Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zəbi Abdullayev (17 mart 1919, Tıxlı, Xızı rayonu – 13 oktyabr 2002) — azərbaycanlı tarixçi-filosof, beynəlxalq səviyyəli siyasi icmalçı.
| Zəbi Abdullayev | |
|---|---|
| Zəbi Bağır oğlu Abdullayev | |
| Doğum tarixi | 17 mart 1919 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 oktyabr 2002 (83 yaşında) |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı | |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Təhsili | |
Həyatı
İlk illər
Zəbi Abdullayev 17 mart 1919-cu il tarixində Xızının Tıxlı kəndində anadan olmuşdur.
Orta məktəbi Xızıda bitirmişdir. Həmin illər repressiya dövrü idi. Çətin bir dövrdə yaşamasına baxmayaraq, hələ kiçik yaşlarından onun elmə-biliyə böyük həvəsi, marağı olmuşdur. Qəbul imtahanını uğurla verən Zəbi qəbul olunmuşdur. O, hələ məktəb illərindən meylini kitaba salmışdı; hətta ilk təhsilini aldığı Xızı məktəbinin kitabxanasında demək olar ki, oxumadığı kitab qalmamışdır. Tələbəlik illərindən başlayaraq isə o, özünün zəngin şəxsi kitabxanasını yaratmışdır. Onun şəxsi kitabxanasında əsasən oxuduğu Azərbaycanın dahi yazıçı və şairlərinin, Qərb klassiklərinin əsərlərindən ibarət idi. Orada yüzlərlə kitabı toplamışdır.
Əmək fəaliyyətinə başlaması
1937-ci ildə bitirdikdən sonra, Xızıya qayıdaraq, əmək fəaliyyətinə orta məktəbdə tarix müəllimi kimi başlayır. Bu gənc müəllimin yüksək biliyə, aydın təfəkkürə və natiqlik məharətinə malik olması, ictimai sahədə göstərdiyi fəallıq rayon rəhbərliyinin diqqətini cəlb edir və o, çox keçmədən Xızı Rayon Komsomol Komitəsində siyasi məsləhətçi vəzifəsinə işə qəbul edilir.
1941-ci ildə faşistlərə qarşı vuruşmaq üçün ön cəbhəyə – Böyük Vətən müharibəsinə yola düşür. Boylu-buxunlu, canlı-cüssəli olmasa da, cəbhədə ağır döyüşlərin, həmçinin 1943-cü ilin iyul-avqust aylarındakı Kursk döyüşünün iştirakçısı olur. Daha sonra Dnepr cəbhəsi boyunca döyüşlərə cəlb edilmişdir. O, dörd ay davam edən irimiqyaslı döyüşlərdən birində qolundan ağır yaralanır və xeyli qan itirir. Hərbi qospitalda uzun müddət müalicə aldıqdan sonra, 1944-cü ilin əvvəllərində sinəsində döyüş orden və medallar ilə 2-ci qrup əlil kimi ordudan tərxis olunaraq, Vətəninə, dədə-baba yurdu olan doğma Xızıya qayıtmaq məcburiyyətində qalır.
Ordudan sonra
Zəbi Abdullayev yenidən müəllimlik fəaliyyətinə Xızıdakı orta məktəbdə davam edir. Qısa müddət sonra işlədiyi məktəbə direktor vəzifəsinə təyin olunur. Onun burada böyük hörmət və nüfuz qazandığını, təşəbbüskar və geniş dünyagörüşünə malik ziyalı olduğunu görən Xızı rayonunun rəhbərliyi, ona daha yüksək vəzifəni — Rayon İcraiyyə Komitəsində məsul katib vəzifəsini təklif edir.
O, daha sonra rayonun "Qızıl ulduz" qəzetinin redaktoru kimi çalışır. Zəbi Abdullayev 1949–1952-ci illərdə Ali Partiya Məktəbində oxumuş və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Tarix fakültəsində ali təhsil almışdır. O, 1952-ci ildə Xızı Rayon Partiya Komitəsinin ikinci katibi vəzifəsinə yüksəlir.
Sumqayıtda
1956-cı ilin dekabrında Xızı rayonu inzibati-ərazi vahidi kimi ləğv edilir. Bundan sonra, iş dalınca yeni qurulan Sumqayıt şəhərinə üz tutur. Zəbi Abdullayev kimi təcrübəli gənci gənclər şəhərinin rəhbərliyi hörmətlə qarşılayır; ona əvvəlcə "Sosialist Sumqayıtı" qəzetinin redaktoru olmaq təklif edilir. Lakin daha sonra onun Azərbaycan KP MK-nın nomenklaturasında olduğunu nəzərə alaraq, Zəbi Abdullayev Sumqayıt Şəhər Partiya Komitəsində təlimatçı vəzifəsinə işə götürülür. 1957-ci ilin fevral ayında ailəsi ilə birlikdə bu şəhərə köçür. Bir müddət sonra şəhər rəhbərliyi tərəfindən 1 №-li Tikinti trestinin kadrlar şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilir.
Uzun müddət o, Sumqayıtda Partiya Komissiyasının da sədri olmuşdur.
Zəbi Abdullayev ömrünün sonuna kimi respublika "Bilik" Cəmiyyətinin ən fəal üzvlərindən biri idi. O, Sumqayıtdakı müəssisə, idarə və təşkilatlarda dəfələrlə mühazirələr oxumuşdur.
Vəfatıyj
Zəbi Abdullayev 13 oktyabr 2002-ci ildə vəfat etmişdir. Doğulduğu Tıxlı kəndinin qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Kitabları
Gənclik şəhəri olan Sumqayıta Zəbi Abdullayevin gəlişinin heç üç ili tamam olmamış, o, 1959-cu ildə Sumqayıtın yaranmasının 10 illik yubileyi münasibətilə "Sumqayıtın gənc mübarizləri" adlı ilk kitabı hazırlayaraq, nəşr etdirmişdir. Həmin kitab həm bu gün, həm də gələcək üçün ona görə maraqlı və əhəmiyyətli hesab olunur ki, orada Sumqayıtı qurub-yaradan şəxslər haqqında adlar, tarixlər və faktlar göstərilməklə yanaşı kifayət qədər məlumatlar vardır.
Ailəsi
Qızı Sumqayıt Tarix Muzeyinin direktorudur.
Ədəbiyyat
- . "Ürəyi nur çeşməsi olan dost: Sumqayıtın adlı-sanlı ziyalısı Zəbi Abdullayev haqqında vida sözü". "Sumqayıt" qəzeti, 16 noyabr 2002, səh. 3. (az.)
- . "Sumqayıt həm də uzunömürlülər şəhəridir: Veteranlar 80 yaşlı Zəbi Abdullayev və 100 yaşlı Əli Musatafayevin yubileyləri qeyd edildi". "Sumqayıt" qəzeti, 22 yanvar 2000, səh. 3. (az.)
İstinadlar
- Rəhman Orxan. "Sumqayıtın Zəbisi: müdrik insan, canlı ensiklopediya…" 2022-01-25 at the Wayback Machine , 11.04.2019 (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zebi Abdullayev 17 mart 1919 Tixli Xizi rayonu 13 oktyabr 2002 azerbaycanli tarixci filosof beynelxalq seviyyeli siyasi icmalci Zebi AbdullayevZebi Bagir oglu AbdullayevDogum tarixi 17 mart 1919 1919 03 17 Dogum yeri Tixli Xizi rayonu Azerbaycan SSRVefat tarixi 13 oktyabr 2002 2002 10 13 83 yasinda Defn yeri TixliUsagiMilliyyeti azerbaycanliTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji UniversitetiHeyatiIlk iller Zebi Abdullayev 17 mart 1919 cu il tarixinde Xizinin Tixli kendinde anadan olmusdur Orta mektebi Xizida bitirmisdir Hemin iller repressiya dovru idi Cetin bir dovrde yasamasina baxmayaraq hele kicik yaslarindan onun elme biliye boyuk hevesi maragi olmusdur Qebul imtahanini ugurla veren Zebi qebul olunmusdur O hele mekteb illerinden meylini kitaba salmisdi hetta ilk tehsilini aldigi Xizi mektebinin kitabxanasinda demek olar ki oxumadigi kitab qalmamisdir Telebelik illerinden baslayaraq ise o ozunun zengin sexsi kitabxanasini yaratmisdir Onun sexsi kitabxanasinda esasen oxudugu Azerbaycanin dahi yazici ve sairlerinin Qerb klassiklerinin eserlerinden ibaret idi Orada yuzlerle kitabi toplamisdir Emek fealiyyetine baslamasi 1937 ci ilde bitirdikden sonra Xiziya qayidaraq emek fealiyyetine orta mektebde tarix muellimi kimi baslayir Bu genc muellimin yuksek biliye aydin tefekkure ve natiqlik meharetine malik olmasi ictimai sahede gosterdiyi fealliq rayon rehberliyinin diqqetini celb edir ve o cox kecmeden Xizi Rayon Komsomol Komitesinde siyasi meslehetci vezifesine ise qebul edilir Boyuk Veten muharibesinde 1941 ci ilde fasistlere qarsi vurusmaq ucun on cebheye Boyuk Veten muharibesine yola dusur Boylu buxunlu canli cusseli olmasa da cebhede agir doyuslerin hemcinin 1943 cu ilin iyul avqust aylarindaki Kursk doyusunun istirakcisi olur Daha sonra Dnepr cebhesi boyunca doyuslere celb edilmisdir O dord ay davam eden irimiqyasli doyuslerden birinde qolundan agir yaralanir ve xeyli qan itirir Herbi qospitalda uzun muddet mualice aldiqdan sonra 1944 cu ilin evvellerinde sinesinde doyus orden ve medallar ile 2 ci qrup elil kimi ordudan terxis olunaraq Vetenine dede baba yurdu olan dogma Xiziya qayitmaq mecburiyyetinde qalir Ordudan sonra Zebi Abdullayev yeniden muellimlik fealiyyetine Xizidaki orta mektebde davam edir Qisa muddet sonra islediyi mektebe direktor vezifesine teyin olunur Onun burada boyuk hormet ve nufuz qazandigini tesebbuskar ve genis dunyagorusune malik ziyali oldugunu goren Xizi rayonunun rehberliyi ona daha yuksek vezifeni Rayon Icraiyye Komitesinde mesul katib vezifesini teklif edir O daha sonra rayonun Qizil ulduz qezetinin redaktoru kimi calisir Zebi Abdullayev 1949 1952 ci illerde Ali Partiya Mektebinde oxumus ve Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutunun Tarix fakultesinde ali tehsil almisdir O 1952 ci ilde Xizi Rayon Partiya Komitesinin ikinci katibi vezifesine yukselir Sumqayitda 1956 ci ilin dekabrinda Xizi rayonu inzibati erazi vahidi kimi legv edilir Bundan sonra is dalinca yeni qurulan Sumqayit seherine uz tutur Zebi Abdullayev kimi tecrubeli genci gencler seherinin rehberliyi hormetle qarsilayir ona evvelce Sosialist Sumqayiti qezetinin redaktoru olmaq teklif edilir Lakin daha sonra onun Azerbaycan KP MK nin nomenklaturasinda oldugunu nezere alaraq Zebi Abdullayev Sumqayit Seher Partiya Komitesinde telimatci vezifesine ise goturulur 1957 ci ilin fevral ayinda ailesi ile birlikde bu sehere kocur Bir muddet sonra seher rehberliyi terefinden 1 li Tikinti trestinin kadrlar sobesinin reisi vezifesine teyin edilir Uzun muddet o Sumqayitda Partiya Komissiyasinin da sedri olmusdur Zebi Abdullayev omrunun sonuna kimi respublika Bilik Cemiyyetinin en feal uzvlerinden biri idi O Sumqayitdaki muessise idare ve teskilatlarda defelerle muhazireler oxumusdur VefatiyjZebi Abdullayev 13 oktyabr 2002 ci ilde vefat etmisdir Doguldugu Tixli kendinin qebiristanliginda defn olunmusdur KitablariGenclik seheri olan Sumqayita Zebi Abdullayevin gelisinin hec uc ili tamam olmamis o 1959 cu ilde Sumqayitin yaranmasinin 10 illik yubileyi munasibetile Sumqayitin genc mubarizleri adli ilk kitabi hazirlayaraq nesr etdirmisdir Hemin kitab hem bu gun hem de gelecek ucun ona gore maraqli ve ehemiyyetli hesab olunur ki orada Sumqayiti qurub yaradan sexsler haqqinda adlar tarixler ve faktlar gosterilmekle yanasi kifayet qeder melumatlar vardir AilesiQizi Sumqayit Tarix Muzeyinin direktorudur Edebiyyat Ureyi nur cesmesi olan dost Sumqayitin adli sanli ziyalisi Zebi Abdullayev haqqinda vida sozu Sumqayit qezeti 16 noyabr 2002 seh 3 az Sumqayit hem de uzunomurluler seheridir Veteranlar 80 yasli Zebi Abdullayev ve 100 yasli Eli Musatafayevin yubileyleri qeyd edildi Sumqayit qezeti 22 yanvar 2000 seh 3 az IstinadlarRehman Orxan Sumqayitin Zebisi mudrik insan canli ensiklopediya 2022 01 25 at the Wayback Machine 11 04 2019 az