Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
"Sovet Ermənistanı" qəzeti ((azərb-kiril.) Совет Ермәнистаны) — Ermənistan SSR-də Azərbaycan dilində respublika qəzeti. Ermənistan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi, Ermənistan SSR Ali Soveti və Nazirlər Sovetinin orqanı.
Sovet Ermənistanı | |
---|---|
(azərb-kiril.) Совет Ермәнистаны | |
Redaktor |
|
Yaranma tarixi | 7 yanvar 1921 |
Dil | Azərbaycan dili |
Nəşrini dayandırıb | 1989 |
Baş ofis | |
Ölkə |
Haqqında
1920-ci il noyabr ayının 29-da Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra bütün respublikalarda olduğu kimi, ilk növbədə kommunist-bolşevik mətbuatı yaratmaq məsələsi zəruri idi. Bu səbəbdən də 1921-ci ilin yanvar ayının 7-də İrəvanda Azərbaycan dilində həftəlik "Kommunist" qəzeti nəşr edilməyə başlandı. "Kommunist" qəzeti 1921-ci ilin yanvar ayının 7-dən fevral ayının 8-nə qədər nəşr olunmuşdur. Qəzetin redaktoru isə Həmid Qənizadə idi. 1921-ci ilin fevral ayının 9-da erməni daşnakları İrəvanda yenidən tüğyan edərək, terror, qətliamlar, qırğınlar və dağıntılar törədərkən Azərbaycan dilində nəşr olunan "Kommunist" qəzetinin redaksiyasını yandıraraq məhv etmişlər. Bununla da qəzetin fəaliyyəti dayandırılmışdır.
Qəzet 1921-ci ildə "Kommunist", 1922-ci ildə "Rəncbər", 1925-ci ildə "Zəngi", 1929-cu ildə "Qızıl şəfəq", 1937-ci ildə yenidən "Kommunist" və nəhayət 1939-cu ildə "Sovet Ermənsitanı" adı ilə işıq üzü görüb. Bu illərdə H.Qənizadə, B.Əfəndiyev, R.Vəlibəyov, Ə.Tağızadə, M.Hüseynov, S.Alməmmədov, Ə.Rzayev, R.Allahverdiyev kimi görkəmli azərbaycanlı ziyalıları qəzetin məsul redaktorları olublar. Qəzet Ermənistanda yaşayan azərbaycanlıların ictimai-siyasi, mədəni həyatının güzgüsü, Azərbaycan dilində çıxan yeganə qəzet kimi orada yaşayanların tribunası idi. Mətbu orqanda azərbaycanlı şair və yazıçıların əsərləri, ədəbi-tənqid məqalələri, teatr tamaşaları haqda resenziyalar, yubiley tədbirləri, əmək qəhrəmanları haqda yazılar, cəbhədə igidlik göstərən döyüşçülər haqda oçerklər dərc olunurdu. Bakıda Məmməd Zəki, Naxçıvanda , Gəncədə Məhərrəm Əliyev qəzetin müxbirləri olmaqla yanaşı, əsas təbliğatçıları kimi daha çox xidmət göstəriblər. 1933-cü ildə İrəvanda Kamunyan küçəsi 23-də kök salan qəzet sonradan, 1934-cü ildə İrəvan Firqə Komitəsinin ikinci mərtəbəsinə, sonra isə 1936-cı ildə Qnuni küçəsi 32-yə Mənzil Koperativ binasına daşınır. Bu isə son olmur. 70-ci illərin sonlarında əvvəlki yerindən Qızıl Ordu küçəsi 41-ə, oradan da "Mətbuat Evi"nə (Orconikidze küçəsi, mənzil 9, 9-cu mərtəbə) köçürülüb. Bura isə qəzetin son ünvanı olub.
Kollektiv
Qəzetin , Rəhim Allahverdiyev, Cəfər Vəlibəyov kimi vətənsevər redaktorları olub. Bundan başqa Ermənistan KP MK-nın üzvü, SSRİ və Ermənistan SSR Ali Sovetinin deputatı, Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyəti sədrinin müavini Cəfər Vəlibəyov, Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyəti aparatında məsul işçi, Vedi Rayon Komitəsinin birinci katibi, Zəngəzur İcraiyyə Komitəsinin sədri Əli Məmmədov, Vedi, Zəngibasar, Ağbaba Rayon Komitələrinin birinci katibi Hüseyn Məmmədov, Basarkeçər Rayon Partiya Komitəsinin birinci katibi, Ermənistan Dövlət Meşə Təsərrüfatı Komitəsinin sədr müavini, Ermənistan KP MK üzvlüyünə namizəd, SSRİ və Ermənistan SSR Ali Sovetinin deputatı Yunis Rzayev, sənətşünaslıq doktoru, əməkdar incəsənət xadimi, teatr tənqidçisi Sabir Rzayev, Ermənistan SSR Rəyasət Heyətinin sədr müavini, MK üzvü, SSRİ Ali Sovetinin deputatı Məhərrəm Bayramov. Bunlardan Cəfər Vəlibəyov, Əli Məmmədov, Məhərrəm Bayramov Ermənistan hökumət və partiya liderlərinin imzaladığı nekroloqla dəfn ediliblər. Bundan başqa Nəcəf Şabanov, İsmayıl Əliyev, Sabir Əsədov, Teymur Əhmədov, Suren Şərifov, Cəlil Hüseynov, Hüseyn Həsənov, Hüseyn Nəcəfov, Nüsrət Sadıqov, Rza Əsgərov, Allahyar Rəhimov, Vidadi Quliyev, Hüseyn Sadıqov, Tofiq Məmmədov, Lətif Hüseynov, Cümşüd Sultanov, Ibiş Abbasov, Nəcəf Şabanov, Əsgər Əsgərov, Abdulla İbrahimov, Kazım Kazımov kimi tanınmış ziyalılar kollektivin formalaşmasında, fəaliyyət göstərməsində öz sözlərini deyiblər. Texniki işçilərdən: Elmira, Kifayət, Laləzar, Tamilla, Şəmsiyyə, Əntiqə, Rəfiqə, Şamama, Sevda. Onların əməyi də yüksək qiymətləndirilməlidir. Qadın "Ədəbi işçilər"dən Mənzərə Sadıqova və Sabirə Qurbanova çalışmışdır. Redaksiya tarixində qadın müxbir kimi yalnız iki nəfər çalışıb.
Qəzetin sonuncu redaktoru, tarix elmləri namizədi İsrafil Məmmədov olmuşdur. Əli Vəkil, Hidayət Orucov, Salman Vilayətoğlu da "Sovet Ermənistanı" qəzetində çalışıblar. AzTV-də çalışan da o vaxtkı kollektivdə gənc nəslin nümayəndəsi olmuşdur. Hazırda BP-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Tamam Bayatlı Odərin atası Fərman İsmayılov "Sovet Ermənistanı" qəzetində şöbə müdiri, Mübariz Tağıyevin anası Rübabə Babayeva isə uzun illər "Sovet Ermənistanı" qəzetində çalışıb.
Qəzetin 11 min abunəçisi olub.
Qəzetin baş redaktorları
"Kommunist"
- Həmid Qənizadə — 1921;
"Rəncbər"
- Bala Əfəndiyev — 1922–1923;
"Zəngi"
- Bala Əfəndiyev — 1925–1926;
- Mustafa Hüseynov — 1926–1929;
"Qızıl şəfəq"
- — 1929;
- Əli Tağızadə — 1929–1930;
- Əli Əkərəkli — 1930;
- Əli Tağızadə — 1930–1932;
- Mustafa Hüseynov — 1932–1936;
- Səfər Alməmmədov — 1936–1937;
"Kommunist"
- Əkbər Rzayev (Rizayev) — 1937–1938;
- Cəfər Vəlibəyov — 1938–1939;
"Sovet Ermənistanı"
- Cəfər Vəlibəyov — 1939–1947;
- Rza Vəlibəyov — 1947–1949;
- Cəfər Vəlibəyov — 1949–1960;
- Həbib Həsənov — 1961–1974;
- Məhərrəm Bayramov — 1974–1981;
- Cahangir Əliyev — 1981–1984;
- Zərbəli Qurbanov — 1985–1989;
- İsrafil Məmmədov — 1989.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Совет Ермәнистаны // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 494.
- Ermənistan Sovet Ensiklopediyası (erməni). C. 10. Yerevan: ESE-nın Baş Redaksiyası. 1984. səh. 512.
- Hikmət Babaoğlu, Cəlal Allahverdiyev. "İrəvanda Azərbaycan mətbuatı tarixindən". sesqazeti.az. "Səs" qəzeti. 2023-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 9 fevral 2023.
Mənbə
- Cəfər Vəlibəyov. Qardaşlıq rəmzi // "Sovet Ermənistanı" qəzeti. — 1971. — 22 oktyabr;
- Sənan Nəcəfov. Yaddan çıxarmayın, orada bir qəzet var idi: "Sovet Ermənistanı" // Alma qəzeti. — 2009;
- Cəlal Allahverdiyev. Mətbuat tariximizin "Qızıl şəfəq"i // 525-ci qəzet. — 2021. — 18 may.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Sovet Ermenistani qezeti azerb kiril Sovet Ermәnistany Ermenistan SSR de Azerbaycan dilinde respublika qezeti Ermenistan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesi Ermenistan SSR Ali Soveti ve Nazirler Sovetinin orqani Sovet Ermenistaniazerb kiril Sovet ErmәnistanyRedaktor Cefer Velibeyov 1939 1947 Rza Velibeyov 1947 1949 Cefer Velibeyov 1949 1960 Hebib Hesenov 1961 1974 Meherrem Bayramov 1974 1981 Cahangir Eliyev 1981 1984 Zerbeli Qurbanov 1985 1989 Israfil Memmedov 1989 1989 Yaranma tarixi 7 yanvar 1921Dil Azerbaycan diliNesrini dayandirib 1989Bas ofis IrevanOlke Ermenistan SSRHaqqinda1920 ci il noyabr ayinin 29 da Ermenistanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra butun respublikalarda oldugu kimi ilk novbede kommunist bolsevik metbuati yaratmaq meselesi zeruri idi Bu sebebden de 1921 ci ilin yanvar ayinin 7 de Irevanda Azerbaycan dilinde heftelik Kommunist qezeti nesr edilmeye baslandi Kommunist qezeti 1921 ci ilin yanvar ayinin 7 den fevral ayinin 8 ne qeder nesr olunmusdur Qezetin redaktoru ise Hemid Qenizade idi 1921 ci ilin fevral ayinin 9 da ermeni dasnaklari Irevanda yeniden tugyan ederek terror qetliamlar qirginlar ve dagintilar torederken Azerbaycan dilinde nesr olunan Kommunist qezetinin redaksiyasini yandiraraq mehv etmisler Bununla da qezetin fealiyyeti dayandirilmisdir Qezet 1921 ci ilde Kommunist 1922 ci ilde Rencber 1925 ci ilde Zengi 1929 cu ilde Qizil sefeq 1937 ci ilde yeniden Kommunist ve nehayet 1939 cu ilde Sovet Ermensitani adi ile isiq uzu gorub Bu illerde H Qenizade B Efendiyev R Velibeyov E Tagizade M Huseynov S Almemmedov E Rzayev R Allahverdiyev kimi gorkemli azerbaycanli ziyalilari qezetin mesul redaktorlari olublar Qezet Ermenistanda yasayan azerbaycanlilarin ictimai siyasi medeni heyatinin guzgusu Azerbaycan dilinde cixan yegane qezet kimi orada yasayanlarin tribunasi idi Metbu orqanda azerbaycanli sair ve yazicilarin eserleri edebi tenqid meqaleleri teatr tamasalari haqda resenziyalar yubiley tedbirleri emek qehremanlari haqda yazilar cebhede igidlik gosteren doyusculer haqda ocerkler derc olunurdu Bakida Memmed Zeki Naxcivanda Gencede Meherrem Eliyev qezetin muxbirleri olmaqla yanasi esas tebligatcilari kimi daha cox xidmet gosteribler 1933 cu ilde Irevanda Kamunyan kucesi 23 de kok salan qezet sonradan 1934 cu ilde Irevan Firqe Komitesinin ikinci mertebesine sonra ise 1936 ci ilde Qnuni kucesi 32 ye Menzil Koperativ binasina dasinir Bu ise son olmur 70 ci illerin sonlarinda evvelki yerinden Qizil Ordu kucesi 41 e oradan da Metbuat Evi ne Orconikidze kucesi menzil 9 9 cu mertebe kocurulub Bura ise qezetin son unvani olub KollektivQezetin Rehim Allahverdiyev Cefer Velibeyov kimi vetensever redaktorlari olub Bundan basqa Ermenistan KP MK nin uzvu SSRI ve Ermenistan SSR Ali Sovetinin deputati Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset heyeti sedrinin muavini Cefer Velibeyov Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset heyeti aparatinda mesul isci Vedi Rayon Komitesinin birinci katibi Zengezur Icraiyye Komitesinin sedri Eli Memmedov Vedi Zengibasar Agbaba Rayon Komitelerinin birinci katibi Huseyn Memmedov Basarkecer Rayon Partiya Komitesinin birinci katibi Ermenistan Dovlet Mese Teserrufati Komitesinin sedr muavini Ermenistan KP MK uzvluyune namized SSRI ve Ermenistan SSR Ali Sovetinin deputati Yunis Rzayev senetsunasliq doktoru emekdar incesenet xadimi teatr tenqidcisi Sabir Rzayev Ermenistan SSR Reyaset Heyetinin sedr muavini MK uzvu SSRI Ali Sovetinin deputati Meherrem Bayramov Bunlardan Cefer Velibeyov Eli Memmedov Meherrem Bayramov Ermenistan hokumet ve partiya liderlerinin imzaladigi nekroloqla defn edilibler Bundan basqa Necef Sabanov Ismayil Eliyev Sabir Esedov Teymur Ehmedov Suren Serifov Celil Huseynov Huseyn Hesenov Huseyn Necefov Nusret Sadiqov Rza Esgerov Allahyar Rehimov Vidadi Quliyev Huseyn Sadiqov Tofiq Memmedov Letif Huseynov Cumsud Sultanov Ibis Abbasov Necef Sabanov Esger Esgerov Abdulla Ibrahimov Kazim Kazimov kimi taninmis ziyalilar kollektivin formalasmasinda fealiyyet gostermesinde oz sozlerini deyibler Texniki iscilerden Elmira Kifayet Lalezar Tamilla Semsiyye Entiqe Refiqe Samama Sevda Onlarin emeyi de yuksek qiymetlendirilmelidir Qadin Edebi isciler den Menzere Sadiqova ve Sabire Qurbanova calismisdir Redaksiya tarixinde qadin muxbir kimi yalniz iki nefer calisib Qezetin sonuncu redaktoru tarix elmleri namizedi Israfil Memmedov olmusdur Eli Vekil Hidayet Orucov Salman Vilayetoglu da Sovet Ermenistani qezetinde calisiblar AzTV de calisan da o vaxtki kollektivde genc neslin numayendesi olmusdur Hazirda BP nin metbuat xidmetinin rehberi Tamam Bayatli Oderin atasi Ferman Ismayilov Sovet Ermenistani qezetinde sobe mudiri Mubariz Tagiyevin anasi Rubabe Babayeva ise uzun iller Sovet Ermenistani qezetinde calisib Qezetin 11 min abunecisi olub Qezetin bas redaktorlari Kommunist Hemid Qenizade 1921 Rencber Bala Efendiyev 1922 1923 Zengi Bala Efendiyev 1925 1926 Mustafa Huseynov 1926 1929 Qizil sefeq 1929 Eli Tagizade 1929 1930 Eli Ekerekli 1930 Eli Tagizade 1930 1932 Mustafa Huseynov 1932 1936 Sefer Almemmedov 1936 1937 Kommunist Ekber Rzayev Rizayev 1937 1938 Cefer Velibeyov 1938 1939 Sovet Ermenistani Cefer Velibeyov 1939 1947 Rza Velibeyov 1947 1949 Cefer Velibeyov 1949 1960 Hebib Hesenov 1961 1974 Meherrem Bayramov 1974 1981 Cahangir Eliyev 1981 1984 Zerbeli Qurbanov 1985 1989 Israfil Memmedov 1989 Hemcinin bax Kommunist qezetiIstinadlarSovet Ermәnistany Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VIII ҹild Prado Sprint Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1984 S 494 Ermenistan Sovet Ensiklopediyasi ermeni C 10 Yerevan ESE nin Bas Redaksiyasi 1984 seh 512 Hikmet Babaoglu Celal Allahverdiyev Irevanda Azerbaycan metbuati tarixinden sesqazeti az Ses qezeti 2023 03 30 tarixinde Istifade tarixi 9 fevral 2023 MenbeCefer Velibeyov Qardasliq remzi Sovet Ermenistani qezeti 1971 22 oktyabr Senan Necefov Yaddan cixarmayin orada bir qezet var idi Sovet Ermenistani Alma qezeti 2009 Celal Allahverdiyev Metbuat tariximizin Qizil sefeq i 525 ci qezet 2021 18 may