Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Voskopoya (alb. Voskopojë, arom. Moscopole, yun. Μοσχόπολις/Βοσκόπολις, it. Moscopoli)— Albaniyada qədim şəhər, hazırda isə bir kəndi. Qədim zamanlardan arumınların mədəni və ticarət mərkəzi olub. Hazırda Korca rayonunun bir hissəsidir. Onun çiçəklənmə dövründə, 18-ci əsrin ortalarında Balkanlarda ilk dəfə Voskopoyada kitablar çap olunmağa başlanır. Voskopoya sonralar yunan mədəniyyətinin mühüm mərkəzinə çevrilir.
| Voskopoya | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.160 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +355 082 |
| Poçt indeksi | 7029 |
| Nəqliyyat kodu | KO |
| Digər | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şəhər 1769 və 1788-ci illərdə sakinlərin yunan üsyançılarını dəstəklədiyindən şübhələnən Osmanlı hakimiyyətinin razılığı ilə alban dəstələri tərəfindən dağıdılır.
Tarix
Şəhər Albaniyanın cənubunda kifayət qədər təcrid olunmuş ərazidə yerləşməsinə baxmayaraq, arımun xalqı üçün ən vacib mərkəzə çevrilir. 1760-cı illərdəki çiçəklənmə dövründə onun əhalisi 60.000 nəfəri keçir. Voskopoya əhali və sərvət baxımından Balkanlarda İstanbuldan sonra ikinci şəhər idi.
O zamankı şəhərin əhalisinin əksəriyyəti arımunlar (Vlaxlar) idi ki, bu da 1935-ci ildə edilən soyadların təhlili ilə təsdiqlənir. Burada yunan tacirləri də çox idi. 1774-cü ildə Voskopoya səfər edən və arımunların tarixini yazan alman tarixçisi İohann Tumanna görə, şəhərdə hər kəs arımun dilində danışırdı. Bəziləri yunan dilində də danışırdılar, bu dildən iş müqavilələrinin tərtibində istifadə olunurdu.
18-ci əsrin sonlarında şəhər Almaniya, Venesiya və İstanbul ilə ticarət sayəsində çiçəklənir, şəhərdə çoxlu fabriklər, 70-ə yaxın kilsə, banklar, mətbəə (Osmanlı İmperiyasının Avropa hissəsində ikinci mətbəə İstanbulda ağ mətbəə) və hətta bir universiteti də (1744-cü ildə qurulan Yunan Akademiyası) var idi. Voskopoyada mədəni həyat tam sürətlə gedirdi: bir çox yazıçılar əsərlərini həm yunan (Balkanlarda sənət dili), həm də yunan əlifbasından istifadə edən arımun dilində nəşr edirdilər. 1770-ci ildə burada dörd Balkan dilinin - yunan, alban, arımun və bolqar dillərinin ilk lüğəti çap olunur.
1769-cu ildə Osmanlı qoşunlarının hücumu, 1788-ci ildə Əli Paşanın qoşunları tərəfindən şəhərin dağıdılmasına səbəb olan silsilə hücumların ilki idi. Sağ qalanlar qaçmağa məcbur olurlar. Onların əksəriyyəti Fessaliya və Makedoniyaya mühacirət etmişlər. Biznes elitasının bəzi üzvləri Avstriya-Macarıstana, xüsusən də hər iki paytaxta - Vyana və Budapeştə, həmçinin Transilvaniyaya köçürlər və burada sonradan Rumıniyanın milli dirçəlişində mühüm rol oynayırlar.
Voskopoya heç vaxt əvvəlki statusunu qaytara bilmir. Şəhər 1916-cı ildə Birinci Dünya müharibəsi zamanı alban talançılarının dəstələri tərəfindən yenidən dağıdılıb. Sağ qalan evlər İkinci Dünya müharibəsində partizan mübarizəsi zamanı üç dəfə dağıdılır: əvvəlcə italyan qoşunları, iki dəfə Balli Kombetarın alban əməkdaşları tərəfindən. Köhnə şəhərdə yalnız 6 pravoslav kilsəsi (onlardan biri bərbad vəziyyətdədir) və bir monastır qalıb. 2002-ci ildə onlar Dünyanın Görməli Yerləri Fondu tərəfindən təhlükə altında olan 100 yerdən biri kimi siyahıya alınmışdır.
Hal-hazırda Voskopoya Albaniyanın Korca bölgəsindəki kiçik bir dağ kəndidir. İtirilmiş Voskopoya şəhərinin xatırlanması hələ də arımun mədəniyyətinin mühüm hissəsi olaraq qalır.
Görkəmli şəxsiyyətləri
Konstantinos Cehanis (1740-1800) yunan alimi, filosofu, riyaziyyatçısı və şairi.
İstinadlar
- Förster Horst, Fassel Horst. Kulturdialog und akzeptierte Vielfalt?: Rumänien und rumänische Sprachgebiete nach 1918.. Franz Steiner Verlag, 1999. , p. 33: «Moschopolis zwar eine aromunische Stadt … deren intelektuelle Elite in starken Masse graekophil war.»
- Rousseva R. Iconographic characteristics of the churches in Moschopolis and Vithkuqi (Albania), Makedonika, 2006, v. 35, pp. 163—191. 2013-12-04 at the Wayback Machine In English and Greek, with photographs of icons and inscriptions.
- Hermine G. De Soto, Nora Dudwick. Fieldwork dilemmas: anthropologists in postsocialist states. Univ of Wisconsin Press, 2000. , p. 45.
Mənbə
- Robert Elsie, Eifel Olzheim. : Peyfuß, Max Demeter: Die Druckerei von Moschopolis, 1731—1769. Buchdruck und Heiligenverehrung im Erzbistum Achrida.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Voskopoya alb Voskopoje arom Moscopole yun Mosxopolis Boskopolis it Moscopoli Albaniyada qedim seher hazirda ise bir kendi Qedim zamanlardan aruminlarin medeni ve ticaret merkezi olub Hazirda Korca rayonunun bir hissesidir Onun ciceklenme dovrunde 18 ci esrin ortalarinda Balkanlarda ilk defe Voskopoyada kitablar cap olunmaga baslanir Voskopoya sonralar yunan medeniyyetinin muhum merkezine cevrilir Voskopoya40 38 sm e 20 35 s u Olke AlbaniyaTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 160 mSaat qursagi UTC 01 00UTC 02 00EhalisiEhalisi 2 218 nef Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 355 082Poct indeksi 7029Neqliyyat kodu KODigerXeriteni goster gizle Voskopoya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Seher 1769 ve 1788 ci illerde sakinlerin yunan usyancilarini desteklediyinden subhelenen Osmanli hakimiyyetinin raziligi ile alban desteleri terefinden dagidilir TarixSeher Albaniyanin cenubunda kifayet qeder tecrid olunmus erazide yerlesmesine baxmayaraq arimun xalqi ucun en vacib merkeze cevrilir 1760 ci illerdeki ciceklenme dovrunde onun ehalisi 60 000 neferi kecir Voskopoya ehali ve servet baximindan Balkanlarda Istanbuldan sonra ikinci seher idi O zamanki seherin ehalisinin ekseriyyeti arimunlar Vlaxlar idi ki bu da 1935 ci ilde edilen soyadlarin tehlili ile tesdiqlenir Burada yunan tacirleri de cox idi 1774 cu ilde Voskopoya sefer eden ve arimunlarin tarixini yazan alman tarixcisi Iohann Tumanna gore seherde her kes arimun dilinde danisirdi Bezileri yunan dilinde de danisirdilar bu dilden is muqavilelerinin tertibinde istifade olunurdu 18 ci esrin sonlarinda seher Almaniya Venesiya ve Istanbul ile ticaret sayesinde ciceklenir seherde coxlu fabrikler 70 e yaxin kilse banklar metbee Osmanli Imperiyasinin Avropa hissesinde ikinci metbee Istanbulda ag metbee ve hetta bir universiteti de 1744 cu ilde qurulan Yunan Akademiyasi var idi Voskopoyada medeni heyat tam suretle gedirdi bir cox yazicilar eserlerini hem yunan Balkanlarda senet dili hem de yunan elifbasindan istifade eden arimun dilinde nesr edirdiler 1770 ci ilde burada dord Balkan dilinin yunan alban arimun ve bolqar dillerinin ilk lugeti cap olunur 1769 cu ilde Osmanli qosunlarinin hucumu 1788 ci ilde Eli Pasanin qosunlari terefinden seherin dagidilmasina sebeb olan silsile hucumlarin ilki idi Sag qalanlar qacmaga mecbur olurlar Onlarin ekseriyyeti Fessaliya ve Makedoniyaya muhaciret etmisler Biznes elitasinin bezi uzvleri Avstriya Macaristana xususen de her iki paytaxta Vyana ve Budapeste hemcinin Transilvaniyaya kocurler ve burada sonradan Ruminiyanin milli dircelisinde muhum rol oynayirlar Voskopoya hec vaxt evvelki statusunu qaytara bilmir Seher 1916 ci ilde Birinci Dunya muharibesi zamani alban talancilarinin desteleri terefinden yeniden dagidilib Sag qalan evler Ikinci Dunya muharibesinde partizan mubarizesi zamani uc defe dagidilir evvelce italyan qosunlari iki defe Balli Kombetarin alban emekdaslari terefinden Kohne seherde yalniz 6 pravoslav kilsesi onlardan biri berbad veziyyetdedir ve bir monastir qalib 2002 ci ilde onlar Dunyanin Gormeli Yerleri Fondu terefinden tehluke altinda olan 100 yerden biri kimi siyahiya alinmisdir Hal hazirda Voskopoya Albaniyanin Korca bolgesindeki kicik bir dag kendidir Itirilmis Voskopoya seherinin xatirlanmasi hele de arimun medeniyyetinin muhum hissesi olaraq qalir Gorkemli sexsiyyetleriKonstantinos Cehanis 1740 1800 yunan alimi filosofu riyaziyyatcisi ve sairi IstinadlarForster Horst Fassel Horst Kulturdialog und akzeptierte Vielfalt Rumanien und rumanische Sprachgebiete nach 1918 Franz Steiner Verlag 1999 ISBN 978 3 7995 2508 4 p 33 Moschopolis zwar eine aromunische Stadt deren intelektuelle Elite in starken Masse graekophil war Rousseva R Iconographic characteristics of the churches in Moschopolis and Vithkuqi Albania Makedonika 2006 v 35 pp 163 191 2013 12 04 at the Wayback Machine In English and Greek with photographs of icons and inscriptions Hermine G De Soto Nora Dudwick Fieldwork dilemmas anthropologists in postsocialist states Univ of Wisconsin Press 2000 ISBN 978 0 299 16374 7 p 45 MenbeRobert Elsie Eifel Olzheim Peyfuss Max Demeter Die Druckerei von Moschopolis 1731 1769 Buchdruck und Heiligenverehrung im Erzbistum Achrida