Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xonqxa (Qırmızı) (vyet. Sông Hồng; çin. 元江, Yuanszyan) — Çin Xalq Respublikasının cənubunda və Vyetnamın şimalında yerləşən çay.
| Xonqxa (Qırmızı) | |
|---|---|
| çin. 元江, vyet. Sông Hồng | |
 Çayda günəşin qürubu. Hanoy körpüsündən görünüş | |
| Ölkələr | |
| Mənbəyi | Çin Xalq Respublikası |
| • Yüksəkliyi | 1776 m |
| Mənsəbi | Cənubi Çin dənizi |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 1183 km |
| Su sərfi | 900 m³/s |
| Su hövzəsi | 158000 km² |
| Hövzəsinin sahəsi | 158.000 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adlanması
Çində Yuanszyan (çin. 元江) və ya Xunxe, pinyin dilində Hónghé, — vyet. Şonqxonq, əvvələr vyet. Xonqa adlandırılmış.
Xarakteriskası
Çayın uzunluğu 1183 km, sahəsi təxminən 158 min km²-dir. Su sərfi mənsəbində 30 min m³/saniyədir. Ən aşağı su sərfi — 700 m³/saniyədir. Orta su sərfi — 900 m³/saniyədir. Mənbənin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü — 1776 metrdir. Dənizə Syuantxyui qoruq ərazisində tökülür. Dənizə töküldüyü ərazidə dəhnə formalı körfəz formalaşıb. Körfəz Balat (vyet. Cửa Ba Lạt) adlanır. Cənubi Çin dənizinə tökülənə qədər Txaybin və Namdin əyalətləri arasında inzibati sərhəddi formalaşdırmış.
Suyun qırmızımtıl-qəhvəyi rəngi çayın Qırmızı adlandırılmasına səbəb olmuşdur. Suyun tərkibində olan lil ona bu rəngi verir. Xonqxa çayında musson mövsümündə baş verən daşqınlar onun il boyu fərqli səviyyələrə malik olmasına səbəb olur. Xonqxa çayının deltası Vyetnamın mühüm kənd təsərrüfatı bölgəsidir.
Axımı
Çay öz başlanğıcını Çinin Yunnan əyalətindən, Dalı şəhərinin cənubunda yerləşən dağlardan götürür. Cənub-şərqə doğru axaraq Çin və Vyetnam arasında 80 km-lik sərhədi formalaşdırır. Xonqxa daha sonra Laokay əyalətində və eyni adlı şəhərdən keçərək düzənlik əraziyə çıxır. Vetçi şəhəri yaxınlığında çaya Lo və Da (Qara) çayları birləşir. Bakbo körfəzinə tökülənə qədər çay Hanoy və Hayfon şəhərlərindən keçir.
Əsas qolları
Xonqxa çayının əsas üç qolu var. Soldan ona Nansixe, sağdan isə Lo və Da çayları birləşir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Əsasən düyü tarlalarının suvarılmasında istifadə olunur. XIX əsrdə Xonqxa çayı Çinin mühüm ticarət marşrutu hesab edilirdi. Vyetnam ərazisində, Hanoy şəhərəinə kimi çayda gəmiçilik inkişaf edib. Ümumi uzunluğu 175 km olan bu hissəyə dəniz gəmiləri belə daxil ola bilir. Çin ərazisində Xonqxada çay gəmiçiliyi əsasən yaxın məntəqələrə çayın dibindən qum daşınması ilə məhdudlaşır. Çay üzərində yerləşən böyük şəhərlər — Xekoy (Çin) və Yenbay, Laokay, Hanoy (Vyetnam). Xonqxa çayının deltasının qollarının birində Hayfon dəniz limanı yerləşir.
Çin ərazisində çay üzərində bir-neçə SES inşa edilmiş. Nanşa SES-i Yuanyan və Szyanşuy uezdinə yerləşir. (Xunxe-Xani-İiski muxtar əyaləti). Maduşan SES-i isə Qeszyu və Szinpin uezdlərində yerləşir.
İstinadlar
- Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 529. — 210 000 экз. — .
- Большая советская энциклопедия
- Bulletin of the Geographical Society of Philadelphia, 9–10, Geographical Society, 1912, 18–20[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xonqxa Qirmizi vyet Song Hồng cin 元江 Yuanszyan Cin Xalq Respublikasinin cenubunda ve Vyetnamin simalinda yerlesen cay Xonqxa Qirmizi cin 元江 vyet Song HồngCayda gunesin qurubu Hanoy korpusunden gorunusOlkeler CXR VyetnamMenbeyi Cin Xalq Respublikasi Yuksekliyi 1776 mMensebi Cenubi Cin denizi Yuksekliyi 0 mUzunlugu 1183 kmSu serfi 900 m sSu hovzesi 158000 km Hovzesinin sahesi 158 000 km menbeyi mensebiXonqxa cayi Cinin fiziki xeritesinde 25 50 sm e 101 19 s u 20 16 sm e 106 33 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdlanmasiCinde Yuanszyan cin 元江 ve ya Xunxe pinyin dilinde Honghe vyet Sonqxonq evveler vyet Xonqa adlandirilmis XarakteriskasiCayin uzunlugu 1183 km sahesi texminen 158 min km dir Su serfi mensebinde 30 min m saniyedir En asagi su serfi 700 m saniyedir Orta su serfi 900 m saniyedir Menbenin deniz seviyyesinden hundurluyu 1776 metrdir Denize Syuantxyui qoruq erazisinde tokulur Denize tokulduyu erazide dehne formali korfez formalasib Korfez Balat vyet Cửa Ba Lạt adlanir Cenubi Cin denizine tokulene qeder Txaybin ve Namdin eyaletleri arasinda inzibati serheddi formalasdirmis Suyun qirmizimtil qehveyi rengi cayin Qirmizi adlandirilmasina sebeb olmusdur Suyun terkibinde olan lil ona bu rengi verir Xonqxa cayinda musson movsumunde bas veren dasqinlar onun il boyu ferqli seviyyelere malik olmasina sebeb olur Xonqxa cayinin deltasi Vyetnamin muhum kend teserrufati bolgesidir AximiCay oz baslangicini Cinin Yunnan eyaletinden Dali seherinin cenubunda yerlesen daglardan goturur Cenub serqe dogru axaraq Cin ve Vyetnam arasinda 80 km lik serhedi formalasdirir Xonqxa daha sonra Laokay eyaletinde ve eyni adli seherden kecerek duzenlik eraziye cixir Vetci seheri yaxinliginda caya Lo ve Da Qara caylari birlesir Bakbo korfezine tokulene qeder cay Hanoy ve Hayfon seherlerinden kecir Esas qollariXonqxa cayinin esas uc qolu var Soldan ona Nansixe sagdan ise Lo ve Da caylari birlesir Teserrufat ehemiyyetiXonqxa cayi uzerinde yerlesen Nansa su anbari Esasen duyu tarlalarinin suvarilmasinda istifade olunur XIX esrde Xonqxa cayi Cinin muhum ticaret marsrutu hesab edilirdi Vyetnam erazisinde Hanoy sehereine kimi cayda gemicilik inkisaf edib Umumi uzunlugu 175 km olan bu hisseye deniz gemileri bele daxil ola bilir Cin erazisinde Xonqxada cay gemiciliyi esasen yaxin menteqelere cayin dibinden qum dasinmasi ile mehdudlasir Cay uzerinde yerlesen boyuk seherler Xekoy Cin ve Yenbay Laokay Hanoy Vyetnam Xonqxa cayinin deltasinin qollarinin birinde Hayfon deniz limani yerlesir Cin erazisinde cay uzerinde bir nece SES insa edilmis Nansa SES i Yuanyan ve Szyansuy uezdine yerlesir Xunxe Xani Iiski muxtar eyaleti Madusan SES i ise Qeszyu ve Szinpin uezdlerinde yerlesir IstinadlarGeograficheskij enciklopedicheskij slovar geograficheskie nazvaniya Pod red A F Tryoshnikova 2 e izd dop M Sovetskaya enciklopediya 1989 S 529 210 000 ekz ISBN 5 85270 057 6 Bolshaya sovetskaya enciklopediya Bulletin of the Geographical Society of Philadelphia 9 10 Geographical Society 1912 18 20 olu kecid