Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yapon mifologiyası — Yapon arxipelaqında yaranmış ənənəvi hekayələr, xalq nağılları və inanclar toplusu. Şinto ənənələri Yapon mifologiyasının əsasını təşkil edir.Yapon dini inanclarına Çin və Hind mifologiyalarının (Buddist və Hindu mifologiyası kimi) əsrlər boyu təsiri də mühüm rol oynamışdır.
Yapon mifləri arxipelaqın coğrafiyası və kənd təsərrüfatına əsaslanan xalq dini ilə sıx bağlıdır. Şinto panteonunda saysız-hesabsız kami ("tanrı(lar)" və ya "ruhlar") mövcuddur.
Yapon miflərinin ən mühüm iki qaynağı Kojiki və Nihon Şoki hesab olunur. Kojiki və ya "Qədim İşlərin Qeydi" Yapon miflərinin, əfsanələrinin və tarixi hadisələrinin ən qədim qorunub saxlanılan yazılı mənbəsidir. Bundan əlavə, Şintoşu Buddist baxış bucağından Yapon tanrılarının mənşəyini izah edir.
Yapon mifologiyasının diqqətçəkən xüsusiyyətlərindən biri İmperator Ailəsinin mənşəyini izah etməsidir,bu da tarix boyu imperator sülaləsini ilahiləşdirmək üçün istifadə olunmuşdur.
Yapon dili müxtəlif mənbələrdə ardıcıl şəkildə transliterasiya olunmur.
Mənbələr
Yapon mifləri şifahi ənənələr, ədəbi mənbələr (o cümlədən ənənəvi incəsənət) və arxeoloji qaynaqlar vasitəsilə nəsildən-nəslə ötürülmüşdür. Yaponiyanın tarixinin böyük bir hissəsində icmalar əsasən təcrid olunmuş vəziyyətdə yaşamışdır.Bu da yerli əfsanələrin və miflərin məhz insanların yaşadığı coğrafi bölgələrin unikal xüsusiyyətlərinə uyğun şəkildə formalaşmasına imkan yaratmışdır.
Ədəbi mənbələr
Kojiki (712-ci il) və Nihon Şoki (720-ci il) Yapon mifologiyası və tarixdən əvvəlki dövrə aid ən qədim və ən çox istinad edilən iki mənbədir.VIII əsrdə, Yamato dövləti dövründə yazıya alınmış bu iki kolleksiya Yapon arxipelaqının, xalqının və imperator ailəsinin kosmoqoniyasını və mifik mənşəyini izah edir.Kojiki və Nihon Şoki qeydlərinə əsaslanaraq, Yapon imperator ailəsi günəş tanrıçası Amaterasu və onun nəvəsi Ninigi-dən birbaşa nəsil gəldiyini iddia edir.
Yaponiyanın tarixi haqqında mövcud qeydləri yadda saxlaması üçün Hiyeda no Are adlı şəxsi vəzifələndirmişdi. Tarixçilərin fikrincə, Kojiki və Nihon Şoki yazıya alınmazdan əvvəl mövcud olmuş iki digər kolleksiya əsasında Yapon tarixi şifahi şəkildə qorunurdu.İmperator Temmu tamamlanmasını görmədən vəfat etsə də, İmperatriça Qenmey dövründə yadda saxladığı bu tarix və mifoloji mənşə Kojiki mətnində qeyd edilmiş və imperatriça Genşo dövründə tam şəkildə kanji işarələri ilə yazıya alınmışdır.
Yamato dövləti həmçinin Yapon xalqının, mədəniyyətinin və imperator ailəsinin tarixi və mifik mənşəyini izah edən ən qədim mətnlərdən ikisi olan Sudoku və Manyoşunu yaratmışdır.
Edo dövrü alimi Kojiki mətnini şərh etmiş və onun verdiyi izahlar, qeydlər və alternativ mənbələrdən istifadə etməsi müasir alimlər tərəfindən tədqiq olunur. Çünki onun tədqiqatları bu günkü Yapon miflərinin anlaşılmasına böyük təsir göstərmişdir.
Arxeoloji mənbələr
Yapon arxipelaqının tarixini öyrənən arxeoloqlar, tarixi dövrləri tapılan arxeoloji nümunələrin xüsusiyyətlərinə əsasən üç mərhələyə bölürlər:
- Jomon dövrü – Arxipelaqda ilk keramika nümunələrinin tapıldığı dövr.
- Yayoi dövrü – Yaponiyanın paytaxtı Tokiodakı Yayoi bölgəsində arxeoloqlar tərəfindən dövrə aid keramika tapıldığı üçün bu ad verilmişdir.
- Kofun dövrü (e.ə. 250 – e.ə. 600) – Yamato krallığı ilə bağlı arxeoloji mənbələrin aid olduğu dövr.Bu dövrdən tapılmış artefaktlar göstərir ki, Yaponiyanın Yayoi dövrünün sonlarında Koreya sivilizasiyası ilə əlaqəsi olmuşdur.
Kofun dövrü tapıntıları həmçinin Kojiki və Nihon Şoki kimi Yapon mifologiyasının ən əhəmiyyətli iki ədəbi mənbəyini yazıya aldırmış Yamato dövlətinin tarixi haqqında müasir tarixçilərin bildiklərinin əsas mənbələrindən biridir.
İstinadlar
- Piggott, Juliet. Japanese mythology (New revised). New York, N.Y. 1983. 6–8. ISBN . OCLC 9971207.
- Tylor, Edward B. "Remarks on Japanese Mythology". The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 6. 1877: 55–58. doi:10.2307/2841246. JSTOR 2841246. 2022-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-07.
- Kitagawa, Joseph M. "Prehistoric Background of Japanese Religion". History of Religions. 2 (2). 1963: 292–328. doi:10.1086/462466. ISSN 0018-2710. JSTOR 1062069.
- ANDASSOVA, Maral. "Emperor Jinmu in the Kojiki". Japan Review (32). 2019: 5–16. ISSN 0915-0986. JSTOR 26652947.
- Jun'ichi, Isomae; 一, 磯 前 順; Thal, Sarah E. "Reappropriating the Japanese Myths: Motoori Norinaga and the Creation Myths of the Kojiki and Nihon shoki". Japanese Journal of Religious Studies. 27 (1/2). 2000: 15–39. ISSN 0304-1042. JSTOR 30233639.
- Smits, Gregory J. "Political Thought in Japanese Historical Writing: From Kojiki (712) to Tokushi Yoron (1712). By John S. Brownlee. Toronto: Wilfrid Laurier University Press, 1991. xvii, 158 pp. $35.00". The Journal of Asian Studies. 51 (3). 1991: 666–667. doi:10.2307/2057985. ISSN 0021-9118. JSTOR 2057985.
- Kadoya, Atsushi; 門屋溫; Padoan, Tatsuma. "On the Formation of Shintō Icons". Cahiers d'Extrême-Asie. 16. 2006: 151–182. doi:10.3406/asie.2006.1255. ISSN 0766-1177. JSTOR 44171454.
- Duthie, Torquil. Preliminary Material // Man'yōshū and the Imperial Imagination in Early Japan. BRILL. 2014-01-01. i–xix. doi:10.1163/9789004264540_001. ISBN .
Xarici keçidlər
- Romance stories from old Japan, pre-1919—Free to read and full-text search.
- A Multilingual Electronic Text Collection of Folk Tales for Casual Users Using Off-the-Shelf Browsers
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yapon mifologiyasi Yapon arxipelaqinda yaranmis enenevi hekayeler xalq nagillari ve inanclar toplusu Sinto eneneleri Yapon mifologiyasinin esasini teskil edir Yapon dini inanclarina Cin ve Hind mifologiyalarinin Buddist ve Hindu mifologiyasi kimi esrler boyu tesiri de muhum rol oynamisdir Yapon mifleri arxipelaqin cografiyasi ve kend teserrufatina esaslanan xalq dini ile six baglidir Sinto panteonunda saysiz hesabsiz kami tanri lar ve ya ruhlar movcuddur Yapon miflerinin en muhum iki qaynagi Kojiki ve Nihon Soki hesab olunur Kojiki ve ya Qedim Islerin Qeydi Yapon miflerinin efsanelerinin ve tarixi hadiselerinin en qedim qorunub saxlanilan yazili menbesidir Bundan elave Sintosu Buddist baxis bucagindan Yapon tanrilarinin menseyini izah edir Yapon mifologiyasinin diqqetceken xususiyyetlerinden biri Imperator Ailesinin menseyini izah etmesidir bu da tarix boyu imperator sulalesini ilahilesdirmek ucun istifade olunmusdur Yapon dili muxtelif menbelerde ardicil sekilde transliterasiya olunmur MenbelerYapon mifleri sifahi eneneler edebi menbeler o cumleden enenevi incesenet ve arxeoloji qaynaqlar vasitesile nesilden nesle oturulmusdur Yaponiyanin tarixinin boyuk bir hissesinde icmalar esasen tecrid olunmus veziyyetde yasamisdir Bu da yerli efsanelerin ve miflerin mehz insanlarin yasadigi cografi bolgelerin unikal xususiyyetlerine uygun sekilde formalasmasina imkan yaratmisdir Edebi menbeler Kojiki 712 ci il ve Nihon Soki 720 ci il Yapon mifologiyasi ve tarixden evvelki dovre aid en qedim ve en cox istinad edilen iki menbedir VIII esrde Yamato dovleti dovrunde yaziya alinmis bu iki kolleksiya Yapon arxipelaqinin xalqinin ve imperator ailesinin kosmoqoniyasini ve mifik menseyini izah edir Kojiki ve Nihon Soki qeydlerine esaslanaraq Yapon imperator ailesi gunes tanricasi Amaterasu ve onun nevesi Ninigi den birbasa nesil geldiyini iddia edir Yaponiyanin tarixi haqqinda movcud qeydleri yadda saxlamasi ucun Hiyeda no Are adli sexsi vezifelendirmisdi Tarixcilerin fikrince Kojiki ve Nihon Soki yaziya alinmazdan evvel movcud olmus iki diger kolleksiya esasinda Yapon tarixi sifahi sekilde qorunurdu Imperator Temmu tamamlanmasini gormeden vefat etse de Imperatrica Qenmey dovrunde yadda saxladigi bu tarix ve mifoloji mense Kojiki metninde qeyd edilmis ve imperatrica Genso dovrunde tam sekilde kanji isareleri ile yaziya alinmisdir Yamato dovleti hemcinin Yapon xalqinin medeniyyetinin ve imperator ailesinin tarixi ve mifik menseyini izah eden en qedim metnlerden ikisi olan Sudoku ve Manyosunu yaratmisdir Edo dovru alimi Kojiki metnini serh etmis ve onun verdiyi izahlar qeydler ve alternativ menbelerden istifade etmesi muasir alimler terefinden tedqiq olunur Cunki onun tedqiqatlari bu gunku Yapon miflerinin anlasilmasina boyuk tesir gostermisdir Arxeoloji menbeler Yapon arxipelaqinin tarixini oyrenen arxeoloqlar tarixi dovrleri tapilan arxeoloji numunelerin xususiyyetlerine esasen uc merheleye bolurler Jomon dovru Arxipelaqda ilk keramika numunelerinin tapildigi dovr Yayoi dovru Yaponiyanin paytaxti Tokiodaki Yayoi bolgesinde arxeoloqlar terefinden dovre aid keramika tapildigi ucun bu ad verilmisdir Kofun dovru e e 250 e e 600 Yamato kralligi ile bagli arxeoloji menbelerin aid oldugu dovr Bu dovrden tapilmis artefaktlar gosterir ki Yaponiyanin Yayoi dovrunun sonlarinda Koreya sivilizasiyasi ile elaqesi olmusdur Kofun dovru tapintilari hemcinin Kojiki ve Nihon Soki kimi Yapon mifologiyasinin en ehemiyyetli iki edebi menbeyini yaziya aldirmis Yamato dovletinin tarixi haqqinda muasir tarixcilerin bildiklerinin esas menbelerinden biridir IstinadlarPiggott Juliet Japanese mythology New revised New York N Y 1983 6 8 ISBN 0 911745 09 2 OCLC 9971207 Tylor Edward B Remarks on Japanese Mythology The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland 6 1877 55 58 doi 10 2307 2841246 JSTOR 2841246 2022 10 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 07 Kitagawa Joseph M Prehistoric Background of Japanese Religion History of Religions 2 2 1963 292 328 doi 10 1086 462466 ISSN 0018 2710 JSTOR 1062069 ANDASSOVA Maral Emperor Jinmu in the Kojiki Japan Review 32 2019 5 16 ISSN 0915 0986 JSTOR 26652947 Jun ichi Isomae 一 磯 前 順 Thal Sarah E Reappropriating the Japanese Myths Motoori Norinaga and the Creation Myths of the Kojiki and Nihon shoki Japanese Journal of Religious Studies 27 1 2 2000 15 39 ISSN 0304 1042 JSTOR 30233639 Smits Gregory J Political Thought in Japanese Historical Writing From Kojiki 712 to Tokushi Yoron 1712 By John S Brownlee Toronto Wilfrid Laurier University Press 1991 xvii 158 pp 35 00 The Journal of Asian Studies 51 3 1991 666 667 doi 10 2307 2057985 ISSN 0021 9118 JSTOR 2057985 Kadoya Atsushi 門屋溫 Padoan Tatsuma On the Formation of Shintō Icons Cahiers d Extreme Asie 16 2006 151 182 doi 10 3406 asie 2006 1255 ISSN 0766 1177 JSTOR 44171454 Duthie Torquil Preliminary Material Man yōshu and the Imperial Imagination in Early Japan BRILL 2014 01 01 i xix doi 10 1163 9789004264540 001 ISBN 978 90 04 26454 0 Xarici kecidlerRomance stories from old Japan pre 1919 Free to read and full text search A Multilingual Electronic Text Collection of Folk Tales for Casual Users Using Off the Shelf Browsers