Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
«Vostok stansiyası» — Rusiyanın Antarktidada elmi stansiyası. Bu müasir dövrdə Rusiyanın istifadə etdiyi yeganə materikin daxilində yerləşən stansiyadır.. Stansiya 1819-1821 -ci illərdə Faddey Bellinshauzenin rəhbərli altında birinci antarktika ekspedisiyası zamanı istifadə olunan Vostok gəmisinin şərəfinə adlandırılıb.
Bu stansiya 16 dekabr 1957-ci ildə 2-ci Sovet Antarktika ekspedisiyası zamanı yaradılıb. Uzun müddət stansiyanın rəhbəri V.S.Sidorov olmuş.
Stansiya ərazisində buz qatının qalınlığı 3700 m-dir.
İqlim xüsusiyyətləri
Stansiyanın yerləşdiyi bölgə dünyada ən sərt iqlimə məxsus ərazilərdən biridir.
- Güclü soyuq. Ərazi il boyu çox aşağı temperatur rejimi ilə diqqət çəkir. Vostok stansiyasında ən aşağı temperatur göstəricisi qeydə alınıb: −89,2 °C (21 iyul 1983). Bu göstərici XX əsrdə bütün metroloji stansiyalarda qeydə alınan ən aşağı temperatur hesab olunur. Stansiyanın tarixi boyu ən isti yay günü 16 dekabr 1957-ci ildə qeydə alınıb: - 13, 6 °C. Məhz bu səbəbdən bölgə dünyanın adlanır.
- Sıfıra yaxın rütubətlənmə əmsalı.
- Küləyin orta illik sürrəti 5 m/s, maksimum isə 27 m/saniyədir. ( hardasa 100 km/saat).
- Stansiyanın yerləşmə hündürlüyü - 3488 metr. Bu ərazidə oksigen çatışmamazlığına səbəb olur.
- Havanın yüksək ionlaşması.
- Qazların parsiyal təziqi normal havada olan durumdan fərqlidir.
- Karbon qazının çatışmamazlığı müntəzəm tənəffüs aktının pozulmasına səbəb olur.
- Qütb gecəsi 23 apreldən 20 avqusta qədər davam edir.( 120 gün)
Belə şəraitdə akklimatizasiya bir həftədən bir -iki aya qədər davam edə bilir. Bu zaman başgicəllənməsi, qulaqda ağrılar, burundan qan axmalar, yuxu və iştahın pozulması kimi hallar müşahidə olunur. Oynaqlarda ağrılar və bədən çəkisinin azalaması hallarıda tez-tez qeydə alınır.
Ərazidə demək olarki yağıntı müşahidə olunmur. Yağıntıların orta illik göstəricisi - 18 mm-dir.
| Vostok stansiyasının iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Göstərici | Yan | Fev | Mar | Apr | May | İyn | İyl | Avq | Sen | Okt | Noy | Dek | İl |
| Mütləq maksimum, °C | −14 | −21 | −30 | −33 | −38 | −33 | −34,1 | −34,9 | −34,3 | −33,6 | −24,3 | −13,6 | −13,6 |
| Orta temperatur, °C | −31,9 | −44,1 | −57,8 | −64,7 | −65,6 | −65,4 | −66,5 | −67,8 | −66 | −57,1 | −42,5 | −31,5 | −55,3 |
| Mütləq minimum, °C | −56,4 | −64 | −75 | −86 | −81,2 | −83,8 | −89,2 | −85,1 | −85,9 | −76,1 | −63,9 | −50,1 | −89,2 |
| Yağıntı norması, mm | 0,7 | 0,3 | 1 | 2 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 18 |
| Mənbə: Погода и Климат (1957—2013-cü illərin göstəriciləri) | |||||||||||||
Stansiyanın mövqeyi
«Vostok» elmi-tədqiqat stansiyası Cənub qütbündən 1253 km, "Mirnı" Antarktika stansiyasından 1410 km və yaxın dəniz sahilindən isə 1260 km aralı yerləşib. Bölgədə olan buz qatının qalınlığı 3700 m-dir. Stansiyanın yerləşdiyi ərazidə buzlaq qatının yatağının hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 200 m aşağıdır.
Qış zamanı stansiyaya gəlmək qeyri-mümkündür. Bu o deməkdir ki, qış zamanı stansiyadakılar kənar köməyə ümüd bəsləməməlidirlər. Stansiyaya yüklərin gətirilməsi ancaq hava nəqiliyyatı vasitəsi ilə həyata keçirilir və bu daha çox yay dövrünə təsadüf edilir. Digər vaxtlar yük daşınması xizək-tırtıllı qatarla həyata keçirilir.. Əvvəllər bu daşınma "Mirnı" stansiyasından həyata keçirilərdi. Yük daşınmanın yaratdığı çətinliklər haqqında Sanin, Vladimir Markoviç öz kitabında geniş söz açır.
«Vostok » stansiyası Cənub maqnit qütbünə yaxın yerləşib və məhz buna görə də, stansiya Yerdə maqnit sahəsinin dəyşməsinin öyrənilməsi üçün çox əlverişlidir. Stansiyada adətən yay dövründə 40 nəfər - alim və mühəndislər olur. Qışda onların sayı 20 nəfərə enir.
«Vastok» stansiyasında elmi fəaliyyət
Rus mütəxəssisləri artıq 40 ilə yaxındır ki, burada karbohidrogenlərin və mineralların xammalı, içməli su axtarış aparırlar. Ərazidə aero-metroloji, geofiziki, qlyasioloji müşahidələr aparılmaqdadır. Bundan başqa xüsusi tibbi araşdırma, eləcədə iqlim dəyişikliyi üzrə və Ozon dəliyinin öyrənilməsi barəsindədə tədqiqat aparılır.
Vostok stansiyasında 1990-cı illərin ortalarında xüsusi qazma qurğularının köməyi ilə buz layının altında relikt Vostok gölünü aşkar etmişlər. Göl 4000 m-lik buz qatı altında yerləşir və təxmini ölçüləri 250×50 km-dir. Ehtimal olunan sahəsi 15,5 min. km²-dir. Dərinliyi 1200 metrdir.
İstinadlar
- . 2015-01-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-14.
- "Feb 7, 2012 12:06pm Lake Vostok, Sealed in Antarctic Ice, Reached by Russian Drillers". February 6, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: October 14, 2016.
- "Missing scientists mystery deepens in frozen Antarctica By Jeremy A. Kaplan Published February 03, 2012". September 24, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: October 14, 2016.
- "Ледяной материк на юге". REA Coğrafiya İnstitutu. 2016-03-04 tarixində .
- История открытия и исследования Антарктиды 2016-04-12 at the Wayback Machine А.Ф. Трешников. Создание станции Восток — М.: Географгиз, 1963. — С. 308. — 432 с. — (Открытие Земли). — 17 000 tiraj.
- Vyaçislav Venediktov. "Южный форпост геополитики". jurnalı, №2 (2785). 2006-02. 2017-01-14 tarixində .
- Кравчук П. А. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с.
- Станция Восток 2007-08-08 at the Wayback Machine ААНИИ 2022-10-02 at the Wayback Machine sayıtı
- "Кравчук П. А. Географический калейдоскоп. — Киев: Радянська школа, 1988". 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-15.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-18.
- "Санно-гусеничный поход Восток — Мирный. — gennady_gusarov". 2016-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-18.
- "Rossica sunt, non leguntur — станция Восток (центральная Антарктида): история глубокого бурения льда и жизнь станции в картинках". 2016-11-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Vostok Vostok stansiyasi Rusiyanin Antarktidada elmi stansiyasi Bu muasir dovrde Rusiyanin istifade etdiyi yegane materikin daxilinde yerlesen stansiyadir Stansiya 1819 1821 ci illerde Faddey Bellinshauzenin rehberli altinda birinci antarktika ekspedisiyasi zamani istifade olunan Vostok gemisinin serefine adlandirilib VostokVostok stansiyasi Antarktida xeritesinde Vostok sovet antarktik elmi stansiyasinin 30 illiyine hesr olunmus poct markasi Bu stansiya 16 dekabr 1957 ci ilde 2 ci Sovet Antarktika ekspedisiyasi zamani yaradilib Uzun muddet stansiyanin rehberi V S Sidorov olmus Stansiya erazisinde buz qatinin qalinligi 3700 m dir Iqlim xususiyyetleriStansiyanin yerlesdiyi bolge dunyada en sert iqlime mexsus erazilerden biridir Guclu soyuq Erazi il boyu cox asagi temperatur rejimi ile diqqet cekir Vostok stansiyasinda en asagi temperatur gostericisi qeyde alinib 89 2 C 21 iyul 1983 Bu gosterici XX esrde butun metroloji stansiyalarda qeyde alinan en asagi temperatur hesab olunur Stansiyanin tarixi boyu en isti yay gunu 16 dekabr 1957 ci ilde qeyde alinib 13 6 C Mehz bu sebebden bolge dunyanin adlanir Sifira yaxin rutubetlenme emsali Kuleyin orta illik surreti 5 m s maksimum ise 27 m saniyedir hardasa 100 km saat Stansiyanin yerlesme hundurluyu 3488 metr Bu erazide oksigen catismamazligina sebeb olur Havanin yuksek ionlasmasi Qazlarin parsiyal teziqi normal havada olan durumdan ferqlidir Karbon qazinin catismamazligi muntezem teneffus aktinin pozulmasina sebeb olur Qutb gecesi 23 aprelden 20 avqusta qeder davam edir 120 gun Bele seraitde akklimatizasiya bir hefteden bir iki aya qeder davam ede bilir Bu zaman basgicellenmesi qulaqda agrilar burundan qan axmalar yuxu ve istahin pozulmasi kimi hallar musahide olunur Oynaqlarda agrilar ve beden cekisinin azalamasi hallarida tez tez qeyde alinir Erazide demek olarki yaginti musahide olunmur Yagintilarin orta illik gostericisi 18 mm dir Vostok stansiyasinin iqlimiGosterici Yan Fev Mar Apr May Iyn Iyl Avq Sen Okt Noy Dek IlMutleq maksimum C 14 21 30 33 38 33 34 1 34 9 34 3 33 6 24 3 13 6 13 6Orta temperatur C 31 9 44 1 57 8 64 7 65 6 65 4 66 5 67 8 66 57 1 42 5 31 5 55 3Mutleq minimum C 56 4 64 75 86 81 2 83 8 89 2 85 1 85 9 76 1 63 9 50 1 89 2Yaginti normasi mm 0 7 0 3 1 2 3 2 2 2 2 2 1 1 18Menbe Pogoda i Klimat 1957 2013 cu illerin gostericileri Stansiyanin movqeyiStansiyanin umumi gorunusuVostok golu ve qazma qurgusu Vostok elmi tedqiqat stansiyasi Cenub qutbunden 1253 km Mirni Antarktika stansiyasindan 1410 km ve yaxin deniz sahilinden ise 1260 km arali yerlesib Bolgede olan buz qatinin qalinligi 3700 m dir Stansiyanin yerlesdiyi erazide buzlaq qatinin yataginin hundurluyu deniz seviyyesinden 200 m asagidir Qis zamani stansiyaya gelmek qeyri mumkundur Bu o demekdir ki qis zamani stansiyadakilar kenar komeye umud beslememelidirler Stansiyaya yuklerin getirilmesi ancaq hava neqiliyyati vasitesi ile heyata kecirilir ve bu daha cox yay dovrune tesaduf edilir Diger vaxtlar yuk dasinmasi xizek tirtilli qatarla heyata kecirilir Evveller bu dasinma Mirni stansiyasindan heyata kecirilerdi Yuk dasinmanin yaratdigi cetinlikler haqqinda Sanin Vladimir Markovic oz kitabinda genis soz acir Vostok stansiyasi Cenub maqnit qutbune yaxin yerlesib ve mehz buna gore de stansiya Yerde maqnit sahesinin deysmesinin oyrenilmesi ucun cox elverislidir Stansiyada adeten yay dovrunde 40 nefer alim ve muhendisler olur Qisda onlarin sayi 20 nefere enir Vastok stansiyasinda elmi fealiyyetRus mutexessisleri artiq 40 ile yaxindir ki burada karbohidrogenlerin ve minerallarin xammali icmeli su axtaris aparirlar Erazide aero metroloji geofiziki qlyasioloji musahideler aparilmaqdadir Bundan basqa xususi tibbi arasdirma elecede iqlim deyisikliyi uzre ve Ozon deliyinin oyrenilmesi baresindede tedqiqat aparilir Vostok stansiyasinda 1990 ci illerin ortalarinda xususi qazma qurgularinin komeyi ile buz layinin altinda relikt Vostok golunu askar etmisler Gol 4000 m lik buz qati altinda yerlesir ve texmini olculeri 250 50 km dir Ehtimal olunan sahesi 15 5 min km dir Derinliyi 1200 metrdir Istinadlar 2015 01 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 10 14 Feb 7 2012 12 06pm Lake Vostok Sealed in Antarctic Ice Reached by Russian Drillers February 6 2013 tarixinde Istifade tarixi October 14 2016 Missing scientists mystery deepens in frozen Antarctica By Jeremy A Kaplan Published February 03 2012 September 24 2015 tarixinde Istifade tarixi October 14 2016 Ledyanoj materik na yuge REA Cografiya Institutu 2016 03 04 tarixinde Istoriya otkrytiya i issledovaniya Antarktidy 2016 04 12 at the Wayback Machine A F Treshnikov Sozdanie stancii Vostok M Geografgiz 1963 S 308 432 s Otkrytie Zemli 17 000 tiraj Vyacislav Venediktov Yuzhnyj forpost geopolitiki jurnali 2 2785 2006 02 2017 01 14 tarixinde Kravchuk P A Rekordy prirody Lyubeshov Erudit 1993 216 s Stanciya Vostok 2007 08 08 at the Wayback Machine AANII 2022 10 02 at the Wayback Machine sayiti Kravchuk P A Geograficheskij kalejdoskop Kiev Radyanska shkola 1988 2022 01 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 10 15 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 10 18 Sanno gusenichnyj pohod Vostok Mirnyj gennady gusarov 2016 11 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 18 Rossica sunt non leguntur stanciya Vostok centralnaya Antarktida istoriya glubokogo bureniya lda i zhizn stancii v kartinkah 2016 11 30 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 18