Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tefnut — qədim Misir mifologiyasında rütubət, nəmli hava, şeh, yağış, məhsuldarlıq, qədim Misir dinində təqvim fəsilləri ilahəsi. Hava tanrısı Şunun qadın dubleti, əkiz tayı və həyat yoldaşıdır. Onun mifoloji funksiyası Şudan daha az məlumdur.
| Misir Tanrıları Tefnit | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Tam adı | Tefnit | ||||||
| Adı | Tefnit | ||||||
| Digər adları | Jmnt, Amunet, Amaunet | ||||||
| İdeoqram |
| ||||||
Piramida mətnlərində onun haqqında su gətirdiyi qeydləri var. Buna görə də misirşünaslar tanrı Şunun quru hava ilə əlaqəsi paralelliyinəə əsaslanaraq, Tefnutun nəmlə əlaqəli olduğu fikrini irəli sürüblər.
O, həm də Ranın Gözü kimi fəaliyyət göstərə bilən ilahələrdən biri olub.
Etimologiya
Tefnut adının müəyyən bir dəqiq etimologiyası yoxdur. Bəzən havada şeh və ya nəm kimi tərcümə olunur. Bəzən isə, adın etimologiyası tüpürmə sözünün onomatopoeiyası hesab edilir. Onun adında ilk samitlər olan "tf" qədim misircədə "tüpürmək" deməkdir. Həmçinin yaradılış mifinin bəzi versiyalarında Atum onu tüpürür. Bundan əlavə, onun adı sonrakı mətnlərdə ağızdan tüpürcək kimi yazılmışdır.
Qardaşı da daxil olmaqla əksər Misir tanrıları kimi Tefnutun da heç bir ideoqrafiyası və ya simvolu yoxdur. Onun heroqliflərdəki adı t-f-n-t dörd tək fonoqram işarəsindən ibarətdir. n fonoqramı suyun səthindəki dalğaların təsviri olsa da, heç vaxt su (mw) sözü üçün və ya su ilə əlaqəli hər hansı bir şey üçün ideoqram və ya təyinedici kimi istifadə edilməmişdir.
Mifoloji mənşəyi
Tefnut günəş tanrısı Ra və ya Atumun qızıdır. Əkiz qardaşı Şu ilə evlənib, o, göy ilahəsi Nutun və yer tanrısı Gebinanasıdır. Tefnutun nəvələri Osiris, İsis, Set, Neftis və bəzi versiyalarda Hor idi. O, həm də Kiçik Horusun ulu nənəsi idi. Atası, qardaşı, uşaqları, nəvələri və nəticəsi ilə birlikdə Heliopolis Enneadının üzvüdür.
Tefnut və Şu əkizlərinin yaradılması haqqında mifin bir neçə versiyası var. Hər bir versiyada Tefnut partenogenez çoxalma növü ilə yaranır.
Heliopolitan yaratma mifində Atum Tefnut və Şunu çıxarmaq üçün asqırır. Piramida mətnləri 527-də deyilir: "Atum Heliopolisdə asqırmaqla öz ixtirasını göstərdi. Və, qardaş və bacı dünyaya gəldi — Şu və Tefnut."
Qədim Misirdə sarkofaq adlanan tabutların içində yazılan və "Sarkofaq Mətnləri" adlanan yazılarda da Atumun asqırması nəticəsində Şunun burnundan çıxması, Tefnutun isə tüpürcək kimi tüpürülməsi ilə bağlı istinadlar var. Bremner-Rind Papirusu və Memfit İlahiyyatı kimi tanınan Şabaki daşlarında olan yazılar isə, Atumun əkizləri meydana gətirmək üçün tüpürcəyi asqırması kimi təsvir edilir.
Mifologiya
Tefnut digər ilahələrlə birlikdə Ranın Gözü hesab edilirdi. Məşhur bir mif var ki, Ranın Gözü olan Tafnut Nubiyaya çəkildi (və Misirdə quraqlıq dövrü başladı) və sonra onun üçün Tot və Şunu (qədim versiyada — Onuris) göndərən atasının xahişi ilə geri qayıtdı. Tefnutun Nubiyadan gəlişi və daha sonra Şu ilə evlənməsi təbiətin çiçəklənməsindən xəbər verir.
Piramida Mətnlərinin ilk yazılarında onun vajinasından təmiz su çıxardığı qeyd edilir.
Şu oğlu Gebi öz bacısı və arvadı olan Nutdan zorla ayırdıqda, Geb atası Şuya qarşı çıxır. Şu və Geb arasında olan bu mübarizə, Şunun dünyadan köçməsinə səbəb olur. Anası Tefnutla aşiq olan Geb onu həyat yoldaşı və baş kraliça kimi qəbul edir.
İstinadlar
- Allen, James P. Genesis in Egypt: The Philosophy of Ancient Egyptian Creation Accounts (ingilis). Yale Egyptological Seminar. 1988. səh. 9. ISBN . (#accessdate_missing_url)
- Hart, George. The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, Second Edition (ingilis). Routledge. 2005. səh. 156. ISBN .
- Pinch, Geraldine. Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt (ingilis). Oxford University Press. 2002. 195–196. ISBN .
- Pinch, Geraldine. Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt (ingilis). Oxford University Press. 2002. səh. 197. ISBN .
- George Hart. Egyptian Myths. British Museum Publications. 1990. 13. ISBN .
- Wilkinson, Richard H. The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt (ingilis). London: Thames & Hudson. 2003. səh. 183. ISBN . İstifadə tarixi: 18 fevral 2025.
- Betro, Maria Carmela. Hieroglyphics: The Writings of Ancient Egypt (ingilis). Abbeville Press. 1996. 163. ISBN .
- Hassan, Fekri A. 5 // Goodison, Lucy; Morris, Christine (redaktorlar ). Ancient Goddesses (ingilis). London: British Museum Press. 1998. 107. ISBN .
- Watterson, Barbara. Gods of Ancient Egypt (ingilis). Sutton Publishing. 2003. 27. ISBN .
- Pinch, Geraldine. Handbook of Egyptian Mythology (ingilis). ABC-CLIO. 2002. səh. 63. ISBN .
- Watterson, Barbara. Gods of Ancient Egypt. Sutton Publishing. 2003. ISBN .
- The Ancient Egyptian Pyramid Texts, trans R. O. Faulkner, line 2065 Utt. 685.
- Pinch, Geraldine. Handbook of Egyptian Mythology (ingilis). ABC-CLIO. 2002. səh. 76. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tefnut qedim Misir mifologiyasinda rutubet nemli hava seh yagis mehsuldarliq qedim Misir dininde teqvim fesilleri ilahesi Hava tanrisi Sunun qadin dubleti ekiz tayi ve heyat yoldasidir Onun mifoloji funksiyasi Sudan daha az melumdur Misir Tanrilari TefnitTam adi TefnitAdi TefnitDiger adlari Jmnt Amunet AmaunetIdeoqram ve yabaxmuzakireredakte Piramida metnlerinde onun haqqinda su getirdiyi qeydleri var Buna gore de misirsunaslar tanri Sunun quru hava ile elaqesi paralelliyinee esaslanaraq Tefnutun nemle elaqeli oldugu fikrini ireli surubler O hem de Ranin Gozu kimi fealiyyet gostere bilen ilahelerden biri olub EtimologiyaTefnut adinin mueyyen bir deqiq etimologiyasi yoxdur Bezen havada seh ve ya nem kimi tercume olunur Bezen ise adin etimologiyasi tupurme sozunun onomatopoeiyasi hesab edilir Onun adinda ilk samitler olan tf qedim misircede tupurmek demekdir Hemcinin yaradilis mifinin bezi versiyalarinda Atum onu tupurur Bundan elave onun adi sonraki metnlerde agizdan tupurcek kimi yazilmisdir Qardasi da daxil olmaqla ekser Misir tanrilari kimi Tefnutun da hec bir ideoqrafiyasi ve ya simvolu yoxdur Onun heroqliflerdeki adi t f n t dord tek fonoqram isaresinden ibaretdir n fonoqrami suyun sethindeki dalgalarin tesviri olsa da hec vaxt su mw sozu ucun ve ya su ile elaqeli her hansi bir sey ucun ideoqram ve ya teyinedici kimi istifade edilmemisdir Mifoloji menseyiTefnut gunes tanrisi Ra ve ya Atumun qizidir Ekiz qardasi Su ile evlenib o goy ilahesi Nutun ve yer tanrisi Gebinanasidir Tefnutun neveleri Osiris Isis Set Neftis ve bezi versiyalarda Hor idi O hem de Kicik Horusun ulu nenesi idi Atasi qardasi usaqlari neveleri ve neticesi ile birlikde Heliopolis Enneadinin uzvudur Tefnut ve Su ekizlerinin yaradilmasi haqqinda mifin bir nece versiyasi var Her bir versiyada Tefnut partenogenez coxalma novu ile yaranir Heliopolitan yaratma mifinde Atum Tefnut ve Sunu cixarmaq ucun asqirir Piramida metnleri 527 de deyilir Atum Heliopolisde asqirmaqla oz ixtirasini gosterdi Ve qardas ve baci dunyaya geldi Su ve Tefnut Qedim Misirde sarkofaq adlanan tabutlarin icinde yazilan ve Sarkofaq Metnleri adlanan yazilarda da Atumun asqirmasi neticesinde Sunun burnundan cixmasi Tefnutun ise tupurcek kimi tupurulmesi ile bagli istinadlar var Bremner Rind Papirusu ve Memfit Ilahiyyati kimi taninan Sabaki daslarinda olan yazilar ise Atumun ekizleri meydana getirmek ucun tupurceyi asqirmasi kimi tesvir edilir MifologiyaTefnut diger ilahelerle birlikde Ranin Gozu hesab edilirdi Meshur bir mif var ki Ranin Gozu olan Tafnut Nubiyaya cekildi ve Misirde quraqliq dovru basladi ve sonra onun ucun Tot ve Sunu qedim versiyada Onuris gonderen atasinin xahisi ile geri qayitdi Tefnutun Nubiyadan gelisi ve daha sonra Su ile evlenmesi tebietin ciceklenmesinden xeber verir Piramida Metnlerinin ilk yazilarinda onun vajinasindan temiz su cixardigi qeyd edilir Su oglu Gebi oz bacisi ve arvadi olan Nutdan zorla ayirdiqda Geb atasi Suya qarsi cixir Su ve Geb arasinda olan bu mubarize Sunun dunyadan kocmesine sebeb olur Anasi Tefnutla asiq olan Geb onu heyat yoldasi ve bas kralica kimi qebul edir IstinadlarAllen James P Genesis in Egypt The Philosophy of Ancient Egyptian Creation Accounts ingilis Yale Egyptological Seminar 1988 seh 9 ISBN 978 0 912532 14 1 accessdate missing url Hart George The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses Second Edition ingilis Routledge 2005 seh 156 ISBN 978 0 203 02362 4 Pinch Geraldine Egyptian Mythology A Guide to the Gods Goddesses and Traditions of Ancient Egypt ingilis Oxford University Press 2002 195 196 ISBN 978 0 19 517024 5 Pinch Geraldine Egyptian Mythology A Guide to the Gods Goddesses and Traditions of Ancient Egypt ingilis Oxford University Press 2002 seh 197 ISBN 978 0 19 517024 5 George Hart Egyptian Myths British Museum Publications 1990 13 ISBN 9780714120645 Wilkinson Richard H The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt ingilis London Thames amp Hudson 2003 seh 183 ISBN 0 500 05120 8 Istifade tarixi 18 fevral 2025 Betro Maria Carmela Hieroglyphics The Writings of Ancient Egypt ingilis Abbeville Press 1996 163 ISBN 0 7892 0232 8 Hassan Fekri A 5 Goodison Lucy Morris Christine redaktorlar Ancient Goddesses ingilis London British Museum Press 1998 107 ISBN 0 7141 1761 7 Watterson Barbara Gods of Ancient Egypt ingilis Sutton Publishing 2003 27 ISBN 0 7509 3262 7 Pinch Geraldine Handbook of Egyptian Mythology ingilis ABC CLIO 2002 seh 63 ISBN 978 1 57607 242 4 Watterson Barbara Gods of Ancient Egypt Sutton Publishing 2003 ISBN 0 7509 3262 7 The Ancient Egyptian Pyramid Texts trans R O Faulkner line 2065 Utt 685 Pinch Geraldine Handbook of Egyptian Mythology ingilis ABC CLIO 2002 seh 76 ISBN 1576072428