşünaslıq İnstitutunun dil şöbəsinin müdiri və baş mütəxxəsisi kimi işləyir. Daha sonra Azərbaycanda SSRİ EA-nın Azərbaycan filialının dil şöbəsinin baş mütəxxəsisi, 1935–1937-ci illərdə Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun, Xarici dillər və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru olur. 1937-ci il mayın 8-dən iyunun 1-ə qədər SSRİ EA-nın Azərbaycan filialının Tarix, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutuna rəhbərlik edib. Xəzər dili barədə dissertasiya yazıb. İnstitutun bir sıra əməkdaşlarının (X. Zeynallı, B. V. Çobanzadə və b.) həbsindən sonra tənqidə məruz qaldı; 1937-ci ilin sentyabrında İnstitutun direktoru vəzifəsindən azad edildi. SSRİ EA-nın Qədim şərq tarixi üzrə professor-məsləhətçinin həbsindən sonra SSRİ EA-nın Azərbaycan Filialında "ziyanlı iş"ə görə 1938-ci ilin fevral ayının 11-də həbs edildi.
Əsərləri
- Деятельность Общества обследования и изучения Азербайджана за два года // ИООИАз. 1926. № 1. С. 107–112
- Uralo-Altaica. Кн. 1. Баку, 1927
- Предисловие // Чурсин Г. Ф. Программа по сбору этнографических материалов на Кавказе. Баку, 1929
- Тюркологические этюды. Баку, 1930
- Удины. Баку, 1933
- К вопросу о языке хазар // СТ. 1988. № 6. С. 81–88.
İstinadlar
- Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) (rus.). СПб: Петербургское Востоковедение, 2013. 496 с. — (Социальная история отечественной науки о Востоке)
- Qaşqay Ziyəddinoğlu. Repressiyanın 80-ci ili (IV yazı) — UNUDULMUŞ ŞƏRQŞÜNAS: Zifeld-Sumumyaqi 2017-07-17 at the Wayback Machine — 05 iyul 2017
- Тагир-заде А. Эстонский сын азербайджанского народа // Очаг (Таллинн). 1990. № 3 (март). С. 1, 3
- Ашнин Ф. Д., Алпатов В. М. Забытый востоковед Артур Рудольфович Зифельд-Симумяги // Восток. 2001. № 1. С. 104–109
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Artur Zifeld tam adi Zifeld Simumyaqi Artur Rudolfovic 1889 Tallin 1939 Azerbaycan tarixcisi olkesunas 1921 1926 ci illerde Baki Xalq Maarif Sobesinin mudiri Ali Partiya Mektebinin tehsil bolmesinin rehberi 1923 1930 cu illerde ise Azerbaycani Tedqiq ve Tetebbo Arasdirma Cemiyyetinin sedr muavini heqiqi uzvu ve elmi katibi Azerbaycan Elmi Tedqiqat Neft Institutunda olkesunasligin tarixi etnoqrafik sobesinin mudiri 1935 1937 ci illerde Dil ve Edebiyyat Institutunun Xarici diller ve Edebiyyat Institutunun direktoru 1937 ci il mayin 8 den iyunun 1 e qeder SSRI EA nin Azerbaycan filialinin Tarix Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun direktoru repressiya qurbani Artur ZifeldZifeld Simumyaqi Artur RudolfovicDogum tarixi 1889Dogum yeri Tallin Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1939Milliyyeti estonAtasi RudolfElm sahesi tarixHeyatiZifeld Artur Ruldolfovic 1889 cu ilde Estoniyanin indiki Tallin kecmis Revel seherinde zehmetkes ailesinde anadan olub Milliyyet baximdan estondur 1898 1905 ci illerde Odessada RU luteran kilse prixod mektebinde tehsil alib 1905 1912 ci illerde inqilabi fealiyyetde feal istirak edir 1912 ci ilde Almaniyaya emiqrasiya edir 1917 ci ile qeder Isvecrede yasayaraq V I Leninle birlikde calisir 1917 1921 ci illerde Odessada Kubanda Tiflisde medeni maarifcilik fealiyyeti ile mesgul olur 1921 ci ilde Bakiya qayidaraq bir muddet Azerbaycanda fealiyyetini davam etdirmisdir 1932 1935 ci illerde Gurcustanda qisa muddetli fealiyyetinden sonra yeniden Azerbaycana qayitmisdir 1939 cu il iyun ayinin 21 de SSRI Xalq Daxili Isler Komissarliginin Xususi Musaviresinde Islah Emek dusergesinde 8 illik mecburi emeye celb edilerek repressiyaya meruz qalmisdir Cezasini Kolimda cekerek 1939 cu il dekabr ayinin 6 da vefat etmisdir Olumunden sonra 1956 ci ilde berat alir Elmi teskilati fealiyyeti1921 1926 ci illerde Baki Xalq Maarif Sobesinin mudiri Ali Partiya Mektebinin tehsil bolmesinin rehberi vezifesinde isleyir 1925 1926 ci illerde I Umumittifaq Turkoloji Qurultayinin cagirisi uzre teskilati komissiyanin mesul katibi idi 1923 1930 cu illerde ise Azerbaycani Tedqiq ve Tetebbo Arasdirma Cemiyyetinin sedr muavini heqiqi uzvu ve elmi katibi vezifesinde calisir 1930 cu ilden Azerbaycan Elmi Tedqiqat Neft Institutunda olkesunasligin tarixi etnoqrafik sobesinin mudiri olur 1932 1935 ci illerde Gurcustanda Qafqazsunasliq Institutunun dil sobesinin mudiri ve bas mutexxesisi kimi isleyir Daha sonra Azerbaycanda SSRI EA nin Azerbaycan filialinin dil sobesinin bas mutexxesisi 1935 1937 ci illerde Dil ve Edebiyyat Institutunun Xarici diller ve Edebiyyat Institutunun direktoru olur 1937 ci il mayin 8 den iyunun 1 e qeder SSRI EA nin Azerbaycan filialinin Tarix Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutuna rehberlik edib Xezer dili barede dissertasiya yazib Institutun bir sira emekdaslarinin X Zeynalli B V Cobanzade ve b hebsinden sonra tenqide meruz qaldi 1937 ci ilin sentyabrinda Institutun direktoru vezifesinden azad edildi SSRI EA nin Qedim serq tarixi uzre professor meslehetcinin hebsinden sonra SSRI EA nin Azerbaycan Filialinda ziyanli is e gore 1938 ci ilin fevral ayinin 11 de hebs edildi EserleriDeyatelnost Obshestva obsledovaniya i izucheniya Azerbajdzhana za dva goda IOOIAz 1926 1 S 107 112 Uralo Altaica Kn 1 Baku 1927 Predislovie Chursin G F Programma po sboru etnograficheskih materialov na Kavkaze Baku 1929 Tyurkologicheskie etyudy Baku 1930 Udiny Baku 1933 K voprosu o yazyke hazar ST 1988 6 S 81 88 IstinadlarLyudi i sudby Biobibliograficheskij slovar vostokovedov zhertv politicheskogo terrora v sovetskij period 1917 1991 rus SPb Peterburgskoe Vostokovedenie 2013 496 s Socialnaya istoriya otechestvennoj nauki o Vostoke ISBN 978 5 85803 225 0 Qasqay Ziyeddinoglu Repressiyanin 80 ci ili IV yazi UNUDULMUS SERQSUNAS Zifeld Sumumyaqi 2017 07 17 at the Wayback Machine 05 iyul 2017 Tagir zade A Estonskij syn azerbajdzhanskogo naroda Ochag Tallinn 1990 3 mart S 1 3 Ashnin F D Alpatov V M Zabytyj vostokoved Artur Rudolfovich Zifeld Simumyagi Vostok 2001 1 S 104 109