Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Serb folkloru — Serb xalq yaradıcılığının əsərlərini ümumiləşdirən ad, nəsildən-nəslə mahnılar və hekayələr şəklində ötürülüb. Serb folklorunun əsasını həm də o dövrün Slavyan mifologiyası, həm də pravoslav xristian mədəniyyəti təşkil edir (Serbistanın xristianlığa keçməsi və Müqəddəs Yazının Kiril və Mefodiy tərəfindən Slavyan dillərinə tərcümə olunmasından bəri).Serb folkloru Avropanın bir çox yazıçılarının və mədəniyyət xadimlərinin diqqətini cəlb etmişdir: ədəbiyyat əsərləri dünyanın bir çox dilinə tərcümə edilmiş, bu əsərlər əsasında ingilis, alman, fransız, polyak, rus və digər xalqların ədəbiyyatlarında bir çox yeni əsərlər yaradılmışdır.
Serb folkloru — nəsildən-nəslə mahnılar və ya rəvayətlər şəklində ötürülən serb xalq yaradıcılığı nümunələrinin ümumi adıdır. Serb folklorunun əsasını həm xristianlıqdan əvvəlki dövrə aid olan ənənəvi slavyan mifologiyası, həm də Serbiyanın xristianlığı qəbul etməsindən və Müqəddəs Yazıların Kiril və Mefodiy tərəfindən slavyan dillərinə tərcümə edilməsindən bəri mövcud olan pravoslav xristian mədəniyyəti təşkil edir. Serb folkloru Avropanın bir çox yazıçıları və mədəniyyət xadimlərinin diqqətini cəlb etmişdir: ədəbi əsərlər dünyanın müxtəlif dillərinə tərcümə olunmuş, onların əsasında ingilis, alman, fransız, polyak, rus ədəbiyyatında və digər xalqların ədəbiyyatında çoxsaylı yeni əsərlər yaradılmışdır.
Epos
Dövrlərə görə təsnifat
Serb epik folkloru dövrlərə görə aşağıdakı kimi təsnif edilə bilər:
- Kosovodan əvvəlki dövr (dokosovski tsikl) – Serb xalqının qədim şöhrət və böyüklüyündən bəhs edən mahnılar (məsələn, "Duşanın evliliyi"). Əsas qəhrəmanlar Nemanic və Mrnyavçeviç sülalələrindən olan hökmdarlardır: Stefan Nemanya, Stefan Birinci Taclı, Stefan Duşan, Vukaşin Mrnyavçeviç və digərləri.
- Kosovo dövrü (kosovski tsikl) – Serblərin şərəfini və dövlət müstəqilliyinin itirilməsi ilə bağlı kədəri ifadə edən Kosovo döyüşü haqqında mahnılar. Ən geniş yayılan mahnılar Yuqoslaviya epik qəhrəmanı və Osmanlı işğalçılarının düşməni olan Marko Kralyeviçə həsr olunmuşdur. XVI–XVII əsrlərdə slaviyanların azadlığı uğrunda mübarizə aparan serb Brankoviç, Yaşkiç, Çernojeviç ailələri, xorvat banları Zrinski və Frankopan, macar sərkərdəsi Yanoş Hunyadi haqqında da mahnılar yaranmağa başlamışdır.
- Hayduk və uskok dövrü (hayduçki və uskoçki tsikl) – Osmanlı hökmranlığına qarşı mübarizə aparan serb və çernoqoriyalı xalq qəhrəmanları olan hayduklar və uskoklar haqqında mahnılar. Bu mahnılar romantik ruhda yazılmışdır. Əsas qəhrəmanlar arasında Starina Novak, İvo Seryanin, Stoyan Yankoviç, Gruitsa və digərləri var. Hayduklar haqqında mahnılar tarixi faktlara daha uyğun gəlir.
- Müasir folklor – 1941–1945-ci illərdə Yuqoslaviyanın Xalq-azadlıq müharibəsi haqqında mahnılar. Bu mahnılarda partizan və qəhrəmanların (İosip Broz Tito, Sava Kovaçeviç, Çiça Romaniyski (Slavişa Vayner və s.), eləcə də nasist işğalçılarına qarşı döyüşən, lakin partizanları da rəqib hesab edən çetniklərin (Draqolyub Mixayloviç, Momçilo Cuyiç və s.) şücaətləri tərənnüm edilir. Mahnılar vətənpərvərlərin alman işğalçıları və onların əlaltıları üzərində qələbəsinə inamla doludur. Hayduk mahnılarına bənzəyir və əsasən beytdən ibarətdir.
Musiqi
Serb xalq mahnıları bir və ya iki səslə uzadılmış şəkildə ifa olunur, lakin xor ifaları da mövcuddur. Kənd və şəhər xalq mahnıları fərqlənir. Əsas musiqi alətləri arasında nağara və türk barabanları, müxtəlif tütəklər (o cümlədən kaval), mandolina və qusle var. Serb xalq musiqi üslubunun formalaşmasına İ. Marinkoviç, S. Mokranyats, P. Kostiç, B. Yoksimoviç, S. Hristiç, P. Konyoviç və digər bəstəkarlar töhfə vermişdir. Kemanə, harmonika və nəfəs alətləri geniş yayılmışdır, baxmayaraq ki, zurna, tütək və ney də məlumdur.
Rəqslər
Serbiyada ən məşhur rəqslərdən biri kolo adlanan dairəvi rəqsdir, lakin həm solo, həm də cütlük rəqsləri də mövcuddur. 1948-ci ildə Serbiyada 1668 müxtəlif rəqs növü qeydə alınmışdır. Dini və sehrli ayin rəqsləri (dodola, lazaritsa, kolida, krsinitsa), mimikalı rəqslər (paun, bibera), qədim rəqslər (troyanats, djurdjevka, oslitsa), moravats, vratyanka, ushest və digər rəqslər geniş yayılmışdır. Xalq-azadlıq müharibəsindən sonra köhnə Bosniya və Çernoqoriya rəqsləri əsasında partizan mahnıları ilə yeni kolo növləri yaranmışdır. Kolo rəqsi adətən akkordeon müşayiəti ilə və ya ayaq ritmi altında ifa olunur.
Festivallar
Xalq rəqsləri və mahnı festivalları Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasının dövründə inkişaf etmişdir. Yuqoslaviyada ən məşhur ansambllardan bəziləri Branko Krsmanoviç adına tələbə cəmiyyətinin xalq rəqsləri ansamblı və "İvo Lola Ribar" adlı gənclər mədəniyyət cəmiyyəti olmuşdur.
İstinadlar
- Calendar of Resurrection; Bašić 1913:55
- Komatina, Predrag. The Church in Serbia at the Time of Cyrilo-Methodian Mission in Moravia // Cyril and Methodius: Byzantium and the World of the Slavs. Thessaloniki: Dimos. 2015. 711–718.
- Николић 1912: 165–167
- . Fairies and Witches at the Boundary of South-Eastern and Central Europe. FF Communications 243. 1989. səh. 18. ISBN .
- "Пројекат Растко: Đorđe Janković : The Slavs in the 6th century North Illyricum".
Ədəbiyyat
Xarici keçidlər
- Этнография — Народы Зарубежной Европы. Народное творчество сербов (rus.)
- Сербские народные сказки (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serb folkloru Serb xalq yaradiciliginin eserlerini umumilesdiren ad nesilden nesle mahnilar ve hekayeler seklinde oturulub Serb folklorunun esasini hem de o dovrun Slavyan mifologiyasi hem de pravoslav xristian medeniyyeti teskil edir Serbistanin xristianliga kecmesi ve Muqeddes Yazinin Kiril ve Mefodiy terefinden Slavyan dillerine tercume olunmasindan beri 1 Serb folkloru Avropanin bir cox yazicilarinin ve medeniyyet xadimlerinin diqqetini celb etmisdir edebiyyat eserleri dunyanin bir cox diline tercume edilmis bu eserler esasinda ingilis alman fransiz polyak rus ve diger xalqlarin edebiyyatlarinda bir cox yeni eserler yaradilmisdir Serb folkloru nesilden nesle mahnilar ve ya revayetler seklinde oturulen serb xalq yaradiciligi numunelerinin umumi adidir Serb folklorunun esasini hem xristianliqdan evvelki dovre aid olan enenevi slavyan mifologiyasi hem de Serbiyanin xristianligi qebul etmesinden ve Muqeddes Yazilarin Kiril ve Mefodiy terefinden slavyan dillerine tercume edilmesinden beri movcud olan pravoslav xristian medeniyyeti teskil edir Serb folkloru Avropanin bir cox yazicilari ve medeniyyet xadimlerinin diqqetini celb etmisdir edebi eserler dunyanin muxtelif dillerine tercume olunmus onlarin esasinda ingilis alman fransiz polyak rus edebiyyatinda ve diger xalqlarin edebiyyatinda coxsayli yeni eserler yaradilmisdir Mundericat 1 Epos 1 1 Dovrlere gore tesnifat 1 2 Musiqi 1 3 Reqsler 1 4 Festivallar 2 Istinadlar 3 Edebiyyat 4 Xarici kecidlerEposredakte nbsp Uros Predicin Kosovolu Qiz tablosu Dovrlere gore tesnifatredakte Serb epik folkloru dovrlere gore asagidaki kimi tesnif edile biler 2 Kosovodan evvelki dovr dokosovski tsikl Serb xalqinin qedim sohret ve boyukluyunden behs eden mahnilar meselen Dusanin evliliyi Esas qehremanlar Nemanic ve Mrnyavcevic sulalelerinden olan hokmdarlardir Stefan Nemanya Stefan Birinci Tacli Stefan Dusan Vukasin Mrnyavcevic ve digerleri Kosovo dovru kosovski tsikl Serblerin serefini ve dovlet musteqilliyinin itirilmesi ile bagli kederi ifade eden Kosovo doyusu haqqinda mahnilar En genis yayilan mahnilar Yuqoslaviya epik qehremani ve Osmanli isgalcilarinin dusmeni olan Marko Kralyevice hesr olunmusdur XVI XVII esrlerde slaviyanlarin azadligi ugrunda mubarize aparan serb Brankovic Yaskic Cernojevic aileleri xorvat banlari Zrinski ve Frankopan macar serkerdesi Yanos Hunyadi haqqinda da mahnilar yaranmaga baslamisdir Hayduk ve uskok dovru hayducki ve uskocki tsikl Osmanli hokmranligina qarsi mubarize aparan serb ve cernoqoriyali xalq qehremanlari olan hayduklar ve uskoklar haqqinda mahnilar Bu mahnilar romantik ruhda yazilmisdir Esas qehremanlar arasinda Starina Novak Ivo Seryanin Stoyan Yankovic Gruitsa ve digerleri var Hayduklar haqqinda mahnilar tarixi faktlara daha uygun gelir Muasir folklor 1941 1945 ci illerde Yuqoslaviyanin Xalq azadliq muharibesi haqqinda mahnilar Bu mahnilarda partizan ve qehremanlarin Iosip Broz Tito Sava Kovacevic Cica Romaniyski Slavisa Vayner ve s elece de nasist isgalcilarina qarsi doyusen lakin partizanlari da reqib hesab eden cetniklerin Draqolyub Mixaylovic Momcilo Cuyic ve s sucaetleri terennum edilir Mahnilar vetenperverlerin alman isgalcilari ve onlarin elaltilari uzerinde qelebesine inamla doludur Hayduk mahnilarina benzeyir ve esasen beytden ibaretdir Musiqiredakte Serb xalq mahnilari bir ve ya iki sesle uzadilmis sekilde ifa olunur lakin xor ifalari da movcuddur Kend ve seher xalq mahnilari ferqlenir Esas musiqi aletleri arasinda nagara ve turk barabanlari muxtelif tutekler o cumleden kaval mandolina ve qusle var Serb xalq musiqi uslubunun formalasmasina I Marinkovic S Mokranyats P Kostic B Yoksimovic S Hristic P Konyovic ve diger bestekarlar tohfe vermisdir Kemane harmonika ve nefes aletleri genis yayilmisdir baxmayaraq ki zurna tutek ve ney de melumdur 3 Reqslerredakte Serbiyada en meshur reqslerden biri kolo adlanan dairevi reqsdir lakin hem solo hem de cutluk reqsleri de movcuddur 1948 ci ilde Serbiyada 1668 muxtelif reqs novu qeyde alinmisdir Dini ve sehrli ayin reqsleri dodola lazaritsa kolida krsinitsa mimikali reqsler paun bibera qedim reqsler troyanats djurdjevka oslitsa moravats vratyanka ushest ve diger reqsler genis yayilmisdir Xalq azadliq muharibesinden sonra kohne Bosniya ve Cernoqoriya reqsleri esasinda partizan mahnilari ile yeni kolo novleri yaranmisdir Kolo reqsi adeten akkordeon musayieti ile ve ya ayaq ritmi altinda ifa olunur 4 Festivallarredakte Xalq reqsleri ve mahni festivallari Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasinin dovrunde inkisaf etmisdir Yuqoslaviyada en meshur ansambllardan bezileri Branko Krsmanovic adina telebe cemiyyetinin xalq reqsleri ansambli ve Ivo Lola Ribar adli gencler medeniyyet cemiyyeti olmusdur 5 Istinadlarredakte Calendar of Resurrection Basic 1913 55 Komatina Predrag The Church in Serbia at the Time of Cyrilo Methodian Mission in Moravia Cyril and Methodius Byzantium and the World of the Slavs Thessaloniki Dimos 2015 711 718 Nikoliћ 1912 165 167 Pocs Eva Fairies and Witches at the Boundary of South Eastern and Central Europe FF Communications 243 1989 seh 18 ISBN 9789514105975 Proјekat Rastko Đorđe Jankovic The Slavs in the 6th century North Illyricum EdebiyyatredakteListaya stranicy serbskoj istorii M Indrik Otv red E Yu Guskova 2014 ISBN 978 5 91674 301 2 Epos serbskogo naroda Metody kultury folkloristika M Alma Mater Sost I N Golenishev Kutuzov 2023 ISBN 978 5 6047271 1 9 Xarici kecidlerredakteEtnografiya Narody Zarubezhnoj Evropy Narodnoe tvorchestvo serbov rus Serbskie narodnye skazki rus Menbe https az wikipedia org w index php title Serb folkloru amp oldid 7998003