Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yötun (q.skan. Jötunn; cəmdə: Jötnar; mənası – "qarınqulu") — german-skandinav mifologiyasında ailəsindən in nəticələri olan divlər (). Bu varlıqlar özləri qeyri-dəqiq bir şəkildə təsvir olunublar vtrolə adətən onlara rislər, turlar və trollar kimi müxtəlif terminlərlə xitab olunur.
| Yötunlar | |
|---|---|
| q.skan. Jötunn | |
 Fasolt və Fafnerin Freyyanı oğurlaması. "". . 1910-cu il. | |
| Mifologiya | Skandinav mifologiyası |
| Yer | və |
| Cinsi | kişi və qadın |
| Fəaliyyəti | şeytani əməllər etmək |
| Əlaqəli personajlar | Odin, , , Loki Tor |
| Digər mədəniyyətlərdə | trollar, divlər, titanlar, Təpəgöz |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yötunlar də yaşayırlar. Onlar gücləri və böyüklüklərinə görə fərqlənirlər. Yötunlar insanlar və Asarın düşmənləridirlər. Yötunlar dünyanın ilk sakini olub, dünyada insan və tanrılardan əvvəl yaşamış qədim divlərdir. Onlar Yerin şimal və şərq hissələrindəki soyuq qayalı bir diyarda (Yötunheym və ) yaşayırlar. Onlar elemental şeytani təbii qüvvələrin nümayəndələri, Asarın düşmənidirlər. Onların ən böyük məqsədi və u, eləcə də onların sehrli atributları olan Torun çəkicini oğurlamaqdır. Yötunlar Odin rəhbərliyindəki Asar tərəfindən məğlub edilirlər.
Qədim skandinav əfsanələrinə ("", "Kiçik Edda", "", "Vaftrudnir nitqi", "" və s.) görə, Yötunlar son dərəcədə bədxasiyyət və ağılsız olsalar da onlardan bəziləri (, , ) qədim biliyin keşikçiləri idi. Buna baxmayaraq, onların əksəriyyətində qədimi və ya sadəcəsinə biçimsiz əlamətləri var idi. Bu da Yötunlarin vəhşi təbiətini simvolikləşdirirdi.
Skandinaviyanın qədim sakinləri qasırğa, qar uçqunu və başqa təbii fəlakətlərin səbəbkarının Yötunlar olduğuna inanırdılar. Skandinaviyalılar növbəti əsrlərdə xristianlığı qəbul etdikdən sonra Yötunlar trolllar ilə eyniləşdirildi.
Etimologiya
Qədim skandinav dilindəki "jötunn" və ndəki "eoten" sözü ndəki "*etunaz" sözündən törəmişdir. Rusiya filoloqu qeyd edir ki, "*etunaz" sözü ilə yenə bir pragerman sözü olan "*etanan" arasındakı semantik əlaqələr bu iki ismin arasında əlaqənin olması ehtimalını artırır. Pragerman dilindəki "*etanan" sözü qədim skandinav dilindəki "etall" (azərb. Sərf edici/Uducu/Yeyici), qədim ingilis dilindəki "etol" (azərb. Acgöz/Qarınqulu) və ndəki "filu-ezzal" (acgöz) sözlərindən istifadə edərək yenidən qurulmuşdur. Qədim skandinav dilindəki "risi" və qədim yuxarı alman dilindəki "riso" sözləri pragerman dilindəki kişi cinsindən olan "*wrisjon" ismindən törəmişdir. Orel ndəki "wrisi-līke" (azərb. Nəhəng) sifətinin bu sözlər ilə əlaqəli olduğunu düşünür.
Qədim skandinav dilindəki "þurs", qədim ingilis dilindəki "ðyrs" və qədim yuxarı alman dilindəki "duris" (hamısı – azərb. Şeytan/İblis) sözləri pragerman dilindəki kişi cinsində olan "*þur(i)saz" ismindən, "*þur(i)saz" sözü pragerman dilindəki "*þurēnan", "*þurēnan" isə etimoloji baxımdan sanskrit dilindəki "turá-" (azərb. Güclü/Qüvvətli/Zəngin) sözü ilə əlaqəlidir.
Attestasiya
Yötunlarin adı qədim skandinav yazılarında tez-tez qeyd olunmuşdur. Məsəlüçün, "" şeirinin "" adlı bəndində müxtəlif mifik varlıqların mənşəyi yazılmışdır:
 | Völvalar Vidolfrdan, qabaqgörənlər Vilmeydrdan, cadugərlər Svartöfdidən və bütün Yötunlar İmirdən törəyib. |  |
Mənbə
İstinadlar
- Vessen, Elias. "Våra ord : deras uttal och ursprung". runeberg.org (isveç). Nordisk familjebok. 1979. December 21, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: December 30, 2019.
- Orel, 2003. səh. 86
- Orel, 2003. səh. 472
- Orel, 2003. səh. 429–430
- Bellous, 1923. səh. 229
- Torp, 1866. səh. 111
Ədəbiyyat
- . The Poetic Edda (ingilis). . 2014. ISBN .
- . The Poetic Edda (ingilis). Nyu-York: Princeton University Press. 1936.
- Orel, Vladimir. A Handbook of Germanic Etymology (ingilis). Brill. 2003. ISBN .
- . Edda Sæmundar Hinns Frôða: The Edda of Sæmund the Learned (ingilis) (Part I). London: Trübner & Co. 1866.
- Ётуны // Мифы народов мира (1: А-К). Moskva: Советская энциклопедия. 1987. səh. 437.
- Мифы древней Скандинавии (rus). Moskva: . 2002. səh. 464. ISBN .
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Yötunlar ilə əlaqəli mediafayllar var.- Jättar — "Nordisk familjebok" saytında. (isveç.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yotun q skan Jotunn cemde Jotnar menasi qarinqulu german skandinav mifologiyasinda ailesinden in neticeleri olan divler Bu varliqlar ozleri qeyri deqiq bir sekilde tesvir olunublar vtrole adeten onlara risler turlar ve trollar kimi muxtelif terminlerle xitab olunur Yotunlarq skan JotunnFasolt ve Fafnerin Freyyani ogurlamasi 1910 cu il Mifologiya Skandinav mifologiyasiYer veCinsi kisi ve qadinFealiyyeti seytani emeller etmekElaqeli personajlar Odin Loki TorDiger medeniyyetlerde trollar divler titanlar Tepegoz Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yotunlar de yasayirlar Onlar gucleri ve boyukluklerine gore ferqlenirler Yotunlar insanlar ve Asarin dusmenleridirler Yotunlar dunyanin ilk sakini olub dunyada insan ve tanrilardan evvel yasamis qedim divlerdir Onlar Yerin simal ve serq hisselerindeki soyuq qayali bir diyarda Yotunheym ve yasayirlar Onlar elemental seytani tebii quvvelerin numayendeleri Asarin dusmenidirler Onlarin en boyuk meqsedi ve u elece de onlarin sehrli atributlari olan Torun cekicini ogurlamaqdir Yotunlar Odin rehberliyindeki Asar terefinden meglub edilirler Qedim skandinav efsanelerine Kicik Edda Vaftrudnir nitqi ve s gore Yotunlar son derecede bedxasiyyet ve agilsiz olsalar da onlardan bezileri qedim biliyin kesikcileri idi Buna baxmayaraq onlarin ekseriyyetinde qedimi ve ya sadecesine bicimsiz elametleri var idi Bu da Yotunlarin vehsi tebietini simvoliklesdirirdi Skandinaviyanin qedim sakinleri qasirga qar ucqunu ve basqa tebii felaketlerin sebebkarinin Yotunlar olduguna inanirdilar Skandinaviyalilar novbeti esrlerde xristianligi qebul etdikden sonra Yotunlar trolllar ile eynilesdirildi EtimologiyaQedim skandinav dilindeki jotunn ve ndeki eoten sozu ndeki etunaz sozunden toremisdir Rusiya filoloqu qeyd edir ki etunaz sozu ile yene bir pragerman sozu olan etanan arasindaki semantik elaqeler bu iki ismin arasinda elaqenin olmasi ehtimalini artirir Pragerman dilindeki etanan sozu qedim skandinav dilindeki etall azerb Serf edici Uducu Yeyici qedim ingilis dilindeki etol azerb Acgoz Qarinqulu ve ndeki filu ezzal acgoz sozlerinden istifade ederek yeniden qurulmusdur Qedim skandinav dilindeki risi ve qedim yuxari alman dilindeki riso sozleri pragerman dilindeki kisi cinsinden olan wrisjon isminden toremisdir Orel ndeki wrisi like azerb Neheng sifetinin bu sozler ile elaqeli oldugunu dusunur Qedim skandinav dilindeki thurs qedim ingilis dilindeki dyrs ve qedim yuxari alman dilindeki duris hamisi azerb Seytan Iblis sozleri pragerman dilindeki kisi cinsinde olan thur i saz isminden thur i saz sozu pragerman dilindeki thurenan thurenan ise etimoloji baximdan sanskrit dilindeki tura azerb Guclu Quvvetli Zengin sozu ile elaqelidir AttestasiyaYotunlarin adi qedim skandinav yazilarinda tez tez qeyd olunmusdur Meselucun seirinin adli bendinde muxtelif mifik varliqlarin menseyi yazilmisdir Volvalar Vidolfrdan qabaqgorenler Vilmeydrdan cadugerler Svartofdiden ve butun Yotunlar Imirden toreyib MenbeIstinadlar Vessen Elias Vara ord deras uttal och ursprung runeberg org isvec Nordisk familjebok 1979 December 21 2019 tarixinde Istifade tarixi December 30 2019 Orel 2003 seh 86 Orel 2003 seh 472 Orel 2003 seh 429 430 Bellous 1923 seh 229 Torp 1866 seh 111 Edebiyyat The Poetic Edda ingilis 2014 ISBN 978 1 55245 2967 The Poetic Edda ingilis Nyu York Princeton University Press 1936 Orel Vladimir A Handbook of Germanic Etymology ingilis Brill 2003 ISBN 9004128751 Edda Saemundar Hinns Froda The Edda of Saemund the Learned ingilis Part I London Trubner amp Co 1866 Yotuny Mify narodov mira 1 A K Moskva Sovetskaya enciklopediya 1987 seh 437 Mify drevnej Skandinavii rus Moskva 2002 seh 464 ISBN 5 17 008799 3 5 271 02563 2 Xarici kecidlerVikianbarda Yotunlar ile elaqeli mediafayllar var Jattar Nordisk familjebok saytinda isvec