Seyfuddin Əzizi (Uyğurca:سەيپىدىن ئەزىزى, 12 mart 1915, Çöçek[d], Çin Respublikası – 24 noyabr 2003, Pekin) — Çin Xalq Respublikasının Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin ilk prezidenti.
Seyfuddin Əzizi | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 12 mart 1915 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 24 noyabr 2003 (88 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Milliyyəti | uyğur |
Partiya | |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Dini | islam |
Elmi fəaliyyəti | |
Tanınır | Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin ilk prezidenti kimi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
12 mart 1915-ci ildə Çöçəkdə nüfuzlu Uyğur tacir ailəsinin uşağı olaraq anadan olub. İlk təhsilini Sincanda alan Əzizi sonra SSRİ-yə köçərək, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasına üzv oldu və Daşkənddəki Orta Asiya Siyasi İnstitutunda təhsil almağa başladı.Sincana sovet agenti olaraq qayıdan Seyfuddin Sincanın şimal-qərbindəki Çin hökumətinə qarşı Sovet tərəfindən dəstəklənən İli üsyanını təhrik etdi.
24 noyabr 2003-cü ildə 88 yaşında dünyasını dəyişmişdir.
Fəaliyyəti
1945–1948-ci illər aralığında İkinci Şərqi Türkistan Respublikasının Təhsil naziri və Zhang Zhizhong Ili Rebel-Kuomintang koalisiya hökumətinin Təhsil Komissarı vəzifəsində çalışmışdır. 1949-cu ilin sentyabrında Seyfuddin, Çin Kommunist Partiyasının (TBM) dəstəklədiyi Çin Xalq Siyasi Müşavirə konfransında iştirak etdi və yeni Kommunist hökumətinin üzvü oldu. 1949-cu ilin oktyabr ayında Çin İnqilabı Sincanda və daha çox Çində kommunistləri hakimiyyətə gətirdi; Bu nöqtədə, Seyfuddin Millətlər və Siyasi və Qanuni İşlər üzrə yeni hökumət üçün müxtəlif vəzifələr tutdu. 1949-cu ilin dekabrından 1950-ci ilin yanvarına qədər o, Çin-Sovet Dostluq müqaviləsi üçün danışıqlar aparmaq üçün Moskvaya gedən Mao Zedong'u müşayiət etdi və 27 dekabr 1949-cu ildə Sov. İKP-dən ayrıldı və Maonun məsləhətinə görə O iştirak etdi. 1955-ci ildə o, Sincanı "Sincan Muxtar Rayonu" adlandırmaq üçün Mao'ya qəti etirazını bildirdi və "muxtariyyətin dağlara və çaylara verilmədiyini, ancaq bəzi millətlərə verildiyini" bildirdi. Nəticədə inzibati bölgə "Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu" adlandırıldı.
Uyğur dilçisi İbrahim Muti İkinci Şərqi Türkistan Cümhuriyyətinə qarşı idi. Buna görə də Sovetlərin və Stalinin dəstəklədiyi İli üsyanına qarşı çıxdı. Daha sonra Seyfuddin Əzizi İbrahimdən üzr istədi və Şərqi Türkistan Cümhuriyyətinin müxalifətinin ən doğru yolu olduğunu etiraf etdi.
Pekində keçirilən Çin Xalq Siyasi Məşvərət Konfransında (1955–1978-ci illərdə) Sincanın bölgə başçısının vəzifəsini Mədəni İnqilab dövründə qısa bir müddətə götürməyə nail oldu. Birinci və Yeddinci Milli Xalq Konqresinin Daimi Komitəsinin vitse-prezidenti və 10 və 11-ci MKİ Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun əvəzedici üzvü idi. 1993-cü ildən 1998-ci ilə qədər CPPCC Milli Komitəsinin vitse-prezidenti vəzifəsində çalışmışdır.
İstinadlar
- McMillen, Donald H. Chinese Communist power and policy in Xinjiang, 1949-1977. Westview Press. 1979. səh. 34–36.
- Xinjiang: China's Muslim Borderland by S. Frederick Starr
- "Uyğur lideri Seyfuddin Əzizinin ölümü" (ing. ). 28 iyun 2020 tarixində .
- M.E. Sharpe. China's last Nomads: the history and culture of China's Kazaks. 1998. səh. 100.
- Gardner Bovingdon. The Uyghurs: Strangers in Their Own Land. Columbia University Press. 2010. səh. 199.
- Clark. Ibrahim's story. 12. 2011. səh. 213.
- Xinjiang. China's Muslim far northwest. 2004. səh. 79.
- "Saifuding Aizezi (1993-1998)". chinavitae.com. 28 iyun 2020 tarixində .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyfuddin Ezizi Uygurca سەيپىدىن ئەزىزى 12 mart 1915 Cocek d Cin Respublikasi 24 noyabr 2003 Pekin Cin Xalq Respublikasinin Sincan Uygur Muxtar Vilayetinin ilk prezidenti Seyfuddin EziziSexsi melumatlarDogum tarixi 12 mart 1915 1915 03 12 Dogum yeri Cocek d Cin RespublikasiVefat tarixi 24 noyabr 2003 2003 11 24 88 yasinda Vefat yeri Pekin CinMilliyyeti uygurPartiya Cin Kommunist Partiyasi Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiFealiyyeti siyasetciDini islamElmi fealiyyetiTaninir Sincan Uygur Muxtar Vilayetinin ilk prezidenti kimi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati12 mart 1915 ci ilde Cocekde nufuzlu Uygur tacir ailesinin usagi olaraq anadan olub Ilk tehsilini Sincanda alan Ezizi sonra SSRI ye kocerek Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasina uzv oldu ve Daskenddeki Orta Asiya Siyasi Institutunda tehsil almaga basladi Sincana sovet agenti olaraq qayidan Seyfuddin Sincanin simal qerbindeki Cin hokumetine qarsi Sovet terefinden desteklenen Ili usyanini tehrik etdi 24 noyabr 2003 cu ilde 88 yasinda dunyasini deyismisdir Fealiyyeti1945 1948 ci iller araliginda Ikinci Serqi Turkistan Respublikasinin Tehsil naziri ve Zhang Zhizhong Ili Rebel Kuomintang koalisiya hokumetinin Tehsil Komissari vezifesinde calismisdir 1949 cu ilin sentyabrinda Seyfuddin Cin Kommunist Partiyasinin TBM desteklediyi Cin Xalq Siyasi Musavire konfransinda istirak etdi ve yeni Kommunist hokumetinin uzvu oldu 1949 cu ilin oktyabr ayinda Cin Inqilabi Sincanda ve daha cox Cinde kommunistleri hakimiyyete getirdi Bu noqtede Seyfuddin Milletler ve Siyasi ve Qanuni Isler uzre yeni hokumet ucun muxtelif vezifeler tutdu 1949 cu ilin dekabrindan 1950 ci ilin yanvarina qeder o Cin Sovet Dostluq muqavilesi ucun danisiqlar aparmaq ucun Moskvaya geden Mao Zedong u musayiet etdi ve 27 dekabr 1949 cu ilde Sov IKP den ayrildi ve Maonun meslehetine gore O istirak etdi 1955 ci ilde o Sincani Sincan Muxtar Rayonu adlandirmaq ucun Mao ya qeti etirazini bildirdi ve muxtariyyetin daglara ve caylara verilmediyini ancaq bezi milletlere verildiyini bildirdi Neticede inzibati bolge Sincan Uygur Muxtar Rayonu adlandirildi Uygur dilcisi Ibrahim Muti Ikinci Serqi Turkistan Cumhuriyyetine qarsi idi Buna gore de Sovetlerin ve Stalinin desteklediyi Ili usyanina qarsi cixdi Daha sonra Seyfuddin Ezizi Ibrahimden uzr istedi ve Serqi Turkistan Cumhuriyyetinin muxalifetinin en dogru yolu oldugunu etiraf etdi Pekinde kecirilen Cin Xalq Siyasi Mesveret Konfransinda 1955 1978 ci illerde Sincanin bolge bascisinin vezifesini Medeni Inqilab dovrunde qisa bir muddete goturmeye nail oldu Birinci ve Yeddinci Milli Xalq Konqresinin Daimi Komitesinin vitse prezidenti ve 10 ve 11 ci MKI Merkezi Komitesinin Siyasi Burosunun evezedici uzvu idi 1993 cu ilden 1998 ci ile qeder CPPCC Milli Komitesinin vitse prezidenti vezifesinde calismisdir IstinadlarMcMillen Donald H Chinese Communist power and policy in Xinjiang 1949 1977 Westview Press 1979 seh 34 36 Xinjiang China s Muslim Borderland by S Frederick Starr Uygur lideri Seyfuddin Ezizinin olumu ing 28 iyun 2020 tarixinde M E Sharpe China s last Nomads the history and culture of China s Kazaks 1998 seh 100 Gardner Bovingdon The Uyghurs Strangers in Their Own Land Columbia University Press 2010 seh 199 Clark Ibrahim s story 12 2011 seh 213 Xinjiang China s Muslim far northwest 2004 seh 79 Saifuding Aizezi 1993 1998 chinavitae com 28 iyun 2020 tarixinde Xarici kecidler