Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Ulduz sarayı — İstanbulda XIX əsrin sonlarında tamamlanan saray kompleksi.
| Ulduz sarayı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | İstanbul |
| Yerləşir | Beşiktaş |
| Aidiyyatı | Osmanlı imperiyası |
| Tikilmə tarixi | 1880 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Material | qranit, mərmər |
| Vəziyyəti | stabil |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ulduz yüksəkliyində yerləşən köşk və qəsrlərdən ibarət saray kompleksinin ilk binası III Səlim tərəfindən anası Mihrişah Sultana inşa edilən qəsr və atası Sultan III Mustafanın adına inşa etdirdiyi rokoko üslubundakı çeşmədir. Daha sonra Sultan II Mahmud 1834-1835-ci illərdə burada bir köşk inşa etdirmiş, ancaq bu bina günümüzə qədər gəlib çatmamışdır. Sultan Əbdülməcid isə burada mövcud olan bütün binaları dağıdaraq 1842-ci ildə anası Bəzmialəm Sultan üçün Dilquşə qəsri adlı yeni bir qəsr inşa etdirmişdir. Hal-hazırda bu qəsr Validə sultan köşkü olaraq tanınır. Sultan Əbdüləziz zamanında da Böyük Mabeyn köşkü, Çit qəsri, Malta köşkü və Çadır köşkü inşa edilmişdir. Sultan II Əbdülhəmid isə taxta çıxdıqdan sonra bir müddət Dolmabağça sarayında yaşamış, daha sonra isə Ulduz sarayına köçmüş və səltənətinin sonuna qədər burada yaşamışdır. Onun səltənətində bölgədə Kiçik Mabeyn köşkü, hərəm binaları, Kənizlər dairəsi, Qızlarağası dairəsi, Şalə köşkü, Ulduz məscidi, teatr binası, dülgər binası, çini emalatxanası, kitabxana binası, şahzadə köşkləri inşa edilmiş və günümüzdəki saray kompleksi meydana gəlmişdir.
Təxminən 4 metr yüksəklikdəki divarlarla əhatə olunan böyük ərazidə yerləşən köşk və qəsrlərdən ibarət bu saray kompleksi, əsas saray bölümü ilə Ulduz parkı adlanan hissədən ibarətdir. Sarayın 4 əsas giriş qapısı var: Qoltuq qapısı, Validə sultan qapısı, Səltənət qapısı və Məcidiyyə qapısı. Şalə köşkü inşa edildikdən sonra burada açılan növbəti qapı da saraya girişi təmin etdi. Səltənət qapısından girdikdə sol tərəfdə Sultan Əbdüləzizin istirahət köşkü olaraq inşa etdirdiyi, inşası Balyan ailəsi tərəfindən həyata keçirilən Böyük Mabeyn köşkü yerləşir. 1866-cı ildə inşa olunan 2 mərtəbəli bu köşk II Əbdülhəmidin bəzi rəsmi iclaslarını apardığı və rəsmi otağının yerləşdiyi binadır. Üst mərtəbəsində Mabeyn müşiri Qazi Osman Paşanın şəxsi otağı vardı. Köşkün aşağı mərtəbəsindəki otaqlar isə mabeynçilər tərəfindən istifadə edilirdi. Osmanlı dövlətində önəmli yeri olan cümə salamlığını izləmək üçün gələn əcnəbi elçilərin və səyyahların məskunlaşması üçün II Əbdülhəmid tərəfindən inşa etdirilən birmərtəbəli seyr köşkü də Böyük Mabeyn köşkünün yanında yerləşir. Yenə Böyük Mabeyn köşkünün yanında yerləşən və iç-içə otaqlardan ibarət olan Çit qəsri Sultan Əbdüləziz dönəmində inşa edilmiş birmərtəbəli bir binadır. 1877-1878 Osmanlı-Rusiya müharibəsi və 1897 Osmanlı-Yunan müharibəsi Çit qəsrində yaradılan qərargahdan idarə edilmişdir.
Mənbə
- Tahsin Paşa, Abdülhamid’in Yıldız Hatıraları, İstanbul 1931;
- Haluk Şehsuvaroğlu, İstanbul Sarayları, İstanbul 1954, s. 26-27;
- a.mlf., Tarihi Odalar, İstanbul 1954, s. 81-90, 99-111, 134-138, 147-150;
- a.mlf., “Yıldız Sarayı’nda Küçük Mabeyn Dairesi”, Resimli Tarih Mecmuası, III/27, İstanbul 1952, s. 1326-1329;
- a.mlf., “31 Mart Vakası ve İkinci Abdülhamid’in Tahttan İndirilişi”, a.e., III/29 (1952), s. 1456-1461;
- Ayşe Osmanoğlu, Babam Abdülhamid, İstanbul 1960, s. 25-29, 66-69;
- Refik Ahmet Sevengil, Saray Tiyatrosu, İstanbul 1962;
- Fuat Ezgü, Yıldız Sarayı Tarihçesi, İstanbul 1962;
- Sedat Hakkı Eldem, Köşkler ve Kasırlar, İstanbul 1969-74, I, s. XI-XIV;
- a.mlf., Boğaziçi Anıları, İstanbul 1979, s. 20;
- Mustafa Cezar, Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi, İstanbul 1971, s. 588-589;
- Gönül Evyapan, Eski Türk Bahçeleri ve Özellikle Eski İstanbul Bahçeleri, Ankara 1972, s. 28;
- A. Minasyan, Osmanlı Sarayının Mimarlığını Yapan Balyan Sülalesi (mezuniyet tezi, 1973), İÜ Ed. Fak. Sanat Tarihi Bölümü; Pars Tuğlacı, Osmanlı Mimarlığında Batılılaşma Dönemi ve Balyan Ailesi, İstanbul 1981, s. 288-316;
- Can Binan, Yıldız Sarayı Yanmış Hususi Daire Kuzey Avlusu Mekansal Oluşumu Sorunlar ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma (yüksek lisans tezi, 1984), Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Ana Bilim Dalı;
- a.mlf., “Yıldız Sarayı Yanmış Hususi Daire ve Çevresi Mekansal Oluşum Süreci ve Restorasyon Sorunları”, Taç, I/2, İstanbul 1986 s. 27-34;
- Önder Küçükerman, Yıldız Çini Fabrikası, İstanbul 1987; Bülent Bilgin, Geçmişte Yıldız Sarayı, İstanbul 1988;
- Metin Sözen, Devletin Evi Saray, İstanbul 1990, s. 196-213;
- Yılmaz Öztuna, “İstanbul Yıldız Sarayı”, Hayat Saraylar İlâvesi, İstanbul, ts., s. 41-52;
- M. Toker, “Yıldız’da Operalar Nasıl Hazırlanırdı?”, Cumhuriyet, İstanbul 24 Eylül 1948;
- Şakir Ziya, “Yıldız Tiyatrosu”, Resimli Tarih Mecmuası, V/51 (1954), s. 2972-2974;
- E. T. Til, “İstanbul’un Sarayları”, TTOK Belleteni, sy. 151 (1954), s. 16-17;
- Oktay Aslanapa, “Yeni Araştırmalarda Türk Saray ve Köşklerinin Yeri”, TK, sy. 3 (1963), s. 23-28;
- Erdoğan Sevgin, “İstanbul Saraylarında Adım Adım: Yıldız Sarayı”, Hayat Tarih Mecmuası, I/5, İstanbul 1966, s. 38-47;
- a.mlf., “İstanbul Saraylarında Adım Adım: Yıldız Parkı ve Şale Köşkü”, a.e., I/6 (1966), s. 53-61;
- Atilla Çetin, “Yıldız Arşivine Dair”, TD, sy. 32 (1979), s. 563-586;
- Suat Kesili, “Yıldız Sarayı”, TTOK Belleteni, sy. 68 (1982), s. 11-22;
- Kemal Tüfekçioğlu, “Yıldız Sarayı Kışlaları”, Belgelerle Yıldız Sarayı Rehberi, sy. 3, İstanbul 1982, s. 5;
- M. Tayyib Gökbilgin, “Saray”, İA, X, 205-206.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Ulduz sarayi Istanbulda XIX esrin sonlarinda tamamlanan saray kompleksi Ulduz sarayi41 03 00 sm e 29 00 36 s u Olke TurkiyeSeher IstanbulYerlesir BesiktasAidiyyati Osmanli imperiyasiTikilme tarixi 1880Uslubu Osmanli memarligiMaterial qranit mermerVeziyyeti stabilUlduz Hemidiyye mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ulduz yuksekliyinde yerlesen kosk ve qesrlerden ibaret saray kompleksinin ilk binasi III Selim terefinden anasi Mihrisah Sultana insa edilen qesr ve atasi Sultan III Mustafanin adina insa etdirdiyi rokoko uslubundaki cesmedir Daha sonra Sultan II Mahmud 1834 1835 ci illerde burada bir kosk insa etdirmis ancaq bu bina gunumuze qeder gelib catmamisdir Sultan Ebdulmecid ise burada movcud olan butun binalari dagidaraq 1842 ci ilde anasi Bezmialem Sultan ucun Dilquse qesri adli yeni bir qesr insa etdirmisdir Hal hazirda bu qesr Valide sultan kosku olaraq taninir Sultan Ebduleziz zamaninda da Boyuk Mabeyn kosku Cit qesri Malta kosku ve Cadir kosku insa edilmisdir Sultan II Ebdulhemid ise taxta cixdiqdan sonra bir muddet Dolmabagca sarayinda yasamis daha sonra ise Ulduz sarayina kocmus ve seltenetinin sonuna qeder burada yasamisdir Onun seltenetinde bolgede Kicik Mabeyn kosku herem binalari Kenizler dairesi Qizlaragasi dairesi Sale kosku Ulduz mescidi teatr binasi dulger binasi cini emalatxanasi kitabxana binasi sahzade koskleri insa edilmis ve gunumuzdeki saray kompleksi meydana gelmisdir Texminen 4 metr yukseklikdeki divarlarla ehate olunan boyuk erazide yerlesen kosk ve qesrlerden ibaret bu saray kompleksi esas saray bolumu ile Ulduz parki adlanan hisseden ibaretdir Sarayin 4 esas giris qapisi var Qoltuq qapisi Valide sultan qapisi Seltenet qapisi ve Mecidiyye qapisi Sale kosku insa edildikden sonra burada acilan novbeti qapi da saraya girisi temin etdi Seltenet qapisindan girdikde sol terefde Sultan Ebdulezizin istirahet kosku olaraq insa etdirdiyi insasi Balyan ailesi terefinden heyata kecirilen Boyuk Mabeyn kosku yerlesir 1866 ci ilde insa olunan 2 mertebeli bu kosk II Ebdulhemidin bezi resmi iclaslarini apardigi ve resmi otaginin yerlesdiyi binadir Ust mertebesinde Mabeyn musiri Qazi Osman Pasanin sexsi otagi vardi Koskun asagi mertebesindeki otaqlar ise mabeynciler terefinden istifade edilirdi Osmanli dovletinde onemli yeri olan cume salamligini izlemek ucun gelen ecnebi elcilerin ve seyyahlarin meskunlasmasi ucun II Ebdulhemid terefinden insa etdirilen birmertebeli seyr kosku de Boyuk Mabeyn koskunun yaninda yerlesir Yene Boyuk Mabeyn koskunun yaninda yerlesen ve ic ice otaqlardan ibaret olan Cit qesri Sultan Ebduleziz doneminde insa edilmis birmertebeli bir binadir 1877 1878 Osmanli Rusiya muharibesi ve 1897 Osmanli Yunan muharibesi Cit qesrinde yaradilan qerargahdan idare edilmisdir MenbeTahsin Pasa Abdulhamid in Yildiz Hatiralari Istanbul 1931 Haluk Sehsuvaroglu Istanbul Saraylari Istanbul 1954 s 26 27 a mlf Tarihi Odalar Istanbul 1954 s 81 90 99 111 134 138 147 150 a mlf Yildiz Sarayi nda Kucuk Mabeyn Dairesi Resimli Tarih Mecmuasi III 27 Istanbul 1952 s 1326 1329 a mlf 31 Mart Vakasi ve Ikinci Abdulhamid in Tahttan Indirilisi a e III 29 1952 s 1456 1461 Ayse Osmanoglu Babam Abdulhamid Istanbul 1960 s 25 29 66 69 Refik Ahmet Sevengil Saray Tiyatrosu Istanbul 1962 Fuat Ezgu Yildiz Sarayi Tarihcesi Istanbul 1962 Sedat Hakki Eldem Koskler ve Kasirlar Istanbul 1969 74 I s XI XIV a mlf Bogazici Anilari Istanbul 1979 s 20 Mustafa Cezar Sanatta Batiya Acilis ve Osman Hamdi Istanbul 1971 s 588 589 Gonul Evyapan Eski Turk Bahceleri ve Ozellikle Eski Istanbul Bahceleri Ankara 1972 s 28 A Minasyan Osmanli Sarayinin Mimarligini Yapan Balyan Sulalesi mezuniyet tezi 1973 IU Ed Fak Sanat Tarihi Bolumu Pars Tuglaci Osmanli Mimarliginda Batililasma Donemi ve Balyan Ailesi Istanbul 1981 s 288 316 Can Binan Yildiz Sarayi Yanmis Hususi Daire Kuzey Avlusu Mekansal Olusumu Sorunlar ve Degerlendirilmesi Uzerine Bir Arastirma yuksek lisans tezi 1984 Yildiz Universitesi Mimarlik Fakultesi Mimarlik Tarihi ve Restorasyon Ana Bilim Dali a mlf Yildiz Sarayi Yanmis Hususi Daire ve Cevresi Mekansal Olusum Sureci ve Restorasyon Sorunlari Tac I 2 Istanbul 1986 s 27 34 Onder Kucukerman Yildiz Cini Fabrikasi Istanbul 1987 Bulent Bilgin Gecmiste Yildiz Sarayi Istanbul 1988 Metin Sozen Devletin Evi Saray Istanbul 1990 s 196 213 Yilmaz Oztuna Istanbul Yildiz Sarayi Hayat Saraylar Ilavesi Istanbul ts s 41 52 M Toker Yildiz da Operalar Nasil Hazirlanirdi Cumhuriyet Istanbul 24 Eylul 1948 Sakir Ziya Yildiz Tiyatrosu Resimli Tarih Mecmuasi V 51 1954 s 2972 2974 E T Til Istanbul un Saraylari TTOK Belleteni sy 151 1954 s 16 17 Oktay Aslanapa Yeni Arastirmalarda Turk Saray ve Kosklerinin Yeri TK sy 3 1963 s 23 28 Erdogan Sevgin Istanbul Saraylarinda Adim Adim Yildiz Sarayi Hayat Tarih Mecmuasi I 5 Istanbul 1966 s 38 47 a mlf Istanbul Saraylarinda Adim Adim Yildiz Parki ve Sale Kosku a e I 6 1966 s 53 61 Atilla Cetin Yildiz Arsivine Dair TD sy 32 1979 s 563 586 Suat Kesili Yildiz Sarayi TTOK Belleteni sy 68 1982 s 11 22 Kemal Tufekcioglu Yildiz Sarayi Kislalari Belgelerle Yildiz Sarayi Rehberi sy 3 Istanbul 1982 s 5 M Tayyib Gokbilgin Saray IA X 205 206 Hemcinin bax Ulduz sui qesdi