Sosial şəbəkə — sosial aktyorlar toplusundan (fərdlər və ya təşkilatlar), ikili əlaqələr dəstindən və aktyorlar arasında digər sosial qarşılıqlı təsirlərdən ibarət sosial quruluş. Sosial şəbəkə perspektivi bütün sosial varlıqların strukturunu təhlil etmək üçün bir sıra metodlar, eləcə də bu strukturlarda müşahidə olunan nümunələri izah edən müxtəlif nəzəriyyələr təqdim edir. Bu strukturların tədqiqi yerli və qlobal nümunələri müəyyən etmək, nüfuzlu qurumları tapmaq və şəbəkə dinamikasını araşdırmaq üçün sosial şəbəkə təhlilindən istifadə edir.
Sosial şəbəkələr və onların təhlili sosial psixologiyadan, sosiologiyadan, statistikadan və qrafik nəzəriyyəsindən yaranan mahiyyətcə fənlərarası akademik sahədir. Georq Zimmel sosiologiyada triadaların dinamikasını və "qrup mənsubiyyətləri şəbəkəsini" vurğulayan erkən struktur nəzəriyyələrinin müəllifidir. Cekob Moreno 1930-cu illərdə şəxsiyyətlərarası münasibətləri öyrənmək üçün ilk sosioqrammaları işləyib hazırlayan hesab olunur. Bu yanaşmalar 1950-ci illərdə riyazi olaraq rəsmiləşdirildi və sosial şəbəkələrin nəzəriyyələri və metodları 1980-ci illərdə sosial və davranış elmlərində geniş yayıldı. Sosial şəbəkə təhlili indi müasir sosiologiyanın əsas paradiqmalarından biridir və bir sıra digər sosial və formal elmlərdə də istifadə olunur. Digər mürəkkəb şəbəkələrlə birlikdə o şəbəkə elminin yeni yaranan sahəsinin bir hissəsini təşkil edir.
İcmal
Sosial şəbəkə fərdlər, qruplar, təşkilatlar və hətta bütöv cəmiyyətlər (sosial vahidlər, fərqləndirmə) arasındakı münasibətləri öyrənmək üçün sosial elmlərdə faydalı olan nəzəri konstruksiyadır. Termin bu cür qarşılıqlı təsirlərlə müəyyən edilən sosial quruluşu təsvir etmək üçün istifadə olunur. Hər hansı bir sosial vahidin bağlandığı əlaqələr həmin bölmənin müxtəlif sosial əlaqələrinin yaxınlaşmasını ifadə edir. Bu nəzəri yanaşma mütləq əlaqəlidir. Sosial şəbəkə yanaşmasının sosial qarşılıqlı əlaqəni dərk etmək aksiomu ondan ibarətdir ki, sosial hadisələr ilk növbədə bu vahidlərin xassələri əvəzinə vahidlər arasında və daxilində olan münasibətlərin xassələri vasitəsilə düşünülməli və araşdırılmalıdır. Beləliklə, sosial şəbəkə nəzəriyyəsinin ümumi tənqidi praktikada belə olmaya bilməsidir, baxmayaraq ki, fərdi agentlik çox vaxt nəzərə alınmır. Məhz bu şəbəkə konfiqurasiyalarını tək və ya kombinasiyada təşkil edən bir çox müxtəlif münasibətlər növü olduğundan şəbəkə analitikası geniş tədqiqat müəssisələri üçün faydalıdır. Sosial elmdə bu tədqiqat sahələrinə antropologiya, biologiya, , iqtisadiyyat, coğrafiya, informasiya elmləri, təşkilati tədqiqatlar, sosial psixologiya, sosiologiya və sosiolinqvistika daxildir, lakin bunlarla məhdudlaşmır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ; Faust, Katherine. Social Network Analysis in the Social and Behavioral Sciences // Social Network Analysis: Methods and Applications. Cambridge University Press. 1994. 1–27. ISBN .
- ; Networks In and Around Organizations // Organizations and Organizing. Pearson Prentice Hall. 2003. ISBN .
- Freeman, Linton. The Development of Social Network Analysis: A Study in the Sociology of Science. Empirical Press. 2004. ISBN .
- Borgatti, Stephen P.; Mehra, Ajay; Brass, Daniel J.; Labianca, Giuseppe. "Network Analysis in the Social Sciences". Science. 323 (5916). 2009: 892–895. Bibcode:2009Sci...323..892B. CiteSeerX 10.1.1.536.5568. doi:10.1126/science.1165821. PMID 19213908.
- Easley, David; Kleinberg, Jon. Overview // Networks, Crowds, and Markets: Reasoning about a Highly Connected World. Cambridge University Press. 2010. 1–20. ISBN .
- Scott, John P. (2000). Social Network Analysis: A Handbook (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Əlavə ədəbiyyat
- Aneja, Nagender; Gambhir, Sapna. "Ad-hoc Social Network: A Comprehensive Survey" (PDF). International Journal of Scientific & Engineering Research. 4 (8). August 2013: 156–160. ISSN 2229-5518.
- Barabási, Albert-László. Linked: How Everything Is Connected to Everything Else and What It Means for Business, Science, and Everyday Life. Plum. 2003. ISBN .
- Barnett, George A. Encyclopedia of Social Networks. Sage. 2011. ISBN .
- Estrada, E. The Structure of Complex Networks: Theory and Applications. Oxford University Press. 2011. ISBN .
- Ferguson, Niall. The Square and the Tower: Networks and Power, from the Freemasons to Facebook. Penguin Press. 2018. ISBN .
- Freeman, Linton C. The Development of Social Network Analysis: A Study in the Sociology of Science. Empirical Press. 2004. ISBN .
- Kadushin, Charles. Understanding Social Networks: Theories, Concepts, and Findings. Oxford University Press. 2012. ISBN .
- Mauro, Rios; Petrella, Carlos. La Quimera de las Redes Sociales [The Chimera of Social Networks] (ispan). Bubok España. 2014. ISBN .
- Rainie, Lee; Wellman, Barry. Networked: The New Social Operating System. Cambridge, Mass.: MIT Press. 2012. ISBN .
- Scott, John. Social Network Analysis: A Handbook. Sage. 1991. ISBN .
- Wasserman, Stanley; Faust, Katherine. Social Network Analysis: Methods and Applications. Structural Analysis in the Social Sciences. Cambridge University Press. 1994. ISBN .
- Wellman, Barry; Berkowitz, S. D. Social Structures: A Network Approach. Structural Analysis in the Social Sciences. Cambridge University Press. 1988. ISBN .
Xarici keçidlər
Təşkilatlar
- International Network for Social Network Analysis
Resenziyalı jurnallar
- Social Networks
- Network Science
- Journal of Social Structure
- Journal of Mathematical Sociology
- Social Network Analysis and Mining (SNAM)
- . Connections Bulletin of the International Network for Social Network Analysis. Toronto: International Network for Social Network Analysis. ISSN 0226-1766. 2013-07-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
Dərsliklər və tədris resursları
- Networks, Crowds, and Markets (2010) by D. Easley & J. Kleinberg
- Introduction to Social Networks Methods (2005) by R. Hanneman & M. Riddle
- Social Network Analysis Instructional Web Site by S. Borgatti
- (2015) by Mauro D. Ríos (in Spanish)
Məlumat dəstləri
- Pajek's list of lists of datasets
- UC Irvine Network Data Repository
- Stanford Large Network Dataset Collection
- M.E.J. Newman datasets
- Pajek datasets
- Gephi datasets
- KONECT – Koblenz network collection
- RSiena datasets
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sosial sebeke sosial aktyorlar toplusundan ferdler ve ya teskilatlar ikili elaqeler destinden ve aktyorlar arasinda diger sosial qarsiliqli tesirlerden ibaret sosial qurulus Sosial sebeke perspektivi butun sosial varliqlarin strukturunu tehlil etmek ucun bir sira metodlar elece de bu strukturlarda musahide olunan numuneleri izah eden muxtelif nezeriyyeler teqdim edir Bu strukturlarin tedqiqi yerli ve qlobal numuneleri mueyyen etmek nufuzlu qurumlari tapmaq ve sebeke dinamikasini arasdirmaq ucun sosial sebeke tehlilinden istifade edir Sosial sebekenin inkisaf qrafikasi Barabasi Albert modeli Sosial sebekeler ve onlarin tehlili sosial psixologiyadan sosiologiyadan statistikadan ve qrafik nezeriyyesinden yaranan mahiyyetce fenlerarasi akademik sahedir Georq Zimmel sosiologiyada triadalarin dinamikasini ve qrup mensubiyyetleri sebekesini vurgulayan erken struktur nezeriyyelerinin muellifidir Cekob Moreno 1930 cu illerde sexsiyyetlerarasi munasibetleri oyrenmek ucun ilk sosioqrammalari isleyib hazirlayan hesab olunur Bu yanasmalar 1950 ci illerde riyazi olaraq resmilesdirildi ve sosial sebekelerin nezeriyyeleri ve metodlari 1980 ci illerde sosial ve davranis elmlerinde genis yayildi Sosial sebeke tehlili indi muasir sosiologiyanin esas paradiqmalarindan biridir ve bir sira diger sosial ve formal elmlerde de istifade olunur Diger murekkeb sebekelerle birlikde o sebeke elminin yeni yaranan sahesinin bir hissesini teskil edir IcmalSosial sebeke ferdler qruplar teskilatlar ve hetta butov cemiyyetler sosial vahidler ferqlendirme arasindaki munasibetleri oyrenmek ucun sosial elmlerde faydali olan nezeri konstruksiyadir Termin bu cur qarsiliqli tesirlerle mueyyen edilen sosial qurulusu tesvir etmek ucun istifade olunur Her hansi bir sosial vahidin baglandigi elaqeler hemin bolmenin muxtelif sosial elaqelerinin yaxinlasmasini ifade edir Bu nezeri yanasma mutleq elaqelidir Sosial sebeke yanasmasinin sosial qarsiliqli elaqeni derk etmek aksiomu ondan ibaretdir ki sosial hadiseler ilk novbede bu vahidlerin xasseleri evezine vahidler arasinda ve daxilinde olan munasibetlerin xasseleri vasitesile dusunulmeli ve arasdirilmalidir Belelikle sosial sebeke nezeriyyesinin umumi tenqidi praktikada bele olmaya bilmesidir baxmayaraq ki ferdi agentlik cox vaxt nezere alinmir Mehz bu sebeke konfiqurasiyalarini tek ve ya kombinasiyada teskil eden bir cox muxtelif munasibetler novu oldugundan sebeke analitikasi genis tedqiqat muessiseleri ucun faydalidir Sosial elmde bu tedqiqat sahelerine antropologiya biologiya iqtisadiyyat cografiya informasiya elmleri teskilati tedqiqatlar sosial psixologiya sosiologiya ve sosiolinqvistika daxildir lakin bunlarla mehdudlasmir Hemcinin baxSosial sebeke xidmetleri Sosial vebIstinadlar Faust Katherine Social Network Analysis in the Social and Behavioral Sciences Social Network Analysis Methods and Applications Cambridge University Press 1994 1 27 ISBN 9780521387071 Networks In and Around Organizations Organizations and Organizing Pearson Prentice Hall 2003 ISBN 978 0 13 195893 7 Freeman Linton The Development of Social Network Analysis A Study in the Sociology of Science Empirical Press 2004 ISBN 978 1 59457 714 7 Borgatti Stephen P Mehra Ajay Brass Daniel J Labianca Giuseppe Network Analysis in the Social Sciences Science 323 5916 2009 892 895 Bibcode 2009Sci 323 892B CiteSeerX 10 1 1 536 5568 doi 10 1126 science 1165821 PMID 19213908 Easley David Kleinberg Jon Overview Networks Crowds and Markets Reasoning about a Highly Connected World Cambridge University Press 2010 1 20 ISBN 978 0 521 19533 1 Scott John P 2000 Social Network Analysis A Handbook 2nd edition Thousand Oaks CA Sage Publications Elave edebiyyat Aneja Nagender Gambhir Sapna Ad hoc Social Network A Comprehensive Survey PDF International Journal of Scientific amp Engineering Research 4 8 August 2013 156 160 ISSN 2229 5518 Barabasi Albert Laszlo Linked How Everything Is Connected to Everything Else and What It Means for Business Science and Everyday Life Plum 2003 ISBN 978 0 452 28439 5 Barnett George A Encyclopedia of Social Networks Sage 2011 ISBN 978 1 4129 7911 5 Estrada E The Structure of Complex Networks Theory and Applications Oxford University Press 2011 ISBN 978 0 199 59175 6 Ferguson Niall The Square and the Tower Networks and Power from the Freemasons to Facebook Penguin Press 2018 ISBN 978 0735222915 Freeman Linton C The Development of Social Network Analysis A Study in the Sociology of Science Empirical Press 2004 ISBN 978 1 59457 714 7 Kadushin Charles Understanding Social Networks Theories Concepts and Findings Oxford University Press 2012 ISBN 978 0 19 537946 4 Mauro Rios Petrella Carlos La Quimera de las Redes Sociales The Chimera of Social Networks ispan Bubok Espana 2014 ISBN 978 9974 99 637 3 Rainie Lee Wellman Barry Networked The New Social Operating System Cambridge Mass MIT Press 2012 ISBN 978 0262017190 Scott John Social Network Analysis A Handbook Sage 1991 ISBN 978 0 7619 6338 7 Wasserman Stanley Faust Katherine Social Network Analysis Methods and Applications Structural Analysis in the Social Sciences Cambridge University Press 1994 ISBN 978 0 521 38269 4 Wellman Barry Berkowitz S D Social Structures A Network Approach Structural Analysis in the Social Sciences Cambridge University Press 1988 ISBN 978 0 521 24441 1 Xarici kecidlerTeskilatlar International Network for Social Network AnalysisResenziyali jurnallar Social Networks Network Science Journal of Social Structure Journal of Mathematical Sociology Social Network Analysis and Mining SNAM Connections Bulletin of the International Network for Social Network Analysis Toronto International Network for Social Network Analysis ISSN 0226 1766 2013 07 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Derslikler ve tedris resurslari Networks Crowds and Markets 2010 by D Easley amp J Kleinberg Introduction to Social Networks Methods 2005 by R Hanneman amp M Riddle Social Network Analysis Instructional Web Site by S Borgatti 2015 by Mauro D Rios in Spanish Melumat destleri Vikianbarda Sosial sebeke ile elaqeli mediafayllar var Pajek s list of lists of datasets UC Irvine Network Data Repository Stanford Large Network Dataset Collection M E J Newman datasets Pajek datasets Gephi datasets KONECT Koblenz network collection RSiena datasets