Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Substrat (kimya) — Kimyada substrat ümumiyyətlə bir məhsul əmələ gətirmək üçün bir reaktivlə reaksiya verən kimyəvi reaksiya zamanı müşahidə olunan kimyəvi birləşmədir. Digər kimyəvi reaksiyaların baş verdiyi səthə də istinad edə bilər və ya müxtəlif spektroskopik və mikroskopik metodlarda köməkçi rol oynaya bilər. Sintetik və üzvi kimya, bir substrat dəyişdirilən maraqlanan bir kimyəvi maddədir. Biokimyada substrat, fermentin təsir etdiyi bir materialdır. Substrat konsentrasiyası dəyişən reaktivdir. "Substrat" termini yüksək dərəcədə kontekstə həssasdır.
- Spontan reaksiya
- S substrat, P isə məhsuldur.
- Kataliz olunmuş reaksiya
- S substrat olduğu yerdə P məhsul və C katalizatordur.
Mikroskopiya
Substratlar tez-tez incə olur və kimyəvi elementlərdən və ya qüsurlardan nisbətən azaddır. Gümüş, qızıl və ya silikon lövhələr istehsal asanlığı və mikroskopik məlumatlara müdaxilə olmadığı üçün ümumiyyətlə istifadə olunur. Nümunələr, etibarlı qalınlıq və elastikliyin möhkəm bazası rolunu oynaya biləcəyi nazik təbəqələrdə bir substrata tətbiq olunur. Substratın hamarlığı bu tip mikroskoplar üçün xüsusilə vacibdir, çünki nümunə boyundakı çox kiçik dəyişikliklərə həssasdırlar.
Bəzi hallarda, müxtəlif çeşidli nümunələri yerləşdirmək üçün müxtəlif substratlardan istifadə olunur. Məsələn, qrafit lopa AFM üçün , istilik izolyasiya edən substratlar, TEM üçün də keçirici substratlar lazımdır. Bəzi kontekstlərdə "substrat" sözü, nümunənin üzərinə qoyulduğu möhkəm substratdan daha çox nümunənin özünə istinad etmək üçün istifadə edilə bilər.
Spektroskopiya
Müxtəlif spektroskopik üsullar, nümunələrin toz difraksiyası kimi substratlarda dəstəklənməsini də tələb edir. Kristal quruluşları təyin etmək üçün yüksək güclü rentgen şüalarının toz nümunələrinə yönəldilməsini əhatə edən bu tip difraksiya tez-tez məlumatların alınmasına mane olmamaq üçün amorf substratla aparılır. Silikon gofretlər həm rentabelliyinə, həm də rentgen kolleksiyasına nisbətən az məlumat təsirinə görə geniş istifadə olunur. Tək kristal substratlar toz difraksiyasında faydalıdır, çünki faz diferensiyasına görə difraksiya nümunələrinə maraq nümunəsindən fərqlənə bilər.
Atom qatının çökməsi
Atom qatının çökdüyü zaman, substrat reaktivlərin dəqiq birləşərək kimyəvi quruluşlar yarada biləcəyi bir səth rolunu oynayır. Marağın reaksiyasına görə çox müxtəlif substratlar istifadə olunur, lakin əksər hallarda reaktivləri substrata yapışmalarına imkan verən bəzi yaxınlıqlara bağlayırlar.
Substrat ardıcıl olaraq müxtəlif reagentlərə məruz qalır və artıqlığı aradan qaldırmaq üçün aralarında yuyulur. Bu metodda dəstək çox vacibdir, çünki birinci qatın ikinci və ya üçüncü reaktiv dəstinə məruz qaldıqda itirilməməsi və bağlanması üçün yerə ehtiyac var.
Biokimya
Biokimyada substrat bir fermentin təsir etdiyi bir molekuldur. Fermentlər substratın iştirak etdiyi kimyəvi reaksiyaları kataliz edir. Tək bir substrat vəziyyətində, substrat fermentin aktiv sahəsinə bağlanır və bir ferment-substrat kompleksi meydana gəlir. Substrat bir və ya daha çox məhsula çevrilir, sonra aktiv saytdan sərbəst buraxılır. O zaman aktiv mərkəz başqa bir substrat molekulunu sərbəst qəbul edə bilər. Birdən çox substrat halında, məhsullar meydana gətirmək üçün reaksiya verməzdən əvvəl aktiv sahəyə müəyyən bir qaydada bağlana bilərlər. Bir fermentin təsiri ilə rəngli bir məhsul istehsal edərsə, bir substrat "xromogenik" adlanır. Fermentlərin lokalizasiyasının histoloji tədqiqatlarında ferment fəaliyyətinin rəngli məhsulu bioloji toxumaların incə hissələrində mikroskop altında görünə bilər.
Məsələn, kəsmik əmələ gəlməsi rennin fermentinin südə əlavə edilməsi ilə baş verən bir reaksiyadır. Bu reaksiyada substrat süd proteinidir (məsələn, kazein) və ferment rennindir. Bu məhsullar daha böyük bir peptid substratın parçalanması ilə əmələ gələn iki polipeptiddir. Digər bir nümunə, katalaz fermenti ilə hidrogen peroksidin kimyəvi parçalanmasıdır. Fermentlər katalizator olduğundan apardıqları reaksiya ilə dəyişdirilmir. Bununla birlikdə, substrat məhsula və ya məhsullara çevrilir. Burada hidrogen peroksid su və oksigen qazına çevrilir.
- E ferment, S substrat, P isə məhsuldur.
Birinci (bağlayıcı) və üçüncü (bağlayıcı olmayan) mərhələlər ümumiyyətlə geri çevrilə bilsə də, orta mərhələ geri dönməz ola bilər (yuxarıda qeyd olunan renin və katalaz reaksiyalarında olduğu kimi) və ya geri dönə bilər (məsələn, qlikoliz metabolik yolunun bir çox reaksiyası).
Substratın konsentrasiyasının artması ilə reaksiya dərəcəsi ferment-substrat komplekslərinin sayında artım ehtimalı səbəbindən artacaq; bu fermentin konsentrasiyası məhdudlaşdırıcı faktora çevrilənə qədər olur.
Substrat lisenziyalaşma
Fermentlər ümumilikdə çox spesifik olmasına baxmayaraq, bəziləri birdən çox substrat üzərində ferment fermenti adlanan bir xüsusiyyət üzərində kataliz edə bilir. Bir ferment müxtəlif yerli substratlara və geniş spesifikliyə sahib ola bilər (məsələn, sitokrom p450s ilə oksidləşmə) və ya daha az nisbətdə kataliz edə biləcəyi oxşar qeyri-yerli substratlar dəsti ilə tək bir yerli substrat ola bilər. Laboratoriya şəraitində müəyyən bir fermentin in vitro reaksiya göstərə biləcəyi substratlar in vivo enzim reaksiyaları üçün fizioloji, endogen substratları əks etdirə bilməz. Bu o deməkdir ki, fermentlər bədəndə laboratoriyada mümkün ola biləcək bütün reaksiyaları yerinə yetirmirlər.
Həssaslıq
Həssas indeks substratları olaraq da bilinən həssas substratlar, klinik dərman qarşılıqlı təsiri tədqiqatlarında bu metabolik yol indeksinin güclü inhibitorları ilə AUC-də ≥5 qat artım göstərən dərmanlardır.
Orta dərəcədə həssas substratlar, klinik DDI tədqiqatlarında bu metabolik yol indeksinin güclü inhibitorları ilə AUC-nin ≥2 ilə <5 dəfə artdığını göstərən dərmanlardır.
İstinadlar
- "Substrates for AFM, STM". www.emsdiasum.com. 2022-08-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- Hornyak, G. L.; Peschel, St.; Sawitowski, Th.; Schmid, G. "TEM, STM and AFM as tools to study clusters and colloids". Micron. 29 (2). 1998-04-01: 183–190. doi:10.1016/S0968-4328(97)00058-9. ISSN 0968-4328.
- "Silicon Wafers for AFM, STM". Electron Microscopy Sciences. 2022-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- Zhang, Hang; Huang, Junxiang; Wang, Yongwei; Liu, Rui; Huai, Xiulan; Jiang, Jingjing; Anfuso, Chantelle. "Atomic force microscopy for two-dimensional materials: A tutorial review". Optics Communications. Optoelectronics and Photonics Based on Two-dimensional Materials. 406. 2018-01-01: 3–17. doi:10.1016/j.optcom.2017.05.015. ISSN 0030-4018.
- "Specimen Holders - X-ray Diffraction". Bruker.com. 2021-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-01.
- Clark, Christine M.; "Single-crystal X-ray Diffraction". Geochemical Instrumentation and Analysis. 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- Detavernier, Christophe; Dendooven, Jolien; Sree, Sreeprasanth Pulinthanathu; Ludwig, Karl F.; Martens, Johan A. "Tailoring nanoporous materials by atomic layer deposition". Chemical Society Reviews. 40 (11). 2011-10-17: 5242–5253. doi:10.1039/C1CS15091J. ISSN 1460-4744. PMID 21695333.
- Xie, Qi; Deng, Shaoren; Schaekers, Marc; Lin, Dennis; Caymax, Matty; Delabie, Annelies; Qu, Xin-Ping; Jiang, Yu-Long; Deduytsche, Davy; Detavernier, Christophe. "Germanium surface passivation and atomic layer deposition of high-kdielectrics—a tutorial review on Ge-based MOS capacitors". Semiconductor Science and Technology. 27 (7). 2012-06-22: 074012. doi:10.1088/0268-1242/27/7/074012. ISSN 0268-1242.
- Cravatt, B. F.; Demarest, K.; Patricelli, M. P.; Bracey, M. H.; Gaing, D. K.; Martin, B. R.; Lichtman, A. H. "Supersensitivity to anandamide and enhanced endogenous cannabinoid signaling in mice lacking fatty acid amide hydrolase". . 98 (16). 2001: 9371–9376. Bibcode:2001PNAS...98.9371C. doi:10.1073/pnas.161191698. PMC 55427. PMID 11470906.
- Saghatelian, A.; Trauger, S. A.; Want, E. J.; Hawkins, E. G.; ; Cravatt, B.F. "Assignment of Endogenous Substrates to Enzymes by Global Metabolite Profiling". Biochemistry. 43 (45). 2004: 14322–14339. CiteSeerX 10.1.1.334.206. doi:10.1021/bi0480335. PMID 15533037.
- "Drug Development and Drug Interactions: Table of Substrates, Inhibitors and Inducers". U.S. Food and Drug Administration. 2016-05-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- Ogu, CC; Maxa, JL. "Drug interactions due to cytochrome P450". Proceedings (Baylor University. Medical Center). 13 (4). 2000: 421–423. doi:10.1080/08998280.2000.11927719. PMC 1312247. PMID 16389357.
- "NIFEDIPINE EXTENDED RELEASE- nifedipine tablet, extended release". DailyMed. 2012-11-29. 2022-01-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Substrat kimya Kimyada substrat umumiyyetle bir mehsul emele getirmek ucun bir reaktivle reaksiya veren kimyevi reaksiya zamani musahide olunan kimyevi birlesmedir Diger kimyevi reaksiyalarin bas verdiyi sethe de istinad ede biler ve ya muxtelif spektroskopik ve mikroskopik metodlarda komekci rol oynaya biler Sintetik ve uzvi kimya bir substrat deyisdirilen maraqlanan bir kimyevi maddedir Biokimyada substrat fermentin tesir etdiyi bir materialdir Substrat konsentrasiyasi deyisen reaktivdir Substrat termini yuksek derecede kontekste hessasdir Spontan reaksiya dd S P displaystyle ce S gt P S substrat P ise mehsuldur Kataliz olunmus reaksiya dd S C P C displaystyle ce S C gt P C S substrat oldugu yerde P mehsul ve C katalizatordur MikroskopiyaSubstratlar tez tez ince olur ve kimyevi elementlerden ve ya qusurlardan nisbeten azaddir Gumus qizil ve ya silikon lovheler istehsal asanligi ve mikroskopik melumatlara mudaxile olmadigi ucun umumiyyetle istifade olunur Numuneler etibarli qalinliq ve elastikliyin mohkem bazasi rolunu oynaya bileceyi nazik tebeqelerde bir substrata tetbiq olunur Substratin hamarligi bu tip mikroskoplar ucun xususile vacibdir cunki numune boyundaki cox kicik deyisikliklere hessasdirlar Bezi hallarda muxtelif cesidli numuneleri yerlesdirmek ucun muxtelif substratlardan istifade olunur Meselen qrafit lopa AFM ucun istilik izolyasiya eden substratlar TEM ucun de kecirici substratlar lazimdir Bezi kontekstlerde substrat sozu numunenin uzerine qoyuldugu mohkem substratdan daha cox numunenin ozune istinad etmek ucun istifade edile biler SpektroskopiyaMuxtelif spektroskopik usullar numunelerin toz difraksiyasi kimi substratlarda desteklenmesini de teleb edir Kristal quruluslari teyin etmek ucun yuksek guclu rentgen sualarinin toz numunelerine yoneldilmesini ehate eden bu tip difraksiya tez tez melumatlarin alinmasina mane olmamaq ucun amorf substratla aparilir Silikon gofretler hem rentabelliyine hem de rentgen kolleksiyasina nisbeten az melumat tesirine gore genis istifade olunur Tek kristal substratlar toz difraksiyasinda faydalidir cunki faz diferensiyasina gore difraksiya numunelerine maraq numunesinden ferqlene biler Atom qatinin cokmesiAtom qatinin cokduyu zaman substrat reaktivlerin deqiq birleserek kimyevi quruluslar yarada bileceyi bir seth rolunu oynayir Maragin reaksiyasina gore cox muxtelif substratlar istifade olunur lakin ekser hallarda reaktivleri substrata yapismalarina imkan veren bezi yaxinliqlara baglayirlar Substrat ardicil olaraq muxtelif reagentlere meruz qalir ve artiqligi aradan qaldirmaq ucun aralarinda yuyulur Bu metodda destek cox vacibdir cunki birinci qatin ikinci ve ya ucuncu reaktiv destine meruz qaldiqda itirilmemesi ve baglanmasi ucun yere ehtiyac var BiokimyaBiokimyada substrat bir fermentin tesir etdiyi bir molekuldur Fermentler substratin istirak etdiyi kimyevi reaksiyalari kataliz edir Tek bir substrat veziyyetinde substrat fermentin aktiv sahesine baglanir ve bir ferment substrat kompleksi meydana gelir Substrat bir ve ya daha cox mehsula cevrilir sonra aktiv saytdan serbest buraxilir O zaman aktiv merkez basqa bir substrat molekulunu serbest qebul ede biler Birden cox substrat halinda mehsullar meydana getirmek ucun reaksiya vermezden evvel aktiv saheye mueyyen bir qaydada baglana bilerler Bir fermentin tesiri ile rengli bir mehsul istehsal ederse bir substrat xromogenik adlanir Fermentlerin lokalizasiyasinin histoloji tedqiqatlarinda ferment fealiyyetinin rengli mehsulu bioloji toxumalarin ince hisselerinde mikroskop altinda gorune biler Meselen kesmik emele gelmesi rennin fermentinin sude elave edilmesi ile bas veren bir reaksiyadir Bu reaksiyada substrat sud proteinidir meselen kazein ve ferment rennindir Bu mehsullar daha boyuk bir peptid substratin parcalanmasi ile emele gelen iki polipeptiddir Diger bir numune katalaz fermenti ile hidrogen peroksidin kimyevi parcalanmasidir Fermentler katalizator oldugundan apardiqlari reaksiya ile deyisdirilmir Bununla birlikde substrat mehsula ve ya mehsullara cevrilir Burada hidrogen peroksid su ve oksigen qazina cevrilir E S ES EP E P displaystyle ce E S lt gt ES gt EP lt gt E P dd E ferment S substrat P ise mehsuldur Birinci baglayici ve ucuncu baglayici olmayan merheleler umumiyyetle geri cevrile bilse de orta merhele geri donmez ola biler yuxarida qeyd olunan renin ve katalaz reaksiyalarinda oldugu kimi ve ya geri done biler meselen qlikoliz metabolik yolunun bir cox reaksiyasi Substratin konsentrasiyasinin artmasi ile reaksiya derecesi ferment substrat komplekslerinin sayinda artim ehtimali sebebinden artacaq bu fermentin konsentrasiyasi mehdudlasdirici faktora cevrilene qeder olur Substrat lisenziyalasmaFermentler umumilikde cox spesifik olmasina baxmayaraq bezileri birden cox substrat uzerinde ferment fermenti adlanan bir xususiyyet uzerinde kataliz ede bilir Bir ferment muxtelif yerli substratlara ve genis spesifikliye sahib ola biler meselen sitokrom p450s ile oksidlesme ve ya daha az nisbetde kataliz ede bileceyi oxsar qeyri yerli substratlar desti ile tek bir yerli substrat ola biler Laboratoriya seraitinde mueyyen bir fermentin in vitro reaksiya gostere bileceyi substratlar in vivo enzim reaksiyalari ucun fizioloji endogen substratlari eks etdire bilmez Bu o demekdir ki fermentler bedende laboratoriyada mumkun ola bilecek butun reaksiyalari yerine yetirmirler HessasliqHessas indeks substratlari olaraq da bilinen hessas substratlar klinik derman qarsiliqli tesiri tedqiqatlarinda bu metabolik yol indeksinin guclu inhibitorlari ile AUC de 5 qat artim gosteren dermanlardir Orta derecede hessas substratlar klinik DDI tedqiqatlarinda bu metabolik yol indeksinin guclu inhibitorlari ile AUC nin 2 ile lt 5 defe artdigini gosteren dermanlardir Istinadlar Substrates for AFM STM www emsdiasum com 2022 08 16 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Hornyak G L Peschel St Sawitowski Th Schmid G TEM STM and AFM as tools to study clusters and colloids Micron 29 2 1998 04 01 183 190 doi 10 1016 S0968 4328 97 00058 9 ISSN 0968 4328 Silicon Wafers for AFM STM Electron Microscopy Sciences 2022 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Zhang Hang Huang Junxiang Wang Yongwei Liu Rui Huai Xiulan Jiang Jingjing Anfuso Chantelle Atomic force microscopy for two dimensional materials A tutorial review Optics Communications Optoelectronics and Photonics Based on Two dimensional Materials 406 2018 01 01 3 17 doi 10 1016 j optcom 2017 05 015 ISSN 0030 4018 Specimen Holders X ray Diffraction Bruker com 2021 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 01 Clark Christine M Single crystal X ray Diffraction Geochemical Instrumentation and Analysis 2022 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 15 Detavernier Christophe Dendooven Jolien Sree Sreeprasanth Pulinthanathu Ludwig Karl F Martens Johan A Tailoring nanoporous materials by atomic layer deposition Chemical Society Reviews 40 11 2011 10 17 5242 5253 doi 10 1039 C1CS15091J ISSN 1460 4744 PMID 21695333 Xie Qi Deng Shaoren Schaekers Marc Lin Dennis Caymax Matty Delabie Annelies Qu Xin Ping Jiang Yu Long Deduytsche Davy Detavernier Christophe Germanium surface passivation and atomic layer deposition of high kdielectrics a tutorial review on Ge based MOS capacitors Semiconductor Science and Technology 27 7 2012 06 22 074012 doi 10 1088 0268 1242 27 7 074012 ISSN 0268 1242 Cravatt B F Demarest K Patricelli M P Bracey M H Gaing D K Martin B R Lichtman A H Supersensitivity to anandamide and enhanced endogenous cannabinoid signaling in mice lacking fatty acid amide hydrolase 98 16 2001 9371 9376 Bibcode 2001PNAS 98 9371C doi 10 1073 pnas 161191698 PMC 55427 PMID 11470906 Saghatelian A Trauger S A Want E J Hawkins E G Cravatt B F Assignment of Endogenous Substrates to Enzymes by Global Metabolite Profiling Biochemistry 43 45 2004 14322 14339 CiteSeerX 10 1 1 334 206 doi 10 1021 bi0480335 PMID 15533037 Drug Development and Drug Interactions Table of Substrates Inhibitors and Inducers U S Food and Drug Administration 2016 05 10 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 15 Ogu CC Maxa JL Drug interactions due to cytochrome P450 Proceedings Baylor University Medical Center 13 4 2000 421 423 doi 10 1080 08998280 2000 11927719 PMC 1312247 PMID 16389357 NIFEDIPINE EXTENDED RELEASE nifedipine tablet extended release DailyMed 2012 11 29 2022 01 31 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 01