Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
SürütlənməHidroaeromexanikada bir mayenin daxilində olan cismin hərəkətinə göstərilən müqavimətdir. Sürütlənmə İngilis dilində olan "Drag" sözünə istinadən "D" hərfi ilə göstərilir.
Bir qaz və ya maye içində hərəkət edən qatı bir cisim üçün sürütlənmə, daxilində olduğu mayenin axını (paralel) istiqamətində aerodinamik və ya hidrodinamik qüvvələrin cəmidir. Bu istiqamətə dik olan qüvvələr daşıyıcı qüvvələr adlandırılır. Buna görə sürütlənmə istiqaməti həmişə cismin hərəkət istiqamətinə ziddir. Bir mühərrik və ya başqa bir qüvvə aləti ilə təchiz olunmuş nəqliyyat vasitələrində bu qüvvə itələmə qüvvəsi tərəfindən dəf edilir və bu da nəqliyyat vasitəsinin hərəkətinə imkan verir.
Ölçülməsi
Həcmli axını ölçən rotametrlər bu prinsip üzərində işləyən ölçmə alətləridirlər.
Aerodinamikada
Aviasiyada sürütlənmə bir təyyarənin havadakı nisbi hərəkəti zamanı qarşılaşdığı müqavimətdir. Nəqliyyat vasitəsinin hərəkətinə əks istiqamətdə meydana gəldiyindən nisbilik hava axınına paralel və eyni istiqamətdə hərəkət edir. Təyyarədə itələmə yaradan elementlərin əsas vəzifəsi sürütlənmə qüvvəsini məğlub etməkdir.
Təyyarənin ümumi sürütlənməsi, nəqliyyat vasitəsinə təsir edən bütün sürütlənmə qüvvələrinin birləşməsidir. Sürütlənmə qüvvələri iki əsas qrupa bölünür: induksiyalı sürüklənmə (induced drag) və parazit sürütlənmə
Parazit sürütlənmə
- Parazit sürüklənmə; Səthi sürtünməyə (skin friction), sürüklənənin formasına (form drag) və təyyarə hissələrinin birləşmə nöqtələrinə (interference drag) əsaslanır. "Səthin sürtünmə sürüklənməsi" və "forma sürüklənməsi" bəzən birlikdə "profil sürüklənməsi" adlandırılır.
- Səthi sürtünmə sürüşməsi nəqliyyat vasitəsinin səthi və onun üzərindən axan hava arasındakı sürtünmə nəticəsində yaranır və aşağıdakı amillərdən asılıdır: təyyarənin səthi sahəsi, səthi pürüzlülük (buzlanma və s.), sərhəd qatındakı hava axınının müntəzəm və ya olması, hava sürəti, aerofoilin qalınlığı, hücum bucağı
- Şəkil sürüklənməsi hava axınına müqavimət göstərən səthlərin arxasındakı türbülansa əsaslanır. Bir nümunə ilə izah etmək üçün, düz bir lövhə hava axınına paraleldirsə, səthi sürtünmə sürüklənməsi daha çox, hava axınına perpendikulyar olduqda isə forma sürüşməsi daha çox olur.
- Enterferans sürüşməsi qanad/gövdə, gövdə/quyruq kimi müxtəlif hissələrin birləşdiyi bölgələrdə meydana gəlir. İki fərqli hissədəki fərqli hava cərəyanları qarşılaşdıqda, uyuşma yaranır. Səthlərin müvafiq texnikalarla örtülməsi və yuvarlaqlaşdırılması enterferans sürüşməsini azaldacaqdır.
İnduksiyalı sürüklənmə
İnduksiyalı sürüklənmə birbaşa daşıyıcı qüvvə (L) və hücum bucağı (AoA) ilə əlaqəlidir. Müsbət daşınmanın baş verməsi üçün qanadın üstündəki statik təzyiq qanadın altından daha "aşağı" olmalıdır. Qanadın altındakı yüksək statik təzyiq zonasında olan hava stabilizatorun arxa tərəfindən arxaya və qanad ucundan kənara doğru "qaçaraq" qanadın üstündən (aşağı statik təzyiq zonası) keçir. Bu dolanma arxa tərəfdə azdır, lakin qanad ucunda çox yüksək dəyərlərə çatır. Nəticədə qanad uclarında "qanad ucu vorteks" adlanan fırlanan hava cərəyanları əmələ gəlir. Vortekslərin stabilizatorun arxa tərəfinin arxasındakı hissəsi "downwash" adlanan hava axını təşkil edir. Bu "downwash" nəticəsində yaranan yerli hava axını (orta nisbi hava axını) daşıyıcı qüvvənin üfüqi hissəsinə təsir edir və induksiyalı sürüklənmə yaradır. Bir qanadın hücum bucağı artdıqca, induksiyalı sürüklənmə də artır. İnduksiyalı sürüklənmə hava sürətinin kvadratına tərs mütənasibdir. Həm də hava sıxlığına tərs mütənasibdir.
Hərəkət/sürütlənmə nisbəti
Hərəkət/sürütlənmə (L/D) nisbəti təyyarələrin performans hesablamalarında çox istifadə olunan əhəmiyyətli bir nisbətdir. Tez-tez istifadə olunan bir çox qanad profillərində ən yaxşı L/D nisbəti təxminən 4°-lik bir hücum bucağında ilə əldə edilir. L/D nisbətinin ən yüksək olduğu nöqtə, eyni zamanda təyyarənin maksimal səyahət məsafəsi və qəza olmadan maksimum infiltrasiya aralığının meydana gəldiyi nöqtədir.
İstinadlar
- Aerodinamik kuvvetler 2016-03-05 at the Wayback Machine Prof. Mustafa Cavcar. Anadolu Universiteti, Mülki Aviasiya Kolleci. 2011
- Pooley's, sf 27
- Pooley's, sf 28
- Pooley's, sf 30
- Pooley's, sf 31
- Pooley's, sf 32
- Pooley's, sf 42
- Pooley's, sf 43
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
SurutlenmeHidroaeromexanikada bir mayenin daxilinde olan cismin hereketine gosterilen muqavimetdir Surutlenme Ingilis dilinde olan Drag sozune istinaden D herfi ile gosterilir Qaz ya da maye formali bir fluid daxiline dusmus cisme hereket istiqametinin eksi istiqametinde surutlenme quvvesi tesir edir Bir qaz ve ya maye icinde hereket eden qati bir cisim ucun surutlenme daxilinde oldugu mayenin axini paralel istiqametinde aerodinamik ve ya hidrodinamik quvvelerin cemidir Bu istiqamete dik olan quvveler dasiyici quvveler adlandirilir Buna gore surutlenme istiqameti hemise cismin hereket istiqametine ziddir Bir muherrik ve ya basqa bir quvve aleti ile techiz olunmus neqliyyat vasitelerinde bu quvve iteleme quvvesi terefinden def edilir ve bu da neqliyyat vasitesinin hereketine imkan verir OlculmesiHecmli axini olcen rotametrler bu prinsip uzerinde isleyen olcme aletleridirler AerodinamikadaBir aerofoil ve ona tesir eden esas quvvelerSurutlenme hava sureti munasibeti Aviasiyada surutlenme bir teyyarenin havadaki nisbi hereketi zamani qarsilasdigi muqavimetdir Neqliyyat vasitesinin hereketine eks istiqametde meydana geldiyinden nisbilik hava axinina paralel ve eyni istiqametde hereket edir Teyyarede iteleme yaradan elementlerin esas vezifesi surutlenme quvvesini meglub etmekdir Teyyarenin umumi surutlenmesi neqliyyat vasitesine tesir eden butun surutlenme quvvelerinin birlesmesidir Surutlenme quvveleri iki esas qrupa bolunur induksiyali suruklenme induced drag ve parazit surutlenme Parazit surutlenme Parazit suruklenme Sethi surtunmeye skin friction suruklenenin formasina form drag ve teyyare hisselerinin birlesme noqtelerine interference drag esaslanir Sethin surtunme suruklenmesi ve forma suruklenmesi bezen birlikde profil suruklenmesi adlandirilir Sethi surtunme surusmesi neqliyyat vasitesinin sethi ve onun uzerinden axan hava arasindaki surtunme neticesinde yaranir ve asagidaki amillerden asilidir teyyarenin sethi sahesi sethi puruzluluk buzlanma ve s serhed qatindaki hava axininin muntezem ve ya olmasi hava sureti aerofoilin qalinligi hucum bucagi Sekil suruklenmesi hava axinina muqavimet gosteren sethlerin arxasindaki turbulansa esaslanir Bir numune ile izah etmek ucun duz bir lovhe hava axinina paraleldirse sethi surtunme suruklenmesi daha cox hava axinina perpendikulyar olduqda ise forma surusmesi daha cox olur Enterferans surusmesi qanad govde govde quyruq kimi muxtelif hisselerin birlesdiyi bolgelerde meydana gelir Iki ferqli hissedeki ferqli hava cereyanlari qarsilasdiqda uyusma yaranir Sethlerin muvafiq texnikalarla ortulmesi ve yuvarlaqlasdirilmasi enterferans surusmesini azaldacaqdir Induksiyali suruklenme Induksiyali suruklenme birbasa dasiyici quvve L ve hucum bucagi AoA ile elaqelidir Musbet dasinmanin bas vermesi ucun qanadin ustundeki statik tezyiq qanadin altindan daha asagi olmalidir Qanadin altindaki yuksek statik tezyiq zonasinda olan hava stabilizatorun arxa terefinden arxaya ve qanad ucundan kenara dogru qacaraq qanadin ustunden asagi statik tezyiq zonasi kecir Bu dolanma arxa terefde azdir lakin qanad ucunda cox yuksek deyerlere catir Neticede qanad uclarinda qanad ucu vorteks adlanan firlanan hava cereyanlari emele gelir Vortekslerin stabilizatorun arxa terefinin arxasindaki hissesi downwash adlanan hava axini teskil edir Bu downwash neticesinde yaranan yerli hava axini orta nisbi hava axini dasiyici quvvenin ufuqi hissesine tesir edir ve induksiyali suruklenme yaradir Bir qanadin hucum bucagi artdiqca induksiyali suruklenme de artir Induksiyali suruklenme hava suretinin kvadratina ters mutenasibdir Hem de hava sixligina ters mutenasibdir Hereket surutlenme nisbeti Hereket surutlenme L D nisbeti teyyarelerin performans hesablamalarinda cox istifade olunan ehemiyyetli bir nisbetdir Tez tez istifade olunan bir cox qanad profillerinde en yaxsi L D nisbeti texminen 4 lik bir hucum bucaginda ile elde edilir L D nisbetinin en yuksek oldugu noqte eyni zamanda teyyarenin maksimal seyahet mesafesi ve qeza olmadan maksimum infiltrasiya araliginin meydana geldiyi noqtedir IstinadlarAerodinamik kuvvetler 2016 03 05 at the Wayback Machine Prof Mustafa Cavcar Anadolu Universiteti Mulki Aviasiya Kolleci 2011 Pooley s sf 27 Pooley s sf 28 Pooley s sf 30 Pooley s sf 31 Pooley s sf 32 Pooley s sf 42 Pooley s sf 43