Yuxarıların müharibəsi (isp. Guerra de los Supremos 1839-1842) — Yeni Qranadada 1839-1842 ci illərdə baş vermiş vətəndaş müharibəsi. Münaqişə hökumət qüvvələri ilə hökumət əlehdarları olanlar özlərini <<ali vəzifəlilər>> adlandırırdılar .
Yuxarıların müharibəsi | |||
---|---|---|---|
Tarix | 1839-1842 | ||
Yeri | Yeni Qranada Respublikası | ||
Nəticəsi | Hökumət qüvvələrinin qalibiyyəti | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Ümumi itkilər | |||
| |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Müharibədən öncəki vəziyyət
May 1839-cu ildə Posta vilayyətində Kongres 4 kiçik monastrı bağlayır.Onların əmlakı satılır və pul vilayyətin iqtisadiyyatına yatırılır.Yerli kilsə xadimləri buna etirazını bildirir və 1839-cu ilin iyun ayında dindar əhalinin köməyi ilə üsyan başlayır.Onun yatırılması üçün general Erran əraziyə göndərilir.Obanda da Posta vilayyətində yaşayırdı.Milli azadlıq hərakatının əsas fiqurlarından biri idi.O əsasən adi həyat tərzi keçirirdi və siyasətə qarişmaq istəmirdi.Üsyan başlayanda o,Boqotaya gedir.31 avqust 1939-cu ildə Erran üsyançıları Buskosada məğlub edir və üsyanın rəhbəri Xose Erosa isə əsir düşür.O Obandanın keçmiş köməkçisi idi.Dindirilmə zamanı Antonio Xose Fransisko de Sukrenin öldürülməsini Obandanın tərəfindən təşkil edildiyini bildirir.Posta məhkəməsi Obandanın həbsi haqqında order verir.Obanda Boqotadan Postaya gələrək onun bu işdə hec bir günahı olmadığı haqqında ifadə verəcəyini bildirir.
Müharibənin gedişi
İyul 1840-cı ildə Obanda Posta vilayyətində üsyan qaldırır,hökumət üsyanı yatırmaq üçün Ekvadora müraciət edir.Kömək edəcəyi təqdirdə mübahisəli ərazilər Ekvadora veriləcəkdi.Ekvador prezidenti Xuan Xose Flores kömək edəcəyini bildirir.Səbəb isə Obandanın yenidən Böyük Kolumbiya Respublikasını bərpa edəcəyini bildirməsi idi.Vilayyətlərin çoxu hökumətin Ekvadorla razılaşmasını pisləyir.Vilayyətlərin çoxu bir-birinin ardınca müstəqilliklərini elan edirdilər.Bu vilayyətlərin gubernatorları özlərini <<ali qayda-qanun yaradanlar>> ləqəblərini götürürlər.Obandanın üsyanına:
- Xose Mariya Veqa Santofemiya (Martikita)
- Xose Mariya Tadeo Qalindo (Ambarema)
- Manuel Qonsalis (Sokorro)
- Salvador Kordoba (Antikiya)
- Fransisko Xaver Karmona (Senoqa)
- Xuan Antonio Qutierres de Pineres (Mompas)
- Santyaqo Marino (Santo Marta)
- Tomas de Errera (Panama)
<<Yuxarılar>> 20 vilayətdən 12-sinə nəzarət edirdi.Hökumətin əsas güvvələri cənubda mərkəzləşmişdi bu baxımından Boqota daha təhlüməsiz idi.Birləşmiş hökumət qüvvələri Erran və Floresın başçılığı ilə 1840-cı ilin 29 sentyabrda Obandanı məğlub edir.Ancaq həmin vaxt Reyes Partia və Manuel Qonsales Ölkənin mərkəzində əsas gücləndirilmiş hərbi hissəni damadağın edirlər və Boqotaya istiqamətlənirlər.Markes paytaxtı tərk edir,öz yerinə vitse-prezident Kosedonu təyin edir.Xuan Xose Neyra hökumət qüvvələrinin qalıqlarını toplayaraq və mülkü əhalinin köməyi ilə Qonsalesi Buenavistdə məğlub edir.Özüdə yaralanır və bir necə aydan sonra vəfat edir.22 fevralda üsyançılar paytaxta döğru irrələrirlər.Paytaxt qubernatoru hərbi vəziyyət elan edir və bütün qüvvələri təmərküzləşdirir.Erranın qüvvələri paytaxta gələnə qədər üsyançılar yuvadılır.Erran gəldikdən sonra üsyançılar şimala doğru geri çəkilir.Yaz 1841-ci ildə Markesin prezidentlik müddəti bitir.Onu Erran əvəz edir ancaq vəzifəni icra edə bilməməsi səbəbindən prezidentlik vəzifəsini vitse prezident Kayseda icra edir.1841-ci ilin payızında Obanda Peruya qacır.Liderlərini itirən üsyançıların bir hissəsi hökumətlə danışığa başlayır.Müharibəmin bitməsi ərəfəsində Britaniya işə qarışır və tərəflər arasında sülh bağlanır.
Nəticəsi
Müharibədən sonra prezident Erran 1832-ci ildəki konstutsiyaya dəyişiklik edir.Hədəf növbəti müharibələrin qarşısını almaq idi.
Mənbə
- Kolumbiya vətəndaş müharibələri 2015-03-04 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yuxarilarin muharibesi isp Guerra de los Supremos 1839 1842 Yeni Qranadada 1839 1842 ci illerde bas vermis vetendas muharibesi Munaqise hokumet quvveleri ile hokumet elehdarlari olanlar ozlerini lt lt ali vezifeliler gt gt adlandirirdilar Yuxarilarin muharibesiTarix 1839 1842Yeri Yeni Qranada RespublikasiNeticesi Hokumet quvvelerinin qalibiyyetiMunaqise terefleriHokumet quvveleri UsyancilarKomandan lar Pedro Alkantara Erran Tomas Sipriano de Moskera Xuan Xose Neyra Xose Mariya Obanda Xose Mariya Veqa Santofemia Salvador Kordoba Fransisko Xaver Kormona Santyaqo Marino Tomas ErreraTereflerin quvvesi6 263 bilinmirUmumi itkiler3 400 4 000 nefer olu 1840 1842 yarali Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuharibeden onceki veziyyetMay 1839 cu ilde Posta vilayyetinde Kongres 4 kicik monastri baglayir Onlarin emlaki satilir ve pul vilayyetin iqtisadiyyatina yatirilir Yerli kilse xadimleri buna etirazini bildirir ve 1839 cu ilin iyun ayinda dindar ehalinin komeyi ile usyan baslayir Onun yatirilmasi ucun general Erran eraziye gonderilir Obanda da Posta vilayyetinde yasayirdi Milli azadliq herakatinin esas fiqurlarindan biri idi O esasen adi heyat terzi kecirirdi ve siyasete qarismaq istemirdi Usyan baslayanda o Boqotaya gedir 31 avqust 1939 cu ilde Erran usyancilari Buskosada meglub edir ve usyanin rehberi Xose Erosa ise esir dusur O Obandanin kecmis komekcisi idi Dindirilme zamani Antonio Xose Fransisko de Sukrenin oldurulmesini Obandanin terefinden teskil edildiyini bildirir Posta mehkemesi Obandanin hebsi haqqinda order verir Obanda Boqotadan Postaya gelerek onun bu isde hec bir gunahi olmadigi haqqinda ifade vereceyini bildirir Muharibenin gedisiXose Mariya Obando Iyul 1840 ci ilde Obanda Posta vilayyetinde usyan qaldirir hokumet usyani yatirmaq ucun Ekvadora muraciet edir Komek edeceyi teqdirde mubahiseli eraziler Ekvadora verilecekdi Ekvador prezidenti Xuan Xose Flores komek edeceyini bildirir Sebeb ise Obandanin yeniden Boyuk Kolumbiya Respublikasini berpa edeceyini bildirmesi idi Vilayyetlerin coxu hokumetin Ekvadorla razilasmasini pisleyir Vilayyetlerin coxu bir birinin ardinca musteqilliklerini elan edirdiler Bu vilayyetlerin gubernatorlari ozlerini lt lt ali qayda qanun yaradanlar gt gt leqeblerini gotururler Obandanin usyanina Xose Mariya Veqa Santofemiya Martikita Xose Mariya Tadeo Qalindo Ambarema Manuel Qonsalis Sokorro Salvador Kordoba Antikiya Fransisko Xaver Karmona Senoqa Xuan Antonio Qutierres de Pineres Mompas Santyaqo Marino Santo Marta Tomas de Errera Panama lt lt Yuxarilar gt gt 20 vilayetden 12 sine nezaret edirdi Hokumetin esas guvveleri cenubda merkezlesmisdi bu baximindan Boqota daha tehlumesiz idi Birlesmis hokumet quvveleri Erran ve Floresin basciligi ile 1840 ci ilin 29 sentyabrda Obandani meglub edir Ancaq hemin vaxt Reyes Partia ve Manuel Qonsales Olkenin merkezinde esas guclendirilmis herbi hisseni damadagin edirler ve Boqotaya istiqametlenirler Markes paytaxti terk edir oz yerine vitse prezident Kosedonu teyin edir Xuan Xose Neyra hokumet quvvelerinin qaliqlarini toplayaraq ve mulku ehalinin komeyi ile Qonsalesi Buenavistde meglub edir Ozude yaralanir ve bir nece aydan sonra vefat edir 22 fevralda usyancilar paytaxta dogru irrelerirler Paytaxt qubernatoru herbi veziyyet elan edir ve butun quvveleri temerkuzlesdirir Erranin quvveleri paytaxta gelene qeder usyancilar yuvadilir Erran geldikden sonra usyancilar simala dogru geri cekilir Yaz 1841 ci ilde Markesin prezidentlik muddeti bitir Onu Erran evez edir ancaq vezifeni icra ede bilmemesi sebebinden prezidentlik vezifesini vitse prezident Kayseda icra edir 1841 ci ilin payizinda Obanda Peruya qacir Liderlerini itiren usyancilarin bir hissesi hokumetle danisiga baslayir Muharibemin bitmesi erefesinde Britaniya ise qarisir ve terefler arasinda sulh baglanir NeticesiMuharibeden sonra prezident Erran 1832 ci ildeki konstutsiyaya deyisiklik edir Hedef novbeti muharibelerin qarsisini almaq idi MenbeKolumbiya vetendas muharibeleri 2015 03 04 at the Wayback Machine