Uğurlu Xan Karvansarası — Azərbaycanın Gəncə şəhərində XVII əsrə aid tikili.
Uğurlu Xan karvansarası | |
---|---|
| |
Ölkə | Azərbaycan |
Status | Ölkə əhəmiyyətli abidə |
Şəhər | Gəncə |
Yerləşir | Şeyx Bəhaəddin küç. 59 |
Aidiyyatı | Səfəvilər |
Memar | Şeyx Bəhaəddin |
Sifarişçi | |
Tikilmə tarixi | XVII əsr |
Vəziyyəti | təmir edilib |
İstinad nöm. | № 180 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Karvansara Gəncə bəylərbəyi (yaxud Qarabağ bəylərbəyi) qardaşı oğlu vəsaiti və Şeyx Bəhaəddinin layihəsi əsasında hazırlanıb.
Tarixi və memarlığı
Uğurlu Xan karvansarası Gəncə şəhərində yerləşən başqa bir karvansaranın, Şah Abbas karvansarasının yaxınlığında yerləşir. Bu iki karvansaradan bir-birinə dörd daxili yol var. Kompleksin iki böyük həyəti var.
Binanın tikintisində yumurta ağı ilə gil-əhəng qatışığı və bişmiş qırmızı kərpicdən istifadə olunub. Bu karvansara 1663–1664-cü illərdə Qarabağ bəylərbəyi olmuş Murtuzaqulu xan Ziyadoğlunun qardaşı oğlu I Uğurlu xanın vəsaiti ilə tikilmişdir. Karvansara memar Şeyx Bəhaəddin layihəsi əsasında tikilmişdir.
Binanın birinci mərtəbəsi 17 iri tağdan ibarətdir. Birinci mərtəbədə sağ və sol divarların içərisində gözətçilərin dayanması üçün konusa oxşar yarıqlar düzəldilib və daxili işıqlandırmaq üçün lampa həmçinin şamlardan istifadə olunub, bura pəncərəsizdir. Həmçinin səkkiz guşəli kümbəzin mərkəzi hissəsinin ornament elementləri kompozisiyanın sıx, yığcam qovşağı da yaradılıb. Karvansaranın otaqlarının qapıları oval şəklində hörülən dalanla birləşir, daxili arxitekturasında iki üslub nəzərə çarpır: Şərq və Avropa üslubu. Sağ dalanın baş tərəfində Gəncənin panoramı düzəldilən yer xəlvətxana adlandırılıb. Eləcə də bina bütün karvansaralar kimi dörd tərəfdən uca divarlarla əhatə edilib.
1803-cü ildə Rus qoşunları Gəncəni tutduqdan sonra bütün xan mülkiyyəti kimi Karvansara da müsadirə edilmiş və xəzinənin hesabına keçirilmişdir. Karvansaranın I korpusunu Şərbatlar (kəlağayi hazırlayanlar) icarəyə götürdükdən sonra xalq arasında "Şərbatçı Karvansarası" adı ilə çağrılmağa başlamışdır.
Karvansara Gəncəyə əcnəbi ölkələrdən gələn qonaqlar və ticari məqsədlər üçün nəzərdə tutulmuşdu. Sovet dövründə binada Məhsəti Gəncəvi adına Kirovabad pedaqoji məktəbi yerləşib.
Təmiri
XX əsrin 70-ci illərində Heydər Əliyevin tapşırığına əsasən Uğurlu xan karvansaralarında rəssam rəhbərliyi ilə kompleks bədii tərtibat, bərpa və abadlaşdırma işləri aparılıb.
2011-ci ildə yenidən karvansarayda restavrasiya işləri aparılıb. Təmir Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə aparılıb. Karvansaranın bütün tikililərində təməl-bərkitmə işləri aparılıb. Bununla paralel, sütünlar da bünövrədən betonla bərkidilib. Binanın daxilində və üz hissəsində qəzalı vəziyyətdə olan yerlər yenidən təmir olunub. Karvansarayda istifadə edilən kərpiclər isə Şəki şəhərindən gətirilib.
İstinadlar
- ganja.az. (az.). 2019-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- ganja.mctgov.az. (az.). 2019-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- avciya.az. "Azərbaycanda yeddi möhtəşəm karvansara" (az.). Emil Eyyubov. 2022-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- ganjanews.az. (az.). Samirə Süleymanlı. 09.04.2017. 2017-09-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- hurriyyet.org. "Gəncəni gözəlləşdirən Şah Abbas və Uğurlu xan karvansaraları" (az.). Anar Burcəliyev. 04.18.2019. 2019-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- ganjanews.az. "Gəncənin Şah Abbas və Uğurlu Xan karvansaraları" (az.). Sənubər Qocayeva. 03.25.2019. İstifadə tarixi: 2019-10-30.[ölü keçid]
- news.milli.az. "Şah Abbas və Uğurlu xan karvansarayları təmir edilir" (az.). 10.19.2013. 2019-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-30.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Gəncənin maddi mədəniyyət abidələri 2009-03-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ugurlu Xan Karvansarasi Azerbaycanin Gence seherinde XVII esre aid tikili Ugurlu Xan karvansarasiUgurlu bey karvansarayi 2023 cu ilde40 38 sm e 46 19 s u Olke AzerbaycanStatus Olke ehemiyyetli abideSeher GenceYerlesir Seyx Behaeddin kuc 59Aidiyyati SefevilerMemar Seyx BehaeddinSifarisciTikilme tarixi XVII esrVeziyyeti temir edilibAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 180 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Karvansara Gence beylerbeyi yaxud Qarabag beylerbeyi qardasi oglu vesaiti ve Seyx Behaeddinin layihesi esasinda hazirlanib Tarixi ve memarligiUgurlu Xan karvansarasi Gence seherinde yerlesen basqa bir karvansaranin Sah Abbas karvansarasinin yaxinliginda yerlesir Bu iki karvansaradan bir birine dord daxili yol var Kompleksin iki boyuk heyeti var Binanin tikintisinde yumurta agi ile gil eheng qatisigi ve bismis qirmizi kerpicden istifade olunub Bu karvansara 1663 1664 cu illerde Qarabag beylerbeyi olmus Murtuzaqulu xan Ziyadoglunun qardasi oglu I Ugurlu xanin vesaiti ile tikilmisdir Karvansara memar Seyx Behaeddin layihesi esasinda tikilmisdir Binanin birinci mertebesi 17 iri tagdan ibaretdir Birinci mertebede sag ve sol divarlarin icerisinde gozetcilerin dayanmasi ucun konusa oxsar yariqlar duzeldilib ve daxili isiqlandirmaq ucun lampa hemcinin samlardan istifade olunub bura penceresizdir Hemcinin sekkiz guseli kumbezin merkezi hissesinin ornament elementleri kompozisiyanin six yigcam qovsagi da yaradilib Karvansaranin otaqlarinin qapilari oval seklinde horulen dalanla birlesir daxili arxitekturasinda iki uslub nezere carpir Serq ve Avropa uslubu Sag dalanin bas terefinde Gencenin panorami duzeldilen yer xelvetxana adlandirilib Elece de bina butun karvansaralar kimi dord terefden uca divarlarla ehate edilib 1803 cu ilde Rus qosunlari Genceni tutduqdan sonra butun xan mulkiyyeti kimi Karvansara da musadire edilmis ve xezinenin hesabina kecirilmisdir Karvansaranin I korpusunu Serbatlar kelagayi hazirlayanlar icareye goturdukden sonra xalq arasinda Serbatci Karvansarasi adi ile cagrilmaga baslamisdir Karvansara Genceye ecnebi olkelerden gelen qonaqlar ve ticari meqsedler ucun nezerde tutulmusdu Sovet dovrunde binada Mehseti Gencevi adina Kirovabad pedaqoji mektebi yerlesib Temiri XX esrin 70 ci illerinde Heyder Eliyevin tapsirigina esasen Ugurlu xan karvansaralarinda ressam rehberliyi ile kompleks bedii tertibat berpa ve abadlasdirma isleri aparilib 2011 ci ilde yeniden karvansarayda restavrasiya isleri aparilib Temir Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin sifarisi ile aparilib Karvansaranin butun tikililerinde temel berkitme isleri aparilib Bununla paralel sutunlar da bunovreden betonla berkidilib Binanin daxilinde ve uz hissesinde qezali veziyyetde olan yerler yeniden temir olunub Karvansarayda istifade edilen kerpicler ise Seki seherinden getirilib Istinadlarganja az az 2019 10 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 30 ganja mctgov az az 2019 10 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 30 avciya az Azerbaycanda yeddi mohtesem karvansara az Emil Eyyubov 2022 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 30 ganjanews az az Samire Suleymanli 09 04 2017 2017 09 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 30 hurriyyet org Genceni gozellesdiren Sah Abbas ve Ugurlu xan karvansaralari az Anar Burceliyev 04 18 2019 2019 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 30 ganjanews az Gencenin Sah Abbas ve Ugurlu Xan karvansaralari az Senuber Qocayeva 03 25 2019 Istifade tarixi 2019 10 30 olu kecid news milli az Sah Abbas ve Ugurlu xan karvansaraylari temir edilir az 10 19 2013 2019 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 30 Hemcinin baxSah Abbas meydaniXarici kecidlerGencenin maddi medeniyyet abideleri 2009 03 03 at the Wayback Machine