Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tmoqvi (gürc. თმოგვი; erm. Թմկաբերդ) — Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxeti bölgəsində, Kür çayının sol sahilində xarabalıq halında olan qala.
| Tmoqvi | |
|---|---|
| gürc. თმოგვი | |
 | |
 | |
| Ölkə | |
| Tikilmə tarixi | X əsr |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
"Tmoqvi" adı gürcücə "bütpərəst kahin" mənasını verən moqvi (gürc. მოგვი) sözündən törəmişdir. Qalanın adı ilk dəfə IX əsr mənbələrində qeyd olunur. Cavaxeti yaylası ilə Kür çayı arasında, Kür çayının yaratdığı bir dərə üzərindəki ticarət yoluna nəzarət edən müdafiə qalası kimi tikilmişdir. Bu Cavaxeti regionunda mühüm bir hərbi qala idi. Bölgənin feodal başçıları həmin dövrdə Baqrationilər idi.
900-cü illərdə qonşu qala olan Tsunda dağıdıldıqdan sonra Tmoqvi qalası böyük əhəmiyyət qazandı. XI əsrin əvvəlində qala, Gürcüstan çarlığının birbaşa nəzarəti altında keçmişdir.
1073-cü ildə soylu verildi. Onun nəvələri qalanı Torel, Tmoqveli, Şalikaşvili və ya Jaqeli kimi digər böyük feodal ailələrin əlinə keçməməsi üçün illərdə əllərində tutdular. 1088-ci ildə baş verən zəlzələ zamanı qala dağıldı. Osmanlı imperiyası 1578-ci ildə qalanı öz nəzarəti altına aldı. 1829-cu ildə imzalanmış Ədirnə sülh müqaviləsi, qalanı ətrafındakı ərazi ilə birlikdə Rusiya imperiyasına verdi.
Memarlığı
Tmoqvi qalası Kür çayının yaxınlığında, bir dağın zirvəsində tikilmişdir. Qayalıqların tamamladığı təbii mühafizəni tamamlayan bir divar ilə (150 metr uzunluğunda, 3 metr enində) birləşdirilib əhatə olunmuş 3 təpədən çox genişləndirmək mümkündür. Hər bir təpədə bir neçə qüllə tikilmişdir. Qalada mövcud olan gizli bir tunel, qalanı hər hansısa mühasirə əsnasında suya çıxışını təmin etmək üçün çayla birləşdirir. Qalanın qərb hissəsi daha yaxşı qorunmuşdur. Qala içərisində az sayda bina mövcuddur. Bazalt təməlin üzərində tufdan tikilmiş dördbucaqlı binanın kilsə olduğu düşünülür.
Ədəbiyyatda
1902-ci ildə erməni şair Hovannes Tumanyan Tmkaberdin mühasirəsi (erm. Թմկաբերդի առումը) adlı şeir yazmışdır.
Ədəbiyyat
- Berdzenishvili D., Sagharadze Sh., Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası, volume 4, p. 688, Tbilisi, 1979 (in Georgian)
- . Javakhk (PDF). İrəvan: . 2011. 192–204. ISBN .
İstinadlar
- Karapetian, 2011. səh. 192
- "Tumanian, Ovanes Tadevosovich". Great Soviet Encyclopedia. 4 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 26 November 2013.
- Holding, Nicholas. Armenia: with Nagorno Karabagh : the Bradt travel guide (2nd). Chalfont St. Peter: Bradt Travel Guides. 2008. 98–99. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tmoqvi gurc თმოგვი erm Թմկաբերդ Gurcustanin Samtsxe Cavaxeti bolgesinde Kur cayinin sol sahilinde xarabaliq halinda olan qala Tmoqvigurc თმოგვი41 23 40 sm e 43 18 53 s u Olke GurcustanTikilme tarixi X esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi Tmoqvi adi gurcuce butperest kahin menasini veren moqvi gurc მოგვი sozunden toremisdir Qalanin adi ilk defe IX esr menbelerinde qeyd olunur Cavaxeti yaylasi ile Kur cayi arasinda Kur cayinin yaratdigi bir dere uzerindeki ticaret yoluna nezaret eden mudafie qalasi kimi tikilmisdir Bu Cavaxeti regionunda muhum bir herbi qala idi Bolgenin feodal bascilari hemin dovrde Baqrationiler idi 900 cu illerde qonsu qala olan Tsunda dagidildiqdan sonra Tmoqvi qalasi boyuk ehemiyyet qazandi XI esrin evvelinde qala Gurcustan carliginin birbasa nezareti altinda kecmisdir 1073 cu ilde soylu verildi Onun neveleri qalani Torel Tmoqveli Salikasvili ve ya Jaqeli kimi diger boyuk feodal ailelerin eline kecmemesi ucun illerde ellerinde tutdular 1088 ci ilde bas veren zelzele zamani qala dagildi Osmanli imperiyasi 1578 ci ilde qalani oz nezareti altina aldi 1829 cu ilde imzalanmis Edirne sulh muqavilesi qalani etrafindaki erazi ile birlikde Rusiya imperiyasina verdi MemarligiTmoqvi qalasi Kur cayinin yaxinliginda bir dagin zirvesinde tikilmisdir Qayaliqlarin tamamladigi tebii muhafizeni tamamlayan bir divar ile 150 metr uzunlugunda 3 metr eninde birlesdirilib ehate olunmus 3 tepeden cox genislendirmek mumkundur Her bir tepede bir nece qulle tikilmisdir Qalada movcud olan gizli bir tunel qalani her hansisa muhasire esnasinda suya cixisini temin etmek ucun cayla birlesdirir Qalanin qerb hissesi daha yaxsi qorunmusdur Qala icerisinde az sayda bina movcuddur Bazalt temelin uzerinde tufdan tikilmis dordbucaqli binanin kilse oldugu dusunulur Edebiyyatda1902 ci ilde ermeni sair Hovannes Tumanyan Tmkaberdin muhasiresi erm Թմկաբերդի առումը adli seir yazmisdir EdebiyyatBerdzenishvili D Sagharadze Sh Gurcustan Sovet Ensiklopediyasi volume 4 p 688 Tbilisi 1979 in Georgian Javakhk PDF Irevan 2011 192 204 ISBN 978 99941 875 7 7 IstinadlarKarapetian 2011 seh 192 Tumanian Ovanes Tadevosovich Great Soviet Encyclopedia 4 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 26 November 2013 Holding Nicholas Armenia with Nagorno Karabagh the Bradt travel guide 2nd Chalfont St Peter Bradt Travel Guides 2008 98 99 ISBN 9781841621630