Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Səma məbədi (天壇|Tiāntán/Tyantan) — Pekində yerləşən tarixi abidə.
Tarixi
Çinin ən böyük tarixi abidələrindən biri olan Səma Məbədi 500 ildən artıqdır ki, mövcudur. O, Pekinin mərkəzindən cənubda yerləşmişdir. Onun əsas binalarının damı səma rəngində, mavi minalı kirəmitlə örtülmüşdür. Səma Məbədi Min sülaləsi dövründə, 1420-ci ildə imperator Yun Le tərəfindən inşa edilmişdir. Onun ilkin adı – Səma və Yer Məbədi idi, belə ki, burada həm Göyə, həm də Yerə dualar oxunurdu. 1530-cu ildə Pekinin şimalında yer məbədi salınmışdır və bundan sonra Səma məbədi imperatorların Səmaya ibadət etmələri üçün xüsusi yerinə, eləcə də yüksək məhsul üçün dualar oxunan yerə çevrildi, burada həmçinin tufana, buluda dualar edir və əcdadları yad edirdilər. Səma məbədinin ümumi sahəsi 266,7 ha təşkil edir. Məbədin ərazisi iki divarla dövrələnmişdir. Məbədin bütün ərazisini əhatə edən xarici divar 6625 metr təşkil edir. Məbəd binasını əhatə edən daxili divarın uzunluğu – 5287 metrdir. Səma məbədinin cənub hissəsi kvadrat formasına malikdir, onun şimal hissəsi isə yumrudur. Rəvayətə görə, dairə səma qüvvələrini, kvadrat isə Yer qüvvələrinin nişanıdır. Səma məbədinin ən cənub tikilisi 1530-cu ildə inşa edilmişdir. 1749-cu ildə yenidən qurulmuş Səma mərmər səcdəgahı – Xuantsyudur. Burada hər il qış gün dönümü vaxtı imperatorlar Səmaya qurban gətirirdilər, quraqlqıq dövründə isə yağış göndərilməsi haqqında dualar edirdilər. Xuantsyu səcdəgahının maraqlı planlaşdırılması var – ağappaq mərmər lövhələrlə döşənmiş dairəvi üçpilləli terras həndəsi ornamentlərin memarlıqda tətbiqinin nümunəsidir. Səcdəgahın yuxarı yarusunun mərkəzi dairəvi daş lövhədir, onun ətrafında birinci halqanı yaradan doqquz lövhə var, ikinci halqada onların sayı artıq 18, üçüncüdə — 27, doqquzuncuda isə — 8 lövhə var, yəni lövhələr doqquz-doqquz artır, bu rəqəm isə qədim Çində müqəddəs sayılırdı. Xuantsyunun yuxarı yarusunun mərkəzində yerləşən dairəvi daş lövhə "Tyansinşi" qeyri-adi xüsusiyyətə malikdir: əgər onun üstünə çıxıb yavaşdan duanın sözlərini oxusan səs dəfələrlə güclənir. Bu əks-səda effekti dua məclislərində xüsusi təəssürat yaradırdı. Möhtəşəm Tsinyandyan zalı (Qurban duaları zalı) Səma məbədinin şimalında yerləşir. O, 1420-ci ildə tikilmişdir, lakin 1889-cu ildə güclü ildırım vurmasından sonra yanmışdır. Sonralar onu əvvəlki şəklində yenidən bərpa etmişlər. Tsinyandyan zalı – qızılı qüllə ilə tamamlanan kirəmitlə örtülmüş üçyaruslu damdan ibarət dairəvi binadır. O, memarlıq nöqteyi-nəzərindən çox qəribədir. Hündür və ağır üçyaruslu dam örtüyü yalnız nəhəng ağac sütunlar və bir-birinə birləşən çoxsaylı köndələn tirlərin və dirəklərin üzərindədir. Buna görə də böyük ölçülərinə və təxminən 40 metrlik hündürlüyünə baxmayaraq məbədin zalı son dərəcə xəfif görünür. Onu saxlayan 28 nəhəng ağac sütunların dərin simvolik mənası var. Dörd orta sütunlar ilin dörd fəslini, orta sıradakı on iki sütun – 12 ayı, qıraq sıradakı 12 sütun isə — sutkanın 12 saatını bildirir. Bundan əlavə 28 ağac sütun – 28 səma bürcünün də simvoludur. Tsinyandyan zalı ilə üzbəüz durduqda sağ və sol tərəfdən iki birmərtəbəli bina görərsiniz. Keçmişdə onların birində qab-qacaq saxlanılırdı ki, bunlar da ibadət zamanı Allah üçün nəzərdə tutulmuş müxtəlif qidalarla doldurulurdu. Digər bina – "Səmavi musiqi qanunu" – məbəd musiqisini tədris etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Hazırda bu binada Min və Tsin sülalələri dövrünün Çin musiqi alətlərinin sərgisi yerləşir. Tsinyandyan binasının cənub tərəfindən isə digər məbəd tikililəri kompleksinə doğru geniş yol gedir. Öncə siz imperator əcdadlarının adları yazılan lövhəciklərin qorunması üçün nəzərdə tutulmuş Xuantsyunyuy məbədinə düşürsünüz. Bu məbəd 1530-cu ildə tikilib. Bu bina da mavi kirəmitlə örtülmüş yumru damı olan dairəvi formaya malikdir. Məbəd hündürlüyü 6 metr olan divarla əhatələnib. Onun çox maraqlı xüsusiyyəti var. Divar onunla əlamətdardır ki, səsi çox yaxşı ötürür, buna görə də onu "Danışan divar" adlandırırlar. Orucluq üçün saray – Çjayqun da Səma məbədində təmizlənmək üçün gəlirdilər və yalnız bundan sonra qurban vermək üçün səcdəgaha yollanırdılar. Möhtəşəm Səma məbədi – öz mükəmməlliyinə görə unikaldır, əsas tikililərdən savayı burada çoxlu xüsusi binalar da vardır. Bu Səmavi musiqi idarəsi, Paltar və alətlər üçün meydan, Qurbanlıq heyvanı basdırmaq üçün çardaq, Zəng qülləsi, Mələklər üçün mətbəx və digərləridir. Səma məbədi Çin memarlığının bir neçə yüzillik bundan əvvəl çatdığı qeyri-adi yüksək sənətkarlıq səviyyəsindən xəbər verir. Səma məbədi həmçinin Min və Tsin sülalələri rəssam və memarlarının fərqli istedadlarının sübutudur.
İstinadlar
- Elcan Həbibzadə. Salam Çin. B.: "Nurlan", 2007.-174 səh
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sema mebedi 天壇 Tiantan Tyantan Pekinde yerlesen tarixi abide TarixiCinin en boyuk tarixi abidelerinden biri olan Sema Mebedi 500 ilden artiqdir ki movcudur O Pekinin merkezinden cenubda yerlesmisdir Onun esas binalarinin dami sema renginde mavi minali kiremitle ortulmusdur Sema Mebedi Min sulalesi dovrunde 1420 ci ilde imperator Yun Le terefinden insa edilmisdir Onun ilkin adi Sema ve Yer Mebedi idi bele ki burada hem Goye hem de Yere dualar oxunurdu 1530 cu ilde Pekinin simalinda yer mebedi salinmisdir ve bundan sonra Sema mebedi imperatorlarin Semaya ibadet etmeleri ucun xususi yerine elece de yuksek mehsul ucun dualar oxunan yere cevrildi burada hemcinin tufana buluda dualar edir ve ecdadlari yad edirdiler Sema mebedinin umumi sahesi 266 7 ha teskil edir Mebedin erazisi iki divarla dovrelenmisdir Mebedin butun erazisini ehate eden xarici divar 6625 metr teskil edir Mebed binasini ehate eden daxili divarin uzunlugu 5287 metrdir Sema mebedinin cenub hissesi kvadrat formasina malikdir onun simal hissesi ise yumrudur Revayete gore daire sema quvvelerini kvadrat ise Yer quvvelerinin nisanidir Sema mebedinin en cenub tikilisi 1530 cu ilde insa edilmisdir 1749 cu ilde yeniden qurulmus Sema mermer secdegahi Xuantsyudur Burada her il qis gun donumu vaxti imperatorlar Semaya qurban getirirdiler quraqlqiq dovrunde ise yagis gonderilmesi haqqinda dualar edirdiler Xuantsyu secdegahinin maraqli planlasdirilmasi var agappaq mermer lovhelerle dosenmis dairevi ucpilleli terras hendesi ornamentlerin memarliqda tetbiqinin numunesidir Secdegahin yuxari yarusunun merkezi dairevi das lovhedir onun etrafinda birinci halqani yaradan doqquz lovhe var ikinci halqada onlarin sayi artiq 18 ucuncude 27 doqquzuncuda ise 8 lovhe var yeni lovheler doqquz doqquz artir bu reqem ise qedim Cinde muqeddes sayilirdi Xuantsyunun yuxari yarusunun merkezinde yerlesen dairevi das lovhe Tyansinsi qeyri adi xususiyyete malikdir eger onun ustune cixib yavasdan duanin sozlerini oxusan ses defelerle guclenir Bu eks seda effekti dua meclislerinde xususi teessurat yaradirdi Mohtesem Tsinyandyan zali Qurban dualari zali Sema mebedinin simalinda yerlesir O 1420 ci ilde tikilmisdir lakin 1889 cu ilde guclu ildirim vurmasindan sonra yanmisdir Sonralar onu evvelki seklinde yeniden berpa etmisler Tsinyandyan zali qizili qulle ile tamamlanan kiremitle ortulmus ucyaruslu damdan ibaret dairevi binadir O memarliq noqteyi nezerinden cox qeribedir Hundur ve agir ucyaruslu dam ortuyu yalniz neheng agac sutunlar ve bir birine birlesen coxsayli kondelen tirlerin ve direklerin uzerindedir Buna gore de boyuk olculerine ve texminen 40 metrlik hundurluyune baxmayaraq mebedin zali son derece xefif gorunur Onu saxlayan 28 neheng agac sutunlarin derin simvolik menasi var Dord orta sutunlar ilin dord feslini orta siradaki on iki sutun 12 ayi qiraq siradaki 12 sutun ise sutkanin 12 saatini bildirir Bundan elave 28 agac sutun 28 sema burcunun de simvoludur Tsinyandyan zali ile uzbeuz durduqda sag ve sol terefden iki birmertebeli bina gorersiniz Kecmisde onlarin birinde qab qacaq saxlanilirdi ki bunlar da ibadet zamani Allah ucun nezerde tutulmus muxtelif qidalarla doldurulurdu Diger bina Semavi musiqi qanunu mebed musiqisini tedris etmek ucun nezerde tutulmusdur Hazirda bu binada Min ve Tsin sulaleleri dovrunun Cin musiqi aletlerinin sergisi yerlesir Tsinyandyan binasinin cenub terefinden ise diger mebed tikilileri kompleksine dogru genis yol gedir Once siz imperator ecdadlarinin adlari yazilan lovheciklerin qorunmasi ucun nezerde tutulmus Xuantsyunyuy mebedine dusursunuz Bu mebed 1530 cu ilde tikilib Bu bina da mavi kiremitle ortulmus yumru dami olan dairevi formaya malikdir Mebed hundurluyu 6 metr olan divarla ehatelenib Onun cox maraqli xususiyyeti var Divar onunla elametdardir ki sesi cox yaxsi oturur buna gore de onu Danisan divar adlandirirlar Orucluq ucun saray Cjayqun da Sema mebedinde temizlenmek ucun gelirdiler ve yalniz bundan sonra qurban vermek ucun secdegaha yollanirdilar Mohtesem Sema mebedi oz mukemmelliyine gore unikaldir esas tikililerden savayi burada coxlu xususi binalar da vardir Bu Semavi musiqi idaresi Paltar ve aletler ucun meydan Qurbanliq heyvani basdirmaq ucun cardaq Zeng qullesi Melekler ucun metbex ve digerleridir Sema mebedi Cin memarliginin bir nece yuzillik bundan evvel catdigi qeyri adi yuksek senetkarliq seviyyesinden xeber verir Sema mebedi hemcinin Min ve Tsin sulaleleri ressam ve memarlarinin ferqli istedadlarinin subutudur IstinadlarElcan Hebibzade Salam Cin B Nurlan 2007 174 sehHemcinin baxPekin CinXarici kecidler