Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Belyayev Viktor Mixailoviç (25 yanvar (6 fevral) 1888 – 16 fevral 1968, Moskva) — musiqişünas, professor
| Viktor Belyayev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 25 yanvar (6 fevral) 1888 |
| Vəfat tarixi | 16 fevral 1968(80 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | musiqişünaslıq, folklorşünaslıq |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Mükafatları | |
Həyatı
V.M. Belyayev 1888-ci il yanvar ayının 25-də (5 fevral) şəhərində anadan olmuşdur. 1906-cı ildən o, təhsil alır, sonra isə daxil olmuş və buranı 1914-cü ildə bitirmişdir. Hələ tələbə ikən o, bir publisist və tədqiqatçı kimi öz qələmini sınayır.
"S.Prokofyevin fortepiano üçün pyesləri haqqında", "Kratkoe izlocenie uçeniə o kontrapuntkte i uçeniə o muzıkalğnıx formax", "Fuqi N. Rimskoqo-Korsakova" (Muzıka, 1914), "B.A. Laromnıy: kontrapunkt stroqoqo pisğma S.Ş.Taneeva (Muzıkalğnıy sovremennik, 1916)" əsərləri buna misaldır.
1919-cu ildə V.Belyayev Petroqrad (indiki Sankt Peterburq) Konservatoriyasına musiqi nəzəriyyəsi üzrə professor vəzifəsinə təyin olunur.
1922-ci ildən Moskvada yaşayan V.Belyayev həm Dövlət Musiqi Akademiyasına bədii elmlər üzrə fəxri üzv seçilir, həm də Moskva Konservatoriyasında nəzəriyyə fənlərindən dərs deyir. Onun A.K. Qlazunov və S.V.Raxmaninovun yaradıcılığına həsr olunmuş məşhur monoqrafiyalarının çapı da bu dövrə aiddir.
1924-cü ildən V.Belyayev "Muzıkalğnaə kulğtura" jurnalının xarici ölkələr şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışır. O zamandan başlayaraq alimin yaradıcılığında sanki bir dönüş baş verir. O, xüsusilə Şərq mühiti, etnoqrafiyası, dili, psixologiyası və dünyaduyumuna böyük maraq göstərir və Şərq motivi ömrünün sonunnədək onun əsas tədqiqat obyektinə çevrilir.
Bir-birinin ardınca Şərq, Orta Asiya, Azərbaycan xalqlarının musiqi folkloruna həsr olunmuş məqalələr silsiləsi yaranır. Bunlardan "Muzıka i revolöüiə" jurnalında (Moskva, 1925) çap olunmuş "Turkmenskaə muzıka" məqaləsini, sonra isə Nyu-Yorkda dərc olunmuş türkmən musiqisi haqda fundamental tədqiqat əsərini (1928, özbək musiqisi haqda "Drevniy period", "Soqd, Baktriə", "Xorezm v Axmedinskoy period", "Arabskoe zavoevanie sredney Azii", "Arabskaə kulğtura i muzıkalğnaə teoriə i ix svəzi s Uzbekskoy muzıkoy", "Uzbekskoe zavoevanie i muzıka uzbekskix xanstv", "Ob uçastii monqol v formirovanii uzbekskoqo stilə" adlı elmi əsərlərini, "K voprosu obrazovaniə narodnıx ladovıx sistem" (1962), "Ladovıe sistemı v muzıke narodov SSSR" (1967, 1968), "Kirqizskaə narodnaə muzıka" (1939-40), "Kompozitorı sovetskoy Qruzii", "Afqanskaə muzıka" (1960), SSRI xalqlarının musiqi tarixi oçerkləri (1962-1963), "Naüionalğnıe osobennosti pesennoy ritmiki narodov SSSR", "Melodika, stixoslocenie i ritmika v pesnəx narodov SSSR" (1966, 1967) adlı elmi tədqiqat işlərini göstərmək olar.
Digər xalqların musiqi mədəniyyətini qədim dövrlərdən ta müasir dövrə qədər izləyib, araşdıran alim əsl vətənpərvər bir şəxs kimi öz soykökünü, milli dəyərlərini də unutmur, rus musiqi mədəniyyətinin qədim laylalarını tədqiq edir. Bu mənada, onun bir səsli, sonra isə çoxsəsli kilsə musiqisinə aid elmi işlərini misal çəkmək olar. Bunlardan "Znamennıy raspev. Opıt podxoda k analizu eqo melodiçeskoqo stroeniə", "Rannee russkoe mnoqoqolosie", "Pamətniki drevne russkoy muzıkalğnoy pisğmennosti", "Krökov: sbornik stixov i psalm Petrovskoy gpoxi", "Russkaə srednovekovaə muzıka" əsərlərini xatırlamaq yerinə düşərdi. Bu əsərlərdə Belyayev çoxsəsli kilsə musiqisinin forma və növlərini üzə çıxarır, rus milli musiqi mədəniyyətinin inkişafında onun böyük rolu və əhəmiyyətini vurğulayır.
Alimin elmi yaradıcılıq irsinin ən parlaq səhifələrindən birini də görkəmli rus bəstəkarı və nəzəriyyəçisi S.I.Taneyevin yaradıcılığına həsr olunmuş araşdırmalardır. Bu araşdırmalar "Uçenie o kanone", "Rannee russkoe mnoqoqolosie", "S.I.Taneev i muzıkovedenie", "S.I.Taneev uçenıy", "S.I.Taneev i narodnoe muzıkalğnoe tvorçestvo" və başqa əsərlərində öz dərin elmi ifadəsini tapmışdır. Belyayevin elmi maraq dairəsi olduqca geniş və çoxistiqamətlidir. Onu musiqi tarixi və nəzəriyyəsi ilə yanaşı müxtəlif xalqların musiqi alətləri, onların inkişaf tarixi, təkamül prosesi, müqayisəsi cəlb edirdi. "Muzıkalğnıe instrumentı Uzbekistana", "Russkie narodnıe instrumentı" əsərləri buna bariz nümunədir.
Azərbaycan musiqi alətlərinə, xüsusilə tara onun temperasiyası, pərdə düzümü məsələlərinə toxunmaqla, o milli lad təfəkkürü haqda da müəyyən nəticəyə gəlmişdir.
Alimi musiqi folkloru abidələrinin, xüsusilə də Şərq ölkələrində toplanması məsələsi həmişə düşündürürdü. O, qədim musiqi nümunələrinin toplanıb nota köçürülməsini çox önəmli bir vəzifə hesab edir, onların həm tarixin yaddaşına həkk olunmasın, həm də elmi tədqiqatlar üçün geniş imkan yaratdığını vurğulayır. Hətta bir çox respublikalarda, o cümlədən Azərbaycanda 1930-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdində elmi tədqiqat musiqi kabinetinin yaradılmasında alim mütəxəssis kimi V.M. Belyayevin də əməyi, köməyi, yararlı məsləhətləri olmuşdur. Bu məqsədilə onun oxuduğu mühazirələr Azərbaycan musiqisinin inkişafı perspektivlərinin açıqlanması üçün, xalq musiqisinin müxtəlif janrlarının tədiqi üçün, alətşünaslığının inkişafı və digər problemlərin həlli üçün real elmi-praktiki əhəmiyyət daşıyırdı.
1944-cü ildə Belyayev sənətşünaslıq doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülür (müdafiəsiz). 1947-ci ildə professor elmi adını alır. 1946-cı ildə isə Moskva Konservatoriyasının 80 illiyi ilə bağlı Əmək Bayrağı Ordenilə təltif olunur.
V.Belyayev həm də gözəl pedaqoqdur. Etnomusiqişünasıq tarixi və nəzəriyyəsində Belyayev özünün çox bəhrəli nəticə verən məktəbini yaratamışdır. Bu, alimin elmə verdiyi daha bir qiymətli töhfədir. O, xalq musiqi mədəniyyətini tədqiq edən musiqişünas kadrları yetişdirilmiş, həmçinin, ayrı-ayrı respublikalardan olan müəllim və aspirantların elmi rəhbəri olmuşdur. Bir sıra Azərbaycan musiqişünasları Bayram Hüseynli, , Ramiz Zöhrabov onun rəhbərliyi altında elmin sirlərinə yiyələnmişdir. Bu alimlərin hər biri milli musiqimizin müxtəlif problemləri ətrafında çalışmış və sənətşünaslıq namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşlər. Onlara böyük alim şəxsiyyət Belyayev tərəfindən aşılanan milli-mənəvi varislik ənənəsi öz bəhrəli nəticəsini verdi. Bu alimlərin hər biri milli dəyərlərimizin müxtəlif şaxələrinin – folklor, aşıq yaradıcılığı və muğam sənətinin ilk tədqiqatçıları olmaqla yanaşı, həm də artıq özləri dəyərli alimlər yetişdirən şəxsiyyətlərdir. Belyayevin metodolo ji prinsiplərilə silahlanan bu alimlər onu daha da inkişaf etdirərək, müasir musiqişünaslığın əsas prinsiplərindən birinə çevirir.
İstinadlar
- Исаев Ю. Н. Chuvash encyclopedia (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. С. 2567. 2567 с.
- Беляев Виктор Михайлович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Belyayev Viktor Mixailovic 25 yanvar 6 fevral 1888 16 fevral 1968 Moskva musiqisunas professorViktor BelyayevDogum tarixi 25 yanvar 6 fevral 1888Vefat tarixi 16 fevral 1968 1968 02 16 80 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Moskva ermeni qebiristanligi d Elm saheleri musiqisunasliq folklorsunasliqElmi derecesi senetsunasliq doktoruIs yeri Moskva Dovlet KonservatoriyasiTehsili Sankt Peterburq Dovlet Konservatoriyasi d MukafatlariHeyatiV M Belyayev 1888 ci il yanvar ayinin 25 de 5 fevral seherinde anadan olmusdur 1906 ci ilden o tehsil alir sonra ise daxil olmus ve burani 1914 cu ilde bitirmisdir Hele telebe iken o bir publisist ve tedqiqatci kimi oz qelemini sinayir S Prokofyevin fortepiano ucun pyesleri haqqinda Kratkoe izlocenie ucenie o kontrapuntkte i ucenie o muzikalgnix formax Fuqi N Rimskoqo Korsakova Muzika 1914 B A Laromniy kontrapunkt stroqoqo pisgma S S Taneeva Muzikalgniy sovremennik 1916 eserleri buna misaldir 1919 cu ilde V Belyayev Petroqrad indiki Sankt Peterburq Konservatoriyasina musiqi nezeriyyesi uzre professor vezifesine teyin olunur 1922 ci ilden Moskvada yasayan V Belyayev hem Dovlet Musiqi Akademiyasina bedii elmler uzre fexri uzv secilir hem de Moskva Konservatoriyasinda nezeriyye fenlerinden ders deyir Onun A K Qlazunov ve S V Raxmaninovun yaradiciligina hesr olunmus meshur monoqrafiyalarinin capi da bu dovre aiddir 1924 cu ilden V Belyayev Muzikalgnae kulgtura jurnalinin xarici olkeler sobesinin mudiri vezifesinde calisir O zamandan baslayaraq alimin yaradiciliginda sanki bir donus bas verir O xususile Serq muhiti etnoqrafiyasi dili psixologiyasi ve dunyaduyumuna boyuk maraq gosterir ve Serq motivi omrunun sonunnedek onun esas tedqiqat obyektine cevrilir Bir birinin ardinca Serq Orta Asiya Azerbaycan xalqlarinin musiqi folkloruna hesr olunmus meqaleler silsilesi yaranir Bunlardan Muzika i revolouie jurnalinda Moskva 1925 cap olunmus Turkmenskae muzika meqalesini sonra ise Nyu Yorkda derc olunmus turkmen musiqisi haqda fundamental tedqiqat eserini 1928 ozbek musiqisi haqda Drevniy period Soqd Baktrie Xorezm v Axmedinskoy period Arabskoe zavoevanie sredney Azii Arabskae kulgtura i muzikalgnae teorie i ix svezi s Uzbekskoy muzikoy Uzbekskoe zavoevanie i muzika uzbekskix xanstv Ob ucastii monqol v formirovanii uzbekskoqo stile adli elmi eserlerini K voprosu obrazovanie narodnix ladovix sistem 1962 Ladovie sistemi v muzike narodov SSSR 1967 1968 Kirqizskae narodnae muzika 1939 40 Kompozitori sovetskoy Qruzii Afqanskae muzika 1960 SSRI xalqlarinin musiqi tarixi ocerkleri 1962 1963 Nauionalgnie osobennosti pesennoy ritmiki narodov SSSR Melodika stixoslocenie i ritmika v pesnex narodov SSSR 1966 1967 adli elmi tedqiqat islerini gostermek olar Diger xalqlarin musiqi medeniyyetini qedim dovrlerden ta muasir dovre qeder izleyib arasdiran alim esl vetenperver bir sexs kimi oz soykokunu milli deyerlerini de unutmur rus musiqi medeniyyetinin qedim laylalarini tedqiq edir Bu menada onun bir sesli sonra ise coxsesli kilse musiqisine aid elmi islerini misal cekmek olar Bunlardan Znamenniy raspev Opit podxoda k analizu eqo melodiceskoqo stroenie Rannee russkoe mnoqoqolosie Pametniki drevne russkoy muzikalgnoy pisgmennosti Krokov sbornik stixov i psalm Petrovskoy gpoxi Russkae srednovekovae muzika eserlerini xatirlamaq yerine duserdi Bu eserlerde Belyayev coxsesli kilse musiqisinin forma ve novlerini uze cixarir rus milli musiqi medeniyyetinin inkisafinda onun boyuk rolu ve ehemiyyetini vurgulayir Alimin elmi yaradiciliq irsinin en parlaq sehifelerinden birini de gorkemli rus bestekari ve nezeriyyecisi S I Taneyevin yaradiciligina hesr olunmus arasdirmalardir Bu arasdirmalar Ucenie o kanone Rannee russkoe mnoqoqolosie S I Taneev i muzikovedenie S I Taneev uceniy S I Taneev i narodnoe muzikalgnoe tvorcestvo ve basqa eserlerinde oz derin elmi ifadesini tapmisdir Belyayevin elmi maraq dairesi olduqca genis ve coxistiqametlidir Onu musiqi tarixi ve nezeriyyesi ile yanasi muxtelif xalqlarin musiqi aletleri onlarin inkisaf tarixi tekamul prosesi muqayisesi celb edirdi Muzikalgnie instrumenti Uzbekistana Russkie narodnie instrumenti eserleri buna bariz numunedir Azerbaycan musiqi aletlerine xususile tara onun temperasiyasi perde duzumu meselelerine toxunmaqla o milli lad tefekkuru haqda da mueyyen neticeye gelmisdir Alimi musiqi folkloru abidelerinin xususile de Serq olkelerinde toplanmasi meselesi hemise dusundururdu O qedim musiqi numunelerinin toplanib nota kocurulmesini cox onemli bir vezife hesab edir onlarin hem tarixin yaddasina hekk olunmasin hem de elmi tedqiqatlar ucun genis imkan yaratdigini vurgulayir Hetta bir cox respublikalarda o cumleden Azerbaycanda 1930 cu illerde Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasinin nezdinde elmi tedqiqat musiqi kabinetinin yaradilmasinda alim mutexessis kimi V M Belyayevin de emeyi komeyi yararli meslehetleri olmusdur Bu meqsedile onun oxudugu muhazireler Azerbaycan musiqisinin inkisafi perspektivlerinin aciqlanmasi ucun xalq musiqisinin muxtelif janrlarinin tediqi ucun aletsunasliginin inkisafi ve diger problemlerin helli ucun real elmi praktiki ehemiyyet dasiyirdi 1944 cu ilde Belyayev senetsunasliq doktoru elmi derecesine layiq gorulur mudafiesiz 1947 ci ilde professor elmi adini alir 1946 ci ilde ise Moskva Konservatoriyasinin 80 illiyi ile bagli Emek Bayragi Ordenile teltif olunur V Belyayev hem de gozel pedaqoqdur Etnomusiqisunasiq tarixi ve nezeriyyesinde Belyayev ozunun cox behreli netice veren mektebini yaratamisdir Bu alimin elme verdiyi daha bir qiymetli tohfedir O xalq musiqi medeniyyetini tedqiq eden musiqisunas kadrlari yetisdirilmis hemcinin ayri ayri respublikalardan olan muellim ve aspirantlarin elmi rehberi olmusdur Bir sira Azerbaycan musiqisunaslari Bayram Huseynli Ramiz Zohrabov onun rehberliyi altinda elmin sirlerine yiyelenmisdir Bu alimlerin her biri milli musiqimizin muxtelif problemleri etrafinda calismis ve senetsunasliq namizedi elmi derecesine layiq gorulmusler Onlara boyuk alim sexsiyyet Belyayev terefinden asilanan milli menevi varislik enenesi oz behreli neticesini verdi Bu alimlerin her biri milli deyerlerimizin muxtelif saxelerinin folklor asiq yaradiciligi ve mugam senetinin ilk tedqiqatcilari olmaqla yanasi hem de artiq ozleri deyerli alimler yetisdiren sexsiyyetlerdir Belyayevin metodolo ji prinsiplerile silahlanan bu alimler onu daha da inkisaf etdirerek muasir musiqisunasligin esas prinsiplerinden birine cevirir IstinadlarIsaev Yu N Chuvash encyclopedia rus Chuvashskoe knizhnoe izdatelstvo 2006 S 2567 2567 s ISBN 978 5 7670 1471 X Belyaev Viktor Mihajlovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969