Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tatarıstan (tatar. Татарстан; rus. Tatarstan) və ya rəsmi adı ilə Tatarıstan Republikası (rus. Респу́блика Татарста́н, tatar. Татарстан Республикасы) — Rusiya Federasiyasında muxtar respublika.
| Muxtar respublika | |
| Tatarıstan Respublikası | |
|---|---|
| Tatarca: Татарстан Республикасы Rusca: Республика Татарстан | |
 | |
| Tatarıstan Respublikasının Milli Himni | |
|
| |
| Ölkə |  Rusiya |
| İnzibati mərkəz | Kazan |
| Prezident | Rüstəm Minnixanov |
| Baş Nazir | Aleksey Pesoşın |
| Dövlət Şurasının sədri | Dövlət Şurasının sədri |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 30 avqust 1990 |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | RU-TA |
| Avtomobil nömrəsi | 16, 116 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərazisi 68,000 km² əhali sayı isə3,800,000 nəfərdir ki onların əksəriyəti tatarlardan təşkil olunur. Tatarıstanın paytaxtı Qazan şəhəridir. Qeyri-rəsmi Tatarıstan ideyası: Bez Buldırabız! (Biz Bacarırıq!) adlanır.
Tarixi
80-ci illərin sonunda Volqaboyu və Sibirin türk xalqları milli muxtar qurumlarının siyasi statuslarının artırılması uğrunda mübarizə aparırdılarsa, SSRİ dağıldıqdan sonra Tatarıstanda müstəqillik meylləri güclənməyə başladı. Tatarıstan Başqırdıstan ilə bərabər Rusiya Federasiyası ilə birbaşa müqavilə imzalamaq təklifini irəli sürdü. Tatar xalqının qurultayı Respublika Ali Sovetinə alternativ orqan olan Məclis təşkil edildi. 1991-1993-cü illərdə Tatarıstanda müstəqillik uğrunda kütləvi hərəkat başlandı. Kazanda isə xalq ordusunun yaradılmasına cəhd göstərildi. Muxtar respublikada prezident seçkisi keçirildi. Mintimer Şaymiyev Tatarıstanın prezidenti seçildi. O, milli hərəkatla parlamentin Moskva meylli müxalifəti arasında çox bacarıqla manevr edərək respublikada sabitliyi qoruyub saxlaya bildi. Tatarıstan Rusiyanın muxtar qurumları içərisində ilk olaraq qəbul etdi. Referendum keçirildi və respublika beynəlxalq hüquq obyekti kimi, Rusiya Federasiyası ilə assosiasiya olunan xüsusi statuslu suveren dövlət elan edildi. Lakin bu qərarı təsdiq etmədi. Tatarıstan mərkəzə heç bir vergi ödəmədən müstəqil iqtisadi siyasət həyata keçirməyə başladı. Neft ehtiyatları və istehsal gücündən istifadə edən respublika iqtisadiyyatın inkişafı sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etdi. 1994-cü il fevralın 15-də Rusiya ilə Tatarıstan arasında dövlət idarələrinin səlahiyyətlərinin bölüşdürülməsi haqqında müqavilə imzalandı. Hər iki tərəf müqaviləni münasibətlərin tənzim edilməsi sahəsində nailiyyət kimi qəbul etdi. Federal hakimiyyət bu müqavilə ilə dövlətin bütövlüyünün saxlanması, Tatarıstan isə xüsusi statusunun möhkəmləndirilməsi hüququnu qazandı.
Təbii ehtiyatları
Neft, təbii qaz, gips.
Bölgələr
Tatarıstan 43 rayon və 20 şəhərdən ibarətdir. Paytaxtı Kazan şəhəridir. Kazan çox qədim tarixə malikdir və minarəsi ilə tanınır.
İstinadlar
- . 2007-02-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-20.
- . 2008-06-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-20.
Xarici keçidlər
- Ensiklopediya 2010-07-17 at the Wayback Machine (rus.) (tatar.)
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tataristan tatar Tatarstan rus Tatarstan ve ya resmi adi ile Tataristan Republikasi rus Respu blika Tatarsta n tatar Tatarstan Respublikasy Rusiya Federasiyasinda muxtar respublika Muxtar respublikaTataristan RespublikasiTatarca Tatarstan Respublikasy Rusca Respublika TatarstanBayraq GerbTataristan Respublikasinin Milli Himni55 33 sm e 50 56 s u Olke RusiyaInzibati merkez KazanPrezident Rustem MinnixanovBas Nazir Aleksey PesosinDovlet Surasinin sedri Dovlet Surasinin sedriTarixi ve cografiyasiYaradilib 30 avqust 1990Sahesi 67 847 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 3 894 120 nef 1 yanvar 2021 Reqemsal identifikatorlarISO kodu RU TAAvtomobil nomresi 16 116Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarTataristanin rayonlari Erazisi 68 000 km ehali sayi ise3 800 000 neferdir ki onlarin ekseriyeti tatarlardan teskil olunur Tataristanin paytaxti Qazan seheridir Qeyri resmi Tataristan ideyasi Bez Buldirabiz Biz Bacaririq adlanir Tarixi80 ci illerin sonunda Volqaboyu ve Sibirin turk xalqlari milli muxtar qurumlarinin siyasi statuslarinin artirilmasi ugrunda mubarize aparirdilarsa SSRI dagildiqdan sonra Tataristanda musteqillik meylleri guclenmeye basladi Tataristan Basqirdistan ile beraber Rusiya Federasiyasi ile birbasa muqavile imzalamaq teklifini ireli surdu Tatar xalqinin qurultayi Respublika Ali Sovetine alternativ orqan olan Meclis teskil edildi 1991 1993 cu illerde Tataristanda musteqillik ugrunda kutlevi herekat baslandi Kazanda ise xalq ordusunun yaradilmasina cehd gosterildi Muxtar respublikada prezident seckisi kecirildi Mintimer Saymiyev Tataristanin prezidenti secildi O milli herekatla parlamentin Moskva meylli muxalifeti arasinda cox bacariqla manevr ederek respublikada sabitliyi qoruyub saxlaya bildi Tataristan Rusiyanin muxtar qurumlari icerisinde ilk olaraq qebul etdi Referendum kecirildi ve respublika beynelxalq huquq obyekti kimi Rusiya Federasiyasi ile assosiasiya olunan xususi statuslu suveren dovlet elan edildi Lakin bu qerari tesdiq etmedi Tataristan merkeze hec bir vergi odemeden musteqil iqtisadi siyaset heyata kecirmeye basladi Neft ehtiyatlari ve istehsal gucunden istifade eden respublika iqtisadiyyatin inkisafi sahesinde boyuk nailiyyetler elde etdi 1994 cu il fevralin 15 de Rusiya ile Tataristan arasinda dovlet idarelerinin selahiyyetlerinin bolusdurulmesi haqqinda muqavile imzalandi Her iki teref muqavileni munasibetlerin tenzim edilmesi sahesinde nailiyyet kimi qebul etdi Federal hakimiyyet bu muqavile ile dovletin butovluyunun saxlanmasi Tataristan ise xususi statusunun mohkemlendirilmesi huququnu qazandi Tebii ehtiyatlariNeft tebii qaz gips BolgelerTataristan 43 rayon ve 20 seherden ibaretdir Paytaxti Kazan seheridir Kazan cox qedim tarixe malikdir ve minaresi ile taninir Istinadlar 2007 02 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 20 2008 06 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 20 Xarici kecidlerEnsiklopediya 2010 07 17 at the Wayback Machine rus tatar Olke ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin