Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turşəngkimilər (lat. Oxalidaceae) — ətirşahçiçəklilər sırasına aid bitki fəsiləsi.
| Turşəngkimilər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Turşəngkimilər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Turşəngkimilər fəsiləsinin nümayəndələri həyati formalarına görə ot, yarımkol, bəzən isə ağac bitkiləridir. Yarpaqları növbəli düzülür, lələkvarı və ya barmaqvarı formadadır. Bəzi nümayəndələrində yarpaq altlığına təasadüf olunur. Çiçəkləri ikicinslidir, aktinomorfdur və ikiqat çiçiəkyanlığına malikdir. Kasa və ləçək yarpaqları 5 ədəddir. Erkəkcikləri 10 ədəd olub, iki cərgədə düzülmüşdür. Əsassından birləşmiş, xarici kənarları isə dişcikli çıxıntılıdır. Bəzən erkəkcikdən 5-i staminodilərə çevrilir. Ginesey sinkarp olub, 3-5 meyvə yarpağından əmələ gəlmişdir və sütuncuq şəklindədir. Yumurtalıq üst vəziyyətdə olub, 3-5 yuvacıqlıdır. Yuvacıqlarda iki intequmentli rüşüym borusu yerləşir. Plasentanın mərkəzi künclüdür. Meyvəsi qutucuqdur. Toxumlar endospermlidir. Onlarda , adətən, kökyumrusu, soğanaq və kökümsovlara rast gəlinir. Yarpaqları müxtəlif qıcıqların təsirindən hərəkətə gəlmək qabiliyyətinə malikdir. Fəsilənin 8 cinsi, 950 növü məlumdur. Onların 800 növü turşəng cinsinə daxildir. Bu cinsin nümayəndələri tropik,subtropik ərazilərdə, xüsusən də Cənubi Amerika və Cənubi Afrikada geniş yayılmışdır. Fəsilənin Azərbaycan florasında 2 növünə adi turşəng (Oxalis acetosella) və buynuzcuqlu turşəngə (O.corniculata) rast gəlinir.
Azərbaycanın mülayim iqlimli rayonlarında isə turşəng (Oxalis) cinsinin bəzi növlərinə rast gəlinir. Qeyd olunan növlərdən ən çox iynəyarpaq meşələrdə örtük əmələ gətirən adi turşəngi (O.acetosella) göstərmək olar. Bitkinin üçər yarpaqları turş dada malikdir. Turşəng yayın əvvəllərində çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ rənglidir. Digər növlərdə çiçəklər, adətən, sarı, çəhrayı və ya bənövşəyi olur. Tropik turşənglər arasında ağac formalara da rast gəlinir. Tropik ölkələrdə daaha çox averoa (Averrhoa) cinsinin nümayəndələri becərilir. Onların yarpaqları lələkvarıdır, meyvələri isə olduqca lətli və turş olub, adətən , budaqlardan asılmış vəziyyətdə qalır. Azərbaycanda turşəng cinsinin nümayəndələri dekorativ bitki kimi əkilib becərilir. Yarpaqlarından salat hazırlanmasında və xalq təbabətində istiafdə olunur.
Cinsləri
- Turşəng (Oxalis)
Mənbə
- Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
- Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
 | İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tursengkimiler lat Oxalidaceae etirsahcicekliler sirasina aid bitki fesilesi TursengkimilerElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste TursengciceklilerFesile TursengkimilerBeynelxalq elmi adiOxalidaceae R Br 1818 Sekil axtarisiITIS 29061NCBI 4033EOL 4286FW Tursengkimiler fesilesinin numayendeleri heyati formalarina gore ot yarimkol bezen ise agac bitkileridir Yarpaqlari novbeli duzulur lelekvari ve ya barmaqvari formadadir Bezi numayendelerinde yarpaq altligina teasaduf olunur Cicekleri ikicinslidir aktinomorfdur ve ikiqat ciciekyanligina malikdir Kasa ve lecek yarpaqlari 5 ededdir Erkekcikleri 10 eded olub iki cergede duzulmusdur Esassindan birlesmis xarici kenarlari ise discikli cixintilidir Bezen erkekcikden 5 i staminodilere cevrilir Ginesey sinkarp olub 3 5 meyve yarpagindan emele gelmisdir ve sutuncuq seklindedir Yumurtaliq ust veziyyetde olub 3 5 yuvaciqlidir Yuvaciqlarda iki intequmentli rusuym borusu yerlesir Plasentanin merkezi kuncludur Meyvesi qutucuqdur Toxumlar endospermlidir Onlarda adeten kokyumrusu soganaq ve kokumsovlara rast gelinir Yarpaqlari muxtelif qiciqlarin tesirinden herekete gelmek qabiliyyetine malikdir Fesilenin 8 cinsi 950 novu melumdur Onlarin 800 novu turseng cinsine daxildir Bu cinsin numayendeleri tropik subtropik erazilerde xususen de Cenubi Amerika ve Cenubi Afrikada genis yayilmisdir Fesilenin Azerbaycan florasinda 2 novune adi turseng Oxalis acetosella ve buynuzcuqlu tursenge O corniculata rast gelinir Azerbaycanin mulayim iqlimli rayonlarinda ise turseng Oxalis cinsinin bezi novlerine rast gelinir Qeyd olunan novlerden en cox iyneyarpaq meselerde ortuk emele getiren adi tursengi O acetosella gostermek olar Bitkinin ucer yarpaqlari turs dada malikdir Turseng yayin evvellerinde cicekleyir Cicekleri ag renglidir Diger novlerde cicekler adeten sari cehrayi ve ya benovseyi olur Tropik tursengler arasinda agac formalara da rast gelinir Tropik olkelerde daaha cox averoa Averrhoa cinsinin numayendeleri becerilir Onlarin yarpaqlari lelekvaridir meyveleri ise olduqca letli ve turs olub adeten budaqlardan asilmis veziyyetde qalir Azerbaycanda turseng cinsinin numayendeleri dekorativ bitki kimi ekilib becerilir Yarpaqlarindan salat hazirlanmasinda ve xalq tebabetinde istiafde olunur CinsleriTurseng Oxalis MenbeAngiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants APG III ing Botanical Journal of the Linnean Society M F Fay Wiley Blackwell Linnean Society of London OUP 2009 Vol 161 Iss 2 P 105 121 ISSN 0024 4074 1095 8339 doi 10 1111 J 1095 8339 2009 00996 X Appendix IIB Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes International Code of Nomenclature for algae fungi and plants Shenzhen Code red N J Turland J H Wiersema F Barrie V Qreuter D L Hawksworth P S Herendeen S Knapp W Kusber D Z Li K Marhold ve b 2018 ISBN 978 3 946583 16 5 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin