Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xədicə Sultan (4 may 1870, Konstantinopol – 13 mart 1938, Beyrut) — 33. Osmanlı sultanı V Muradın qızı.
| Xədicə Sultan | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 4 may 1870 |
| Doğum yeri | Kadıköy köşkü, İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | 13 mart 1938 (67 yaşında) |
| Vəfat yeri | Beyrut, Livan |
| Dəfn yeri | Süleymaniyyə təkyəsinin qəbiristanlığı, Dəməşq |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
| Atası | V Murad |
| Anası | Şayan Qadınəfəndi |
| Həyat yoldaşları | Əli Vasif Paşa Rauf Hayri bəy |
| Uşaqları | Sultanzadə Osman bəy Sultanzadə Hayri bəy Səlma xanım Sultan |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Xədicə Sultan 4 may 1870-ci ildə atasının Kadıköydəki köşkündə dünyaya gəldi. Atası Sultan Əbdüləziz dönəminin vəliəhdi Murad Əfəndi, anası isə onun üçüncü xanımı Şayan Qadınəfəndidir. Ancaq saray ənənələrinə görə, vəliəhdin yalnız bir övladının olmasına icazə verilirdi. Şahzadə Muradın isə artıq bir oğlu dünyaya gəlmişdi - Səlahəddin Əfəndi. Bu səbəblə Validə Pərtəvniyal Sultan hamiləliyin ləğv edilməsi üçün saraya həkim yollamış, Şahzadə Murad isə əməliyyatın saraydan kənarda baş tutması üçün Sultan Əbdüləzizdən xüsusi icazə almışdı. Nəticədə həkim Emin Paşanın evinə aparılan anası Şayan xanıma burada xüsusi hazırlanan bir dərman verildi və guya övladını itirməsi haqqında saxta bir raport hazırlanaraq Sultan Əbdüləzizə göndərildi. Ardından vəliəhdin Kadıköydəki köşkündə yaşamağa başlayan Şayan xanım Xədicə Sultanı burada dünyaya gətirdi və atası taxta çıxanadək balaca Xədicə doğulduğu köşkdə gizlicə böyüdüldü.
Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilməsi və ardından atasının taxta çıxarılmasından sonra Sultan Muradın bütün ailə üzvləri kimi, Xədicə Sultan və anası Şayan xanım da Dolmabağça sarayına köçürüldü. Ancaq cəmi 3 ay sonra atası əqli zəifliyi bəhanə göstərilərək taxtdan endirildi və bütün ailə üzvləriylə birlikdə Çırağan sarayına həbs olundu.
Xədicə Sultanın hələ 6 yaşında ikən başlayan məhbus həyatı 25 il davam etdi. Bu müddət ərzində Çırağan sarayı daxilində mükəmməl təhsil aldı. Atası və ögey anası Gövhəriz xanımdan fransızca dərsləri aldı. Evlilik yaşına çatan Xədicə Sultan saray kalfalarının da məsləhətiylə bacısı Fəhimə Sultanla birlikdə əmisi Sultan Əbdülhəmidə evlənmək istədiklərini bildirən bir məktub yolladılar. Sultan Əbdülhəmid isə bir daha Çırağan sarayına qayıtmamaq şərtilə onları evləndirəcəyini bildirdi. Bu isə onların ailələrini bir daha görməməsi demək idi.
Nəhayət, bir müddət sonra ataları Sultan Muradın da icazəsiylə Xədicə Sultan və bacısı Fəhimə Sultan 1901-ci ildə Çırağan sarayından çıxarıldı və Sultan Əbdülhəmidin Ulduz sarayındakı hərəminə gətirildi. Bir müddət burada yaşadıqdan sonra münasib bir ər namizədi axtarıldı. Sultan Əbdülhəmid onu, bibisi Nailə Sultanın və əmisi qızı Əsma Sultanın dul əri Kabasakal Çərkəz Mehmed Paşayla evləndirmək istəmiş, ancaq daha öncə 2 xanım sultanla evlənən paşanın olduqca yaşlı olması səbəb göstərilərək bu təklif geri çevrilmişdir.
Nəhayət, əmisi Sultan Əbdülhəmid tərəfindən atasının katiblərindən Əli Vasif Paşayla evləndirildi. Toy mərasimi 12 sentyabr 1901-ci ildə Ulduz sarayında baş tutdu və eyni mərasimlə, bacısı Fəhimə Sultan Əli Qalib Paşayla, əmisi qızı Əminə Sultan isə Mehmed Şərif Paşayla evləndirildi. Mərasimin ardından Ortaköydəki saraylardan biri təsis edilən cütlüyün qonşusu isə Sultan Əbdülhəmidin qızı Naimə Sultan və eşqbaz əri Mehmed Kəmaləddin Paşa idi. 1904-cü ildə Kəmaləddin Paşayla Xədicə Sultan arasındakı məhəbbəti aşkarlayan məktublar Sultan Əbdülhəmidə göndərildi və ifşa olundu. Bir çoxlarına görə, bu, Xədicə Sultanın intiqamı idi. Skandalın aşkara çıxmasının ardından Naimə Sultan dərhal ərindən boşandı və Kəmaləddin Paşa bütün rütbə və vəzifələrindən alınaraq Bursaya sürgün edildi. Çox keçmədən Xədicə Sultan da ərindən ayrıldı və bağışlanaraq yenidən Ulduz sarayına alındı. Bu dəfə daha sərt nəzarət altında yaşayan Xədicə Sultanın yenidən evləndirilməsi gözlənilsə də, Sultan Əbdülhəmidin belə bir fikri yox idi.
Ancaq bir neçə il sonra 1909-cu ildə Sultan Əbdülhəmid taxtdan endirilərək Salonikiyə sürgün edildi və Xədicə Sultanın digər əmisi Sultan Rəşad taxta çıxdı. Əmisinin də razılığını alan Xədicə Sultan bir ay belə keçmədən 11 may 1909-cu ildə Rauf Hayri bəylə evləndi. Cütlüyün bu nigahdan 3 övladı dünyaya gəlsə də, 1918-ci ildə boşandılar. 3 mart 1924 tarixli TBMM qərarı ilə digər Osmanlı sülaləsi üzvləri kimi, Xədicə Sultan da övladlarıyla birlikdə sürgünə göndərildi. Livanın Beyrut şəhərində məskunlaşan Xədicə Sultan burada keçmiş ərinin göndərdiyi məvaciblə yaşamağa davam etdi. Ancaq qısa zaman ərzində ərinin həbs olunmasıyla, bu gəlir mənbəyini də itirdi.
1931-ci ildə Osmanlı sülaləsindən 2 sultanın - Dürrüşəhvar Sultan və Nilüfər xanım Sultanın dünyanın ən zəngin müsəlmanı olan Heydərabad nizamının oğullarıyla evlənməsinin ardından, Xədicə Sultan da qızı Səlma xanım Sultana ər namizədi axtarmağa başladı. Ancaq bütün var-dövlətini itirən və sürgün edilən bir sultanın qızı üçün namizəd tapmaq olduqca çətin oldu. Nəhayət, Kotvara rajası Seyid Sacid Hüseyn Əli namizəd olaraq uyğun görüldü və Səlma xanım 1937-ci ildə Hindistana gəlin köçdü. Qızıyla getməkdən imtina edən Xədicə Sultan İstanbuldan onunla birlikdə gələn sadiq xidmətçisi xədim Zeynəl ağanı qızıyla birlikdə Hindistana göndərdi. Evliliyin ardından kürəkəni tərəfindən göndərilən məvaciblə yaşamağa davam edən Xədicə Sultan bir neçə ay sonra - 12 mart 1938-ci ildə iflic keçirərək vəfat etdi. Cənazəsi Dəməşqdəki Süleymaniyyə təkyəsinin qəbiristanlığına əmisi Sultan Vahidəddinin yanına dəfn olundu.
Övladları
Mənbə
- Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. p. 32
- Roudometof, Victor (2001). Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans. Greenwood Publishing Group. pp. 86–87.
- Örik, Nahid Sırrı (2002). Bilinmeyen yaşamlarıyla saraylılar. Türkiye İş Bankası. p. 40.
- Hacker, Barton; Vining, Margaret (17 August 2012). A Companion to Women's Military History. BRILL. p. 199.
- Tezcan, Hülya (1992). 19. Yy Sonuna Ait Bir Terzi Defteri. Sadberk Hanım Müzesi. p. 41.
- Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Ötüken.
- Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık.
- Brookes, Douglas Scott (2010). The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xedice Sultan 4 may 1870 Konstantinopol 13 mart 1938 Beyrut 33 Osmanli sultani V Muradin qizi Xedice SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 4 may 1870 1870 05 04 Dogum yeri Kadikoy kosku Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 13 mart 1938 1938 03 13 67 yasinda Vefat yeri Beyrut LivanDefn yeri Suleymaniyye tekyesinin qebiristanligi DemesqFealiyyeti esilzadeAtasi V MuradAnasi Sayan QadinefendiHeyat yoldaslari Eli Vasif Pasa Rauf Hayri beyUsaqlari Sultanzade Osman bey Sultanzade Hayri bey Selma xanim SultanAilesi Osmanli xanedani Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXedice Sultan 4 may 1870 ci ilde atasinin Kadikoydeki koskunde dunyaya geldi Atasi Sultan Ebduleziz doneminin veliehdi Murad Efendi anasi ise onun ucuncu xanimi Sayan Qadinefendidir Ancaq saray enenelerine gore veliehdin yalniz bir ovladinin olmasina icaze verilirdi Sahzade Muradin ise artiq bir oglu dunyaya gelmisdi Selaheddin Efendi Bu sebeble Valide Pertevniyal Sultan hamileliyin legv edilmesi ucun saraya hekim yollamis Sahzade Murad ise emeliyyatin saraydan kenarda bas tutmasi ucun Sultan Ebdulezizden xususi icaze almisdi Neticede hekim Emin Pasanin evine aparilan anasi Sayan xanima burada xususi hazirlanan bir derman verildi ve guya ovladini itirmesi haqqinda saxta bir raport hazirlanaraq Sultan Ebdulezize gonderildi Ardindan veliehdin Kadikoydeki koskunde yasamaga baslayan Sayan xanim Xedice Sultani burada dunyaya getirdi ve atasi taxta cixanadek balaca Xedice doguldugu koskde gizlice boyuduldu Sultan Ebdulezizin taxtdan endirilmesi ve ardindan atasinin taxta cixarilmasindan sonra Sultan Muradin butun aile uzvleri kimi Xedice Sultan ve anasi Sayan xanim da Dolmabagca sarayina kocuruldu Ancaq cemi 3 ay sonra atasi eqli zeifliyi behane gosterilerek taxtdan endirildi ve butun aile uzvleriyle birlikde Ciragan sarayina hebs olundu Xedice Sultanin hele 6 yasinda iken baslayan mehbus heyati 25 il davam etdi Bu muddet erzinde Ciragan sarayi daxilinde mukemmel tehsil aldi Atasi ve ogey anasi Govheriz xanimdan fransizca dersleri aldi Evlilik yasina catan Xedice Sultan saray kalfalarinin da meslehetiyle bacisi Fehime Sultanla birlikde emisi Sultan Ebdulhemide evlenmek istediklerini bildiren bir mektub yolladilar Sultan Ebdulhemid ise bir daha Ciragan sarayina qayitmamaq sertile onlari evlendireceyini bildirdi Bu ise onlarin ailelerini bir daha gormemesi demek idi Nehayet bir muddet sonra atalari Sultan Muradin da icazesiyle Xedice Sultan ve bacisi Fehime Sultan 1901 ci ilde Ciragan sarayindan cixarildi ve Sultan Ebdulhemidin Ulduz sarayindaki heremine getirildi Bir muddet burada yasadiqdan sonra munasib bir er namizedi axtarildi Sultan Ebdulhemid onu bibisi Naile Sultanin ve emisi qizi Esma Sultanin dul eri Kabasakal Cerkez Mehmed Pasayla evlendirmek istemis ancaq daha once 2 xanim sultanla evlenen pasanin olduqca yasli olmasi sebeb gosterilerek bu teklif geri cevrilmisdir Son illeri Nehayet emisi Sultan Ebdulhemid terefinden atasinin katiblerinden Eli Vasif Pasayla evlendirildi Toy merasimi 12 sentyabr 1901 ci ilde Ulduz sarayinda bas tutdu ve eyni merasimle bacisi Fehime Sultan Eli Qalib Pasayla emisi qizi Emine Sultan ise Mehmed Serif Pasayla evlendirildi Merasimin ardindan Ortakoydeki saraylardan biri tesis edilen cutluyun qonsusu ise Sultan Ebdulhemidin qizi Naime Sultan ve esqbaz eri Mehmed Kemaleddin Pasa idi 1904 cu ilde Kemaleddin Pasayla Xedice Sultan arasindaki mehebbeti askarlayan mektublar Sultan Ebdulhemide gonderildi ve ifsa olundu Bir coxlarina gore bu Xedice Sultanin intiqami idi Skandalin askara cixmasinin ardindan Naime Sultan derhal erinden bosandi ve Kemaleddin Pasa butun rutbe ve vezifelerinden alinaraq Bursaya surgun edildi Cox kecmeden Xedice Sultan da erinden ayrildi ve bagislanaraq yeniden Ulduz sarayina alindi Bu defe daha sert nezaret altinda yasayan Xedice Sultanin yeniden evlendirilmesi gozlenilse de Sultan Ebdulhemidin bele bir fikri yox idi Mezari Ancaq bir nece il sonra 1909 cu ilde Sultan Ebdulhemid taxtdan endirilerek Salonikiye surgun edildi ve Xedice Sultanin diger emisi Sultan Resad taxta cixdi Emisinin de raziligini alan Xedice Sultan bir ay bele kecmeden 11 may 1909 cu ilde Rauf Hayri beyle evlendi Cutluyun bu nigahdan 3 ovladi dunyaya gelse de 1918 ci ilde bosandilar 3 mart 1924 tarixli TBMM qerari ile diger Osmanli sulalesi uzvleri kimi Xedice Sultan da ovladlariyla birlikde surgune gonderildi Livanin Beyrut seherinde meskunlasan Xedice Sultan burada kecmis erinin gonderdiyi mevacible yasamaga davam etdi Ancaq qisa zaman erzinde erinin hebs olunmasiyla bu gelir menbeyini de itirdi 1931 ci ilde Osmanli sulalesinden 2 sultanin Durrusehvar Sultan ve Nilufer xanim Sultanin dunyanin en zengin muselmani olan Heyderabad nizaminin ogullariyla evlenmesinin ardindan Xedice Sultan da qizi Selma xanim Sultana er namizedi axtarmaga basladi Ancaq butun var dovletini itiren ve surgun edilen bir sultanin qizi ucun namized tapmaq olduqca cetin oldu Nehayet Kotvara rajasi Seyid Sacid Huseyn Eli namized olaraq uygun goruldu ve Selma xanim 1937 ci ilde Hindistana gelin kocdu Qiziyla getmekden imtina eden Xedice Sultan Istanbuldan onunla birlikde gelen sadiq xidmetcisi xedim Zeynel agani qiziyla birlikde Hindistana gonderdi Evliliyin ardindan kurekeni terefinden gonderilen mevacible yasamaga davam eden Xedice Sultan bir nece ay sonra 12 mart 1938 ci ilde iflic kecirerek vefat etdi Cenazesi Demesqdeki Suleymaniyye tekyesinin qebiristanligina emisi Sultan Vahideddinin yanina defn olundu OvladlariSultanzade Osman bey d 1910 o 31 yanvar 1911 Sultanzade Hayri bey d 19 iyun 1912 o 1951 Beyrut Hec vaxt evlenmedi ve ovladi olmadi Selma xanim SultanMenbeAdra Jamil 2005 Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005 p 32 Roudometof Victor 2001 Nationalism Globalization and Orthodoxy The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans Greenwood Publishing Group pp 86 87 ISBN 978 0 313 31949 5 Orik Nahid Sirri 2002 Bilinmeyen yasamlariyla saraylilar Turkiye Is Bankasi p 40 ISBN 978 9 754 58383 0 Hacker Barton Vining Margaret 17 August 2012 A Companion to Women s Military History BRILL p 199 ISBN 978 9 004 21217 6 Tezcan Hulya 1992 19 Yy Sonuna Ait Bir Terzi Defteri Sadberk Hanim Muzesi p 41 ISBN 978 9 759 54573 4 Ulucay Mustafa Cagatay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Ankara Otuken ISBN 978 9 754 37840 5 Sakaoglu Necdet 2008 Bu mulkun kadin sultanlari Valide sultanlar hatunlar hasekiler kadinefendiler sultanefendiler Oglak Yayincilik ISBN 978 9 753 29623 6 Brookes Douglas Scott 2010 The Concubine the Princess and the Teacher Voices from the Ottoman Harem University of Texas Press ISBN 978 0 292 78335 5