Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Svaneti knyazlığı (gürcücə:სვანეთის სამთავრო) — Gürcüstanın Svaneti bölgəsində Gürcüstan çarlığının XV əsrin sonlarında bölünməsi ilə ortaya çıxmış orta əsrlər knyazlığıdır. Gelovani və Dadeşkeliani sülalələri tərəfindən idarə edildikdən sonra 1858-ci ildə Rusiya imperiyası tərəfindən varlığına son qoyulmuşdur.
| Svaneti knyazlığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| İdarəetmə forması | knyazlıq[d] | ||||
Tarixi
Svaneti Elbrus dağının cənubunda iki geniş yüksək vadi boyunca - qərbdə Enquri vadisi, şərqdə Tşenistskali və onun qolu Heladulada yerləşib. Birləşmiş Gürcüstan çarlığı dövründə XI əsrin sonlarından XIX əsrə qədər Vardanidzelər tərəfindən idarə edilən knyazlıq olmuşdur. Gürcüstan çarlığının bölünməsi ilə birlikdə özlərini müstəqil knyazlar elan edən Gelovani sülaləsi tərəfindən idarə edilməyə başlanmışdır.
Qərbi Gürcüstandakı bir sıra Osmanlı imperiyası işğalları və daxili müharibələr əlaqələrin qopmasına və dağlıq bölgələrin daha da izolyasiya olmasına səbəb oldu. Svanetidə orta əsrlər feodal sistemi təsirli formada çökdü və inkişaf etməkdə olan Gürcü ortodoks mədəniyyəti bəzi paqan adətlərinə dönüş nöqtəsinə gerilədi. Bu dövrün Svaneti haqqındakı məhdud yazılı qaynaqlarına görə Svaneti dağlıları Svaneti qüllələri ilə gücləndirilmiş, çatılması çətin kəndlərdə özlərini təcrid etdilər. Qafqaz dağlarının digər yaxasındakı qonşuları Kabardin və Balkarlarla olan əlaqələri dağ keçidləri üzərindən ticarətin və soylu ailələr arasındakı evliliklərin yayqın olmasına baxmayaraq, çox zaman düşməncə idi.
Daxili müharibə və Rusiya imperiyasının işğalı
XVII və XIX əsrlər arasında Svaneti üç siyasi bölgəyə bölündü. İlki Gelovani və Qardabhadze klanları tərəfindən idarə edilən Tşenistskali vadisinin yuxarısındakı Aşağı Svanetidir. Aşağı Svaneti Dadiani sülaləsi tərəfindən idarə edilən Sameqrelo knyazlığı tərəfindən mərhələ-mərhələ zəbt edildiyi üçün Dadiani Svaneti olaraq bilinir. İkincisi Dadeşkeliani və Riçgviani ailələri tərəfindən idarə edilən Yuxari Svanetidir. Yuxarı Svaneti Enqurinin qərbində Dadeşkeliani sülaləsinin 1720-ci illərdə sonda qələbə qazananlar olaraq öz hakimiyyətlərini elan etmələri ilə Dadeşkeliani Svaneti olaraq bilindi. Enqurinin şərqindəki klanlar hər hansı bir mərkəzi hakimiyyətə qarşı Azad Svaneti olaraq bilinən konfederasiya yaratdılar.
1820-ci illərdə Svaneti knyazlığı Dadeşkeliani sülaləsi ailələri arasındakı qan davası nəticəsində ikiyə bölündü. 1833-cü ildə Sameqrelo knyazlarının vasitəçiliyi sayəsində Dadeşkelian sülalə ailələri daha sonralar 1840-cı ildə Azad Svaneti klanlarının da qəbul etdiyi kimi Rusiya imperiyası himayəsini qəbul etdilər. Yenə də öz daxili işlərində müstəqil davranmağa davam edib bölgədə Rusiya imperiyası məmurları və kilsə missionerlərinə 1840-cı illərin sonlarına qədər giriş icazəsi vermədilər.
Dadeşkeliani sülaləsinin daxili qarışıqlığı davamında Rusiya imperiyasına müxalifəti və Krım müharibəsi boyunca yürütdüyü qərarsız siyasət Rusiyanın birbaşa müdaxiləsinə səbəb oldu. 1857-ci ildə Aleksandr Baryatinski Qafqaz canişinliyi tərəfindən Svanetiyə müdaxilə əmrini verdi. Şahzadə danışıqları seçdi, lakin İrəvana sürgün edilmədi qərarı verildi. Kutaisi şəhərindən ayrılarkən daha əvvəllər Krım müharibəsi və Qafqaz müharibəsində general olaraq xidmət etmiş yerli rus hakimi olan və 3 hərbçini mübahisə nəticəsində bıçaqlayaraq öldürdü. Şahzadə Konstantin məhkəmə tərəfindən edama məhkum edildi və edam edildi. 1858-ci ildə Svaneti knyazlığı ləğv edildi və Dadeşkeliani sülaləsinin bir çox üzvü müxtəlif imperiya bölgələrinə sürgün edildilər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Cyril Toumanoff (1963). Studies in Christian Caucasian History, p. 257. Washington DC: Georgetown University Press.
- Cyril Toumanoff. Studies in Christian Caucasian History. Washington DC: Georgetown University Press. 1963. səh. 257.
- A Modern History of Georgia. David Marshall Lang. London: Weidenfeld and Nicolson. 1962. səh. 96-97.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Svaneti knyazligi gurcuce სვანეთის სამთავრო Gurcustanin Svaneti bolgesinde Gurcustan carliginin XV esrin sonlarinda bolunmesi ile ortaya cixmis orta esrler knyazligidir Gelovani ve Dadeskeliani sulaleleri terefinden idare edildikden sonra 1858 ci ilde Rusiya imperiyasi terefinden varligina son qoyulmusdur Svaneti knyazligiBayraq GerbIdareetme formasi knyazliq d TarixiSvaneti Elbrus daginin cenubunda iki genis yuksek vadi boyunca qerbde Enquri vadisi serqde Tsenistskali ve onun qolu Heladulada yerlesib Birlesmis Gurcustan carligi dovrunde XI esrin sonlarindan XIX esre qeder Vardanidzeler terefinden idare edilen knyazliq olmusdur Gurcustan carliginin bolunmesi ile birlikde ozlerini musteqil knyazlar elan eden Gelovani sulalesi terefinden idare edilmeye baslanmisdir Qerbi Gurcustandaki bir sira Osmanli imperiyasi isgallari ve daxili muharibeler elaqelerin qopmasina ve dagliq bolgelerin daha da izolyasiya olmasina sebeb oldu Svanetide orta esrler feodal sistemi tesirli formada cokdu ve inkisaf etmekde olan Gurcu ortodoks medeniyyeti bezi paqan adetlerine donus noqtesine geriledi Bu dovrun Svaneti haqqindaki mehdud yazili qaynaqlarina gore Svaneti daglilari Svaneti qulleleri ile guclendirilmis catilmasi cetin kendlerde ozlerini tecrid etdiler Qafqaz daglarinin diger yaxasindaki qonsulari Kabardin ve Balkarlarla olan elaqeleri dag kecidleri uzerinden ticaretin ve soylu aileler arasindaki evliliklerin yayqin olmasina baxmayaraq cox zaman dusmence idi Daxili muharibe ve Rusiya imperiyasinin isgaliXVII ve XIX esrler arasinda Svaneti uc siyasi bolgeye bolundu Ilki Gelovani ve Qardabhadze klanlari terefinden idare edilen Tsenistskali vadisinin yuxarisindaki Asagi Svanetidir Asagi Svaneti Dadiani sulalesi terefinden idare edilen Sameqrelo knyazligi terefinden merhele merhele zebt edildiyi ucun Dadiani Svaneti olaraq bilinir Ikincisi Dadeskeliani ve Ricgviani aileleri terefinden idare edilen Yuxari Svanetidir Yuxari Svaneti Enqurinin qerbinde Dadeskeliani sulalesinin 1720 ci illerde sonda qelebe qazananlar olaraq oz hakimiyyetlerini elan etmeleri ile Dadeskeliani Svaneti olaraq bilindi Enqurinin serqindeki klanlar her hansi bir merkezi hakimiyyete qarsi Azad Svaneti olaraq bilinen konfederasiya yaratdilar 1820 ci illerde Svaneti knyazligi Dadeskeliani sulalesi aileleri arasindaki qan davasi neticesinde ikiye bolundu 1833 cu ilde Sameqrelo knyazlarinin vasiteciliyi sayesinde Dadeskelian sulale aileleri daha sonralar 1840 ci ilde Azad Svaneti klanlarinin da qebul etdiyi kimi Rusiya imperiyasi himayesini qebul etdiler Yene de oz daxili islerinde musteqil davranmaga davam edib bolgede Rusiya imperiyasi memurlari ve kilse missionerlerine 1840 ci illerin sonlarina qeder giris icazesi vermediler Dadeskeliani sulalesinin daxili qarisiqligi davaminda Rusiya imperiyasina muxalifeti ve Krim muharibesi boyunca yurutduyu qerarsiz siyaset Rusiyanin birbasa mudaxilesine sebeb oldu 1857 ci ilde Aleksandr Baryatinski Qafqaz canisinliyi terefinden Svanetiye mudaxile emrini verdi Sahzade danisiqlari secdi lakin Irevana surgun edilmedi qerari verildi Kutaisi seherinden ayrilarken daha evveller Krim muharibesi ve Qafqaz muharibesinde general olaraq xidmet etmis yerli rus hakimi olan ve 3 herbcini mubahise neticesinde bicaqlayaraq oldurdu Sahzade Konstantin mehkeme terefinden edama mehkum edildi ve edam edildi 1858 ci ilde Svaneti knyazligi legv edildi ve Dadeskeliani sulalesinin bir cox uzvu muxtelif imperiya bolgelerine surgun edildiler Hemcinin baxGurcustan carligiIstinadlarCyril Toumanoff 1963 Studies in Christian Caucasian History p 257 Washington DC Georgetown University Press Cyril Toumanoff Studies in Christian Caucasian History Washington DC Georgetown University Press 1963 seh 257 A Modern History of Georgia David Marshall Lang London Weidenfeld and Nicolson 1962 seh 96 97