Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ətirşahçiçəklilər (lat. Geraniales) — bitkilər aləminə aid bitki dəstəsi.
| Ətirşahçiçəklilər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Ətirşahçiçəklilər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Ümumi məlumat
Çəhrayı şamdangülü – Pelargonium zonale (L.) L′Her. ex Ait.
Ətirşah fəsiləsinə 8–12 cins və 750-yə qədər növ daxildir.
Fəsiləyə aid olan növlər əsasən Yer kürəsinin mülayim iqlim zonalarında yayılıb ot, kolcuq və kol bitkiləri hesab edilirlər. Fəsilənin qiymətli cinslərindən biri də şamdangülü – Pelargonium L′Her. ex Ait.-dur. Bu cins 250-ə qədər növü əhatə edib, əsasən Cənubi Afrika ərazisində yayılmışdır.
Azərbaycanda isə şamdangülünün ancaq otaq şəraitində mədəni halda becərilən növ və hibridlərinə təsadüf edilir.
Bunlardan otaqlarda, istixanalarda, oranjereyalarda ən çox əkilib-becəriləni çəhrayı şamdangülü — Pelargonium zonale (L.) L′Her. ex Ait. növüdür.
Çəhrayı şamdangülü ən gözəl bəzək bitkisi olmaqla həm də dərman bitkisi hesab edilir. Şamdangülü gözəl ot formalı kol olub, şarformalı və yaxud çətirvari yarpaqlardan ibarət iri parlaq formalı hamaşçiçəklərə malikdir. Hamaşçiçəkləri ağ, çəhrayı, parlaq-qırmızı və həmçinin mavi rəngdə olur. Çəhrayı şamdangülünü ən çox qızlar və qadınlar sevirlər. Belə ki, bu gül onların həyatlarına sevinc və gümrahlıq bəxş edir.
Bizim yaşadığımız dövrdə elmi əsaslarla izah olunmuşdur ki, şamdangülü zərərli mikroblara qarşı yaxşı təsiredici vasitə olmaqla yanaşı, ətri baş ağrılarını azaldır, yorğunluğu aradan qaldırır və yuxunu normallaşdırır. İtaliya alimləri isbat etmişlər ki, çəhrayı şamdangülü otaqda olan mənfi enerji amillərinin qarşısını alır və onların insan orqanizminə göstərdiyi xoşagəlməz hadisələri aradan qaldırır. Xalq təbabətində şamdangülündən alınan preparatlardan diareya, dizenteriya, böyrək xəstəliklərində, revmatizmdə və podaqrada istifadə edilir. Həmçinin çəhrayı şamdangülündən yaxşı qankəsici və böyrəklərdə olan daşların əridilib orqanizmdən kənar edilməsində də istifadə edilir.
Çəhrayı şamdangülündən alınan efir yağı bir sıra xəstəliklərin müalicəsində ən yaxşı universal vasitə hesab edilir. Bu preparatı hazırlamaq üçün şamdangülünün yarpaqlarından götürüb, xırda hissələrə salın və üzərinə 2:5 nisbətində qızdırılmış zeytun yağı əlavə edin. Qarışığı tünd şüşə butılkaya töküb soyuducuda 2 həftə saxladıqdan sonra bir neçə qatdan ibarət tənzifdən süzün. Elə edin ki, qarışıqda kiçik bir yarpaq qırıntısı da qalmasın.
Çəhrayı şamdangülündən hazırlanan yağdan istifadə etmək üçün aşağıdakı tələblərə ciddi riayət etmək lazımdır:
- Şamdangülünün yarpaqlarını yazda çiçək açana qədər toplamaq;
- Efır yağı almaq üçün ancaq yuxarıda yerləşən yarpaqlardan istfiadə etmək;
- İstifadə etdiyiniz çəhrayı şamdangülü birillik və yaxud heç olmasa bir dəfə çiçək açmış olsun.
Kəskin bronxial astma zamanı. Şamdangülünün efir yağından 1 çay qaşığı yarpız və yaxud bədrənc bitkisindən hazırlanan çayla qəbul edin.
Plevrit zamanı. Alınmış efır yağını ağ ciyərin ətraflarına (bel və döş nahiyələrinə) sürtün. Sonra yun şərf və yaxud yun parça ilə bağlayıb, çarpayıya uzanıb üstünüzü isti yorğanla örtün. Plevriti həmçinin şamdangülündən hazırlanan cövhərlə də müalicə edirlər. Bunun üçün 1 xörək qaşığı doğranmış təzə və yaxud qurudulmuş yarpağından götürüb 1 stəkan qaynar suya töküb 8 saat termosda saxladıqdan sonra süzün. Aldığınız dəmləmədən isti halda kiçik qurtumlarla gündə 3 dəfə yeməkdən sonra stəkanın 1/2 hissəsi qədər qəbul edin.
Qastrit və kolit zumanı. 1 xörək qaşığı doğranmış yarpağından götürüb 1 stəkan qaynar suya töküb vam od üzərində 3–5 dəqiqə saxlayıb süzün. Ekstraktdan gündə 3 dəfə, yeməyə 15–20 dəqiqə qalmış 1 xörək qaşığı qəbul edin. Müalicə kursunu vəziyyətiniz yaxşılaşana qədər davam etdirin.
Hipertoniya, əsəb gərginliyi zamanı. Kökündən 1 çay qaşığı götürüb 1 stəkan qaynar suya töküb qaynama dərəcəsinə çatdırıb 3–4 saat saxladıqdan sonra süzün. Dəmləmədən gündə 2–3 dəfə stəkanın 1/4 hissəsi qədər yeməkarası qəbul edin.
Çibanların, kəsik və yaraların müalicəsində. Doğranmış yarpağından 2 xörək qaşığı götürüb 1 stəkan qaynar suya töküb, vam od üzərinə qoyun, 6–7 dəqiqə bişirin, soyudub süzün. Aldığınız dəmləmə ilə zədələnmiş nahiyələri yuyun və yaxud kompres edin.
Çətin sağalan trofik yaraların müalicəsində. Yarpağından hazırlanmış sıyığından 2 xörək qaşığı götürüb 3 hissə uşaq kremi və yaxud əridilmiş donuz piyi ilə qarışdırın. Aldığınız mazdan zədələnmiş nahiyəyə sürtün. Müalicəni hər gün təkrar edin. Mazı soyuducuda 7 həftədən çox olmamaq şərtilə saxlayıb istifadə edin.
Radionuklidlərin orqanizmdəıı kənar edilməsində. Doğranmış yarpağından 1 çay qaşığı götürüb 1/2 stəkan qaynar suya töküb, 10–15 dəqiqə saxlayıb süzün və 1 xörək qaşığı qəbul edin. Müalicə kursunu 1 aydan az olmamaq şərti ilə davam etdirmək məsləhət görülür.
Üçər sinir tutmalarının qarşısının alınmasında. Bir neçə şamdangülü yarpağını ağrıyan nayhiyəyə qoyub sarğı ilə bağlayın. Üstünü yun parça ilə örtün. Hər 2 saatdan bir sarğını təkrar edin. Bu əməliyyatı hər dəfə ağrı başlayan zaman təkrarlayın.
Orqanizmin nahiyələrində olan duzların kənar edilməsi üçün. Doğranmış yarpaq və gövdəsindən götürüb, 1 stəkan qaynadılmış suya töküb, vam od üzərində 5 dəqiqə saxladıqdan sonra süzün. Dəmləmədən gündə 3 dəfə yemək vaxtı 1–2 çay qaşığı qəbul edin.
Depressiya və zəifləmə zamanı. Şamdangülünə yaxın oturub səhər və axşam onu sevə-sevə 15–20 dəqiqə istirahət edin.
İstinadlar
- Australian Plant Name Index (ing.).
- Reveal System of Classification. 1997.
Mənbə
- Mayis Qasımov, Tofiq Məmmədov. Fitoterapiya. Bakı: Elm, 2014, 297 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Etirsahcicekliler lat Geraniales bitkiler alemine aid bitki destesi EtirsahciceklilerElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste EtirsahciceklilerBeynelxalq elmi adiGeraniales Bercht amp J Presl 1820 Sekil axtarisiITIS 29060NCBI 41943EOL 284FW 55356Umumi melumatCehrayi samdangulu Pelargonium zonale L L Her ex Ait Etirsah fesilesine 8 12 cins ve 750 ye qeder nov daxildir Fesileye aid olan novler esasen Yer kuresinin mulayim iqlim zonalarinda yayilib ot kolcuq ve kol bitkileri hesab edilirler Fesilenin qiymetli cinslerinden biri de samdangulu Pelargonium L Her ex Ait dur Bu cins 250 e qeder novu ehate edib esasen Cenubi Afrika erazisinde yayilmisdir Azerbaycanda ise samdangulunun ancaq otaq seraitinde medeni halda becerilen nov ve hibridlerine tesaduf edilir Bunlardan otaqlarda istixanalarda oranjereyalarda en cox ekilib becerileni cehrayi samdangulu Pelargonium zonale L L Her ex Ait novudur Cehrayi samdangulu en gozel bezek bitkisi olmaqla hem de derman bitkisi hesab edilir Samdangulu gozel ot formali kol olub sarformali ve yaxud cetirvari yarpaqlardan ibaret iri parlaq formali hamasciceklere malikdir Hamascicekleri ag cehrayi parlaq qirmizi ve hemcinin mavi rengde olur Cehrayi samdangulunu en cox qizlar ve qadinlar sevirler Bele ki bu gul onlarin heyatlarina sevinc ve gumrahliq bexs edir Bizim yasadigimiz dovrde elmi esaslarla izah olunmusdur ki samdangulu zererli mikroblara qarsi yaxsi tesiredici vasite olmaqla yanasi etri bas agrilarini azaldir yorgunlugu aradan qaldirir ve yuxunu normallasdirir Italiya alimleri isbat etmisler ki cehrayi samdangulu otaqda olan menfi enerji amillerinin qarsisini alir ve onlarin insan orqanizmine gosterdiyi xosagelmez hadiseleri aradan qaldirir Xalq tebabetinde samdangulunden alinan preparatlardan diareya dizenteriya boyrek xesteliklerinde revmatizmde ve podaqrada istifade edilir Hemcinin cehrayi samdangulunden yaxsi qankesici ve boyreklerde olan daslarin eridilib orqanizmden kenar edilmesinde de istifade edilir Cehrayi samdangulunden alinan efir yagi bir sira xesteliklerin mualicesinde en yaxsi universal vasite hesab edilir Bu preparati hazirlamaq ucun samdangulunun yarpaqlarindan goturub xirda hisselere salin ve uzerine 2 5 nisbetinde qizdirilmis zeytun yagi elave edin Qarisigi tund suse butilkaya tokub soyuducuda 2 hefte saxladiqdan sonra bir nece qatdan ibaret tenzifden suzun Ele edin ki qarisiqda kicik bir yarpaq qirintisi da qalmasin Cehrayi samdangulunden hazirlanan yagdan istifade etmek ucun asagidaki teleblere ciddi riayet etmek lazimdir Samdangulunun yarpaqlarini yazda cicek acana qeder toplamaq Efir yagi almaq ucun ancaq yuxarida yerlesen yarpaqlardan istfiade etmek Istifade etdiyiniz cehrayi samdangulu birillik ve yaxud hec olmasa bir defe cicek acmis olsun Keskin bronxial astma zamani Samdangulunun efir yagindan 1 cay qasigi yarpiz ve yaxud bedrenc bitkisinden hazirlanan cayla qebul edin Plevrit zamani Alinmis efir yagini ag ciyerin etraflarina bel ve dos nahiyelerine surtun Sonra yun serf ve yaxud yun parca ile baglayib carpayiya uzanib ustunuzu isti yorganla ortun Plevriti hemcinin samdangulunden hazirlanan covherle de mualice edirler Bunun ucun 1 xorek qasigi dogranmis teze ve yaxud qurudulmus yarpagindan goturub 1 stekan qaynar suya tokub 8 saat termosda saxladiqdan sonra suzun Aldiginiz demlemeden isti halda kicik qurtumlarla gunde 3 defe yemekden sonra stekanin 1 2 hissesi qeder qebul edin Qastrit ve kolit zumani 1 xorek qasigi dogranmis yarpagindan goturub 1 stekan qaynar suya tokub vam od uzerinde 3 5 deqiqe saxlayib suzun Ekstraktdan gunde 3 defe yemeye 15 20 deqiqe qalmis 1 xorek qasigi qebul edin Mualice kursunu veziyyetiniz yaxsilasana qeder davam etdirin Hipertoniya eseb gerginliyi zamani Kokunden 1 cay qasigi goturub 1 stekan qaynar suya tokub qaynama derecesine catdirib 3 4 saat saxladiqdan sonra suzun Demlemeden gunde 2 3 defe stekanin 1 4 hissesi qeder yemekarasi qebul edin Cibanlarin kesik ve yaralarin mualicesinde Dogranmis yarpagindan 2 xorek qasigi goturub 1 stekan qaynar suya tokub vam od uzerine qoyun 6 7 deqiqe bisirin soyudub suzun Aldiginiz demleme ile zedelenmis nahiyeleri yuyun ve yaxud kompres edin Cetin sagalan trofik yaralarin mualicesinde Yarpagindan hazirlanmis siyigindan 2 xorek qasigi goturub 3 hisse usaq kremi ve yaxud eridilmis donuz piyi ile qarisdirin Aldiginiz mazdan zedelenmis nahiyeye surtun Mualiceni her gun tekrar edin Mazi soyuducuda 7 hefteden cox olmamaq sertile saxlayib istifade edin Radionuklidlerin orqanizmdeii kenar edilmesinde Dogranmis yarpagindan 1 cay qasigi goturub 1 2 stekan qaynar suya tokub 10 15 deqiqe saxlayib suzun ve 1 xorek qasigi qebul edin Mualice kursunu 1 aydan az olmamaq serti ile davam etdirmek meslehet gorulur Ucer sinir tutmalarinin qarsisinin alinmasinda Bir nece samdangulu yarpagini agriyan nayhiyeye qoyub sargi ile baglayin Ustunu yun parca ile ortun Her 2 saatdan bir sargini tekrar edin Bu emeliyyati her defe agri baslayan zaman tekrarlayin Orqanizmin nahiyelerinde olan duzlarin kenar edilmesi ucun Dogranmis yarpaq ve govdesinden goturub 1 stekan qaynadilmis suya tokub vam od uzerinde 5 deqiqe saxladiqdan sonra suzun Demlemeden gunde 3 defe yemek vaxti 1 2 cay qasigi qebul edin Depressiya ve zeifleme zamani Samdangulune yaxin oturub seher ve axsam onu seve seve 15 20 deqiqe istirahet edin IstinadlarAustralian Plant Name Index ing Reveal System of Classification 1997 MenbeMayis Qasimov Tofiq Memmedov Fitoterapiya Baki Elm 2014 297 seh Hemcinin bax