Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xələc tərsanələri (türk. Haliç Tersaneleri) — Türkiyədə İstanbul şəhəri daxilində, Qızıl buynuz (Xələç) buxtasında tərsanə. 1455-ci ildən fəaliyyət göstərən dünyanın ən qədim tərsanələrindən biri. Osmanlı imperiyası dövründə hərbi donanmanın əsas bazası. Hal-hazırda gəmi tərsanəsi, 1851-ci ildən fəaliyyət göstərən İstanbulda gəmi xidmətində ixtisaslaşmış, gəmiqayırma zavodunda təmir və təmir işləri aparan "Şehir Hatları A. Ş." nəqliyyat şirkətinə məxsusdur.. Xələc tərsanəsi, İstanbulun Beyoğlu səmtindəki Kasımpaşa məhəlləsində təxminən 70 hektar ərazidə yerləşir. Gəmiqayırma zavodu 475 metr dəniz sahiləni tutur, hazırda istifadə olunmayan üç dok və iki gəmiqayırma zavodundan ibarətdir. Gəmiqayırma zavodunun metal emalı həcmi ildə 3000 ton təşkil edir ki, bu da müxtəlif yerdəyişməli gəmilərə üç dokda xidmət göstərməyə imkan verir: 118,75 × 22,20 × 13.50 m, 83,50 × 16,00 × 10.50 m və 153,40 × 19, 20 × 9.56 m. 28 kruiz gəmisinə malik tərsanə sahibinin bütün donanmasına xidmətdən əlavə olaraq, İstanbul şəhər bələdiyyəsinin (İBB), Üsküdar bələdiyyəsinin ISTAÇ Bələdiyyə Tullantıları Müəssisəsi, Türk Dəmir Yolu (TCDD), Əsas Sahil Mühafizəsi, Ədliyyə Nazirliyi, digər dövlət qurumları, neft və qaz şirkəti BOTAŞ gəmilərinə və həmçinin şəxsi gəmilərə də xidmət göstərir.
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | İstanbul |
| Yerləşməsi | Kasımpaşa, Bəyoğlu |
| Banisi | II Mehmed |
| Tikilmə tarixi | 1455 |
Tarixi
Osmanlı Donanması Sultan II Mehmed tərəfindən yaradılmış və 1453-cü ildə Konstantinopolu almasına imkan vermişdi. Konstantinopolun ələ keçirilməsindən sonra II Mehmed gəmilərin inşası üçün Kasımpaşa dəniz arsenalını yaratdı. 1455-ci ildə Xaliç gəmiqayırma tərsanəsi işə başladı. Növbəti Sultan II Bayazid, dəniz arsenalını gücləndirərək Osmanlı imperiyasının Aralıq dənizindəki dəniz hökmranlığının təməlini qoymuşdu. Beləliklə, Venesiya Respublikasının donanmasına müqavimət göstərə biləcək bir donanma suya salındı.. Buna, Əndəlüsdən İspan İnkvizisiyasından qaçan və 2 yanvar 1492-ci ildə Qranadanın süqutundan sonra İstanbula gəlməyə başlayan mahir dənizçilər — moriskos (İspan müsəlmanları) səbəb olmuşdu.. Tərsanə Osmanlı donanmasının əsas arsenalı sayılırdı. Osmanlı donanmasının döyüş gəmilərinin çoxu Kasımpaşada düzəldilib və suya salınmışdı..
XVI əsrdə tərsanə Avropada ən böyük gəmiqayırma müəssisəsi idi. Gəmi düzəltmək üçün taxta Cənubi Qara dəniz bölgəsindən daşınırdı.. XIX əsrdə Kasımpaşa tərsanəsi Avropa mühəndislərinin rəhbərliyi altında yenidən qurulmuşdur..
Tərsanədə 1827-ci ildə ilk müasir gəmi, 1827-ci ildə ilk buxarlı gəmi, 1886-cı ildə Əbdülhəmid və Əbdülməcid adı verilen ilk sualtı qayıq inşa edildi.
1878-ci ildən etibarən II Əbdülhəmidin laqeydliyi nəticəsində donanma,Haliçdə tərk edildi və dənizə açılmadı. 1897-ci il Osmanlı-Yunan müharibəsində Osmanlı donanması özünü göstərə bilmədi. 1909-cu ildə "Donanma cəmiyyəti"nin səyləri ilə müasir donanma işləri xalqın maddi yardımları ilə davam etdi. Bu cəmiyyətin səyləri ilə çox sayda müasir döyüş gəmisi alındı. Alman zabitlərindən ibarət olan bir heyət ilə islahat işləri canlandı. Trablis müharibəsində və Balkan müharibəsində Osmanlı donanması fəaliyyət göstərdi. Lakin I Dünya Müharibəsində Egey dənizində məhdud fəaliyyət göstərmək məcburiyyətində qalan donanma, Çanaqqala Dəniz Döyüşlərində müvəffəqiyyətli oldu.I Dünya Müharibəsindən sonra donanma, Mərmərə dənizində ittifaq qüvvələrinin nəzarəti altında oldu.
2009-cu ildə Xələc tərsanəsində uzunluğu 42 metr olan 3 sərnişin gəmisi düzəldilmişdir.
Qalareya
-
![image]()
Xələc tərsanəsi (fevral 2013) -
![image]()
Xələc tərsanəsi (fevral 2013) -
![image]()
Xələc tərsanəsi (fevral 2013) -
![image]()
Xələc tərsanəsi (fevral 2013) -
![image]()
Xələc tərsanəsi (fevral 2013) -
![image]()
Xələc tərsanəsinin dənizdən görünüşü -
![image]()
Xələc tərsanəsi
İstinadlar
- Веселов, Виталий Терентьевич. Транспорт современной Турции. М.: Наука. АН СССР. Ин-т востоковедения. 1969. 107.
- . 2012-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-16.
- "Tersane Hizmetleri" (türk). Şehir Hatları A.Ş. 2022-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-21.
- Н. Павлищева, А. Владимирский. Роксолана и Сулейман. Возлюбленные «Великолепного века». Великие женщины XX века. Незабываемые книги Виталия Вульфа. М.: Яуза : Эксмо. 2014. ISBN .
- Гудвин, Джейсон. Величие и крах Османской империи : властители бескрайних горизонтов. М.: КоЛибри. пер. с англ. М. Шарова. 2013. 121. ISBN .
- Стамбул. Новый Вавилон на берегах Босфора : путеводитель. Исторический путеводитель; Вып. 100. М.: Вече. авт.-сост.: С. М. Бурыгин, Н. Н. Непомнящий. 2011. ISBN .
- Ал. Борзенко, Ан. Борзенко. Стамбул : византийские церкви, османские мечети, дворцы и крепости, рынки и хамамы, цистерны и музеи : путеводитель. Вокруг света; 275 (Изд. 3-е). М.: Вокруг света. 2012. 183. ISBN .
- Финкель, Кэролайн. История Османской империи. Видение Османа. История в одном томе. М.: АСТ. пер. с англ. О. Э. Колесникова. 2017. 141. ISBN .
- Королев, В. Н. Босфорская война. История казачества. М.: Вече. 2013. 142. ISBN .
- Карпов, С. П. Итальянские морские республики и Южное Причерноморье в XIII-XV вв.: проблемы торговли. М.: Изд-во МГУ. 1990. ISBN .
- ВТ-ЭСБЕ|Константинополь|Ир. Половинкин|том=XVI|страницы=51–59
- "Bu da oldu! Tarihi Haliç tersanesine 'beton santrali' kuruldu" 2017-10-28 at the Wayback Machine . . 4 Ekim 2015. En son 5 Ekim 2015 tarihinde erişildi.
- Büyük Larousse (1986), Milliyet Yayınları, Cilt VI, s. 3037–3041
- 20. Yüzyıl Ansiklopedisi (1990), Tercüman Yayınları, s. 76–79
Xarici keçidlər
- Şehir Hatları A. Ş. şirkəti
- Haliç Tersanesi Sitesi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xelec tersaneleri turk Halic Tersaneleri Turkiyede Istanbul seheri daxilinde Qizil buynuz Xelec buxtasinda tersane 1455 ci ilden fealiyyet gosteren dunyanin en qedim tersanelerinden biri Osmanli imperiyasi dovrunde herbi donanmanin esas bazasi Hal hazirda gemi tersanesi 1851 ci ilden fealiyyet gosteren Istanbulda gemi xidmetinde ixtisaslasmis gemiqayirma zavodunda temir ve temir isleri aparan Sehir Hatlari A S neqliyyat sirketine mexsusdur Xelec tersanesi Istanbulun Beyoglu semtindeki Kasimpasa mehellesinde texminen 70 hektar erazide yerlesir Gemiqayirma zavodu 475 metr deniz sahileni tutur hazirda istifade olunmayan uc dok ve iki gemiqayirma zavodundan ibaretdir Gemiqayirma zavodunun metal emali hecmi ilde 3000 ton teskil edir ki bu da muxtelif yerdeyismeli gemilere uc dokda xidmet gostermeye imkan verir 118 75 22 20 13 50 m 83 50 16 00 10 50 m ve 153 40 19 20 9 56 m 28 kruiz gemisine malik tersane sahibinin butun donanmasina xidmetden elave olaraq Istanbul seher belediyyesinin IBB Uskudar belediyyesinin ISTAC Belediyye Tullantilari Muessisesi Turk Demir Yolu TCDD Esas Sahil Muhafizesi Edliyye Nazirliyi diger dovlet qurumlari neft ve qaz sirketi BOTAS gemilerine ve hemcinin sexsi gemilere de xidmet gosterir Xelec tersaneleri turk Halic TersaneleriOlke TurkiyeSeher IstanbulYerlesmesi Kasimpasa BeyogluBanisi II MehmedTikilme tarixi 1455TarixiOsmanli Donanmasi Sultan II Mehmed terefinden yaradilmis ve 1453 cu ilde Konstantinopolu almasina imkan vermisdi Konstantinopolun ele kecirilmesinden sonra II Mehmed gemilerin insasi ucun Kasimpasa deniz arsenalini yaratdi 1455 ci ilde Xalic gemiqayirma tersanesi ise basladi Novbeti Sultan II Bayazid deniz arsenalini guclendirerek Osmanli imperiyasinin Araliq denizindeki deniz hokmranliginin temelini qoymusdu Belelikle Venesiya Respublikasinin donanmasina muqavimet gostere bilecek bir donanma suya salindi Buna Endelusden Ispan Inkvizisiyasindan qacan ve 2 yanvar 1492 ci ilde Qranadanin suqutundan sonra Istanbula gelmeye baslayan mahir denizciler moriskos Ispan muselmanlari sebeb olmusdu Tersane Osmanli donanmasinin esas arsenali sayilirdi Osmanli donanmasinin doyus gemilerinin coxu Kasimpasada duzeldilib ve suya salinmisdi XVI esrde tersane Avropada en boyuk gemiqayirma muessisesi idi Gemi duzeltmek ucun taxta Cenubi Qara deniz bolgesinden dasinirdi XIX esrde Kasimpasa tersanesi Avropa muhendislerinin rehberliyi altinda yeniden qurulmusdur Tersanede 1827 ci ilde ilk muasir gemi 1827 ci ilde ilk buxarli gemi 1886 ci ilde Ebdulhemid ve Ebdulmecid adi verilen ilk sualti qayiq insa edildi 1878 ci ilden etibaren II Ebdulhemidin laqeydliyi neticesinde donanma Halicde terk edildi ve denize acilmadi 1897 ci il Osmanli Yunan muharibesinde Osmanli donanmasi ozunu gostere bilmedi 1909 cu ilde Donanma cemiyyeti nin seyleri ile muasir donanma isleri xalqin maddi yardimlari ile davam etdi Bu cemiyyetin seyleri ile cox sayda muasir doyus gemisi alindi Alman zabitlerinden ibaret olan bir heyet ile islahat isleri canlandi Trablis muharibesinde ve Balkan muharibesinde Osmanli donanmasi fealiyyet gosterdi Lakin I Dunya Muharibesinde Egey denizinde mehdud fealiyyet gostermek mecburiyyetinde qalan donanma Canaqqala Deniz Doyuslerinde muveffeqiyyetli oldu I Dunya Muharibesinden sonra donanma Mermere denizinde ittifaq quvvelerinin nezareti altinda oldu 2009 cu ilde Xelec tersanesinde uzunlugu 42 metr olan 3 sernisin gemisi duzeldilmisdir QalareyaXelec tersanesi fevral 2013 Xelec tersanesi fevral 2013 Xelec tersanesi fevral 2013 Xelec tersanesi fevral 2013 Xelec tersanesi fevral 2013 Xelec tersanesinin denizden gorunusu Xelec tersanesiIstinadlarVeselov Vitalij Terentevich Transport sovremennoj Turcii M Nauka AN SSSR In t vostokovedeniya 1969 107 2012 07 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 16 Tersane Hizmetleri turk Sehir Hatlari A S 2022 06 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 21 N Pavlisheva A Vladimirskij Roksolana i Sulejman Vozlyublennye Velikolepnogo veka Velikie zhenshiny XX veka Nezabyvaemye knigi Vitaliya Vulfa M Yauza Eksmo 2014 ISBN 978 5 699 70060 8 Gudvin Dzhejson Velichie i krah Osmanskoj imperii vlastiteli beskrajnih gorizontov M KoLibri per s angl M Sharova 2013 121 ISBN 978 5 389 02499 1 Stambul Novyj Vavilon na beregah Bosfora putevoditel Istoricheskij putevoditel Vyp 100 M Veche avt sost S M Burygin N N Nepomnyashij 2011 ISBN 978 5 9533 5642 8 Al Borzenko An Borzenko Stambul vizantijskie cerkvi osmanskie mecheti dvorcy i kreposti rynki i hamamy cisterny i muzei putevoditel Vokrug sveta 275 Izd 3 e M Vokrug sveta 2012 183 ISBN 978 5 98652 347 7 Finkel Kerolajn Istoriya Osmanskoj imperii Videnie Osmana Istoriya v odnom tome M AST per s angl O E Kolesnikova 2017 141 ISBN 978 5 17 089525 0 Korolev V N Bosforskaya vojna Istoriya kazachestva M Veche 2013 142 ISBN 978 5 4444 1087 5 Karpov S P Italyanskie morskie respubliki i Yuzhnoe Prichernomore v XIII XV vv problemy torgovli M Izd vo MGU 1990 ISBN 5 211 01051 5 VT ESBE Konstantinopol Ir Polovinkin tom XVI stranicy 51 59 Bu da oldu Tarihi Halic tersanesine beton santrali kuruldu 2017 10 28 at the Wayback Machine 4 Ekim 2015 En son 5 Ekim 2015 tarihinde erisildi Buyuk Larousse 1986 Milliyet Yayinlari Cilt VI s 3037 3041 20 Yuzyil Ansiklopedisi 1990 Tercuman Yayinlari s 76 79Xarici kecidlerSehir Hatlari A S sirketi Halic Tersanesi Sitesi