Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Vaşinqton konfransı -Paris Sülh konfransının ardı olan, 1921-ci ilin 12 noyabrı -1922-ci ilin 6 fevralına qədər davam etmiş . İri dövlətlər quruda beynəlxalq münasibətləri tənzimləsələr də, sularda nüfuz dairələri uğrunda mübarizə gedirdi. ABŞ bu sahədə xüsusi fəaliyyət göstərirdi. Bu da səbəbsiz deyildi. Çünki ABŞ,I-dünya müharibəsindən qüdrətli bir dövlət kimi çıxmışdı. Avropanın bir sıra dövlətləri ABŞ-yə 11.6 mlrd. dollar borclu idilər. ABŞ-İngiltərə ziddiyyətləri Çində və Latın Amerikasında kəskinləşirdi. Lakin ABŞ qarşıdurmadan qaçaraq İngiltərə ilə əməkdaşlığa üstünlük verirdi. Yaponiyanın Uzaq Şərqdə, Fransanın Avropada hegemonluğa can atması ingilis-amerikan diplomatiyasını yaxınlaşdırırdı.
- 1921-ci ilin iyulun 10-da ABŞ dövlət katibi Yuz Vaşinqtonda beynəlxalq çağırmaq təklifi ilə çıxış etdi.
- 1921-ci il noyabrın 12-də Vaşinqtonda bu məsələləri həll etmək üçün konfrans açıldı. Konfransda 14 dövlət iştirak edirdi. Konfransda müzakirə edilən Çində siyasət, silahların məhdudlaşdırılması, sularda nüfuz dairələri məsələsi və digər məsələlər üzrə 28 saziş, bəyanat, qətnamə qəbul olundu. Konfransda “dördlər”, “beşlər” və “doqquzlar” müqavilələri imzalandı.
- 1921-ci il dekabrın 13-də ABŞ, Fransa, İngiltərə və Yaponiya “4 dövlət” müqaviləsini imzaladılar. Tərəflər Sakit okeanda bir-birilərinin hüquqlarına və mülklərinə hörmət edəcəklərini bildirdilər.
- 1922-ci il fevralın 6-da ABŞ, İngiltərə, Yaponiya, Fransa və İtaliya dəniz silahlarının məhdudlaşdırılması haqqında müqavilə imzaladılar. Bu müqavilə “5 dövlət” müqaviləsi adlandırıldı. Müqaviləyə görə, hərbi donanmanın ölçüsünün nisbəti yuxarıdakı ölkələr üçün müvafiq olaraq 5 : 5 : 3 : 1.75 : 1.75 kimi müəyyənləşdirildi. Bu saziş Sakit okeanda dəniz qüvvələrinin yenidən bölüşdürülməsi məsələsini həll etdi.
- Vaşinqton konfransı Çin məsələsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Məlum olduğu kimi, Çin Versal müqaviləsini imzalamamışdı. Çin hökuməti ərazisində olan alman mülklərinin özünə deyil, Yaponiyaya verilməsindən narazılıq edirdi. Konfransda Çin nümayəndə heyəti həmin ərazilərin qaytarılmasını tələb etdi. ABŞ Çini müdafiə etməli oldu. Nəticədə Yaponiya Sindaodan və Şandun əyalətlərini Çinə qaytardı.
- 1922-ci il fevralın 6-da Vaşinqton konfransının iştirakçıları Çində siyasət haqqında müqavilə imzaladılar. Bu müqavilə “9 dövlət” müqaviləsi adını aldı. Müqaviləyə görə, dövlətlər Çinin suverenliyinə hörmət etmək, açıq qapılar və bütün dövlətlərin ticarəti və sənayesi üçün bərabər imkanlar prinsipinə hörmət etmək barədə öhdəlik götürdülər.
Beləliklə, Vaşinqton konfransı sularda beynəlxalq məsələləri həll etməklə Versal sülh müqaviləsini tamamladı. Vaşinqton konfransı beynəlxalq məsələlərdə ABŞ-nin rolunun sürətlə artmağa başladığını göstərdi.
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Vasinqton konfransi Paris Sulh konfransinin ardi olan 1921 ci ilin 12 noyabri 1922 ci ilin 6 fevralina qeder davam etmis Iri dovletler quruda beynelxalq munasibetleri tenzimleseler de sularda nufuz daireleri ugrunda mubarize gedirdi ABS bu sahede xususi fealiyyet gosterirdi Bu da sebebsiz deyildi Cunki ABS I dunya muharibesinden qudretli bir dovlet kimi cixmisdi Avropanin bir sira dovletleri ABS ye 11 6 mlrd dollar borclu idiler ABS Ingiltere ziddiyyetleri Cinde ve Latin Amerikasinda keskinlesirdi Lakin ABS qarsidurmadan qacaraq Ingiltere ile emekdasliga ustunluk verirdi Yaponiyanin Uzaq Serqde Fransanin Avropada hegemonluga can atmasi ingilis amerikan diplomatiyasini yaxinlasdirirdi 1921 ci ilin iyulun 10 da ABS dovlet katibi Yuz Vasinqtonda beynelxalq cagirmaq teklifi ile cixis etdi 1921 ci il noyabrin 12 de Vasinqtonda bu meseleleri hell etmek ucun konfrans acildi Konfransda 14 dovlet istirak edirdi Konfransda muzakire edilen Cinde siyaset silahlarin mehdudlasdirilmasi sularda nufuz daireleri meselesi ve diger meseleler uzre 28 sazis beyanat qetname qebul olundu Konfransda dordler besler ve doqquzlar muqavileleri imzalandi 1921 ci il dekabrin 13 de ABS Fransa Ingiltere ve Yaponiya 4 dovlet muqavilesini imzaladilar Terefler Sakit okeanda bir birilerinin huquqlarina ve mulklerine hormet edeceklerini bildirdiler 1922 ci il fevralin 6 da ABS Ingiltere Yaponiya Fransa ve Italiya deniz silahlarinin mehdudlasdirilmasi haqqinda muqavile imzaladilar Bu muqavile 5 dovlet muqavilesi adlandirildi Muqavileye gore herbi donanmanin olcusunun nisbeti yuxaridaki olkeler ucun muvafiq olaraq 5 5 3 1 75 1 75 kimi mueyyenlesdirildi Bu sazis Sakit okeanda deniz quvvelerinin yeniden bolusdurulmesi meselesini hell etdi Vasinqton konfransi Cin meselesine xususi diqqet yetirirdi Melum oldugu kimi Cin Versal muqavilesini imzalamamisdi Cin hokumeti erazisinde olan alman mulklerinin ozune deyil Yaponiyaya verilmesinden naraziliq edirdi Konfransda Cin numayende heyeti hemin erazilerin qaytarilmasini teleb etdi ABS Cini mudafie etmeli oldu Neticede Yaponiya Sindaodan ve Sandun eyaletlerini Cine qaytardi 1922 ci il fevralin 6 da Vasinqton konfransinin istirakcilari Cinde siyaset haqqinda muqavile imzaladilar Bu muqavile 9 dovlet muqavilesi adini aldi Muqavileye gore dovletler Cinin suverenliyine hormet etmek aciq qapilar ve butun dovletlerin ticareti ve senayesi ucun beraber imkanlar prinsipine hormet etmek barede ohdelik goturduler Belelikle Vasinqton konfransi sularda beynelxalq meseleleri hell etmekle Versal sulh muqavilesini tamamladi Vasinqton konfransi beynelxalq meselelerde ABS nin rolunun suretle artmaga basladigini gosterdi Menbehttp america xix org ru civilwar house divided washington conference php 2013 03 23 at the Wayback Machine