Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə yalnız ilkin və ya onunla əlaqəli mənbələrdən istifadə olunur. Məlumatlar müstəqil ikinci mənbələrə əsaslanmalıdır, əks halda məqalənin neytrallığı və ya əhəmiyyəti ilə bağlı şübhələr yarana, bunun nəticəsində də silinə bilər. Məqaləyə istinad və mənbələr əlavə etməklə onu təkmilləşdirə bilərsiniz. |
Tonyukuk (çincə - Aşide Yuançjen 阿史德元珍) — Göytürk xaqanlığında fəaliyyətdə olmuş dövlət xadimi. Aşide sülaləsindəndir. İltəriş xaqan, İnel xaqan, Qapağan xaqan və Bilgə xaqanın vəziri olmuşdur.
| Bilgə Tonyukuk Bağa Tarxan | |
|---|---|
| q.türk 𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸 | |
Göytürk xaqanlığı tarxanı | |
| 681 – 726 | |
| Monarx | İlteriş xaqan Qapağan xaqan Bilgə xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
| Milliyyəti | Göytürk |
| Fəaliyyəti | dövlət xadimi |
| Uşağı | Po Beq |
| Dini | Tenqriçilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
646-cı ildə, Çin hakimiyyətində, sahilində doğulmuşdur. 679-cu ildə Aşina Qutluğa qarşı üsyankar davransa da 681-ci ildə onun tərəfinə keçdi və Göytürk xaqanlığının yenidən qurulmasına başladı. 682-ci ildə Çin sərkərdəsi (薛仁贵) məğlub olsa da, dövləti yenidən qura bildi. 687-ci ildə yeni 3 illik Çin imperatoru Juyçzun (唐睿宗) hələ gənc idi, dövləti faktiki olaraq anası Vu Zetian idarə edirdi. Bundan istifadə edən Tonyukuk Çinə hücuma keçdi, lakin o Çin ordusunda xidmət edən Bekçeli sərkərdə Houçi Sanqçi (흑치상지) və çinli Li Duoçunun ordusuna Xuanqxuayduy yaxınlıqlarında məğlub oldu.
4 xaqana xidmət etmiş Tonyukuk həmçinin Tonyukuk abidəsinin müəllifidir. 726 və ya 731-ci ildə 85-86 yaşında vəfat etmişdir.
Ailəsi
Qızı İl Etmiş Bilgə xatun Bilgə xaqanla evlənmişdir. Bu baxımdan Yollıq xaqanın və Bilgə Qutluq xaqanın babasıdır.
İstinadlar
- Tan kitabı, cild 111.
- "Tonyukuk abidəsi". 2022-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-10.
- Tonyukuk abidəsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Tonyukuk cince Aside Yuancjen 阿史德元珍 Goyturk xaqanliginda fealiyyetde olmus dovlet xadimi Aside sulalesindendir Ilteris xaqan Inel xaqan Qapagan xaqan ve Bilge xaqanin veziri olmusdur Bilge Tonyukuk Baga Tarxanq turk 𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸Goyturk xaqanligi tarxani681 726MonarxIlteris xaqan Qapagan xaqan Bilge xaqanSexsi melumatlarDogum tarixi 646Vefat tarixi 726Vefat yeri OtukenVefat sebebi doyusde olumMilliyyeti GoyturkFealiyyeti dovlet xadimiUsagi Po BeqDini Tenqricilik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati646 ci ilde Cin hakimiyyetinde sahilinde dogulmusdur 679 cu ilde Asina Qutluga qarsi usyankar davransa da 681 ci ilde onun terefine kecdi ve Goyturk xaqanliginin yeniden qurulmasina basladi 682 ci ilde Cin serkerdesi 薛仁贵 meglub olsa da dovleti yeniden qura bildi 687 ci ilde yeni 3 illik Cin imperatoru Juyczun 唐睿宗 hele genc idi dovleti faktiki olaraq anasi Vu Zetian idare edirdi Bundan istifade eden Tonyukuk Cine hucuma kecdi lakin o Cin ordusunda xidmet eden Bekceli serkerde Houci Sanqci 흑치상지 ve cinli Li Duocunun ordusuna Xuanqxuayduy yaxinliqlarinda meglub oldu 4 xaqana xidmet etmis Tonyukuk hemcinin Tonyukuk abidesinin muellifidir 726 ve ya 731 ci ilde 85 86 yasinda vefat etmisdir AilesiQizi Il Etmis Bilge xatun Bilge xaqanla evlenmisdir Bu baximdan Yolliq xaqanin ve Bilge Qutluq xaqanin babasidir IstinadlarTan kitabi cild 111 Tonyukuk abidesi 2022 06 16 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 10 Tonyukuk abidesi