Qarayev Yaşar Vahid oğlu (5 mart 1936, Nuxa, Nuxa rayonu, Azərbaycan SSR – 25 avqust 2002, Bakı, Azərbaycan) — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, 1964-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri doktoru (1980), professor (1985), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1980), Azərbaycan SSR Əməkdar elm xadimi (1982), həqiqi üzvü (1990), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2002).
Yaşar Qarayev | |
---|---|
Yaşar Vahid oğlu Qarayev | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Nuxa, Azərbaycan SSR |
Vəfat tarixi | (66 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Elmi dərəcəsi | filologiya elmləri doktoru |
Elmi adı | professor |
Tanınır | tənqidçi, ədəbiyyatşünas |
Mükafatları |
Həyatı
Yaşar Qarayev 1936-cı il martın 5-də Nuxa (Şəki) şəhərində xırda sənətkar ailəsində anadan olmuşdur. 1946-cı ildə ailəliklə Bakıya köçmüşlər. Burada 31 saylı şəhər orta məktəbini bitirmişdir. ADU-nun filologiya fakültəsində təhsil almışdır (1954-1958).
Sonra Azərbaycan SSR EA Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda baş laborant, kiçik elmi işçi, baş elmi işçi, nəzəriyyə və ədəbi proses şöbəsinin müdiri, institutda direktorun elmi işlər üzrə müavini işləmiş, həmin şöbəyə başçılıq etməklə yanaşı, institutun direktoru vəzifəsində çalışmışdır (1987).
Yaradıcılığı
Ədəbi fəaliyyətə 1955-ci ildə "Lenin tərbiyəsi uğrunda" və "Azərbaycan gəncləri" qəzetlərində çıxan ilk ədəbi qeydləri ilə başlamışdır. Bundan sonra müasir ədəbi prosesə, teatr tənqidinə, bədii ədəbiyyatın digər problemlərinə dair elmi-nəzəri məqalələri ilə dövri mətuatda müntəzəm çıxış etmişdir. Məqalə və kitabları "Yaşar", "Q. Yaşar", "Y. Qarayev" imzaları ilə dərc olunmuşdur.
Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şurasının rəhbəri olmuşdur (1976-1991). Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi işləmişdir (tənqid və ədəbiyyatşünaslıq üzrə) (1991-?). Ali Attestasiya Komissiyasının, Azərbaycan Milli Yaradıcılıq Akademiyası rəyasət heyətinin üzvü və humanitar bölməsinin həmsədri (1990-?) seçilmişdir.
Həmçinin Azərbaycanda daimi fəaliyyətdə olan Şəhriyar konqresi komitəsinin sədri (1993-?), "Ədəbi proses" adlı illik elmi-tənqidi məcmuənin təşəbbüsçüsü, müəlliflərindən biri və məsul redaktoru olmuşdur. M. Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunun hazırladığı doqquz cildlik dünya ədəbiyyatı tarixi, "Çoxmillətli Sovet ədəbiyyatı tarixi (inqilaba qədərki dövr)" və Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun hazırladığı yeddicildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi" monumental əsərlərin müəlliflərindən biri idi.
Respublikanın elmi və ədəbi-mədəni inkişafında fəal çalışmış, Dünya ədəbiyyatının inkişaf qanunauyğunluqları problemi üzrə əlaqələndirmə şurasının sədri, Ədəbiyyat İnstitutu elmi şurasının sədri, Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun, Türkmənistan EA Dil və Ədəbiyyat İnstitutu elmi şurasının, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyat Komitəsinin yanında redaksiya heyətinin, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin, Mədəniyyət Nazirliyi bədii şurasının, "Yazıçı" nəşriyyatının bədii şurasının, "Azərbaycan" və "Ulduz" jurnalı redaksiya heyətinin, "Bilik" Cəmiyyəti rəyasət heyətinin, Ensiklopediya Elmi Redaksiya Heyətinin üzvü olmuşdur.
Eyni zamanda SSRİ Yazıçılar İttifaqı rəyasət heyəti yanında tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şurasının, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı M.F.Axundov adına mükafat komissiyasının üzvü idi. "Füzuli Vəqfı" fondunun rəyasət heyətinin üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir (1994-?).
2002-ci il avqustun 25-də vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Əsərləri
- Faciə və qəhrəman. Bakı: Azərbaycan SSR EA nəşriyyatı, 1965, 192 səh;
- Səhnəmiz və müasirlərimiz. Bakı: Azərnəşr, 1972, 252 səh;
- Tənqid: problemlər, portretlər. Bakı: Azərnəşr, 1976, 212 səh;
- Poeziya və nəsr. Bakı: Yazıçı, 1979, 198 səh;
- Realizm: sənət və həqiqət. Bakı: Elm, 1980, 258 səh;
- Mirzə Fətəli Axundov. Bakı: Yazıçı, 1982, 36 səh;
- Poeziyanın kamilliyi. Bakı: Yazıçı, 1985, 192 səh. (şərikli);
- Ədəbi üfüqlər. Bakı: Gənclik, 1985, 286 səh;
- İlyas Əfəndiyev. Bakı: Azərbaycan SSR "Bilik" Cəmiyyəti, 1987, 50 səh;
- Meyar-şəxsiyyətdir. Bakı: Yazıçı, 1988, 494 səh;
- Xan bülbülün nağılı. Bakı: Azərnəşr, 1994, 56 səh;
- Tarix: yaxından və uzaqdan. Bakı: Sabah, 1995, 712 səh;
- Şərqin dahisi. Bakı: Azərbaycan Ensiklopediyası, 1996, 52 səh;
- Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 1. Bakı: Elm, 2015, 664 səh;
- Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 2. Bakı: Elm, 2015, 629 səh;
- Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 3. Bakı: Elm, 2015, 907 səh;
- Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 4.Bakı: Elm, 2016, 772 səh;
- Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 5. Bakı: Elm, 2016, 727 səh.
Filmoqrafiya
- Üç zirvənin fatehi (film, 2008)
Mənbə
- Qurban Bayramov, Jalə Qurbanqızı. "Yaşar Qarayev: milli yaddaş təlimi - Azərbaycançılıq." Bakı, BDU nəşriyyatı, 2001. - 138 səh;
- Şirindil Alışanlı. "Yaşar Qarayev: yaxından və uzaqdan" // Seçilmiş əsərləri. Beş cilddə. C. 1. (Tərtib edənlər: Şirindil Alışanlı, Aygün Bağırova) Bakı: Elm, 2015, səh. 5-24;
- Qarayev Yaşar Vahid oğlu - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının səhifəsində.
İstinadlar
- "Qarayev Yaşar Vahid oğlu - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası". 2022-07-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qarayev Yasar Vahid oglu 5 mart 1936 Nuxa Nuxa rayonu Azerbaycan SSR 25 avqust 2002 Baki Azerbaycan tenqidci edebiyyatsunas 1964 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu filologiya elmleri doktoru 1980 professor 1985 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati 1980 Azerbaycan SSR Emekdar elm xadimi 1982 heqiqi uzvu 1990 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 2002 Yasar QarayevYasar Vahid oglu QarayevDogum tarixi 5 mart 1936Dogum yeri Nuxa Azerbaycan SSRVefat tarixi 25 avqust 2002 66 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanElmi derecesi filologiya elmleri doktoruElmi adi professorTaninir tenqidci edebiyyatsunasMukafatlari 1980HeyatiYasar Qarayev 1936 ci il martin 5 de Nuxa Seki seherinde xirda senetkar ailesinde anadan olmusdur 1946 ci ilde ailelikle Bakiya kocmusler Burada 31 sayli seher orta mektebini bitirmisdir ADU nun filologiya fakultesinde tehsil almisdir 1954 1958 Sonra Azerbaycan SSR EA Nizami adina Dil ve Edebiyyat Institutunda bas laborant kicik elmi isci bas elmi isci nezeriyye ve edebi proses sobesinin mudiri institutda direktorun elmi isler uzre muavini islemis hemin sobeye basciliq etmekle yanasi institutun direktoru vezifesinde calismisdir 1987 YaradiciligiEdebi fealiyyete 1955 ci ilde Lenin terbiyesi ugrunda ve Azerbaycan gencleri qezetlerinde cixan ilk edebi qeydleri ile baslamisdir Bundan sonra muasir edebi prosese teatr tenqidine bedii edebiyyatin diger problemlerine dair elmi nezeri meqaleleri ile dovri metuatda muntezem cixis etmisdir Meqale ve kitablari Yasar Q Yasar Y Qarayev imzalari ile derc olunmusdur Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinin tenqid ve edebiyyatsunasliq surasinin rehberi olmusdur 1976 1991 Azerbaycan Yazicilar Birliyinin katibi islemisdir tenqid ve edebiyyatsunasliq uzre 1991 Ali Attestasiya Komissiyasinin Azerbaycan Milli Yaradiciliq Akademiyasi reyaset heyetinin uzvu ve humanitar bolmesinin hemsedri 1990 secilmisdir Hemcinin Azerbaycanda daimi fealiyyetde olan Sehriyar konqresi komitesinin sedri 1993 Edebi proses adli illik elmi tenqidi mecmuenin tesebbuscusu muelliflerinden biri ve mesul redaktoru olmusdur M Qorki adina Dunya Edebiyyati Institutunun hazirladigi doqquz cildlik dunya edebiyyati tarixi Coxmilletli Sovet edebiyyati tarixi inqilaba qederki dovr ve Nizami adina Edebiyyat Institutunun hazirladigi yeddicildlik Azerbaycan edebiyyati tarixi monumental eserlerin muelliflerinden biri idi Respublikanin elmi ve edebi medeni inkisafinda feal calismis Dunya edebiyyatinin inkisaf qanunauygunluqlari problemi uzre elaqelendirme surasinin sedri Edebiyyat Institutu elmi surasinin sedri Memarliq ve Incesenet Institutunun Turkmenistan EA Dil ve Edebiyyat Institutu elmi surasinin Azerbaycan Dovlet Nesriyyat Komitesinin yaninda redaksiya heyetinin Azerbaycan Yazicilar Ittifaqi Idare Heyetinin Medeniyyet Nazirliyi bedii surasinin Yazici nesriyyatinin bedii surasinin Azerbaycan ve Ulduz jurnali redaksiya heyetinin Bilik Cemiyyeti reyaset heyetinin Ensiklopediya Elmi Redaksiya Heyetinin uzvu olmusdur Eyni zamanda SSRI Yazicilar Ittifaqi reyaset heyeti yaninda tenqid ve edebiyyatsunasliq surasinin Azerbaycan Yazicilar Ittifaqi M F Axundov adina mukafat komissiyasinin uzvu idi Fuzuli Veqfi fondunun reyaset heyetinin uzvu kimi fealiyyet gostermisdir 1994 2002 ci il avqustun 25 de vefat etmis Fexri Xiyabanda defn olunmusdur EserleriFacie ve qehreman Baki Azerbaycan SSR EA nesriyyati 1965 192 seh Sehnemiz ve muasirlerimiz Baki Azernesr 1972 252 seh Tenqid problemler portretler Baki Azernesr 1976 212 seh Poeziya ve nesr Baki Yazici 1979 198 seh Realizm senet ve heqiqet Baki Elm 1980 258 seh Mirze Feteli Axundov Baki Yazici 1982 36 seh Poeziyanin kamilliyi Baki Yazici 1985 192 seh serikli Edebi ufuqler Baki Genclik 1985 286 seh Ilyas Efendiyev Baki Azerbaycan SSR Bilik Cemiyyeti 1987 50 seh Meyar sexsiyyetdir Baki Yazici 1988 494 seh Xan bulbulun nagili Baki Azernesr 1994 56 seh Tarix yaxindan ve uzaqdan Baki Sabah 1995 712 seh Serqin dahisi Baki Azerbaycan Ensiklopediyasi 1996 52 seh Secilmis eserleri Bes cildde C 1 Baki Elm 2015 664 seh Secilmis eserleri Bes cildde C 2 Baki Elm 2015 629 seh Secilmis eserleri Bes cildde C 3 Baki Elm 2015 907 seh Secilmis eserleri Bes cildde C 4 Baki Elm 2016 772 seh Secilmis eserleri Bes cildde C 5 Baki Elm 2016 727 seh FilmoqrafiyaUc zirvenin fatehi film 2008 MenbeQurban Bayramov Jale Qurbanqizi Yasar Qarayev milli yaddas telimi Azerbaycanciliq Baki BDU nesriyyati 2001 138 seh Sirindil Alisanli Yasar Qarayev yaxindan ve uzaqdan Secilmis eserleri Bes cildde C 1 Tertib edenler Sirindil Alisanli Aygun Bagirova Baki Elm 2015 seh 5 24 Qarayev Yasar Vahid oglu Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin sehifesinde Istinadlar Qarayev Yasar Vahid oglu Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi 2022 07 18 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 12