Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stepan Rudniski (1877–1937) — Ukraynalı coğrafiyaşünas, kartoqraf, publisist, Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının akademiki (1929).
| Stepan Rudniski | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 3 dekabr 1877 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 3 noyabr 1937 (59 yaşında) |
| Elm sahəsi | coğrafiya |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
Orta məktəb müəlliminin ailəsində anadan olub. Yazıçı Yulian Opilskinin qardaşıdır. Lvov Universitetini bitirmiş, Vyana və Berlində təhsil almışdır. 1901-ci ildə fəlsəfə üzrə namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Coğrafiya və Geologiya İnstitutunun çöl ekspedisiyalarında iştirak etmişdir.
1899-cu ildən Lvov gimnaziyalarında dərs demiş, sonra Lvov Universitetində, Privatdozentdə müəllimlik etmişdir. 1908-ci ildən coğrafiya kafedrasının professoru olmuşdur.
O, Ukraynada fiziki coğrafiya tədqiqatının banisi hesab olunur. Onun geomorfologiya, tarixi sosial-iqtisadi coğrafiya, kartoqrafiya, yerli tarix, ümumi coğrafiyaya dair elmi əsərləri vardır. Rudnitskinin "Ukraynanın qısa coğrafiyası" (1910–1914) və "Ukrayna: torpaq və xalq" (1916) adlı proqram xarakterli əsərləri Ukrayna milli hərəkatının inkişafında özünəməxsus rol oynamışdır. Rudnitski iqtisadi və ərazi maraqlarını ukraynalıların siyasi tələbləri əsasında şərh edir və onlara ayrıca irq xüsusiyyətləri verir. Rudnitski öz konsepsiyasına əsaslanaraq belə nəticəyə gəlir ki, yalnız milli dövlətlərin gələcəyi var. Beləliklə, Rudnitskinin tədqiqatlarında 20-ci əsrin əvvəllərində alman geosiyasi meyllərinin güclü təsiri nəzərə çarpır.
Rudnitskinin xüsusi xidməti ondan ibarətdir ki, o, Ukrayna coğrafiyasında kartoqrafik cərəyanın banisi olur. Lvovda ukrayna dilində coğrafi xəritələr hazırlamağa başlayır. Bu proses Vyanada, daha sonra isə Sovet Ukraynasında sürgündə davam edir. Onun sayəsində Ukrayna ilk dəfə kartoqrafiya əsərlərində ayrılmaz məkan vahidi kimi təqdim edilmişdir. Stepan Lvoviç hesab edirdi ki, öz dövlətinin olmaması xalqı sosial-iqtisadi, milli-siyasi və intellektual problemlərin həllində müdafiəsiz edir. Düzgün demokratik, milli dövlət olmadan bəzi xalqların digərləri tərəfindən siyasi, iqtisadi və mədəni zülmə məruz qalmasına şərait yaradılır.
1918–1919-cu illərdə. Qərbi Ukrayna Xalq Respublikası hökumətinin iqtisadiyyat və siyasi coğrafiya üzrə ekspert məsləhətçisi olur. Paris Sülh Konfransı üçün geosiyasət üzrə sənədlər hazırlayır. 1919-cu ildə Polşa hakimiyyətinin təzyiqi ilə Lvovdan Vyanaya mühacirət edir və burada Ticarət Akademiyasında iqtisadi coğrafiya professoru vəzifəsində çalışır. 1921–1926-cı illərdə coğrafiya professoru, Ali Pedaqoji İnstitutun fəlsəfə fakültəsinin dekanı olur
1926-cı ildə SSRİ-yə köçür. 1927-ci ildən Xarkov Geodeziya İnstitutunun topologiya və kartoqrafiya şöbəsinin müdiri olur. Xarkovda Ukrayna Elmi-Tədqiqat Coğrafiya və Xəritəçəkmə İnstitutunu təşkil edib və ona rəhbərlik etmişdir. O, "Təbiət Tarixi Bülleteni"ni redaktə edir, Donbasa bir sıra ekspedisiyalara, yerli tarix komissiyasına, F. Vovka adına Antropologiya və Etnoqrafiya Muzeyinə rəhbərlik emişdir.
1933-cü ildə həbs edilir. 23 sentyabr 1933-cü ildə Ukrayna SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı yanında Dövlət Siyasi İdarəsi Kollegiyasının məhkəmə üçlüyü tərəfindən o, 5 il müddətinə əmək düşərgəsinə məhkum edilib. O, cəzasını Svirlaqda, Ağ dəniz kanalının obyektlərində, Solovkidə çəkib.
9 oktyabr 1937-ci ildə Leninqrad vilayətinin Xalq Daxili İşlər Komissarlığının xüsusi üçlüyü tərəfindən ölüm cəzasına məhkum edilir. Kareliya MSSR-də 3 noyabr 1937-ci ildə gülələnərək öldürülür.
1965-ci ildə ölümündən sonra bəraət alır.
İstinadlar
- https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/stepan-rudnyckyj.
- Sejm-Wielki.pl (pol.). 2002.
- Шаблій О., Щербак Л. Рудницький Степан Львович / Тернопільський енциклопедичний словник : у 4 т. / редкол.: Г. Яворський та ін. — Тернопіль : Видавничо-поліграфічний комбінат "Збруч", 2008. — Т. 3 : П — Я. — С. 207–208. — .
- Ігор Шаров. Вчені України: 100 видатних імен. — К.: АртЕк, 2006.
Mənbə
- (ukr.)
- Полная библиография работ С. Л. Рудницкого, см.: [1]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stepan Rudniski 1877 1937 Ukraynali cografiyasunas kartoqraf publisist Ukrayna SSR Elmler Akademiyasinin akademiki 1929 Stepan RudniskiDogum tarixi 3 dekabr 1877 1877 12 03 Dogum yeri Pirzamisil Sisleytaniya Avstriya MacaristanVefat tarixi 3 noyabr 1937 1937 11 03 59 yasinda Elm sahesi cografiyaIs yeri Ivan Franko adina Lvov milli universitetiTehsili Ivan Franko adina Lvov milli universitetiUzvluyu Ukrayna Milli Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaOrta mekteb muelliminin ailesinde anadan olub Yazici Yulian Opilskinin qardasidir Lvov Universitetini bitirmis Vyana ve Berlinde tehsil almisdir 1901 ci ilde felsefe uzre namizedlik dissertasiyasini mudafie etmisdir Cografiya ve Geologiya Institutunun col ekspedisiyalarinda istirak etmisdir 1899 cu ilden Lvov gimnaziyalarinda ders demis sonra Lvov Universitetinde Privatdozentde muellimlik etmisdir 1908 ci ilden cografiya kafedrasinin professoru olmusdur O Ukraynada fiziki cografiya tedqiqatinin banisi hesab olunur Onun geomorfologiya tarixi sosial iqtisadi cografiya kartoqrafiya yerli tarix umumi cografiyaya dair elmi eserleri vardir Rudnitskinin Ukraynanin qisa cografiyasi 1910 1914 ve Ukrayna torpaq ve xalq 1916 adli proqram xarakterli eserleri Ukrayna milli herekatinin inkisafinda ozunemexsus rol oynamisdir Rudnitski iqtisadi ve erazi maraqlarini ukraynalilarin siyasi telebleri esasinda serh edir ve onlara ayrica irq xususiyyetleri verir Rudnitski oz konsepsiyasina esaslanaraq bele neticeye gelir ki yalniz milli dovletlerin geleceyi var Belelikle Rudnitskinin tedqiqatlarinda 20 ci esrin evvellerinde alman geosiyasi meyllerinin guclu tesiri nezere carpir Rudnitskinin xususi xidmeti ondan ibaretdir ki o Ukrayna cografiyasinda kartoqrafik cereyanin banisi olur Lvovda ukrayna dilinde cografi xeriteler hazirlamaga baslayir Bu proses Vyanada daha sonra ise Sovet Ukraynasinda surgunde davam edir Onun sayesinde Ukrayna ilk defe kartoqrafiya eserlerinde ayrilmaz mekan vahidi kimi teqdim edilmisdir Stepan Lvovic hesab edirdi ki oz dovletinin olmamasi xalqi sosial iqtisadi milli siyasi ve intellektual problemlerin hellinde mudafiesiz edir Duzgun demokratik milli dovlet olmadan bezi xalqlarin digerleri terefinden siyasi iqtisadi ve medeni zulme meruz qalmasina serait yaradilir 1918 1919 cu illerde Qerbi Ukrayna Xalq Respublikasi hokumetinin iqtisadiyyat ve siyasi cografiya uzre ekspert meslehetcisi olur Paris Sulh Konfransi ucun geosiyaset uzre senedler hazirlayir 1919 cu ilde Polsa hakimiyyetinin tezyiqi ile Lvovdan Vyanaya muhaciret edir ve burada Ticaret Akademiyasinda iqtisadi cografiya professoru vezifesinde calisir 1921 1926 ci illerde cografiya professoru Ali Pedaqoji Institutun felsefe fakultesinin dekani olur 1926 ci ilde SSRI ye kocur 1927 ci ilden Xarkov Geodeziya Institutunun topologiya ve kartoqrafiya sobesinin mudiri olur Xarkovda Ukrayna Elmi Tedqiqat Cografiya ve Xeritecekme Institutunu teskil edib ve ona rehberlik etmisdir O Tebiet Tarixi Bulleteni ni redakte edir Donbasa bir sira ekspedisiyalara yerli tarix komissiyasina F Vovka adina Antropologiya ve Etnoqrafiya Muzeyine rehberlik emisdir 1933 cu ilde hebs edilir 23 sentyabr 1933 cu ilde Ukrayna SSR Xalq Daxili Isler Komissarligi yaninda Dovlet Siyasi Idaresi Kollegiyasinin mehkeme ucluyu terefinden o 5 il muddetine emek dusergesine mehkum edilib O cezasini Svirlaqda Ag deniz kanalinin obyektlerinde Solovkide cekib 9 oktyabr 1937 ci ilde Leninqrad vilayetinin Xalq Daxili Isler Komissarliginin xususi ucluyu terefinden olum cezasina mehkum edilir Kareliya MSSR de 3 noyabr 1937 ci ilde gulelenerek oldurulur 1965 ci ilde olumunden sonra beraet alir Istinadlarhttps www ipsb nina gov pl a biografia stepan rudnyckyj Sejm Wielki pl pol 2002 Shablij O Sherbak L Rudnickij Stepan Lvovich Ternopilskij enciklopedichnij slovnik u 4 t redkol G Yavorskij ta in Ternopil Vidavnicho poligrafichnij kombinat Zbruch 2008 T 3 P Ya S 207 208 ISBN 978 966 528 279 2 Igor Sharov Vcheni Ukrayini 100 vidatnih imen K ArtEk 2006 ISBN 966 505 054 0Menbe ukr Polnaya bibliografiya rabot S L Rudnickogo sm 1