Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kompüter qrafikası – həm şəkillərin sintezi (yaradılması) üçün, həm də real dünyadan əldə edilmiş vizual informasiyanın emalı üçün instrument vasitəsi kimi kompüterlərdən istifadə olunan fəaliyyət sahəsidir.
Ümumi Dəyərləndirmə
Kompüter qrafikası termini geniş mənada istifadə olunur ki, bu da mətn və səssiz kompüterlərdə demək olar ki, hər şey kimi müəyyən edilir. Tipik olaraq kompüter qrafikası termini bir çox fərqli şeyə aiddir.
- Kompüter tərəfindən görüntü məlumatlarının işlənməsi və göstərilməsi
- Şəkilləri emal etmək və yaratmaq üçün istifadə olunan müxtəlif texnologiyalar
- Rəqəmsal sintezin həyata keçirilməsi və vizual məzmunun işlənməsi üçün öyrənilən sahələr olan kompüter elminin alt sahələri
Bu gün kompüter qrafikasının geniş istifadə sahəsi var. Kompüter şəkilləri televiziyada, qəzetlərdə, məsələn, hava hesabatlarında və ya hər cür tibbi investisiya və cərrahi prosedurlarda tapıla bilər. Yaxşı qurulmuş diaqram mürəkkəb statistik məlumatları asan başa düşülən və şərh olunan formatda təqdim edə bilər. Multimediadakı qrafika məqalələri, hesabatları, tezisləri və digər təqdim edilə bilən materialları göstərmək üçün istifadə olunur. Çox güclü alətlər vizual məlumatları təkmilləşdirə biləcək. Kompüter bir çox müxtəlif növ kateqoriyalara ayrılmış təsvirlər istehsal edə bilər: ikiölçülü, üçölçülü və animasiya qrafikası. Texnologiya inkişaf etdikcə 3D (3 ölçülü = üçölçülü) kompüter qrafikası çox geniş yayılmışdır, lakin 2D (ikiölçülü)) qrafikadan hələ də geniş istifadə olunur. Son onillikdə o, informasiya vizual effektləri, elmi vizual effektlər kimi digər ixtisaslaşmış sahələrdə də inkişaf edir. Onlar daha çox 3D hadisələrin (memarlıq, meteoroloji, tibbi, bioloji) vizuallaşdırılması ilə məşğul olurlar.
Tarixi
İlkin hesablama maşınları qrafika ilə işləmək üçün ayrı-ayrı vasitələrə malik deyildilər, lakin onlar şəkillərin əldə edilməsi və emalı üçün artıq istifadə olunurdular. Lamplar matrisası əsasında qurulmuş ilkin elektron maşınlarının yaddaşını proqramlayaraq, naxışlara nail olmaq mümkün olmuşdur.
1961-ci ildə proqramçı S. Rassel qrafika ilə olan birinci kompüter oyununun yaradılması üzrə layihəyə başçılıq etdi. Oyunun yaradılması ("Spacewar!") təxminən 200 insan-saatı çəkmişdir. Oyun PDR-1 maşınında yaradılmışdır.
1963-cü ildə amerikan alimi Ayven Sazerlend Sketchpad proqram-apparat kompleksini yaratdı. Kompleks dəstə üzərində rəqəmsal qələmlə nöqtə, xətt və dairələri çəkməyə imkan verirdi. Primitivlərlə əsas hərəkətlər istifadə edilə bilərdi: yerdəyişdirilmə, kopyalama və sairləri. Əslində, bu kompüterdə realizə edilmiş birinci vektor redaktoru idi. Həmçinin bu proqramı ilkin qrafik interfeysi adlandırmaq olar.
1960-cı illərin ortalarında kompüter qrafikanın sənayə tətbiqedilmələrində işləmələr üzə çıxmağa başlamışdılar. Belə ki, T. Mofetin və N. Teylorun rəhbərliyi altında İTEK şirkəti rəqəmsal elektron cizgi maşınını işlədib-hazırlamışdır. 1964-cü ildə General Motors İBM-lə birlikdə işlədib-hazırlanmış DAC-1 avtomatizə edilmiş layihələndirmə sistemini təqdim etmişdir.
1964-cü ildə N. N Konstantinovun rəhbərliyi altında qrup tərəfindən pişiyin hərəkətinin riyazi modeli yaradılmışdır. BESM-4 maşını, diferensial tənliklərinin həll edilməsi üzrə yazılmış proqramı həyata keçirərək, öz zamanı üçün irəliləyiş olan "Pişikcik" multfilmi çəkirdi. Vizualizasiya üçün əlifba-rəqəmsal printer istifadə edilirdi.
1968-ci ildə şəkillərin yaddaşda saxlanması və onları kompüter displeyində, elektron-şüa dəstəkdə çıxardılması imkanının meydana çıxması ilə kompüter qrafikası çox mühüm tərəqqi keçirmişdir.
Kompüter qrafikasının növləri
Rastr qrafika
Rastr qrafika, başqa sözlə piksel qrafikası şəkillərin skanerləşdirilməsi, rəqəmli fotoaparat, videokamera çəkilişləri vasitəsilə alınır və nöqtələrdən təşkil olunur. Rastr qrafika üçün əsas xarakteristika vahid uzunluğa düşən nöqtələrin sayıdır. Rastr qrafika termini İngilis dilində "Bitmap-qrafika" termininə uyğun gəlir və mənası – bit ölçüsünün yerləşdiyi xəritə deməkdir. Rastr qrafik redaktoruna Adobe Photoshop, GIMP, Krita, Microsoft Paint, proqramları daxildir. Rastr təsvirlərin mənfi cəhəti kompüterin yaddaşında iri həcmli yer tutmasıdır, bu da təsvirin hər bir nöqtəsinin yaddaşda özünəməxsus həcm ayırması ilə izah olunur.
Vektor qrafika
Vektor qrafika redaktorlarında bütün xətlər başlanğıc nöqtə ilə və bu xətti riyazi əks etdirən tənliklərlə təyin olunur. Burada əsas element xətt nəzərdə tutulduğundan qrafiki əks olunma daha sadə və asandir. Vektor qrafik redaktorlarına Adobe Illustrator, CorelDRAW və Inkscape proqramları daxildir.
Fraktal qrafika
Fraktal qrafika vektor qrafikası kimi riyazi hesablamalara əsaslanır, onun baza elementlərini isə riyazi düsturların özləri təşkil edir. Bu düsturların köməyilə üçölçülü obyektlərin, süxur laylarının və s. imitasiyaları yaradılır. Şəkillər tənliklərlə yazılır, tənliklərin əmsalları dəyişildikdə şəkillərdə dəyişir. Ona görə də informasiyalar yaddaşda tənlik kimi saxlanılır. Adi fraktal üçbucaq fraktal qrafikaya missal ola bilər.
Qrafik şəkillərdən istifadə edərkən nəzərə almaq lazımdır ki, onlar kompüter yaddaşında GIF, JPEG, PNG, BMP formatlarında saxlanılmalıdırlar.
İstinadlar
- "What is Computer Graphics?". www.graphics.cornell.edu. 2011-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-16.
- Gözəlova R. Y., Gözəlova H. Y. "CorelDraw" Praktiki Vəsait, Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2015, 226 səh.,
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Komputer qrafikasi hem sekillerin sintezi yaradilmasi ucun hem de real dunyadan elde edilmis vizual informasiyanin emali ucun instrument vasitesi kimi komputerlerden istifade olunan fealiyyet sahesidir Blender vasitesile duzeldilmis 3D test modeli Umumi DeyerlendirmeKomputer qrafikasi termini genis menada istifade olunur ki bu da metn ve sessiz komputerlerde demek olar ki her sey kimi mueyyen edilir Tipik olaraq komputer qrafikasi termini bir cox ferqli seye aiddir Komputer terefinden goruntu melumatlarinin islenmesi ve gosterilmesi Sekilleri emal etmek ve yaratmaq ucun istifade olunan muxtelif texnologiyalar Reqemsal sintezin heyata kecirilmesi ve vizual mezmunun islenmesi ucun oyrenilen saheler olan komputer elminin alt saheleri Bu gun komputer qrafikasinin genis istifade sahesi var Komputer sekilleri televiziyada qezetlerde meselen hava hesabatlarinda ve ya her cur tibbi investisiya ve cerrahi prosedurlarda tapila biler Yaxsi qurulmus diaqram murekkeb statistik melumatlari asan basa dusulen ve serh olunan formatda teqdim ede biler Multimediadaki qrafika meqaleleri hesabatlari tezisleri ve diger teqdim edile bilen materiallari gostermek ucun istifade olunur Cox guclu aletler vizual melumatlari tekmillesdire bilecek Komputer bir cox muxtelif nov kateqoriyalara ayrilmis tesvirler istehsal ede biler ikiolculu ucolculu ve animasiya qrafikasi Texnologiya inkisaf etdikce 3D 3 olculu ucolculu komputer qrafikasi cox genis yayilmisdir lakin 2D ikiolculu qrafikadan hele de genis istifade olunur Son onillikde o informasiya vizual effektleri elmi vizual effektler kimi diger ixtisaslasmis sahelerde de inkisaf edir Onlar daha cox 3D hadiselerin memarliq meteoroloji tibbi bioloji vizuallasdirilmasi ile mesgul olurlar TarixiIlkin hesablama masinlari qrafika ile islemek ucun ayri ayri vasitelere malik deyildiler lakin onlar sekillerin elde edilmesi ve emali ucun artiq istifade olunurdular Lamplar matrisasi esasinda qurulmus ilkin elektron masinlarinin yaddasini proqramlayaraq naxislara nail olmaq mumkun olmusdur 1961 ci ilde proqramci S Rassel qrafika ile olan birinci komputer oyununun yaradilmasi uzre layiheye basciliq etdi Oyunun yaradilmasi Spacewar texminen 200 insan saati cekmisdir Oyun PDR 1 masininda yaradilmisdir 1963 cu ilde amerikan alimi Ayven Sazerlend Sketchpad proqram apparat kompleksini yaratdi Kompleks deste uzerinde reqemsal qelemle noqte xett ve daireleri cekmeye imkan verirdi Primitivlerle esas hereketler istifade edile bilerdi yerdeyisdirilme kopyalama ve sairleri Eslinde bu komputerde realize edilmis birinci vektor redaktoru idi Hemcinin bu proqrami ilkin qrafik interfeysi adlandirmaq olar 1960 ci illerin ortalarinda komputer qrafikanin senaye tetbiqedilmelerinde islemeler uze cixmaga baslamisdilar Bele ki T Mofetin ve N Teylorun rehberliyi altinda ITEK sirketi reqemsal elektron cizgi masinini isledib hazirlamisdir 1964 cu ilde General Motors IBM le birlikde isledib hazirlanmis DAC 1 avtomatize edilmis layihelendirme sistemini teqdim etmisdir 1964 cu ilde N N Konstantinovun rehberliyi altinda qrup terefinden pisiyin hereketinin riyazi modeli yaradilmisdir BESM 4 masini diferensial tenliklerinin hell edilmesi uzre yazilmis proqrami heyata kecirerek oz zamani ucun irelileyis olan Pisikcik multfilmi cekirdi Vizualizasiya ucun elifba reqemsal printer istifade edilirdi 1968 ci ilde sekillerin yaddasda saxlanmasi ve onlari komputer displeyinde elektron sua destekde cixardilmasi imkaninin meydana cixmasi ile komputer qrafikasi cox muhum tereqqi kecirmisdir Komputer qrafikasinin novleriRastr qrafika JPEG formatindaki sekil piksel qrafikasi Rastr qrafika basqa sozle piksel qrafikasi sekillerin skanerlesdirilmesi reqemli fotoaparat videokamera cekilisleri vasitesile alinir ve noqtelerden teskil olunur Rastr qrafika ucun esas xarakteristika vahid uzunluga dusen noqtelerin sayidir Rastr qrafika termini Ingilis dilinde Bitmap qrafika terminine uygun gelir ve menasi bit olcusunun yerlesdiyi xerite demekdir Rastr qrafik redaktoruna Adobe Photoshop GIMP Krita Microsoft Paint proqramlari daxildir Rastr tesvirlerin menfi ceheti komputerin yaddasinda iri hecmli yer tutmasidir bu da tesvirin her bir noqtesinin yaddasda ozunemexsus hecm ayirmasi ile izah olunur Vektor qrafika vektorlasdirilmis sekil vektor qrafikasi Vektor qrafika redaktorlarinda butun xetler baslangic noqte ile ve bu xetti riyazi eks etdiren tenliklerle teyin olunur Burada esas element xett nezerde tutuldugundan qrafiki eks olunma daha sade ve asandir Vektor qrafik redaktorlarina Adobe Illustrator CorelDRAW ve Inkscape proqramlari daxildir Fraktal qrafika Fraktal qrafika vektor qrafikasi kimi riyazi hesablamalara esaslanir onun baza elementlerini ise riyazi dusturlarin ozleri teskil edir Bu dusturlarin komeyile ucolculu obyektlerin suxur laylarinin ve s imitasiyalari yaradilir Sekiller tenliklerle yazilir tenliklerin emsallari deyisildikde sekillerde deyisir Ona gore de informasiyalar yaddasda tenlik kimi saxlanilir Adi fraktal ucbucaq fraktal qrafikaya missal ola biler Qrafik sekillerden istifade ederken nezere almaq lazimdir ki onlar komputer yaddasinda GIF JPEG PNG BMP formatlarinda saxlanilmalidirlar Istinadlar What is Computer Graphics www graphics cornell edu 2011 08 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 12 16 Gozelova R Y Gozelova H Y CorelDraw Praktiki Vesait Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2015 226 seh ISBN 978 9952 434 62 0