Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyük Kral Secon (Devanq) (10 aprel 1397 – 17 fevral 1450), Coson sülaləsinə hökmranlıq etmiş kraldır. Koreya əlifbası olan Hanqıl, onun əmri ilə 1444-cü ildə hazırlanmış və 1446-cı ildə HunminConqım (Xalqa doğruları öyrədən səs) adlı kitabla birliktə xalqa təqdim edilmişdir.
| Secon | |
|---|---|
| kor. 이도 | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 aprel 1397 |
| Vəfat tarixi | 17 fevral 1450 (52 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | şəkərli diabet |
| Fəaliyyəti | dilçi, siyasətçi, monarx |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Taxta gəlişi
Böyük Secon (Sejong The Great) (6 may 1397–18 may 1450) Coson sülaləsinin dördüncü kralıdır.
Koreya əlifbası olan Hanqıl onun əmri ilə 1444-cü ildə hazırlanmış və 1446-cı ildə HunminConqım ( Xalqa doğruları öyrədən səs) adlı kitabla birliktə xalqa təqdim edilmişdir. Bundan əvvəl isə yazı dil çətin olduğuna görə əhalinin çox az hissəsi Çin hərflərini (simvollarını) öyrənə bilirdi. Koreya dilində yazı sistemi yaratmaq istəyən Kral Secon və dil müdrikləri bu fikri möhkəmləndirmək üçün Çin, Uyğur, Monqol dillərini və hərflərini araşdırmışdılar.
Secon "Böyük" adına layiq görülmüş iki idarəçidir biridir. Öldükdən sonra bu ada təltif edilmişdir. Bu ada layiq görülən digər idarəçi də Qoquryo Kralı Qvanqqetodur.
Kral Secon Teconun üçüncü oğludur. Secon 12 yaşında olanda "Böyük şahzadə Çunqyonq" adını almış və Çonqsonqun qızlarından biri olan Şim On (Şim Xanım olaraq da tanınır) ilə evlənmişdir. Şim Xanım daha sonra kraliça Sohon adını almışdır.
Secon balaca şahzadə olanda çox çalışırdı. Buna görə də iki qardaşının olmasına baxmayaraq Kral Teconun sevimlisi idi.
Taxta Kral Seconun çıxmasının səbəbi onun digər iki şahzadədən fərqli və xüsusi olması idi. Ən böyük şahzadə Yanqyonq, Krallıq üçün lazımi bacarıqlara sahib olduğuna inanırdı ancaq Seconun kral olacağını hiss edirdi. İkinci şahzadə Hyoryonq da krallığın başına Seconun keçməsini özünə borc bilirdi. Hər ikisi bir neçə səbəblərə görə Seuldan sürgün edildi. Ən böyük şahzadə səyyah oldu və dağlarda yaşadı. İkinci şahzadə Buddis məbədinə gedib keşiş oldu. Beləcə 1418-ci il avqust ayında kral Secon taxta keçdi.
Əlavələr
Kral Secon öz dövründə təqvimlər, su saatları və ən vacibi Hanqıl yazı sistemi ilə HunminConqım xalqa təqdim etdi. Kral Secon öz dövründə atasının nəsihətlərinə və təlimatlarına uyğun olaraq, General Kim Conq So’nun köməyi ilə hərbi sahədə də güclənmiş və digər ölkələrlə əlaqələrini inkişaf etdirmişdir. Gənc yaşlarında vəfat etdiyi üçün həyata keçirmək istədiklərini sona qədər edə bilməmişdir.
Kral Secon hərbi planlamada olduqca yaxşı idi. Hətta köhnə Koreya raketi olan Hvaçalar ilk dəfə 1407-ci ildə Kral Seconun hərbi proqramı üçün hazırlanmışdı. Kral Secon bir çox hərbi fəaliyyətində qabaqcıl nailiyyətlər əldə etmişdir.
Sejong hakimiyyəti dövründə texnoloji irəliləyişlərə də böyük əhəmiyyət verirdi. Hətta tarixçi Yung Sik Kim Sejonqun özünəməxsus texniki elmi biliyə malik olduğunu qeyd edir.
Sejong Çin paytaxtının eninə uyğun olaraq düzəldilmiş Koreya təqvim sistemini də dəyişməyi hədəfləyib. Sejong Koreyada ilk dəfə olaraq bu sahədə tədqiqatların aparılmasını istədi. Paytaxt Seulun enlikləri əsasında təqvim yaratmaq üçün işlərə başlanılmışdı.
Sejong dövründə ənənəvi Koreya təbabətinə dair iki mühüm traktat da yazılmışdır. Bu rəylər "Hyangyak chipsongbang" və "Uibang yuch'wi"dir. Tarixçi Yunq Sik Kim bildirir ki, bu tibbi araşdırmalar koreyalıların öz işidir.
Sejong ədəbiyyatı da dəstəkləyirdi. O, saraydakı yüksək saray məmurlarını və alimləri ədəbiyyat sahəsində işləməyə təşviq edirdi. Kral Sejong özü ilə bəzi alimləri götürdü və müxtəlif araşdırmalar nəticəsində Hanqıl yazdı.
Sejong Coseonun fermerlərinin kənd təsərrüfatı fəaliyyətlərinə də böyük əhəmiyyət verirdi. Vergilərlə bağlı onlara qarşı tolerant davranışdır.
Sarayda yemək artıqlığı olduqda, Kral Sejong onu yoxsul kəndlilərə və ya ehtiyacı olan fermerlərə paylayırdı.
1429-cu ildə Kral Sejonqun əmri ilə Nongsa-jikseol (A) kitabı tərtib edildi. Koreyada əkinçilik və Koreya fermerləri haqqında kitabdır.
Bir çox dövlət məmurları və aristokratlar Hanqıl dilinin istifadəsinə qarşı çıxdılar, baxmayaraq ki, aşağı təbəqə Hanqılı qəbul edib dəstəklədi. Savadlılıq səviyyəsi sürətlə artdı və insanlar dilin yazılı mənbələrini bir-birləri arasında yaymağa başladılar.
Seconun şəxsi yazıları yüksək qiymətləndirib. Onun ən məşhur yazıları
Secon həmçinin 1920-ci ildə Gyeongbokgungda mədəniyyət-konqres zalı (Jiphyeonjeon) açmışdı. Salonda kral tərəfindən seçilən alimlər iştirak edirdi. Bu salonda aparılan söhbətlər nəticəsində Hanqıl (한글) yazı sistemi ilə bağlı araşdırmalar aparılıb və bu mövzuda Hunmin Jeongeum topluları yazılıb.
Koreya tarixində Böyük Kral Seconun Koreya dili üçün yeni fonetik əlifba sistemi yaratması çox əhəmiyyətli hadisələrdəndir.
Hanqıl yaradılmazdan öncə yalnız yuxarı təbəqədən olan insanlar oxumağı və yazmağı bilirdi. Çinin istifadə etdiyi Hanca(한자) simvollarını öyrənmək çox çətin idi. Kral Secon Koreya əlifbasının 28 hərfini ictimaiyyətə təqdim etdi və təşkil etdiyi fəaliyyətlər ilə koreyalıların savadlılıq səviyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə artırdı. Secon həmçinin Koreya və koreyalıların mədəni kimliyini qorumaq və inkişaf etdirməyi qarşısına məqsəd qoymuşdu.
Ailə tərkibi
Ailəsi
Atası: Kral Teconq (태종)
Ana: Yeoheung Min qəbiləsindən Kraliça Wongyeong(원경왕후 민씨)
Həyat yoldaşları
Şim qəbiləsindən olan Kraliça Soheon (소형왕후 심씨)
Kanq qəbiləsindən olan əsilzadə həyat yoldaşı Yeonq(영빈 강씨)
Kim qəbiləsindən əsilzadə həyat yoldaşı Şin (신빈 김씨)
Yang qəbiləsindən əsilzadə həyat yoldaşı Hye(혜빈 양씨) Park Gwi-in (귀인 박씨)
Choi Gwi-in (귀인 최씨)
Hong So-yong (소용 홍씨)
Lee Suk-won (숙원 이씨) Song Sang-chim (상침 송씨) Cha Sa-gi (사기 차씨)
Uşaqları
Şim qəbiləsinin həyat yoldaşı Kraliça Soheondan ilk oğlu Şahzadə Kral Munjong (왕세자)
Şim qəbiləsinin həyat yoldaşı Kraliça Soheonun ikinci oğlu Şahzadə Suyang(수양대국)
Şim qəbiləsinin yoldaşı Kraliça Soheon tərəfindən üçüncü şahzadəsi Anpyeong(안평대군)
Şim qəbiləsindən olan arvadı Kraliça Soheonun dördüncü oğlu Şahzadə İmyeong (임영대군)
Şim qəbiləsinin arvadı Kraliça Soheonun beşinci oğlu Şahzadə Qvanqpyonq (광평대군)
Şim qəbiləsinin arvadı Kraliça Soheonun altıncı oğlu Şahzadə Geumseong (금성대군)
Şim qəbiləsindən olan həyat yoldaşı Kraliça Soheonun yeddinci oğlu Şahzadə Pyeongwon (평원대군)
Şim qəbiləsindən olan arvadı Kraliça Soheondan səkkizinci oğlu Şahzadə Yongıng (영응대군)
Kang qəbiləsindən olan zadəgan həyat yoldaşı Yeonqdan olan yeganə oğlu Şahzadə Hwaui (화의군)
Kim qəbiləsindən olan zadəgan həyat yoldaşı Şindən olan ilk oğlu Şahzadə Gyeyang (계양군)
Kim qəbiləsindən olan zadəgan arvadı Şindən ikinci oğlu Şahzadə içang (의창군)
Kim qəbiləsindən olan zadəgan arvadı Şindən üçüncü oğlu Şahzadə Milseong (밀성군)
Kim qəbiləsinin şahzadəsi, zadəgan həyat yoldaşı Şindən dördüncü oğlu Şahzadə Yeonghae (영군)
Kim qəbiləsinin zadəgan həyat yoldaşı Şinin beşinci oğlu İkhyang (익현군)
Kim qəbiləsindən olan zadəgan arvadı Şinin altıncı oğlu Şahzadə Damyang (담양군)
Yang qəbiləsinin zadəgan həyat yoldaşı Hyenin ilk oğlu Şahzadə Hannam (한남군)
Yang qəbiləsinin zadəgan həyat yoldaşı Hyenin ikinci oğlu Şahzadə Suchun (수춘군),
Yang qəbiləsinin zadəgan həyat yoldaşı Hyenin üçüncü oğlu Şahzadə Yongpun(영푼근)
Şim qəbiləsinin arvadı Kraliça Sohoenun ilk qızı Şahzadə Jeongso (정소공주)
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk Kral Secon Devanq 10 aprel 1397 17 fevral 1450 Coson sulalesine hokmranliq etmis kraldir Koreya elifbasi olan Hanqil onun emri ile 1444 cu ilde hazirlanmis ve 1446 ci ilde HunminConqim Xalqa dogrulari oyreden ses adli kitabla birlikte xalqa teqdim edilmisdir Seconkor 이도Dogum tarixi 10 aprel 1397Vefat tarixi 17 fevral 1450 52 yasinda Vefat sebebi sekerli diabetFealiyyeti dilci siyasetci monarx Vikianbarda elaqeli mediafayllarBu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Taxta gelisiBoyuk Secon Sejong The Great 6 may 1397 18 may 1450 Coson sulalesinin dorduncu kralidir Koreya elifbasi olan Hanqil onun emri ile 1444 cu ilde hazirlanmis ve 1446 ci ilde HunminConqim Xalqa dogrulari oyreden ses adli kitabla birlikte xalqa teqdim edilmisdir Bundan evvel ise yazi dil cetin olduguna gore ehalinin cox az hissesi Cin herflerini simvollarini oyrene bilirdi Koreya dilinde yazi sistemi yaratmaq isteyen Kral Secon ve dil mudrikleri bu fikri mohkemlendirmek ucun Cin Uygur Monqol dillerini ve herflerini arasdirmisdilar Secon Boyuk adina layiq gorulmus iki idarecidir biridir Oldukden sonra bu ada teltif edilmisdir Bu ada layiq gorulen diger idareci de Qoquryo Krali Qvanqqetodur Kral Secon Teconun ucuncu ogludur Secon 12 yasinda olanda Boyuk sahzade Cunqyonq adini almis ve Conqsonqun qizlarindan biri olan Sim On Sim Xanim olaraq da taninir ile evlenmisdir Sim Xanim daha sonra kralica Sohon adini almisdir Secon balaca sahzade olanda cox calisirdi Buna gore de iki qardasinin olmasina baxmayaraq Kral Teconun sevimlisi idi Taxta Kral Seconun cixmasinin sebebi onun diger iki sahzadeden ferqli ve xususi olmasi idi En boyuk sahzade Yanqyonq Kralliq ucun lazimi bacariqlara sahib olduguna inanirdi ancaq Seconun kral olacagini hiss edirdi Ikinci sahzade Hyoryonq da kralligin basina Seconun kecmesini ozune borc bilirdi Her ikisi bir nece sebeblere gore Seuldan surgun edildi En boyuk sahzade seyyah oldu ve daglarda yasadi Ikinci sahzade Buddis mebedine gedib kesis oldu Belece 1418 ci il avqust ayinda kral Secon taxta kecdi ElavelerKral Secon oz dovrunde teqvimler su saatlari ve en vacibi Hanqil yazi sistemi ile HunminConqim xalqa teqdim etdi Kral Secon oz dovrunde atasinin nesihetlerine ve telimatlarina uygun olaraq General Kim Conq So nun komeyi ile herbi sahede de guclenmis ve diger olkelerle elaqelerini inkisaf etdirmisdir Genc yaslarinda vefat etdiyi ucun heyata kecirmek istediklerini sona qeder ede bilmemisdir Kral Secon herbi planlamada olduqca yaxsi idi Hetta kohne Koreya raketi olan Hvacalar ilk defe 1407 ci ilde Kral Seconun herbi proqrami ucun hazirlanmisdi Kral Secon bir cox herbi fealiyyetinde qabaqcil nailiyyetler elde etmisdir Sejong hakimiyyeti dovrunde texnoloji irelileyislere de boyuk ehemiyyet verirdi Hetta tarixci Yung Sik Kim Sejonqun ozunemexsus texniki elmi biliye malik oldugunu qeyd edir Sejong Cin paytaxtinin enine uygun olaraq duzeldilmis Koreya teqvim sistemini de deyismeyi hedefleyib Sejong Koreyada ilk defe olaraq bu sahede tedqiqatlarin aparilmasini istedi Paytaxt Seulun enlikleri esasinda teqvim yaratmaq ucun islere baslanilmisdi Sejong dovrunde enenevi Koreya tebabetine dair iki muhum traktat da yazilmisdir Bu reyler Hyangyak chipsongbang ve Uibang yuch wi dir Tarixci Yunq Sik Kim bildirir ki bu tibbi arasdirmalar koreyalilarin oz isidir Sejong edebiyyati da destekleyirdi O saraydaki yuksek saray memurlarini ve alimleri edebiyyat sahesinde islemeye tesviq edirdi Kral Sejong ozu ile bezi alimleri goturdu ve muxtelif arasdirmalar neticesinde Hanqil yazdi Sejong Coseonun fermerlerinin kend teserrufati fealiyyetlerine de boyuk ehemiyyet verirdi Vergilerle bagli onlara qarsi tolerant davranisdir Sarayda yemek artiqligi olduqda Kral Sejong onu yoxsul kendlilere ve ya ehtiyaci olan fermerlere paylayirdi 1429 cu ilde Kral Sejonqun emri ile Nongsa jikseol A kitabi tertib edildi Koreyada ekincilik ve Koreya fermerleri haqqinda kitabdir Bir cox dovlet memurlari ve aristokratlar Hanqil dilinin istifadesine qarsi cixdilar baxmayaraq ki asagi tebeqe Hanqili qebul edib destekledi Savadliliq seviyyesi suretle artdi ve insanlar dilin yazili menbelerini bir birleri arasinda yaymaga basladilar Seconun sexsi yazilari yuksek qiymetlendirib Onun en meshur yazilari Secon hemcinin 1920 ci ilde Gyeongbokgungda medeniyyet konqres zali Jiphyeonjeon acmisdi Salonda kral terefinden secilen alimler istirak edirdi Bu salonda aparilan sohbetler neticesinde Hanqil 한글 yazi sistemi ile bagli arasdirmalar aparilib ve bu movzuda Hunmin Jeongeum toplulari yazilib Koreya tarixinde Boyuk Kral Seconun Koreya dili ucun yeni fonetik elifba sistemi yaratmasi cox ehemiyyetli hadiselerdendir Hanqil yaradilmazdan once yalniz yuxari tebeqeden olan insanlar oxumagi ve yazmagi bilirdi Cinin istifade etdiyi Hanca 한자 simvollarini oyrenmek cox cetin idi Kral Secon Koreya elifbasinin 28 herfini ictimaiyyete teqdim etdi ve teskil etdiyi fealiyyetler ile koreyalilarin savadliliq seviyyesini ehemiyyetli derecede artirdi Secon hemcinin Koreya ve koreyalilarin medeni kimliyini qorumaq ve inkisaf etdirmeyi qarsisina meqsed qoymusdu Aile terkibiAilesi Atasi Kral Teconq 태종 Ana Yeoheung Min qebilesinden Kralica Wongyeong 원경왕후 민씨 Heyat yoldaslari Sim qebilesinden olan Kralica Soheon 소형왕후 심씨 Kanq qebilesinden olan esilzade heyat yoldasi Yeonq 영빈 강씨 Kim qebilesinden esilzade heyat yoldasi Sin 신빈 김씨 Yang qebilesinden esilzade heyat yoldasi Hye 혜빈 양씨 Park Gwi in 귀인 박씨 Choi Gwi in 귀인 최씨 Hong So yong 소용 홍씨 Lee Suk won 숙원 이씨 Song Sang chim 상침 송씨 Cha Sa gi 사기 차씨 Usaqlari Sim qebilesinin heyat yoldasi Kralica Soheondan ilk oglu Sahzade Kral Munjong 왕세자 Sim qebilesinin heyat yoldasi Kralica Soheonun ikinci oglu Sahzade Suyang 수양대국 Sim qebilesinin yoldasi Kralica Soheon terefinden ucuncu sahzadesi Anpyeong 안평대군 Sim qebilesinden olan arvadi Kralica Soheonun dorduncu oglu Sahzade Imyeong 임영대군 Sim qebilesinin arvadi Kralica Soheonun besinci oglu Sahzade Qvanqpyonq 광평대군 Sim qebilesinin arvadi Kralica Soheonun altinci oglu Sahzade Geumseong 금성대군 Sim qebilesinden olan heyat yoldasi Kralica Soheonun yeddinci oglu Sahzade Pyeongwon 평원대군 Sim qebilesinden olan arvadi Kralica Soheondan sekkizinci oglu Sahzade Yonging 영응대군 Kang qebilesinden olan zadegan heyat yoldasi Yeonqdan olan yegane oglu Sahzade Hwaui 화의군 Kim qebilesinden olan zadegan heyat yoldasi Sinden olan ilk oglu Sahzade Gyeyang 계양군 Kim qebilesinden olan zadegan arvadi Sinden ikinci oglu Sahzade icang 의창군 Kim qebilesinden olan zadegan arvadi Sinden ucuncu oglu Sahzade Milseong 밀성군 Kim qebilesinin sahzadesi zadegan heyat yoldasi Sinden dorduncu oglu Sahzade Yeonghae 영군 Kim qebilesinin zadegan heyat yoldasi Sinin besinci oglu Ikhyang 익현군 Kim qebilesinden olan zadegan arvadi Sinin altinci oglu Sahzade Damyang 담양군 Yang qebilesinin zadegan heyat yoldasi Hyenin ilk oglu Sahzade Hannam 한남군 Yang qebilesinin zadegan heyat yoldasi Hyenin ikinci oglu Sahzade Suchun 수춘군 Yang qebilesinin zadegan heyat yoldasi Hyenin ucuncu oglu Sahzade Yongpun 영푼근 Sim qebilesinin arvadi Kralica Sohoenun ilk qizi Sahzade Jeongso 정소공주 Istinadlar