Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Söhrab Sipehri (7 oktyabr 1928, Kaşan, İsfahan ostanı – 21 aprel 1980, Tehran) — görkəmli müasir İranlı şair və rəssam idi. İsfahan ostanında yerləşən Kaşan şəhərində doğuldu. İran şeirində ölçü ya da ritmə bağlı olmayan "Yeni Şeir" axınının beş məşhur şairlərindən biridir.
| Söhrab Sipehri | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 7 oktyabr 1928 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 aprel 1980(51 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | leykoz |
| Fəaliyyəti | rəssam, şair, yazıçı |
 | |
| sohrabsepehri.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Söhrab Sipehri 7 oktyabr 1928-ci ildə İranın indiki İsfahan ostanına (əyalətinə) aid Kaşan şəhərində anadan olub. Atası poçt və teleqraf idarəsində işləsə də, sənətə bağlı adam idi: sonralar şairin özünün də yazdığı kimi, tar düzəldər və çalardı, gözəl xəttat idi, şeir vurğunuydu. Bu da Söhrabın sənətə meyllənməsində izsiz ötüşməmişdir, baxmayaraq ki, şair atasını erkən itirmiş və anasının himayəsində böyümüşdür. Söhrabın xarakteri də bir növ bədii yaradıcılıqla məşğul olmasına şərait yaradırdı. Onu yaxından tanıyan həmyerlisi, şair və maarif xadimi Müşfiq Kaşaninin yazdığına görə, Söhrab son dərəcə ədəbli, utancaq, təkliyi sevən bir insan idi, ictimai yerlərdən qaçar, gözlərini mavi səmaya, axar suya zilləyib özünə dalmağı üstün tutardı. Bununla yanaşı, hədsiz dərəcədə zəhmətkeş və çalışqan idi, işləməkdən, oxuyub-öyrənməkdən yorulmazdı. Bacısı Pəridoxt Sipehrinin xatirələrindən bəlli olur ki, artıq on dörd yaşınadək Söhrab fars ədəbiyyatı ilə yanaşı, Lamartin, Höte, Zolya, Şatobriyan və Hüqo kimi Qərb müəlliflərinin əsərlərini mütaliə edibmiş. Hələ orta məktəbdə oxuyarkən rəsm çəkməyə böyük həvəs göstərən Söhrab on səkkiz yaşından şeir də yazmağa başlayır.
Tehranda iki il texnikumda oxuyan Söhrab yenidən doğma şəhəri Kaşana qayıdır: o dövrün qanununa əsasən, o, beş il ərzində məcburi qaydada əyalətdə müəllimlik etməli idi. Lakin həmin vaxt Kaşan təhsil idarəsinin rəis müavini olan adı çəkilən Müşfiq Kaşaninin təklifinə əsasən, o, sözügedən idarədə işləməyə başlayır. Həmin dövrdə yaradıcılıqla yanaşı, intensiv mütaliə ilə məşğul olur. Bununla bağlı M.Kaşaninin qeyd etdiyi bir məqam Söhrab poeziyasının xarakteri ilə bağlı müəyyən məsələlərin üzərinə işıq salır: Söhrab klassik farsdilli ədəbiyyatdan "hind üslubu" adıyla məşhur olan cərəyan nümayəndələrinin yaradıclığına (Saib Təbrizi (1601-1676), (vəf. 1651), (vəf. 1614), Əbdülqadir Bedil (1644-1721) və s.) xüsusi maraq göstərir, onları dərindən araşdırıb öyrənirmiş; hətta səfərlərə də Saibin, yaxud Bedilin divanını götürər, ona çətin gələn beytlərin mənasını ədəbiyyat bilicilərindən soruşarmış.
1948-ci ildə Sipehri Tehran universitetinin incəsənət fakültəsinə daxil olur və bununla da rəssamlığı özünə peşə seçir. Ədəbi yaradıcılığına da ara verməyən şair 1951-ci ildə özünün "Mərg-e rəng" ("Rəngin ölümü") adlı ilk şeirlər toplusunu çap etdirir. Həmin topluda onun ―yeni fars şeirinin atası Nima Yuşicin güclü təsiri altında olduğu aydın görünür. Bu təsirin izləri Söhrabın 1953-cü ildə işıq üzü görən "Zendegi-ye xabha" ("Yuxuların həyatı") başlıqlı ikinci kitabında sezilməkdədir, hərçənd kitabın adı və məzmunu şairin açıq-aşkar sürrealizmə meyllənməsindən də xəbər verirdi. 1955-ci ildə məşhur "Süxən" ("Söz") dərgisində Sipehrinin yapon şeirindən tərcümələri çap olunur.
Universiteti bitirdikdən sonra Sipehri bir sıra dövlət idarələrində çalışır, qısa müddət tədrislə məşğul olur, eyni zamanda rəssam kimi bir neçə sərgidə iştirak edir; 1961-ci ildə Tehranda onun ilk fərdi sərgisi açılır. Buna qədər isə o, Avropaya (Paris, London, Roma...) səfər etmiş, 1960-cı ildə Yaponiyaya gedərək, ağac üzərində həkkaklıq sənətini öyrənmiş, geri dönərkən yolunu çox sevdiyi Hindistandan salmışdı. İlk fərdi sərgisinin baş tutduğu həmin 1961-ci ildə Söhrab Sipehri bir-birinin ardınca iki şeir kitabını – "Avar-e aftab" ("Günəşin qəlpələri") və "Şərq-e ənduh" ("Kədərin şərqi") – oxuculara təqdim edir. Bu kitablar poetik yetkinliyin göstəricisi olmaqla yanaşı, şairin yaradıclığında yeni bir istiqamətin başlanğıcından xəbər verir (təsadüfi deyil ki, bəzi tənqidçilər ―əsil Söhrab‖dan danışarkən, onun ilk iki kitabını kənara qoyurlar). 1965 və 1966-cı illərdə "Arəş" rüblük dərgisində çap olunan "Səda-ye pa-ye ab" ("Suyun ayaq səsi") və "Mosafer" ("Yolçu") poemaları isə bu istiqamətin başlıca parametrlərini ortaya qoyur. Burada söhbət sadəcə fərdi üslubun müəyyənləşməsindən deyil, bütöv poetik-fəlsəfi sistemin yaradılmasından gedir. Bu sistemi "Söhrabın dünyası" adlandıran o illərin ən populyar şairi Foruğ Fərruxzad yazırdı: "Onun (Sipehrinin) fikir və hiss dünyası mənim üçün dünyaların ən maraqlısıdır. O, konkret məkan, zaman və insanlardan danışmır, insandan və həyatdan söz açır. Buna görə də genişdir... Əgər o, bütün gücünü şeirə həsr edərsə, onda görərsiniz haralara gedib çıxacaqdır". Amma Foruğun arzusuna baxmayaraq, Sipehri rəssamlıq fəaliyyətindən bir gün də qalmırdı. Onun əsərləri İranla yanaşı, Fransada, ABŞ-da, Braziliyada, İsveçrədə fərdi və kollektiv sərgilərdə nümayiş etdirilirdi.
Şairin müxtəlif ölkələrə səfərləri də davam edirdi: Almaniya, İspaniya, Hollandiya,Yunanıstan, Misir, Pakistan, Əfqanıstan... 1962-ci ildə özünü büsbütün yaradıcılığa həsr etmək məqsədilə dövlət işlərindən birdəfəlik uzaqlaşması buna imkan yaradırdı.
İstinadlar
- Sohrab Sepehri // Babelio (fr.). 2007.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
Xarici keçidlər
- Söhrab Sipehri (fars.)
- Söhrab Sipehri - Şeirlər
- Vəcd ilə kəşf arasında
- "Suyun ayaq səsi"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sohrab Sipehri 7 oktyabr 1928 Kasan Isfahan ostani 21 aprel 1980 Tehran gorkemli muasir Iranli sair ve ressam idi Isfahan ostaninda yerlesen Kasan seherinde doguldu Iran seirinde olcu ya da ritme bagli olmayan Yeni Seir axininin bes meshur sairlerinden biridir Sohrab SipehriDogum tarixi 7 oktyabr 1928 1928 10 07 Dogum yeri Kasan Kasan sehristani Isfahan ostani IranVefat tarixi 21 aprel 1980 1980 04 21 51 yasinda Vefat yeri Tehran Tehran sehristani Tehran ostani IranVefat sebebi leykozFealiyyeti ressam sair yazicisohrabsepehri com Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSohrab Sipehri 7 oktyabr 1928 ci ilde Iranin indiki Isfahan ostanina eyaletine aid Kasan seherinde anadan olub Atasi poct ve teleqraf idaresinde islese de senete bagli adam idi sonralar sairin ozunun de yazdigi kimi tar duzelder ve calardi gozel xettat idi seir vurgunuydu Bu da Sohrabin senete meyllenmesinde izsiz otusmemisdir baxmayaraq ki sair atasini erken itirmis ve anasinin himayesinde boyumusdur Sohrabin xarakteri de bir nov bedii yaradiciliqla mesgul olmasina serait yaradirdi Onu yaxindan taniyan hemyerlisi sair ve maarif xadimi Musfiq Kasaninin yazdigina gore Sohrab son derece edebli utancaq tekliyi seven bir insan idi ictimai yerlerden qacar gozlerini mavi semaya axar suya zilleyib ozune dalmagi ustun tutardi Bununla yanasi hedsiz derecede zehmetkes ve calisqan idi islemekden oxuyub oyrenmekden yorulmazdi Bacisi Peridoxt Sipehrinin xatirelerinden belli olur ki artiq on dord yasinadek Sohrab fars edebiyyati ile yanasi Lamartin Hote Zolya Satobriyan ve Huqo kimi Qerb muelliflerinin eserlerini mutalie edibmis Hele orta mektebde oxuyarken resm cekmeye boyuk heves gosteren Sohrab on sekkiz yasindan seir de yazmaga baslayir Tehranda iki il texnikumda oxuyan Sohrab yeniden dogma seheri Kasana qayidir o dovrun qanununa esasen o bes il erzinde mecburi qaydada eyaletde muellimlik etmeli idi Lakin hemin vaxt Kasan tehsil idaresinin reis muavini olan adi cekilen Musfiq Kasaninin teklifine esasen o sozugeden idarede islemeye baslayir Hemin dovrde yaradiciliqla yanasi intensiv mutalie ile mesgul olur Bununla bagli M Kasaninin qeyd etdiyi bir meqam Sohrab poeziyasinin xarakteri ile bagli mueyyen meselelerin uzerine isiq salir Sohrab klassik farsdilli edebiyyatdan hind uslubu adiyla meshur olan cereyan numayendelerinin yaradicligina Saib Tebrizi 1601 1676 vef 1651 vef 1614 Ebdulqadir Bedil 1644 1721 ve s xususi maraq gosterir onlari derinden arasdirib oyrenirmis hetta seferlere de Saibin yaxud Bedilin divanini goturer ona cetin gelen beytlerin menasini edebiyyat bilicilerinden sorusarmis 1948 ci ilde Sipehri Tehran universitetinin incesenet fakultesine daxil olur ve bununla da ressamligi ozune pese secir Edebi yaradiciligina da ara vermeyen sair 1951 ci ilde ozunun Merg e reng Rengin olumu adli ilk seirler toplusunu cap etdirir Hemin topluda onun yeni fars seirinin atasi Nima Yusicin guclu tesiri altinda oldugu aydin gorunur Bu tesirin izleri Sohrabin 1953 cu ilde isiq uzu goren Zendegi ye xabha Yuxularin heyati basliqli ikinci kitabinda sezilmekdedir hercend kitabin adi ve mezmunu sairin aciq askar surrealizme meyllenmesinden de xeber verirdi 1955 ci ilde meshur Suxen Soz dergisinde Sipehrinin yapon seirinden tercumeleri cap olunur Universiteti bitirdikden sonra Sipehri bir sira dovlet idarelerinde calisir qisa muddet tedrisle mesgul olur eyni zamanda ressam kimi bir nece sergide istirak edir 1961 ci ilde Tehranda onun ilk ferdi sergisi acilir Buna qeder ise o Avropaya Paris London Roma sefer etmis 1960 ci ilde Yaponiyaya gederek agac uzerinde hekkakliq senetini oyrenmis geri donerken yolunu cox sevdiyi Hindistandan salmisdi Ilk ferdi sergisinin bas tutdugu hemin 1961 ci ilde Sohrab Sipehri bir birinin ardinca iki seir kitabini Avar e aftab Gunesin qelpeleri ve Serq e enduh Kederin serqi oxuculara teqdim edir Bu kitablar poetik yetkinliyin gostericisi olmaqla yanasi sairin yaradicliginda yeni bir istiqametin baslangicindan xeber verir tesadufi deyil ki bezi tenqidciler esil Sohrab dan danisarken onun ilk iki kitabini kenara qoyurlar 1965 ve 1966 ci illerde Ares rubluk dergisinde cap olunan Seda ye pa ye ab Suyun ayaq sesi ve Mosafer Yolcu poemalari ise bu istiqametin baslica parametrlerini ortaya qoyur Burada sohbet sadece ferdi uslubun mueyyenlesmesinden deyil butov poetik felsefi sistemin yaradilmasindan gedir Bu sistemi Sohrabin dunyasi adlandiran o illerin en populyar sairi Forug Ferruxzad yazirdi Onun Sipehrinin fikir ve hiss dunyasi menim ucun dunyalarin en maraqlisidir O konkret mekan zaman ve insanlardan danismir insandan ve heyatdan soz acir Buna gore de genisdir Eger o butun gucunu seire hesr ederse onda gorersiniz haralara gedib cixacaqdir Amma Forugun arzusuna baxmayaraq Sipehri ressamliq fealiyyetinden bir gun de qalmirdi Onun eserleri Iranla yanasi Fransada ABS da Braziliyada Isvecrede ferdi ve kollektiv sergilerde numayis etdirilirdi Sairin muxtelif olkelere seferleri de davam edirdi Almaniya Ispaniya Hollandiya Yunanistan Misir Pakistan Efqanistan 1962 ci ilde ozunu busbutun yaradiciliga hesr etmek meqsedile dovlet islerinden birdefelik uzaqlasmasi buna imkan yaradirdi IstinadlarSohrab Sepehri Babelio fr 2007 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Xarici kecidlerSohrab Sipehri fars Sohrab Sipehri Seirler Vecd ile kesf arasinda Suyun ayaq sesi