Vidadi Babanlı

Babanlı Vidadi Yusif oğlu (5 yanvar 1927, Birinci Şıxlı, Qazax qəzası) — nasir, şair, tərcüməçi, 1954-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1986), Prezident təqaüdçüsü. "Şərəf" (2022)

Vidadi Babanlı
Vidadi Yusif oğlu Babanlı
Doğum tarixi	5 yanvar 1927(97 yaş)
Doğum yeri	Şıxlı, Qazax rayonu, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Fəaliyyəti	yazıçı
Əsərlərinin dili	Azərbaycan dili
Mükafatları	2022

Həyatı

Vidadi Babanlı 1927-ci il yanvarın 5-də Qazax rayonunun Şıxlı kəndində müəllim ailəsində doğulmuşdur. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-nun fılologiya fakültəsində təhsil almışdır (1944–1949). Bir il Sabirabad şəhər orta məktəbində müəllim işləmiş, sonra Bakıya köçüb redaksiyasında ədəbi işçi vəzifəsində çalışmışdır.

Moskvada M. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna təhsil almağa göndərilmiş, orada aspiranturaya daxil olsa da, səhhəti üzündən Bakıya qayıtmalı olmuşdur. Burada "Ədəbiyyat qəzeti" redaksiyasında ədəbi işçi, sonra şöbə müdiri işləmişdir (1954–1960). Yaradıcılıqla əlaqədar Sumqayıt şəhərində fəhlə yataqxanasında tərbiyəçi olmuş, əsərinə material toplamışdır. "Azərbaycan" jurnalı redaksiyasında nəsr şöbəsinə başçılıq etmişdir (1961–1968). C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfılm" kinostudiyasının dublyaj şöbəsində baş redaktor əvəzi (1974–1976), "Yazıçı" nəşriyyatında baş redaktor müavini (1978–1981) olmuşdur. Hazırda bədii yaradıcılıqla məşğuldur. Onun ilk mətbu əsəri 1947-ci ildə çıxan "Anam sən oldun" şeiridir. İlk şeirləri "Dönüş", "Təbrizdə bir gecə" poemaları dövri mətbuatda "Vidadi Şıxlı" təxəllüsü ilə çap olunmuşdur. "Gəlin" povesti ilə nəsr yaradıcılığına başlamışdır (1954-cü ildən).

1954-cü ildən roman, povest, hekayə, oçerk, publisistik məqalələr, kinossenari yazıb-yaradır. Əsərləri SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə çevrilmişdir. Son illər "Öz evində qonaq" pyesi tamaşaya qoyulmuşdur (2003). Şeirləri dövri mətbuatda müntəzəm çap olunur. "Kişilik haqqında himn" şeirlər toplusu kütləvi tirajla buraxılmışdır (2002). "Dərd məni dilləndirir" (2003) publisistik əsərlər toplusu, "Mənim gizlinlərim" (2002–2003) avtobioqrafik romanı, "Ana intiqamı" (1995) povesti rəğbətlə qarşılanmışdır. Yazıçılardan ibarət xüsusi dəstə ilə İspaniya, Fransa, İtaliya, Almaniya, Polşa və bir sıra xarici ölkələrdə səfərdə olmuşdur.

Mükafatları

• Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 14.01.1977
• Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi — 1986
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11.06.2002
• (Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətlərinə görə) — 08.01.2022

Kitabları

1. Gəlin. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1954, 171 səh.
2. Tanışlarım və dostlarım. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 120 səh.
3. Ayazlı gecələr. Bakı: Azərnəşr, 1961, 420 səh.
4. Həyat bizi sınayır. Bakı: Azərnəşr, 1964, 420 səh.
5. Gəlin. Bakı: Azərnəşr, 1967, 171 səh.
6. Vicdan susanda (I kitab). Bakı: Azərnəşr, 1970, 323 səh.
7. Vicdan susanda (II kitab). Bakı: Azərnəşr, 1976, 231 səh.
8. Vicdan susanda (I–II kitab). Bakı: Yazıçı, 1978, 510 səh.
9. Həyat bizi sınayır. Bakı: Gənclik, 1979, 380 səh.
10. Vicdan susanda (təkrar nəşr). Bakı: Yazıçı, 1982, 510 səh.
11. Müqəddəs ocaq. Bakı: Gənclik, 1983, 329 səh.
12. İnsaf nənə. Bakı: Yazıçı, 1985, 390 səh.
13. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1987, 475 səh.
14. Ömürlük cəza (I kitab). Bakı: Gənclik, 1990, 208 səh.
15. Vicdan susanda. Bakı: Yazıçı, 1990, 528 səh.
16. Hoydu dəlilərim, hoydu. Bakı: Gənclik, 1993, 78 səh.
17. Ana intiqamı. Bakı: Yazıçı, 1994,
18. Ömürlük cəza. Bakı: "Boz oğuz" nəşriyyatı, 1998, 329 səh.
19. Kişilik haqqında himn (şeirlər). Bakı: "Xəzər Universiteti" nəşriyyatı, 2002, 218 səh.
20. Ömürlük əzab (I–II kitab). Bakı: Pedaqogika, 2003, 318 səh.
21. Bulanlıq dünya. Bakı: Şərq-Qərb, 2011, 348 səh. [1]

Tərcümələri

(ruscadan)

1. Valentin Rasputin. Mariyaya pul lazım idi. Bakı: Yazıçı, 1979, 146 səh.
2. Valentin Rasputin. Sonuncu möhlət. Bakı: Yazıçı, 1988, 382 səh.

Haqqında olan ədəbiyyat

1. N. Cəfərov. Vidadi Babanlı, yaxud sığmayan vicdanın səsi. (Vidadi Babanlı – 75). "Azərbaycan", 2002, N5, s.82–83.
2. Həmid. "Kişilik haqqında himn": Vidadi Babanlı kişiliyin çağırışını qələmə alıb. "Şərq", 2002, 8 oktyabr.
3. V. Yusifli. Ömrün zirvəsi: (Vidadi Babanlı – 75). "Azərbaycan", 2002, N5, s.83–84.

Filmoqrafiya

• Həyat bizi sınayır (film, 1972) (ssenari müəllifi – ilə birlikdə)

İstinadlar

1. . e-qanun.az (az.). e-qanun.gov.az. 11 iyun 2002. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-04.
2. Yazıçı V. Y. Babanlının Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 14 yanvar 1977-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
3. V. Y. Babanlının "Şərəf" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
4. . 2018-02-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-25.

Mənbə

• Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 52.

Xarici keçidlər

• 95 yaşlı Vidadi Babanlı: “İmkanım olsa, iki kitabımdan imtina edərdim” - MÜSAHİBƏ + FOTO