Tiqran Çuxacyan (ermənicə: Տիգրան Չուխաճեան, 1837, İstanbul, 11 mart 1898, İzmir) — erməni əsilli Osmanlı bəstəkarı və orkestra şefidir.
Tiqran Çuxacyan | |
---|---|
erm. Տիգրան Գեւորգի Չուհաճեան | |
Ümumi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1837[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 23 mart 1898 |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Musiqiçi məlumatları | |
Fəaliyyəti | dirijor, bəstəkar, musiqi pedaqoqu[d], pianoçu |
Janrlar | opera, klassik musiqi |
Musiqi aləti | piano |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Çuxacyanın bu sahəyə marağı Manzonidən aldığı pianino dərsləri ilə başladı və 22 yaşında Hasköy Məhəllə Teatrının musiqi işlərini öz boynuna götürdü.14 dekabr 1861-ci ildə açılan Şərq Teatrı üçün səhnə musiqiləri bəstələməyə başladı.1862-ci ildə isə ''Şərq Musiqi Cəmiyyəti'' mənasına gələn "Kınar Arevelyan" adlı dərnək qurdu. Səhnə musiqiləri və operetta janrında yazdığı musiqilərlə şöhrət qazanan bəstəkar, atası tərəfindən 1862–1866-cı illər arasında Milano Konservatoriyasına göndərildi. İstanbula qayıtdıqdan sonra isə bəstələdiyi orkestra və xor mahnıları ilə marşları Şərq Teatrında özü idarə etdi.
1874-cü ilin iyul ayında Bəyoğlu Haçopulo Keçidində Adamın Konsert Salonunda 30 nəfərlik opera topluluğu qurdu. Daha sonra Yeğyazar Məlikyan adlı varlı birindən maddi dəstək aldı və bununla da Osmanlı Opera Kumpanyasını qurdu. Dikran Kalemciyan ilə birlikdə Ramazan ayında Bəyaziddəki qonaqxanada yerli və xarici əsərlərin təmsilinə başladı. İlk olaraq onun ''Məktəb Ustası'' və ''Şair Evlənməsi'' əsərləri təmsil edildi.
Osmanlı Opera Kumpanyasının istifadə etdiyi Bəyaziddəki qonaqxananın 1875-ci ildə təmirə girməsindən sonra Çuxacyan 40.000 frank qarşılığında Fransız Teatrını kirayələdi və 11 oktyabr 1876-cı ildə ''Ləbləbici Xor-Xor Ağa''nı çıxış etdirdi. Bundan bir müddət sonra kumpaniyanısı ağır günlər keçirtdi. Və buradakı vəzifəsindən imtina etdi.1876-cı ilin dekabr ayında Ədirnəyə getdi və öz əsərlərini burada da çıxış etdirdi. Bu zaman Rus Çarı II. Aleksandr tərəfindən ona "San Stanislas" nişanı verildi. Daha sonra o, Osmanlı padşahı II. Əbdülhəmid tərəfindən də dəyərləndirildi.
1890-cı ildə yazdığı ''Zemire'' adlı əsəri bir il sonra İstanbuldakı Fransız teatrı olan Concordia Teatrında Bennati Topluluğu tərəfindən səhnələşdirildi. Bu təmsilden sonra bir müddətlik Fransaya gedən bəstəkar özünə dəstək ola biləcək bir şəxslə tanışdı, amma onun vaxtsız ölümünə görə 1892-ci ildə yenidən Osmanlıya qayıtdı. Osmanlı padşahı II. Əbdülhəmid üçün Həmidiyyə Marşını bəstələdi və bunu ''Məlumat''da dərc etdi. Sıxıntılı günlər yaşayan Tiqran Çuxacyan üzündə olan xərçəng mikrobuna görə 21 mart 1898-ci ildə öldü. Cənazəsi isə İzmir Erməni Qəbiristanlığına tapşırıldı.
Yaradıcılığı
Səhnə əsərləri:
- Şair Evlənməsi
- Məktəb Ustası
- Məktəb Seyri
- II Arşak
- Arifin Hiyləsi
- Köse Kahya
- Ləbləbici Xor-Xor Ağa
- Zemire
- İndiana
- Aleksinaz
Marşları:
- Həmidiyyə Marşı
- Vətən Yaxud Silistre
- Patriot Nerses Varjabedyan Üçün Cənazə Marşı
- Marche Funebre
- Əcəm Marşı
- Zeybek Opereti Marşı
Pianino musiqiləri:
- Mouvement Perpetuel
- Cascade de couz
- Illusion (vals)
- Apres La Gavotte
- Deux Fantaisies Orientales
- La Lyre Orientale, Laura
- Rapelle-tois (Xatırla)
- Romans
- Impromptu in b-flat minor ‘Cascade De Couz’ (1887)
- Danse Caractéristique in a minor ‘L’orientale’ (1891)
- Grande Valse Fantastique in a minor ‘Illusions’ (1888)
- Tarantelle in b-flat minor (1887)
- Caprice in e minor ‘La Lyre Orientale’ (1894)
- Mazurka De Salon ‘Mignon’ (1887)
- Une Gavotte De Plus in E-flat Major (1883)
- Polka in F Major ‘La Gaité’ (1892)
- Proti Polka in G Major (1892)
- Funeral March in d minor (1884)
- Fantaisie Orientale No. 1 in a minor ‘Sur des Motifs Turcs’ (1895)
- Fantaisie Orientale No. 2 in a minor ‘Sur des Motifs Turcs’ (1895)
İstinadlar
- Tigran Chʻukhajyan // Faceted Application of Subject Terminology.
- Dikran Cuhaciyan // Muziekweb.
- Чухаджян Тигран Геворгович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tiqran Cuxacyan ermenice Տիգրան Չուխաճեան 1837 Istanbul 11 mart 1898 Izmir ermeni esilli Osmanli bestekari ve orkestra sefidir Tiqran Cuxacyanerm Տիգրան Գեւորգի ՉուհաճեանUmumi melumatlarDogum tarixi 1837 Dogum yeri KonstantinopolVefat tarixi 23 mart 1898 1898 03 23 Vefat yeri Izmir Smirna sancagi d Aydin vilayeti Osmanli imperiyasiDefn yeri IzmirVetendasligi Osmanli imperiyasiMusiqici melumatlariFealiyyeti dirijor bestekar musiqi pedaqoqu d pianocuJanrlar opera klassik musiqiMusiqi aleti pianoMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCuxacyanin bu saheye maragi Manzoniden aldigi pianino dersleri ile basladi ve 22 yasinda Haskoy Mehelle Teatrinin musiqi islerini oz boynuna goturdu 14 dekabr 1861 ci ilde acilan Serq Teatri ucun sehne musiqileri bestelemeye basladi 1862 ci ilde ise Serq Musiqi Cemiyyeti menasina gelen Kinar Arevelyan adli dernek qurdu Sehne musiqileri ve operetta janrinda yazdigi musiqilerle sohret qazanan bestekar atasi terefinden 1862 1866 ci iller arasinda Milano Konservatoriyasina gonderildi Istanbula qayitdiqdan sonra ise bestelediyi orkestra ve xor mahnilari ile marslari Serq Teatrinda ozu idare etdi 1874 cu ilin iyul ayinda Beyoglu Hacopulo Kecidinde Adamin Konsert Salonunda 30 neferlik opera toplulugu qurdu Daha sonra Yegyazar Melikyan adli varli birinden maddi destek aldi ve bununla da Osmanli Opera Kumpanyasini qurdu Dikran Kalemciyan ile birlikde Ramazan ayinda Beyaziddeki qonaqxanada yerli ve xarici eserlerin temsiline basladi Ilk olaraq onun Mekteb Ustasi ve Sair Evlenmesi eserleri temsil edildi Osmanli Opera Kumpanyasinin istifade etdiyi Beyaziddeki qonaqxananin 1875 ci ilde temire girmesinden sonra Cuxacyan 40 000 frank qarsiliginda Fransiz Teatrini kirayeledi ve 11 oktyabr 1876 ci ilde Leblebici Xor Xor Aga ni cixis etdirdi Bundan bir muddet sonra kumpaniyanisi agir gunler kecirtdi Ve buradaki vezifesinden imtina etdi 1876 ci ilin dekabr ayinda Edirneye getdi ve oz eserlerini burada da cixis etdirdi Bu zaman Rus Cari II Aleksandr terefinden ona San Stanislas nisani verildi Daha sonra o Osmanli padsahi II Ebdulhemid terefinden de deyerlendirildi 1890 ci ilde yazdigi Zemire adli eseri bir il sonra Istanbuldaki Fransiz teatri olan Concordia Teatrinda Bennati Toplulugu terefinden sehnelesdirildi Bu temsilden sonra bir muddetlik Fransaya geden bestekar ozune destek ola bilecek bir sexsle tanisdi amma onun vaxtsiz olumune gore 1892 ci ilde yeniden Osmanliya qayitdi Osmanli padsahi II Ebdulhemid ucun Hemidiyye Marsini besteledi ve bunu Melumat da derc etdi Sixintili gunler yasayan Tiqran Cuxacyan uzunde olan xerceng mikrobuna gore 21 mart 1898 ci ilde oldu Cenazesi ise Izmir Ermeni Qebiristanligina tapsirildi YaradiciligiSehne eserleri Sair Evlenmesi Mekteb Ustasi Mekteb Seyri II Arsak Arifin Hiylesi Kose Kahya Leblebici Xor Xor Aga Zemire Indiana Aleksinaz Marslari Hemidiyye Marsi Veten Yaxud Silistre Patriot Nerses Varjabedyan Ucun Cenaze Marsi Marche Funebre Ecem Marsi Zeybek Opereti Marsi Pianino musiqileri Mouvement Perpetuel Cascade de couz Illusion vals Apres La Gavotte Deux Fantaisies Orientales La Lyre Orientale Laura Rapelle tois Xatirla Romans Impromptu in b flat minor Cascade De Couz 1887 Danse Caracteristique in a minor L orientale 1891 Grande Valse Fantastique in a minor Illusions 1888 Tarantelle in b flat minor 1887 Caprice in e minor La Lyre Orientale 1894 Mazurka De Salon Mignon 1887 Une Gavotte De Plus in E flat Major 1883 Polka in F Major La Gaite 1892 Proti Polka in G Major 1892 Funeral March in d minor 1884 Fantaisie Orientale No 1 in a minor Sur des Motifs Turcs 1895 Fantaisie Orientale No 2 in a minor Sur des Motifs Turcs 1895 IstinadlarTigran Chʻukhajyan Faceted Application of Subject Terminology Dikran Cuhaciyan Muziekweb Chuhadzhyan Tigran Gevorgovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969