Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ranın gözü — Misir mifologiyasında günəş tanrısı Ranın qadın tərəf müqabillərinə verilən ad.
Adətən günəş diski və ya sağ göz kimi təsvir edilən və qədim Misir mifologiyasında günəş tanrısı Ranın gücünün əlavəsi kimi fəaliyyət göstərən, günəş diski ilə eyniləşdirilən bir varlıqdır. O tez-tez müstəqil ilahə kimi təsvir edilsə də, Ranın qadın tərəfdarı və onun gücünə tabedir. Bu ilahə Uacet, Hathor, Sexmet, Bast, , Menhit, Tefnut və Mut kimi bir çox ilahələr ilə eyniləşdirilə bilər.
Göz ilahəsi günəş tanrısının anası, qardaşı, yoldaşı və qızı kimi çıxış edir.
Ra Gözü qədim Misir dininin bir çox sahələrində, o cümlədən onunla bərabər tutulan bir çox tanrıçaların kultlarında iştirak edirdi. Onun həyatverici qüvvəsi məbəd ayinlərində qeyd olunurdu və onun təhlükəli tərəfi fironun, müqəddəs yerlərin, sadə insanların və onların evlərinin qorunmasında istifadə olunurdu.
Mənşəyi və yaranması
Qədim Misir dünyagörüşündə misirlilər çox vaxt günəşi və ayı xüsusi tanrıların "gözləri" adlandırırdılar. Məsələn, Ra-Horun sağ gözü günəşə, sol gözü isə aya bərabər tutulurdu. Bəzən misirlilər Ay gözünü Horun Gözü, günəş gözünü isə Misir dinində ən böyük günəş tanrısı olan Raya görə "Ranın Gözü" adlandırırdılar. Misirşünas Richard Vilkinson hesab edir ki, əvvəlcə olan Horun iki Gözü tədricən iki yerə bölünərək Horun Ay Gözü və Ranın Günəş Gözü adlanmağa başlayır. Amma digər mütəxəssis Rolf Krauss iddia edir ki, heç bir mətn Misir tarixinin sonlarına qədər Horun Gözünü günəş və ay ilə eyniləşdirmir, ona görə də Horun Gözünün əvvəlcə başqa bir mənası olub. Misir inancında bir çox anlayışlar axıcı olduğundan, bu iki gözün rolları tez-tez üst-üstə düşür. Belə üst-üstə düşən və eyni hadisələrdən biri də, mifdə Hor və Ranın gözlərini itirməsidir. Katya Geybs iddia edir ki, iki gözü əhatə edən miflər eyni mifik mövzuya və ya mifin əsas elementinə əsaslanır və "daha sonra başqaları ilə birləşən bir kosmik cisim haqqında vahid, ilkin mif söyləmək əvəzinə, onun strukturundan uzaq və ya absurd olan obyektin münasibətlərinə əsaslanan mif baxımından düşünmək daha səmərəli ola bilər". Misir mifologiyasının ən erkən mənbələrindən biri olan Köhnə Krallığın Piramida Mətnlərində (e.ə. 2686–2181) həm Horun Gözündən, həm də Ranın Gözündən bəhs edilir.
Ra ibtidai tanrı oğlu hesab olunurdu və kainat yaranmazdan əvvəl digər tanrılar ilə birlikdə Nunun yanında yaşayırdı. Sonra o, "onu yaradandan böyük, onu doğanlardan daha qədim" olan ata okeanından çıxır. Əvvəlcə Ra ilə birlikdə ilahələr yox idi, o, təkbaşına yaradırdı. Ra dünyanı yaratdıqdan sonra insan fironu kimi onun üzərində hökmranlıq etdi və bu müddət ərzində qızıl dövr oldu. Ra, sirli adının sehrli gücü sayəsində hər şeyi əlində saxlayırdı. Xalq itaətsizlik göstərəndə atasının məsləhəti ilə Ra bəşər övladını, onlara "gözünü" göndərərək, məhv etmək qərarına gəldi. Dəhşətli qırğın törədən aslan Sexmet timsalında ilahə Hathoru göndərdi və insanlar öz qanlarında boğulmağa başladılar. Ra mərhəmət etdi və ertəsi gün Hathor-Sexmeti sərxoş edərək sağ qalan insanları xilas etdi. Lakin insanların nankorluğu Ranı üzdü və o, onları tərk edib göylərə çəkilmək qərarına gəldi.
Misir mifologiyasında mövqeyi
Ranın gözü qədim Misir dininin bir çox sahələrində, o cümlədən onunla bərabər tutulan bir çox tanrıçaların kultlarında rol oynamışdır. Məbəddə ayinlərin həyata keçirildiyi həyatverici qüvvə idi. Onun təhlükəli tərəfi fironu, müqəddəs yerləri, sadə insanları və onların evlərini qorumağa çağırılırdı.
İstinadlar
- Darnell, 1997. səh. 35
- Darnell, 1997. səh. 35–37
- Wilkinson, 1992. səh. 43
- Krauss, 2002. səh. 193
- Goebs, 2002. səh. 57
- Pinch, 2002. səh. 9–11, 131
- Klotz, 2006. səh. 104
- Boris Aleksandroviç Turaev. // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ranin gozu Misir mifologiyasinda gunes tanrisi Ranin qadin teref muqabillerine verilen ad Ranin gozunu simvolize eden sag goz Adeten gunes diski ve ya sag goz kimi tesvir edilen ve qedim Misir mifologiyasinda gunes tanrisi Ranin gucunun elavesi kimi fealiyyet gosteren gunes diski ile eynilesdirilen bir varliqdir O tez tez musteqil ilahe kimi tesvir edilse de Ranin qadin terefdari ve onun gucune tabedir Bu ilahe Uacet Hathor Sexmet Bast Menhit Tefnut ve Mut kimi bir cox ilaheler ile eynilesdirile biler Goz ilahesi gunes tanrisinin anasi qardasi yoldasi ve qizi kimi cixis edir Ra Gozu qedim Misir dininin bir cox sahelerinde o cumleden onunla beraber tutulan bir cox tanricalarin kultlarinda istirak edirdi Onun heyatverici quvvesi mebed ayinlerinde qeyd olunurdu ve onun tehlukeli terefi fironun muqeddes yerlerin sade insanlarin ve onlarin evlerinin qorunmasinda istifade olunurdu Menseyi ve yaranmasiQedim Misir dunyagorusunde misirliler cox vaxt gunesi ve ayi xususi tanrilarin gozleri adlandirirdilar Meselen Ra Horun sag gozu gunese sol gozu ise aya beraber tutulurdu Bezen misirliler Ay gozunu Horun Gozu gunes gozunu ise Misir dininde en boyuk gunes tanrisi olan Raya gore Ranin Gozu adlandirirdilar Misirsunas Richard Vilkinson hesab edir ki evvelce olan Horun iki Gozu tedricen iki yere bolunerek Horun Ay Gozu ve Ranin Gunes Gozu adlanmaga baslayir Amma diger mutexessis Rolf Krauss iddia edir ki hec bir metn Misir tarixinin sonlarina qeder Horun Gozunu gunes ve ay ile eynilesdirmir ona gore de Horun Gozunun evvelce basqa bir menasi olub Misir inancinda bir cox anlayislar axici oldugundan bu iki gozun rollari tez tez ust uste dusur Bele ust uste dusen ve eyni hadiselerden biri de mifde Hor ve Ranin gozlerini itirmesidir Katya Geybs iddia edir ki iki gozu ehate eden mifler eyni mifik movzuya ve ya mifin esas elementine esaslanir ve daha sonra basqalari ile birlesen bir kosmik cisim haqqinda vahid ilkin mif soylemek evezine onun strukturundan uzaq ve ya absurd olan obyektin munasibetlerine esaslanan mif baximindan dusunmek daha semereli ola biler Misir mifologiyasinin en erken menbelerinden biri olan Kohne Kralligin Piramida Metnlerinde e e 2686 2181 hem Horun Gozunden hem de Ranin Gozunden behs edilir Ra ibtidai tanri oglu hesab olunurdu ve kainat yaranmazdan evvel diger tanrilar ile birlikde Nunun yaninda yasayirdi Sonra o onu yaradandan boyuk onu doganlardan daha qedim olan ata okeanindan cixir Evvelce Ra ile birlikde ilaheler yox idi o tekbasina yaradirdi Ra dunyani yaratdiqdan sonra insan fironu kimi onun uzerinde hokmranliq etdi ve bu muddet erzinde qizil dovr oldu Ra sirli adinin sehrli gucu sayesinde her seyi elinde saxlayirdi Xalq itaetsizlik gosterende atasinin mesleheti ile Ra beser ovladini onlara gozunu gondererek mehv etmek qerarina geldi Dehsetli qirgin toreden aslan Sexmet timsalinda ilahe Hathoru gonderdi ve insanlar oz qanlarinda bogulmaga basladilar Ra merhemet etdi ve ertesi gun Hathor Sexmeti serxos ederek sag qalan insanlari xilas etdi Lakin insanlarin nankorlugu Rani uzdu ve o onlari terk edib goylere cekilmek qerarina geldi Misir mifologiyasinda movqeyiRanin gozu qedim Misir dininin bir cox sahelerinde o cumleden onunla beraber tutulan bir cox tanricalarin kultlarinda rol oynamisdir Mebedde ayinlerin heyata kecirildiyi heyatverici quvve idi Onun tehlukeli terefi fironu muqeddes yerleri sade insanlari ve onlarin evlerini qorumaga cagirilirdi IstinadlarDarnell 1997 seh 35 Darnell 1997 seh 35 37 Wilkinson 1992 seh 43 Krauss 2002 seh 193 Goebs 2002 seh 57 Pinch 2002 seh 9 11 131 Klotz 2006 seh 104 Boris Aleksandrovic Turaev Ra mifologiyada Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907