Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Vətəndaş jurnalistikası — internetin inkişafı ilə geniş yayılmış jurnalistika növü və ya alternativ media formasıdır. Vətəndaş jurnalistikası bəzən aşağıdakı kimi də adlanır.
- iştirakçı jurnalistikası;
- partizan jurnalistikası;
- küçə jurnalistikası;
- demokratik jurnalistika.
Vətəndaş jurnalistikası adi vətəndaşların informasiyanın yığılması, təhlili və yayılması prosesində fəal iştirakına əsaslanır. Qeyri-peşəkar müəlliflərin fəaliyyətini nəzərdə tutan vətəndaş jurnalistikası yeni rəqəmsal texnologiyalar ilə qarışdırılmamalıdır. Vətəndaş jurnalistikasının nümayəndələri ya ənənəvi medianın diqqətindən kənarda qalan hadisələri, ya da geniş müzakirə olunan məsələləri daha ətraflı işıqlandıra və ya birinci eşitdiyi mənbədən əldə etdikləri məlumatı (hadisə yerindən video çəkilişlər, şahid ifadələri) verə bilərlər. Vətəndaş jurnalistikasının inkişafına əsasən öz istifadəçilərinə "əsas etibarilə yeni qarşılıqlı əlaqə və interaktiv iştirak mexanizmləri" təqdim edən yeni media kömək edir. İnternet və sosial şəbəkələr sayəsində bu gün məlumatı yaymaq, maraq doğuran məlumatları tapmaq, həmçinin ictimaiyyətin diqqətini müəyyən problemlərə cəlb etmək xeyli asan və rahatdır. Vətəndaş jurnalistikasının nümayəndələri hekayələrini media vasitələri ilə yayaraq müəyyən onlayn auditoriyanı cəlb edə bilirlər. Vətəndaş jurnalistikasının yaxşı, hərtərəfli tərifini sərbəst jurnalist Mark Qlasser verir. Onun sözlərinə görə, vətəndaş jurnalistikasının ideyası ondan ibarətdir ki, peşəkar jurnalistika təhsili olmayan insanların informasiya yaratmaq və yaymaq, ənənəvi medianın təqdim etdiyi məlumatların düzgünlüyünü yoxlamaq üçün müasir vasitələrdən və internet texnologiyalarındanistifadə edə bilərlər. Bu, adi vətəndaşın hansısa sosial əhəmiyyətli hadisə ilə bağlı yazısı, ənənəvi mediada jurnalistin qərəzliliyini və ya faktların etibarsızlığını göstərən məqalənin tənqidi və ya hadisə yerindən yerləşdirilən fotoşəkil və ya video çəkiliş ola bilər.
Tarix
"Vətəndaş jurnalistikası" anlayışı ABŞ-də yaranıb. Bu anlayış internetdən bir müddət əvvəl yaranıb və oxucuların vətəndaş fəallığının inkişafına, onların ictimai həyata cəlb edilməsinə yönəlmiş bir fəaliyyət növü hesab olunur. Vətəndaş jurnalistikası qeyri-peşəkar müəlliflərin bloqlarda, sosial şəbəkələrdə, mikrobloq adlanan üsullarla, eləcə də ənənəvi media xidmətləri vasitəsilə həyata keçirilən fəaliyyətini əhatə edir. Burada fəaliyyət subyektləri vətəndaşların özləridir. İnsanlar 2000-ci illərin ortalarında digər insanların fotolarından, videolarından və audiolarından müəlliflik hüququ ilə istifadə etməyə imkan verən bloqosferanın dünya ictimaiyyətinə təsirinin artması ilə əlaqədar olaraq əhəmiyyətli bir fenomen kimi vətəndaş jurnalistikası haqqında danışmağa başladılar. Vətəndaş jurnalistikasının inkişafı tarixinə təkan verən hadisələrdən biri də 11 sentyabr hadisələri oldu. Əgər buna qədər insanlar əsasən bloqlarında hansısa hadisə ilə bağlı fikirlərini bildirirdilərsə, 11 sentyabr terror hadisəsindən sonra bir çox vətəndaşlar yeni məlumatları aktiv şəkildə paylaşmağa başlayıblar. Şahidlər öz hekayələrini internetdə yerləşdirib, video və fotoşəkilləri yükləyib, baş verənlərin şəklini əlavə ediblər.
Vətəndaş jurnalistikasının İctimai və ya icma jurnalistikasından fərqi
"İctimai jurnalistika" və ya "icma jurnalistikası" peşəkar jurnalistlər tərəfindən həyata keçirildiyi üçün vətəndaş jurnalistikasından fərqləndirilməlidir. -birgə çalışan peşəkar və qeyri-peşəkar jurnalistlər tərəfindən həyata keçirilən "ortaq jurnalistika"; -peşəkar və qeyri-peşəkar jurnalistləri birləşdirən elektron nəşr olan sosial jurnalistika.
Vətəndaş jurnalistikasının yaranmasına dair ilkin nümunələr
ABŞ prezidenti Kennedinin ölümünü təsadüfən həvəskar fotoqraf lentə ala bilmişdi. 22 noyabr 1963-cü ildə amerikalı iş adamı Abraham Zapruder küçəyə kinokamera ilə çıxmışdı ki, ABŞ prezidentinin oradan keçməsini lentə alsın, nəticədə Con Kennediyə sui-qəsdi çəkə bilmişdi. Twitter vətəndaş jurnalistikası üçün əsas vasitələrdən biridir. Məsələn, Uitni Hyustonun ölümü Twitter-də media xəbəri yaymazdan bir saat əvvəl məlum oldu. Üsamə bin Ladenin öldürülməsi Barak Obamanın bu barədə rəsmi açıqlama verməsindən bir gün öncə artıq Twitter vasitəsilə məlum olmuşdu. partlayışlarını işıqlandırarkən ənənəvi media vətəndaş jurnalistkasının nümayəndələrinin hadisə yerindən təqdim etdiyi məlumatlardan geniş istifadə edirdi.
Qeyri-obyektiv
Çox vaxt vətəndaş jurnalistikası birinci şəxsin hekayəsidir. Vətəndaş jurnalistikasının bu xüsusiyyəti təqdim olunan materialın subyektiv xarakterini müəyyən edir, peşəkar jurnalistikada isə ən mühüm keyfiyyət meyarlarından biri verilən məlumatın obyektivliyidir. Lakin bu gün getdikcə artan informasiya nəşrləri məqalələrdə obyektivlik prinsipindən uzaqlaşır və öz fikirlərini bildirməyə başlayır. Bunun səbəbi, mövqeyi əks etdirən canlı mətnlərin izləyicilər tərəfindən daha çox bəyənilməsidir. Buna görə də bir çox jurnalistlər oxucularını saxlamaq üçün bu tendensiyanın tərəfdarıdır.
Cəmiyyətdəki rolu
Bu gün adi vətəndaşlar hesabat verməkdə böyük rol oynayırlar. Vətəndaş jurnalistikasının inkişafı sayəsində onlar cəmiyyət üçün vacib olan məlumatların toplanması, təhlili və yayılması prosesinin fəal iştirakçılarına çevrilmiş, boşluqların doldurulmasına və problemin hərtərəfli işıqlandırılmasına kömək etmişlər. Hələ 2006-cı ildə internetdə cəmi 3 milyona yaxın bloq var idisə, 2013-cü ildə bu rəqəm 152 milyona çatıb. Vətəndaşların internet məkanında fəallığının artması ilə paralel olaraq, tədqiqatçılar hər il ənənəvi medianın təsirinin azaldığını qeyd edirlər. Belə ki, bu gün 71%-insan interneti əsas məlumat mənbəyi adlandırır. Həmçinin, daha ətraflı xəbərlərin Facebook-dan alındığını etiraf edirlər.
Vətəndaş jurnalistikası ilə peşəkar jurnalistika arasında əlaqələr
Vətəndaş jurnalistikası ilə peşəkar jurnalistika arasında əlaqənin inkişafı ilə yanaşı, indi adi vətəndaşların hadisə yerindən mühüm məlumatları, fotoşəkilləri və videoları paylaşa biləcəyi ixtisaslaşmış platformalar yaranır. Belə platformaya nümunə tərəfindən hazırlanmış pulsuz mobil proqram olan Stringwire-dir. Bu proqram insanlara hadisə yerindən video yayımları paylaşmağa imkan verir, həmçinin onları vətəndaş stringerləri (nəşrlə əməkdaşlıq edən vətəndaş jurnalistlər) olmağa dəvət edir və -a orijinal məzmunundan pulsuz istifadə etmək hüququ verir.
Radioda vətəndaş jurnalistikası
Radioda vətəndaş jurnalistikasından necə istifadə olunur? Radioda vətəndaş jurnalistikası səslərlə, və xəbərin anındaca hadisə yerində olan hal şahidinin vasitəsilə çatdırılması ilə mümkündür.
İstinadlar
- Case, J. A. "Recovering the Radical: Biocybernetic Subversion in Guerrilla Video Primer Arxivləşdirilib 2010-06-10 at the Wayback Machine." Paper presented at the NCA 93rd Annual Convention, Chicago, IL, November 14, 2007.
- Tamara Witschge. "Street journalists versus 'ailing journalists'?". openDemocracy - free thinking for the world. openDemocracy Ltd. 2009-03-27. 2009-08-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-21.
- Baase, S. "A Gift of Fire". Prentice Hall, 3rd edition, 2008.
- Bowman, S. and Willis, C. "We Media: How Audiences are Shaping the Future of News and Information." 2003, The Media Center at the American Press Institute.
- "Citizen Journalism: History of the Term". 2016-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-21.
- "Your Guide to Citizen Journalism". 2016-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
- "Social media and the Boston bombings: When citizens and journalists cover the same story". 2016-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
- "Just the facts please: the debate on objective journalism". 2016-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-20.
- "Citizen journalism today and tomorrow". 2016-11-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-21.
- "6 Ways Social Media Has Changed Public Relations". 2016-11-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-21.
- "Пять инструментов, которые журналисты могут использовать для потоковой трансляции видео". 2017-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 2 saniye evvel InternetArchiveBot muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Vetendas jurnalistikasi internetin inkisafi ile genis yayilmis jurnalistika novu ve ya alternativ media formasidir Vetendas jurnalistikasi bezen asagidaki kimi de adlanir istirakci jurnalistikasi partizan jurnalistikasi kuce jurnalistikasi demokratik jurnalistika Vetendas jurnalistikasi adi vetendaslarin informasiyanin yigilmasi tehlili ve yayilmasi prosesinde feal istirakina esaslanir Qeyri pesekar muelliflerin fealiyyetini nezerde tutan vetendas jurnalistikasi yeni reqemsal texnologiyalar ile qarisdirilmamalidir Vetendas jurnalistikasinin numayendeleri ya enenevi medianin diqqetinden kenarda qalan hadiseleri ya da genis muzakire olunan meseleleri daha etrafli isiqlandira ve ya birinci esitdiyi menbeden elde etdikleri melumati hadise yerinden video cekilisler sahid ifadeleri vere bilerler Vetendas jurnalistikasinin inkisafina esasen oz istifadecilerine esas etibarile yeni qarsiliqli elaqe ve interaktiv istirak mexanizmleri teqdim eden yeni media komek edir Internet ve sosial sebekeler sayesinde bu gun melumati yaymaq maraq doguran melumatlari tapmaq hemcinin ictimaiyyetin diqqetini mueyyen problemlere celb etmek xeyli asan ve rahatdir Vetendas jurnalistikasinin numayendeleri hekayelerini media vasiteleri ile yayaraq mueyyen onlayn auditoriyani celb ede bilirler Vetendas jurnalistikasinin yaxsi herterefli terifini serbest jurnalist Mark Qlasser verir Onun sozlerine gore vetendas jurnalistikasinin ideyasi ondan ibaretdir ki pesekar jurnalistika tehsili olmayan insanlarin informasiya yaratmaq ve yaymaq enenevi medianin teqdim etdiyi melumatlarin duzgunluyunu yoxlamaq ucun muasir vasitelerden ve internet texnologiyalarindanistifade ede bilerler Bu adi vetendasin hansisa sosial ehemiyyetli hadise ile bagli yazisi enenevi mediada jurnalistin qerezliliyini ve ya faktlarin etibarsizligini gosteren meqalenin tenqidi ve ya hadise yerinden yerlesdirilen fotosekil ve ya video cekilis ola biler Tarix Vetendas jurnalistikasi anlayisi ABS de yaranib Bu anlayis internetden bir muddet evvel yaranib ve oxucularin vetendas fealliginin inkisafina onlarin ictimai heyata celb edilmesine yonelmis bir fealiyyet novu hesab olunur Vetendas jurnalistikasi qeyri pesekar muelliflerin bloqlarda sosial sebekelerde mikrobloq adlanan usullarla elece de enenevi media xidmetleri vasitesile heyata kecirilen fealiyyetini ehate edir Burada fealiyyet subyektleri vetendaslarin ozleridir Insanlar 2000 ci illerin ortalarinda diger insanlarin fotolarindan videolarindan ve audiolarindan muelliflik huququ ile istifade etmeye imkan veren bloqosferanin dunya ictimaiyyetine tesirinin artmasi ile elaqedar olaraq ehemiyyetli bir fenomen kimi vetendas jurnalistikasi haqqinda danismaga basladilar Vetendas jurnalistikasinin inkisafi tarixine tekan veren hadiselerden biri de 11 sentyabr hadiseleri oldu Eger buna qeder insanlar esasen bloqlarinda hansisa hadise ile bagli fikirlerini bildirirdilerse 11 sentyabr terror hadisesinden sonra bir cox vetendaslar yeni melumatlari aktiv sekilde paylasmaga baslayiblar Sahidler oz hekayelerini internetde yerlesdirib video ve fotosekilleri yukleyib bas verenlerin seklini elave edibler Vetendas jurnalistikasinin Ictimai ve ya icma jurnalistikasindan ferqi Ictimai jurnalistika ve ya icma jurnalistikasi pesekar jurnalistler terefinden heyata kecirildiyi ucun vetendas jurnalistikasindan ferqlendirilmelidir birge calisan pesekar ve qeyri pesekar jurnalistler terefinden heyata kecirilen ortaq jurnalistika pesekar ve qeyri pesekar jurnalistleri birlesdiren elektron nesr olan sosial jurnalistika Vetendas jurnalistikasinin yaranmasina dair ilkin numunelerABS prezidenti Kennedinin olumunu tesadufen heveskar fotoqraf lente ala bilmisdi 22 noyabr 1963 cu ilde amerikali is adami Abraham Zapruder kuceye kinokamera ile cixmisdi ki ABS prezidentinin oradan kecmesini lente alsin neticede Con Kennediye sui qesdi ceke bilmisdi Twitter vetendas jurnalistikasi ucun esas vasitelerden biridir Meselen Uitni Hyustonun olumu Twitter de media xeberi yaymazdan bir saat evvel melum oldu Usame bin Ladenin oldurulmesi Barak Obamanin bu barede resmi aciqlama vermesinden bir gun once artiq Twitter vasitesile melum olmusdu partlayislarini isiqlandirarken enenevi media vetendas jurnalistkasinin numayendelerinin hadise yerinden teqdim etdiyi melumatlardan genis istifade edirdi Qeyri obyektivCox vaxt vetendas jurnalistikasi birinci sexsin hekayesidir Vetendas jurnalistikasinin bu xususiyyeti teqdim olunan materialin subyektiv xarakterini mueyyen edir pesekar jurnalistikada ise en muhum keyfiyyet meyarlarindan biri verilen melumatin obyektivliyidir Lakin bu gun getdikce artan informasiya nesrleri meqalelerde obyektivlik prinsipinden uzaqlasir ve oz fikirlerini bildirmeye baslayir Bunun sebebi movqeyi eks etdiren canli metnlerin izleyiciler terefinden daha cox beyenilmesidir Buna gore de bir cox jurnalistler oxucularini saxlamaq ucun bu tendensiyanin terefdaridir Cemiyyetdeki roluBu gun adi vetendaslar hesabat vermekde boyuk rol oynayirlar Vetendas jurnalistikasinin inkisafi sayesinde onlar cemiyyet ucun vacib olan melumatlarin toplanmasi tehlili ve yayilmasi prosesinin feal istirakcilarina cevrilmis bosluqlarin doldurulmasina ve problemin herterefli isiqlandirilmasina komek etmisler Hele 2006 ci ilde internetde cemi 3 milyona yaxin bloq var idise 2013 cu ilde bu reqem 152 milyona catib Vetendaslarin internet mekaninda fealliginin artmasi ile paralel olaraq tedqiqatcilar her il enenevi medianin tesirinin azaldigini qeyd edirler Bele ki bu gun 71 insan interneti esas melumat menbeyi adlandirir Hemcinin daha etrafli xeberlerin Facebook dan alindigini etiraf edirler Vetendas jurnalistikasi ile pesekar jurnalistika arasinda elaqelerVetendas jurnalistikasi ile pesekar jurnalistika arasinda elaqenin inkisafi ile yanasi indi adi vetendaslarin hadise yerinden muhum melumatlari fotosekilleri ve videolari paylasa bileceyi ixtisaslasmis platformalar yaranir Bele platformaya numune terefinden hazirlanmis pulsuz mobil proqram olan Stringwire dir Bu proqram insanlara hadise yerinden video yayimlari paylasmaga imkan verir hemcinin onlari vetendas stringerleri nesrle emekdasliq eden vetendas jurnalistler olmaga devet edir ve a orijinal mezmunundan pulsuz istifade etmek huququ verir Radioda vetendas jurnalistikasi Radioda vetendas jurnalistikasindan nece istifade olunur Radioda vetendas jurnalistikasi seslerle ve xeberin anindaca hadise yerinde olan hal sahidinin vasitesile catdirilmasi ile mumkundur Istinadlar Case J A Recovering the Radical Biocybernetic Subversion in Guerrilla Video Primer Arxivlesdirilib 2010 06 10 at the Wayback Machine Paper presented at the NCA 93rd Annual Convention Chicago IL November 14 2007 Tamara Witschge Street journalists versus ailing journalists openDemocracy free thinking for the world openDemocracy Ltd 2009 03 27 2009 08 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 05 21 Baase S A Gift of Fire Prentice Hall 3rd edition 2008 Bowman S and Willis C We Media How Audiences are Shaping the Future of News and Information 2003 The Media Center at the American Press Institute Citizen Journalism History of the Term 2016 08 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 06 21 Your Guide to Citizen Journalism 2016 11 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 20 Social media and the Boston bombings When citizens and journalists cover the same story 2016 11 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 20 Just the facts please the debate on objective journalism 2016 11 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 20 Citizen journalism today and tomorrow 2016 11 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 21 6 Ways Social Media Has Changed Public Relations 2016 11 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 21 Pyat instrumentov kotorye zhurnalisty mogut ispolzovat dlya potokovoj translyacii video 2017 12 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 06 21