Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tista ( ing. Teesta Teesta, nep. टिस्ता खोला - "Tista Khol", benq. তিস্তা নদী তিস্তা নদী - "Tista Nodi"), Hindistan və Banqladeşdəki çaydır və Brahmaputranın bir qoludur. Keçmiş Knyazlığın əsas su yolu idi və hazırda Hindistanın Sikkim əyaləti, öz mikroiqlimi ilə Himalayadakı dərin bir vadidən keçərək bütün dövlətə axır. Müəyyən dərəcədə Sikkim və Qərbi Benqal dövlətləri arasındakı sərhədi təşkil edir, sonra Qərbi Benqal və Banqladeşdən keçərək Brahmaputraya axır.
| Tista | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Mənsəbi | Brahmaputra çayı |
| Uzunluğu |
|
| Su sərfi | 1.294 ± 0,001 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 12.000 km² |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cari
Tibetlə sərhəddəki Sikkimin çox şimal-şərqindəki Tista buzlaqından qidalanan Khangchung gölündən axır. Yuxarıda Çombo adlanır ( ing. Chombo Çombo ). Əvvəlcə qərbə, Sikkimin şimal sərhədi boyunca axır, sonra cənuba dönür və dövləti demək olar ki, yarısında kəsir. Sikkimdəki böyük çaylar : sağ Zemu - Sikkimdəki ən böyük Zemu buzlaqından qidalanır; sol Lachung - Kangchengyyao massivinin cənub yamacının, Tistanın özü başladığı şimal yamacından bütün axını toplayır; sağ Talung - Zemu buzlaqının cənubundakı Kançencaqra massivinin bütün axını toplayır; sol rangpo . Rangpo şəhərində, Tista cənub-qərbə dönərək Sikkim və Qərbi Benqal əyalətlərinin sərhədi boyunca axır. Darjeeling-dən Kalimpong-a gedən asma körpünün yaxınlığında ən böyük (sol) qolu Rangit Tistaya axır. Bundan sonra çay cənubdan dönür və Hindistanın əsas ərazisini Assam və digər şərq əyalətləri ilə birləşdirən yolun keçdiyi Koronation körpüsünün altından Qərbi Benqal ərazisinə və Jalpaiguri axır. Sonra çay Banqladeşdəki Rangpur ərazisinə keçir və Fulçerry yaxınlığındakı Brahmaputraya axır.
Coğrafiya
Sikkimdə yuxarıdan keçən çaylar təpəli bir landşaftda olan yarğanlar və dərələrdən keçir. Subtropik iqlimə xas olan yarpaqlı ağac və kol bitkiləri sahillərdə böyüyür, dağlıqların yamaclarında yüksək yüksəkliklərdə alp bitkiləri görünür. Sikkim inşaat sənayesində istifadə olunan ağ qumun dayaqları var.
Rangpo və Lohapul Tista şəhərləri arasında çox güclü bir cərəyan ilə xarakterizə olunur. Bu sayt rafting həvəskarları arasında çox populyardır. 1915 - ci ildə Darjeeling şəhər mühəndisi Robertsonun olduğu gəmi güclü bir cərəyana düşdükdən sonra boğulmuşdur.
Musson mövsümündə çayın səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artır; cərəyanın sürətini də artırır. Çayın sürüşməsi tez-tez çayın yuxarı axınlarında olur.
Çay yatağı dəyişir
1500-ci ildən sonra bəzi Bengal çaylarının kanallarında böyük dəyişikliklər baş verdi. Güman olunur. oxşar dəyişikliklər də əvvəllər baş vermişdi, halbuki bunun üçün heç bir dəlil yoxdur. Tistanın kanalı zamanla dəfələrlə dəyişdi . Daha əvvəl Jalpaigurinin cənubundakı Tista üç qolu ilə axırdı: şərqdə Karatoya, qərbdə Punarbhaba və mərkəzdə Atray. Görünür, çayın adını Tristrot (üç cərəyandan ibarət) adlandıran bu konfiqurasiya sonradan Tistaya çevrildi. Punarbhaba Mahananda çayına axdı və Atrai, Çalan Bil adı ilə tanınan bataqlıq ərazilərdən axaraq Karatoya axdı, ardınca sonuncu Cəfərqanj yaxınlığındakı Padma çayına axdı. 1787-ci il dağıdıcı seldən sonra Tista öz istiqamətini dəyişdi və cənub-şərqə döndü, burada Brahmaputra ilə birləşdi..
Benqalın bizə çatan ən qədim xəritələri 1764-dən 1777-ci ilə qədər hazırlanmış Rennel xəritələridir. Bu xəritələrdə Bengal Tistanın qollarına bölündüyü, bu da öz növbəsində Hoorsagar adı ilə müasir Goalundo yaxınlığındakı Gangesə axan Mahanandaya axdığı göstərilir. Hoorsagar çayı hələ də mövcuddur, lakin Gangesə axmır, lakin Goalundondan bir neçə kilometr yuxarıda yerləşən Jamuna çayının əsas qoluna axır və burada Padmaya axır. .
Ətraf mühit problemləri
Sikkim hökuməti 2007-ci ildə Tistada 26 su elektrik stansiyası tikməyi planlaşdırdığını açıqladı. Planlaşdırılan dörd su anbarı Kançenjunga Milli Parkının ərazisində yerləşir. Hökumət tikintinin parkın ekologiyasına təsir göstərməyəcəyini iddia etsə də, planlar geniş xalq etirazına səbəb oldu.
İstinadlar
- Məcumdar, Dr. RK, Qədim Benqal tarixi, İlk nəşr 5, TO1 təkrar nəşr, səh. 1, Tulsi Nəşrləri, Kolkata,
- Majumdar, Dr. R.C., History of Ancient Bengal, First published 1971, Reprint 2005, p. 4, Tulshi Prakashani, Kolkata,
- Majumdar, S.C., Baş Mühəndis, Bengal, Benqal Deltasının çayları, Benqal hökuməti, 1941, Benqal çaylarında təzələnmişdir, I cild, 2001, səh. 45, Təhsil şöbəsi tərəfindən nəşr olunan, West Bengal Hökuməti.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tista ing Teesta Teesta nep ट स त ख ल Tista Khol benq ত স ত নদ ত স ত নদ Tista Nodi Hindistan ve Banqladesdeki caydir ve Brahmaputranin bir qoludur Kecmis Knyazligin esas su yolu idi ve hazirda Hindistanin Sikkim eyaleti oz mikroiqlimi ile Himalayadaki derin bir vadiden kecerek butun dovlete axir Mueyyen derecede Sikkim ve Qerbi Benqal dovletleri arasindaki serhedi teskil edir sonra Qerbi Benqal ve Banqladesden kecerek Brahmaputraya axir TistaOlke Hindistan BanqladesMensebi Brahmaputra cayiUzunlugu 470 kmSu serfi 1 294 0 001 m sHovzesinin sahesi 12 000 km Vikianbarda elaqeli mediafayllarCariTibetle serheddeki Sikkimin cox simal serqindeki Tista buzlaqindan qidalanan Khangchung golunden axir Yuxarida Combo adlanir ing Chombo Combo Evvelce qerbe Sikkimin simal serhedi boyunca axir sonra cenuba donur ve dovleti demek olar ki yarisinda kesir Sikkimdeki boyuk caylar sag Zemu Sikkimdeki en boyuk Zemu buzlaqindan qidalanir sol Lachung Kangchengyyao massivinin cenub yamacinin Tistanin ozu basladigi simal yamacindan butun axini toplayir sag Talung Zemu buzlaqinin cenubundaki Kancencaqra massivinin butun axini toplayir sol rangpo Rangpo seherinde Tista cenub qerbe donerek Sikkim ve Qerbi Benqal eyaletlerinin serhedi boyunca axir Darjeeling den Kalimpong a geden asma korpunun yaxinliginda en boyuk sol qolu Rangit Tistaya axir Bundan sonra cay cenubdan donur ve Hindistanin esas erazisini Assam ve diger serq eyaletleri ile birlesdiren yolun kecdiyi Koronation korpusunun altindan Qerbi Benqal erazisine ve Jalpaiguri axir Sonra cay Banqladesdeki Rangpur erazisine kecir ve Fulcerry yaxinligindaki Brahmaputraya axir CografiyaSikkimde yuxaridan kecen caylar tepeli bir landsaftda olan yarganlar ve derelerden kecir Subtropik iqlime xas olan yarpaqli agac ve kol bitkileri sahillerde boyuyur dagliqlarin yamaclarinda yuksek yuksekliklerde alp bitkileri gorunur Sikkim insaat senayesinde istifade olunan ag qumun dayaqlari var Rangpo ve Lohapul Tista seherleri arasinda cox guclu bir cereyan ile xarakterize olunur Bu sayt rafting heveskarlari arasinda cox populyardir 1915 ci ilde Darjeeling seher muhendisi Robertsonun oldugu gemi guclu bir cereyana dusdukden sonra bogulmusdur Musson movsumunde cayin seviyyesi ehemiyyetli derecede artir cereyanin suretini de artirir Cayin surusmesi tez tez cayin yuxari axinlarinda olur Cay yatagi deyisir1500 ci ilden sonra bezi Bengal caylarinin kanallarinda boyuk deyisiklikler bas verdi Guman olunur oxsar deyisiklikler de evveller bas vermisdi halbuki bunun ucun hec bir delil yoxdur Tistanin kanali zamanla defelerle deyisdi Daha evvel Jalpaigurinin cenubundaki Tista uc qolu ile axirdi serqde Karatoya qerbde Punarbhaba ve merkezde Atray Gorunur cayin adini Tristrot uc cereyandan ibaret adlandiran bu konfiqurasiya sonradan Tistaya cevrildi Punarbhaba Mahananda cayina axdi ve Atrai Calan Bil adi ile taninan bataqliq erazilerden axaraq Karatoya axdi ardinca sonuncu Ceferqanj yaxinligindaki Padma cayina axdi 1787 ci il dagidici selden sonra Tista oz istiqametini deyisdi ve cenub serqe dondu burada Brahmaputra ile birlesdi Benqalin bize catan en qedim xeriteleri 1764 den 1777 ci ile qeder hazirlanmis Rennel xeriteleridir Bu xeritelerde Bengal Tistanin qollarina bolunduyu bu da oz novbesinde Hoorsagar adi ile muasir Goalundo yaxinligindaki Gangese axan Mahanandaya axdigi gosterilir Hoorsagar cayi hele de movcuddur lakin Gangese axmir lakin Goalundondan bir nece kilometr yuxarida yerlesen Jamuna cayinin esas qoluna axir ve burada Padmaya axir Etraf muhit problemleriSikkim hokumeti 2007 ci ilde Tistada 26 su elektrik stansiyasi tikmeyi planlasdirdigini aciqladi Planlasdirilan dord su anbari Kancenjunga Milli Parkinin erazisinde yerlesir Hokumet tikintinin parkin ekologiyasina tesir gostermeyeceyini iddia etse de planlar genis xalq etirazina sebeb oldu IstinadlarMecumdar Dr RK Qedim Benqal tarixi Ilk nesr 5 TO1 tekrar nesr seh 1 Tulsi Nesrleri Kolkata Majumdar Dr R C History of Ancient Bengal First published 1971 Reprint 2005 p 4 Tulshi Prakashani Kolkata Majumdar S C Bas Muhendis Bengal Benqal Deltasinin caylari Benqal hokumeti 1941 Benqal caylarinda tezelenmisdir I cild 2001 seh 45 Tehsil sobesi terefinden nesr olunan West Bengal Hokumeti