Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xaçın knyaz sarayı — Kəlbəcər rayonunun Vəngli kəndində yerləşən XIII əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi. Saray, Xanabert qalasından şimalda, Gəncəsər monastırı yaxınlığında yerləşir. Saray, olan Aşağı Xaçın knyazlarının iqamətgahı olmuşdur.
| Xaçın knyaz sarayı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Kəlbəcər |
| Yerləşir | Vəngli kəndi yaxınlığında |
| Aidiyyatı | Xaçın knyazlığı |
| Sifarişçi | Həsən Cəlal |
| Tikilmə tarixi | XIII əsr |
| Vəziyyəti | xarabalıqları qalıb |
| | |
Tarixi
XIII əsrdə inşa edilmiş Xaçın knyaz sarayı dövrümüzə yarıdağınıq vəziyyətdə çatmışdır. Vaxtilə yaxşı müdafiə olunmuş qəsr tipli saraydan qalan hissələr dörd ədəd yarımdairəvi künc qüllələri, giriş qapısı, divarların binə hissəsinin qalıqları, iki zalın divarları və saray otaqlarının əsas divarlarıdır.
Xalq memarlığı ənənələrindən istifadə ilə yaradılmış Xaçın sarayı, sonrakı dövrlərdə yaxın ərazilərdə inşa edilən digər knyaz və məlik saraylarının memarlığına ciddi təsir etmişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Sarayın qismən yaxşı qorunmuş künc qüllələrinin inşasında qonulmamış kvars daşlarından istifadə olunmuşdur. Divarların qalınlığı 1.6-1.8 metrdir. Hazırda dağılıq vəziyyətinə görə qüllələrin neçə mərtbəli olduğunu demək çətin olsa da, daha kiçik ölçülü qüllənin daha qədim olduğu dəqiqdir.
Sarayı qismən daha yaxşı vəziyyətdə görmüş M. Barxudaryants yazır ki, “...çoxlu sayda otaqlardan təşkil olunmuş sadə tikili, əhəng məhlulu ilə tikilmiş qala divarları ilə əhatə olunub. Həsən Cəlalın sarayının ən cəzbedici hissəsi qəbul otağı və dövrün memarlıq xüsusiyyətlərini qoruyub saxlamış otaqlardan biridir. Otaqlar etibarlı və hündür divarlara malik olmaqla, tağtavanla örtülmüşdür. Yaxşı yonulmuş daşlardan hörülmüş daşıyıcı tağlar, zərif və incə işləmiş kapitellərə söykənir. Otaqlarda nadir hallarda dar pəncərələrə rast gəlinir. Sarayda ümumilikdə neçə otağın olduğunu müəyyən etmək mümkün deyil, çünki bütün tikili sıx ağaclar və moruq kolları arasında qalmışdır. Bitkiləri təmizləməmiş tədqiqatı davam etdirmək mümkünsüzdür.”
Ş. Mkrtçyan qeyd edir ki, tikili qalıqlarına əsasən tağların yaxşı yonulmuş iri kvars bloklarından inşa edildiyini söyləmək mümkündür. Tağtavan dörd dəstək tağı ilə dörd hissəyə bölünürdü. Qərb tağı iki qatlı qalın divara söykənir, digər üç tağ isə zalı və nişdə yerləşən kiçik otağı bərabər hissələrə bölür. Daşıyıcı tağlar iki-üç sıra monolit və bərabər ölçülü daşlardan inşa edilməklə, kəməri bölən silindrik təmələ söykənir. A. Qulyan qeyd edir ki, əsas zalın daşıyıcı tağlarını inşa edərkən Gəncəsər monastırının günbəzini saxlayan iki mərkəzli tağ prinsipindən istifadə olunmuşdur.
Böyük zal dar dəhliz vasitəsiylə tağtavana malik, kvadrat formalı kiçik otaqla əlaqələndirilmişdir.Bu otaqda divarlarda ev əşyalarının yığılması üçün nişlər və buxarı vardır. Otağın bu cür tərtibi onun daha çox məişət xarakteri daşıdığını göstərir.
Medafiə divarlarının cənub tərəfində digər tikililərin də qalıqları aşkarlanmışdır. Kompleksin şimal tərəfində yerləşən daxili həyətə geniş yer ayrılmışdır. Həyət kompleksi müdafiə edən qala divarları arasındakı hissənin demək olar ki, yarısını tutur.
İstinadlar
- Мкртчян, 1989. səh. 21
- Мкртчян, 1989. səh. 22
- Бархударянц, 1895. səh. 181
- Гулян, А. Княжеский дворец Хачена (№3). Ереван: Лрабер. 1984. 53.
Ədəbiyyat
- Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989
- Бархударянц, Макар, Арцах, Баку, 1895
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xacin knyaz sarayi Kelbecer rayonunun Vengli kendinde yerlesen XIII esre aid tarix memarliq abidesi Saray Xanabert qalasindan simalda Genceser monastiri yaxinliginda yerlesir Saray olan Asagi Xacin knyazlarinin iqametgahi olmusdur Xacin knyaz sarayiOlke AzerbaycanSeher KelbecerYerlesir Vengli kendi yaxinligindaAidiyyati Xacin knyazligiSifarisci Hesen CelalTikilme tarixi XIII esrVeziyyeti xarabaliqlari qalibXacin knyaz sarayiTarixiXIII esrde insa edilmis Xacin knyaz sarayi dovrumuze yaridaginiq veziyyetde catmisdir Vaxtile yaxsi mudafie olunmus qesr tipli saraydan qalan hisseler dord eded yarimdairevi kunc qulleleri giris qapisi divarlarin bine hissesinin qaliqlari iki zalin divarlari ve saray otaqlarinin esas divarlaridir Xalq memarligi enenelerinden istifade ile yaradilmis Xacin sarayi sonraki dovrlerde yaxin erazilerde insa edilen diger knyaz ve melik saraylarinin memarligina ciddi tesir etmisdir Memarliq xususiyyetleriSaray xarabaliqlarinin muasir gorunusu Sarayin qismen yaxsi qorunmus kunc qullelerinin insasinda qonulmamis kvars daslarindan istifade olunmusdur Divarlarin qalinligi 1 6 1 8 metrdir Hazirda dagiliq veziyyetine gore qullelerin nece mertbeli oldugunu demek cetin olsa da daha kicik olculu qullenin daha qedim oldugu deqiqdir Sarayi qismen daha yaxsi veziyyetde gormus M Barxudaryants yazir ki coxlu sayda otaqlardan teskil olunmus sade tikili eheng mehlulu ile tikilmis qala divarlari ile ehate olunub Hesen Celalin sarayinin en cezbedici hissesi qebul otagi ve dovrun memarliq xususiyyetlerini qoruyub saxlamis otaqlardan biridir Otaqlar etibarli ve hundur divarlara malik olmaqla tagtavanla ortulmusdur Yaxsi yonulmus daslardan horulmus dasiyici taglar zerif ve ince islemis kapitellere soykenir Otaqlarda nadir hallarda dar pencerelere rast gelinir Sarayda umumilikde nece otagin oldugunu mueyyen etmek mumkun deyil cunki butun tikili six agaclar ve moruq kollari arasinda qalmisdir Bitkileri temizlememis tedqiqati davam etdirmek mumkunsuzdur S Mkrtcyan qeyd edir ki tikili qaliqlarina esasen taglarin yaxsi yonulmus iri kvars bloklarindan insa edildiyini soylemek mumkundur Tagtavan dord destek tagi ile dord hisseye bolunurdu Qerb tagi iki qatli qalin divara soykenir diger uc tag ise zali ve nisde yerlesen kicik otagi beraber hisselere bolur Dasiyici taglar iki uc sira monolit ve beraber olculu daslardan insa edilmekle kemeri bolen silindrik temele soykenir A Qulyan qeyd edir ki esas zalin dasiyici taglarini insa ederken Genceser monastirinin gunbezini saxlayan iki merkezli tag prinsipinden istifade olunmusdur Boyuk zal dar dehliz vasitesiyle tagtavana malik kvadrat formali kicik otaqla elaqelendirilmisdir Bu otaqda divarlarda ev esyalarinin yigilmasi ucun nisler ve buxari vardir Otagin bu cur tertibi onun daha cox meiset xarakteri dasidigini gosterir Medafie divarlarinin cenub terefinde diger tikililerin de qaliqlari askarlanmisdir Kompleksin simal terefinde yerlesen daxili heyete genis yer ayrilmisdir Heyet kompleksi mudafie eden qala divarlari arasindaki hissenin demek olar ki yarisini tutur IstinadlarMkrtchyan 1989 seh 21 Mkrtchyan 1989 seh 22 Barhudaryanc 1895 seh 181 Gulyan A Knyazheskij dvorec Hachena 3 Erevan Lraber 1984 53 EdebiyyatMkrtchyan Sh M Istoriko Arhitekturnye Pamyatniki Nagornogo Karabaha Erevan 1989 Barhudaryanc Makar Arcah Baku 1895Hemcinin baxXacin knyazligi Qafqaz Albaniyasinin memarligi Genceser monastiri Xanabert qalasi