Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sahib Abad və ya Həsən şah meydanı (həmçinin Sahibüləmr meydanı, fars. میدان صاحبآباد) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanında, Təbriz şəhərində yerləşən tarixi meydan.
| Sahib Abad meydanı | |
|---|---|
| fars. میدان صاحبآباد | |
 Şardenin Təbriz təsviri | |
 | |
| Şəhər | Təbriz |
| Rayon | Şərqi Azərbaycan ostanı |
| Yerləşir | İran |
| Sifarişçi | Uzun Həsən |
| Tikilmə tarixi | XV əsr |
Meydan və ətrafındakı obyektlərin inşası Uzun Həsən və oğlu Sultan Yaqubun hakimiyyəti dövrünə təsadüf edir. Əvvəllər bu meydan və yanındakı binalar birliktə Sahib Abad Kompleksi adlanırdı. Meydanın qalıqları İranın yüksək tarixi dəyəri olan əsərlərindən hesab olunur. Bu mürəkkəb quruluş dörd yüz il ərzində Cahan Şah, Uzun Həsən, Şah İsmayıl və Şah Təhmasib kimi sultanların mərkəzi komandanlığı olmuşdur. Lakin bu gün aparılan səhv təmir və texniki xidmət səbəbindən əsər köhnəlmiş və yalnız məşhur adı qalmışdır.
Tarixi
1273-cü ildə Elxani hökmdarı Abaqa xan dövlətin paytaxtınnı Marağadan Təbriz şəhərinə köçürür. Bundan sonra onun vəziri Xacə Şəmsəddin Məhəmməd Cüveyni Təbrizdə, Mehran çayın şimal tərəfində bağ tikdirmək əmri verdi. O özünün Tarixi Cahanqoşa kitabının önsözündə bu barədə yazıb bildirir ki, vaxtının çoxunu Təbrizdə keçirdiyi üçün Mehran çayının şimal sahilində böyük bir bağ və imarət tikdirməyi qərara alıb. Bu bina bağ ilə birlikdə kompleks idi və Sahib Abad bağçası adlanırdı. Qaraqoyunlu şahı Cahan şah tərəfindən də uzun müddət istifadə edilən bu kompleks 1467-ci ildə Ağqoyunluların hakimiyyətə gəlməsi ilə Uzun Həsənin də diqqətini cəlb edir. Uzun Həsən Qaraqoyunlu Cahan şahı məğlub etdikdən sonra Sahib Abad bağında taxta çıxır və bağın qarşısında böyük bir meydan salınmasını əmr edir. Meydanın tikilməsində əsas məqsəd hərbi işlərə xüsusi diqqət yetirən şahın, öz sarayından ordusunu nəzərdən keçirməsi üçün meydana ehtiyacı olması idi. Bir meydanın hərbi məqsədlər üçün inşası ilk və reallaşmamış bir hadisə idi.
Tarixçi Həsən bəy Rumlu "Əhsən ət təvarix" əsərində meydan barədə yazır: "Təbriz şəhərinin əhalisi və ətraf mahallardan gələn kəndlilər həmin meydanda çadır quraraq öz mallarını satırdılar. Sonra orada dükanlar da inşa olunurdu. Eyni vaxtda 30 min tamaşaçı tutan bu meydanda Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qarşısında canavar oyunu nümayiş etdirilirdi. Həmin meydanda güləş yarşları, idmanın digər növləri də göstərilirdi."
Meydan barədə Qazi Əhməd Quminin "Xülasət ət-təvarix" əsərində də diqqətə dəyər məlumatlar var. Qumi yazırdı: " Sultan Üveys həmin meydanda 20 min otaqdan ibarət bir bina - «Dövlətxana» tikdirmişdi. Həştbehişt sarayı, Uzun Həsən məscidi bu meydanın kənarında yerləşirdi. Sahibabad meydanından Dəvəçilər məhəlləsinə, oradan da Surxab məhəlləsinə yol keçirdi."
Meydanın memarlıq xüsusiyyətləri
Meydanın ilkin təsvrilərinə Venesiya Səfənaməsində rast gəlirik. Venesiyalılar Uzun Həsənin sarayına bir neçə dəfə, tacir, təbib, səyyah və səfir kimi gəlmişdilər. Hətta bu əlaqələr Səfəvi dövlət başçısı Şah İsmayıl dövründə də davam etmişdi. Bu səyyahlardan biri qeydlərində yazılır: "Sahib Abad meydanına 3000-ə yaxın tamaşaçı toplanmışdı. Meydanın şimal tərəfində və bağın girişində hökmdarlar üçün yemək hazırlanan böyük bir saray olsa da, Şah İsmayıl yemək üçün Həşt Behişt sarayına gedir."
Meydan haqqında təsəvvürlərimizin formalaşmasında Şardenin qeydlərinin böyük rolu var. Şarden qeyd edir ki, meydan Cəfər Paşa qalasının yaxınlığında yerləşir və görünür ki, qala bərpa ediləndə silah-sürsatlar bu meydana toplanılıb. Şardenin eskizində təsvir etdiyi Təbriz şəhərinə nəzər yetirsək burada Sahib Abad meydanının elementləri də gözə çarpır.
Ağqoyunlular dövründə Təbriz üçün çəkilib qəbul edilən yeganə rəsm planı Nasuh Matraqçının Bəyani Mənazəl adlı kitabındadır. Miniatürlə çəkilmiş bu plan Sahib Abad bağının və meydanının, ətrafdakı yaşayış məntəqələrinin ölçüləri haqqında məlumat verən yeganə mənbədir. Bu plana görə, Sahib Abad meydanının şimal və cənubunda iki giriş qapısı və ortada Çüqan adlanan meydan var. Həsən Padşah məscidi və mədrəsə bu meydanın qarşısında yerləşir. Matraqçının planında əsas meydana baxan istiqamətdə Sahib Abad kompleksi və həmçinin bağçanın giriş binası, səkkiz cənnət (Həşt Beheşt) bağı, hərəm sarayı və köşkün içindəki nəhəng fəvvarə görünür.
Meydanın forma və quruluşu barədə məlumatlar müxtəlifdir. Matraqçının xəritəsinə əsasən meydanda bərpa işlərinin aparıldığını söyləmək olar. Tarixi sənədlərin tədqiqi göstərir ki, günümüzdə istifadə edilən meydan 1804-cü il Təbrizdə baş verən zəlzələdən sonra inşa edilmişdir. Beləki, 1782-ci il zəlzələsindən sonra meydanda bir sıra dəyişikliklər baş vermişdi. Yeni meydanın istiqaməti üfiqi olsa da köhnə meydan şaquli istiqamətdə inşa edilmişdi. Bundan başqa yeni meydan əvvəlki meydanın ərazisinin bir qismini əhatə edirdi.
1480-ci ildə Sultan Yaqub taxta çıxdıqdan sonra ölkənin sənət adamları, yazıçı və mütəffəkkirlər öz bacarıqlarını nümayiş etdirmək üçün yaxşı şərait əldə etdilər. Sultan Yaqubun hökmranlıq etdiyi 12 il ərzində bir sıra ictimai və mədəni fəaliyyətlər həyata keçirildi.
Şah İsmayıl Səfəvi dövlətinin qurulmasını məhz Sahib Abad meydanından elan etmişdi. Onun ölümündən sonra Təhmasib paytaxtı Təbrizdən Qəzvinə köçürsə də Sahib Abad meydanı öz mövqeyini qoruyub saxlaya bilmişdi. Şah Səfi dövründə bura səyahət edən Tavernye yazırdı ki, mədəni-ictimai tədbirlər hələ də bu meydanda həyata keçirilir. Lakin İsgəndər bəy Münşinin Tarix-i aləm aray-i Abbasi kitabında verdiyi məlumatlardan Sultan Məhəmməd dövründən Şah Abbasa qədər olan zaman aralığında meydanın artıq dağıdıldığını və yararsız halda olduğunu görürük.
Buradan aydın olur ki, Şah Abbas və Şah Səfi dövründə meydana diqqət göstərilməmişdir. Taverneyenin qeydlərində yazır ki, Təbrizdə möhtəşəm tikililərlə əhatə olunmuş böyük bir meydan var. Lakin bu görkəmli bina və məscidlərin hamısı tərk edilib.
Meydanda yerləşən binalar
Sahib Abad meydanında həm Elxani həm Ağqoyunlu və Qaraqoyunlu həm də Səfəvi dövrünə aid memarlıq elemetləri var idi. Sözü geden elementlərə bu dövrlərdə yaşamış tarixçi və səyyahların qeydlərində rast gəlirik. Bunlardan ən qədimi venesiyalı səyyahların meydanı təşkil edən binalar barədə yazdıqlarıdır.
"Giriş qapısı ilə Şah Sarayı arasındakı məsafə digər qapılara nisbətən çoxdur. Buradan meydanın əzəmətli mənzərəsi ilə yanaşı məscid, xəstəxana da görünür. Sultan Həsənin tikdirdiyi bu məscid son dərəcə əzəmətlidir. Onun otaqları qızılla bəzədilmişdir. Xəstəxananın içi məsciddən də gözəldir. Xəstəxana ilə məscid arasında bir divar var. Uzun Həsən və Sultan Yaqubun dövründə minlərlə yoxsul bu xəstəxanada yaşayırdı. Bu ənənə Yaqubun ölümünə qədər davam etdi. Daha sonra türkmənlər onları buradan çıxardılar. Meydanda yerləşən bütün binalar Uzun Həsən tərəfindən tikdirilmişdir. "
Səyyah xəstəxana və məscidlə yanaşı meydanın kənarında üzü meydana doğru başqa bir tikilidən də bəhs edir. Uzun Həsən ordunu təftiş edərkən onları meydana düzərək bu binadan izləyirmiş.
"Meydanın şərqdə böyük bir bağçaya açılan qapı var. Qapı bəzəksizdir və üzəri ağ suvaq ilə örtülüb. Bağçanın mərkəzində böyük gözəl bir çeşmə var. Bağçanın qarşısında üzü meydana baxan çox otaqlı bir bina var ki, onun ağ eyvanı həyatımda gördüyüm ən ağ eyvandır. Həsən bəy nə vaxt meydanda bir şənlik olsa bu saraya gəlirdi. Çox otaqlı gözəl bir saray olduğu üçün Həsən bəyi görməyə gələn elçilərdə burada qalırdı."
Cimli Kardi adlı başqa bir elçi də Sahib Abad meydanını gəzmiş və oranı belə təsvir etmişdi:
"Meydanın çox incə və bədii plitələr döşənmiş gözəl ön hissəsi var. Plintus və qapının ətrafı rəngarəng mərmərlə işlənmiş və üzərində italyan sənətinə oxşar bəzi quşlar, çiçəklər və qarışıq kollar rəsm edilmişdir. Bu məscidin mərmər daş qapısının üzərində qalın çəhrayı parça var. Qapının üzərindəki yazılar incə və görkəmlidir. Qapı böyük kvadrat formalı həyətə gedən dəhlizə açılır və üç böyük tağın altından keçdikdən sonra məscidə daxil olmaq olur. Qapının qabağında kaşı ilə bəzədilmiş iki qüllə var."
Sultan Yaqub dövründə meydanda yeni bir tikilinin - Həşt Behişt sarayının inşasına başlanıldı. Əmininin Sultan Yaqub barədə yazdığı tarix kitabında Həşt Behişt sarayının tikintisi belə təsvir edilmişdi.:"Bu mübarək məhərrəm ayının başlanğıcı padişahın ətrafınında böyük sevinc varidi. Dünya fitnədən azad olmuşdu. Bu il Sahib Abad bağçasında Həşt Behişt sarayının inşaası başa çatdı." Tarixi sənədlərdə meydanın ətrafında Pirə Rumi türbəsi, Zəviyə bağı, Nəsriyə binası kimi abidələrdən bəhs olunur.
Şah Təhmasib meydanda yeni bir məscid inşa etdirdi. Məscid Sahib Abad meydanının şərq hissəsində tikilmişdir.1638-ci ildə Təbriz şəhəri Osmanlı hökmdarı IV Murad tərəfindən işğal edildikdən sonra məscid dağıdılmışdır. Lakin, şəhər tezliklə Səfəvilər tərəfindən azad edilmiş və məscid yenidən bərpa edilmişdir. Lakin, az sonra baş vermiş zəlzələ nəticəsində məscid yenidən dağılmışdır. Daha sonra məscid və meydan tərəfindən bərpa edilmişdir.
İstinadlar
- Pouya, 2012. səh. 66
- Ebrahimi, 2016. səh. 9
- Onullahi, 1982. səh. 69
- Onullahi, 1982. səh. 70
- Ebrahimi, 2016. səh. 11
- Ebrahimi, 2016. səh. 12
- Ebrahimi, 2016. səh. 8
- Pouya, 2012. səh. 68
- Pouya, 2012. səh. 71
- Ebrahimi, 2016. səh. 13
Həmçinin bax
Mənbə
- Seyidağa Onullahi. XIII-XVII ƏSRLƏRDƏ TƏBRİZ ŞƏHƏRİ (sosial-iqtisadi tarixi). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1982.
- Sima POUYA. TEBRİZ BAHÇELERİNİN İRAN BAHÇE SANATINDAKİ YERİNİN ARAŞTIRILMASI. Trabzon. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİM DALI. 2012.
- Ahad Nejad Ebrahimi. A STUDY ON THE EFFECTS OF SAHIBABAD SQUARE IN TABRIZ UPON THE FORMATION OF NAGHSH-E-JAHAN SQUARE IN ISFAHAN. Tabriz. Faculty of Architecture and Urbanism, Tabriz Islamic Art University. 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahib Abad ve ya Hesen sah meydani hemcinin Sahibulemr meydani fars میدان صاحب آباد Iranin Serqi Azerbaycan ostaninda Tebriz seherinde yerlesen tarixi meydan Sahib Abad meydanifars میدان صاحب آباد Sardenin Tebriz tesviri38 05 01 sm e 46 17 43 s u Seher TebrizRayon Serqi Azerbaycan ostaniYerlesir IranSifarisci Uzun HesenTikilme tarixi XV esr Meydan ve etrafindaki obyektlerin insasi Uzun Hesen ve oglu Sultan Yaqubun hakimiyyeti dovrune tesaduf edir Evveller bu meydan ve yanindaki binalar birlikte Sahib Abad Kompleksi adlanirdi Meydanin qaliqlari Iranin yuksek tarixi deyeri olan eserlerinden hesab olunur Bu murekkeb qurulus dord yuz il erzinde Cahan Sah Uzun Hesen Sah Ismayil ve Sah Tehmasib kimi sultanlarin merkezi komandanligi olmusdur Lakin bu gun aparilan sehv temir ve texniki xidmet sebebinden eser kohnelmis ve yalniz meshur adi qalmisdir Tarixi1273 cu ilde Elxani hokmdari Abaqa xan dovletin paytaxtinni Maragadan Tebriz seherine kocurur Bundan sonra onun veziri Xace Semseddin Mehemmed Cuveyni Tebrizde Mehran cayin simal terefinde bag tikdirmek emri verdi O ozunun Tarixi Cahanqosa kitabinin onsozunde bu barede yazib bildirir ki vaxtinin coxunu Tebrizde kecirdiyi ucun Mehran cayinin simal sahilinde boyuk bir bag ve imaret tikdirmeyi qerara alib Bu bina bag ile birlikde kompleks idi ve Sahib Abad bagcasi adlanirdi Qaraqoyunlu sahi Cahan sah terefinden de uzun muddet istifade edilen bu kompleks 1467 ci ilde Agqoyunlularin hakimiyyete gelmesi ile Uzun Hesenin de diqqetini celb edir Uzun Hesen Qaraqoyunlu Cahan sahi meglub etdikden sonra Sahib Abad baginda taxta cixir ve bagin qarsisinda boyuk bir meydan salinmasini emr edir Meydanin tikilmesinde esas meqsed herbi islere xususi diqqet yetiren sahin oz sarayindan ordusunu nezerden kecirmesi ucun meydana ehtiyaci olmasi idi Bir meydanin herbi meqsedler ucun insasi ilk ve reallasmamis bir hadise idi Tarixci Hesen bey Rumlu Ehsen et tevarix eserinde meydan barede yazir Tebriz seherinin ehalisi ve etraf mahallardan gelen kendliler hemin meydanda cadir quraraq oz mallarini satirdilar Sonra orada dukanlar da insa olunurdu Eyni vaxtda 30 min tamasaci tutan bu meydanda Agqoyunlu hokmdari Uzun Hesenin qarsisinda canavar oyunu numayis etdirilirdi Hemin meydanda gules yarslari idmanin diger novleri de gosterilirdi Meydan barede Qazi Ehmed Quminin Xulaset et tevarix eserinde de diqqete deyer melumatlar var Qumi yazirdi Sultan Uveys hemin meydanda 20 min otaqdan ibaret bir bina Dovletxana tikdirmisdi Hestbehist sarayi Uzun Hesen mescidi bu meydanin kenarinda yerlesirdi Sahibabad meydanindan Deveciler mehellesine oradan da Surxab mehellesine yol kecirdi Meydanin memarliq xususiyyetleriSardenin Tebriz tesviri Tesvirde Sahib Abad meydani goze carpir Meydanin ilkin tesvrilerine Venesiya Sefenamesinde rast gelirik Venesiyalilar Uzun Hesenin sarayina bir nece defe tacir tebib seyyah ve sefir kimi gelmisdiler Hetta bu elaqeler Sefevi dovlet bascisi Sah Ismayil dovrunde de davam etmisdi Bu seyyahlardan biri qeydlerinde yazilir Sahib Abad meydanina 3000 e yaxin tamasaci toplanmisdi Meydanin simal terefinde ve bagin girisinde hokmdarlar ucun yemek hazirlanan boyuk bir saray olsa da Sah Ismayil yemek ucun Hest Behist sarayina gedir Meydan haqqinda tesevvurlerimizin formalasmasinda Sardenin qeydlerinin boyuk rolu var Sarden qeyd edir ki meydan Cefer Pasa qalasinin yaxinliginda yerlesir ve gorunur ki qala berpa edilende silah sursatlar bu meydana toplanilib Sardenin eskizinde tesvir etdiyi Tebriz seherine nezer yetirsek burada Sahib Abad meydaninin elementleri de goze carpir Matraqcinin Terbiz tesviri Agqoyunlular dovrunde Tebriz ucun cekilib qebul edilen yegane resm plani Nasuh Matraqcinin Beyani Menazel adli kitabindadir Miniaturle cekilmis bu plan Sahib Abad baginin ve meydaninin etrafdaki yasayis menteqelerinin olculeri haqqinda melumat veren yegane menbedir Bu plana gore Sahib Abad meydaninin simal ve cenubunda iki giris qapisi ve ortada Cuqan adlanan meydan var Hesen Padsah mescidi ve medrese bu meydanin qarsisinda yerlesir Matraqcinin planinda esas meydana baxan istiqametde Sahib Abad kompleksi ve hemcinin bagcanin giris binasi sekkiz cennet Hest Behest bagi herem sarayi ve koskun icindeki neheng fevvare gorunur Meydanin forma ve qurulusu barede melumatlar muxtelifdir Matraqcinin xeritesine esasen meydanda berpa islerinin aparildigini soylemek olar Tarixi senedlerin tedqiqi gosterir ki gunumuzde istifade edilen meydan 1804 cu il Tebrizde bas veren zelzeleden sonra insa edilmisdir Beleki 1782 ci il zelzelesinden sonra meydanda bir sira deyisiklikler bas vermisdi Yeni meydanin istiqameti ufiqi olsa da kohne meydan saquli istiqametde insa edilmisdi Bundan basqa yeni meydan evvelki meydanin erazisinin bir qismini ehate edirdi 1480 ci ilde Sultan Yaqub taxta cixdiqdan sonra olkenin senet adamlari yazici ve muteffekkirler oz bacariqlarini numayis etdirmek ucun yaxsi serait elde etdiler Sultan Yaqubun hokmranliq etdiyi 12 il erzinde bir sira ictimai ve medeni fealiyyetler heyata kecirildi Sah Ismayil Sefevi dovletinin qurulmasini mehz Sahib Abad meydanindan elan etmisdi Onun olumunden sonra Tehmasib paytaxti Tebrizden Qezvine kocurse de Sahib Abad meydani oz movqeyini qoruyub saxlaya bilmisdi Sah Sefi dovrunde bura seyahet eden Tavernye yazirdi ki medeni ictimai tedbirler hele de bu meydanda heyata kecirilir Lakin Isgender bey Munsinin Tarix i alem aray i Abbasi kitabinda verdiyi melumatlardan Sultan Mehemmed dovrunden Sah Abbasa qeder olan zaman araliginda meydanin artiq dagidildigini ve yararsiz halda oldugunu goruruk Buradan aydin olur ki Sah Abbas ve Sah Sefi dovrunde meydana diqqet gosterilmemisdir Taverneyenin qeydlerinde yazir ki Tebrizde mohtesem tikililerle ehate olunmus boyuk bir meydan var Lakin bu gorkemli bina ve mescidlerin hamisi terk edilib Meydanda yerlesen binalar Sahib Abad meydaninda hem Elxani hem Agqoyunlu ve Qaraqoyunlu hem de Sefevi dovrune aid memarliq elemetleri var idi Sozu geden elementlere bu dovrlerde yasamis tarixci ve seyyahlarin qeydlerinde rast gelirik Bunlardan en qedimi venesiyali seyyahlarin meydani teskil eden binalar barede yazdiqlaridir Giris qapisi ile Sah Sarayi arasindaki mesafe diger qapilara nisbeten coxdur Buradan meydanin ezemetli menzeresi ile yanasi mescid xestexana da gorunur Sultan Hesenin tikdirdiyi bu mescid son derece ezemetlidir Onun otaqlari qizilla bezedilmisdir Xestexananin ici mescidden de gozeldir Xestexana ile mescid arasinda bir divar var Uzun Hesen ve Sultan Yaqubun dovrunde minlerle yoxsul bu xestexanada yasayirdi Bu enene Yaqubun olumune qeder davam etdi Daha sonra turkmenler onlari buradan cixardilar Meydanda yerlesen butun binalar Uzun Hesen terefinden tikdirilmisdir Sahibulemr mescidi Seyyah xestexana ve mescidle yanasi meydanin kenarinda uzu meydana dogru basqa bir tikiliden de behs edir Uzun Hesen ordunu teftis ederken onlari meydana duzerek bu binadan izleyirmis Meydanin serqde boyuk bir bagcaya acilan qapi var Qapi bezeksizdir ve uzeri ag suvaq ile ortulub Bagcanin merkezinde boyuk gozel bir cesme var Bagcanin qarsisinda uzu meydana baxan cox otaqli bir bina var ki onun ag eyvani heyatimda gorduyum en ag eyvandir Hesen bey ne vaxt meydanda bir senlik olsa bu saraya gelirdi Cox otaqli gozel bir saray oldugu ucun Hesen beyi gormeye gelen elcilerde burada qalirdi Cimli Kardi adli basqa bir elci de Sahib Abad meydanini gezmis ve orani bele tesvir etmisdi Meydanin cox ince ve bedii pliteler dosenmis gozel on hissesi var Plintus ve qapinin etrafi rengareng mermerle islenmis ve uzerinde italyan senetine oxsar bezi quslar cicekler ve qarisiq kollar resm edilmisdir Bu mescidin mermer das qapisinin uzerinde qalin cehrayi parca var Qapinin uzerindeki yazilar ince ve gorkemlidir Qapi boyuk kvadrat formali heyete geden dehlize acilir ve uc boyuk tagin altindan kecdikden sonra mescide daxil olmaq olur Qapinin qabaginda kasi ile bezedilmis iki qulle var Sultan Yaqub dovrunde meydanda yeni bir tikilinin Hest Behist sarayinin insasina baslanildi Emininin Sultan Yaqub barede yazdigi tarix kitabinda Hest Behist sarayinin tikintisi bele tesvir edilmisdi Bu mubarek meherrem ayinin baslangici padisahin etrafininda boyuk sevinc varidi Dunya fitneden azad olmusdu Bu il Sahib Abad bagcasinda Hest Behist sarayinin insaasi basa catdi Tarixi senedlerde meydanin etrafinda Pire Rumi turbesi Zeviye bagi Nesriye binasi kimi abidelerden behs olunur Sah Tehmasib meydanda yeni bir mescid insa etdirdi Mescid Sahib Abad meydaninin serq hissesinde tikilmisdir 1638 ci ilde Tebriz seheri Osmanli hokmdari IV Murad terefinden isgal edildikden sonra mescid dagidilmisdir Lakin seher tezlikle Sefeviler terefinden azad edilmis ve mescid yeniden berpa edilmisdir Lakin az sonra bas vermis zelzele neticesinde mescid yeniden dagilmisdir Daha sonra mescid ve meydan terefinden berpa edilmisdir IstinadlarPouya 2012 seh 66 Ebrahimi 2016 seh 9 Onullahi 1982 seh 69 Onullahi 1982 seh 70 Ebrahimi 2016 seh 11 Ebrahimi 2016 seh 12 Ebrahimi 2016 seh 8 Pouya 2012 seh 68 Pouya 2012 seh 71 Ebrahimi 2016 seh 13Hemcinin baxUzun Hesen mescidi Sahibulemr mescidi Hest Behist sarayiMenbeSeyidaga Onullahi XIII XVII ESRLERDE TEBRIZ SEHERI sosial iqtisadi tarixi Baki Elm nesriyyati 1982 Sima POUYA TEBRIZ BAHCELERININ IRAN BAHCE SANATINDAKI YERININ ARASTIRILMASI Trabzon KARADENIZ TEKNIK UNIVERSITESI FEN BILIMLERI ENSTITUSU PEYZAJ MIMARLIGI ANABILIM DALI 2012 Ahad Nejad Ebrahimi A STUDY ON THE EFFECTS OF SAHIBABAD SQUARE IN TABRIZ UPON THE FORMATION OF NAGHSH E JAHAN SQUARE IN ISFAHAN Tabriz Faculty of Architecture and Urbanism Tabriz Islamic Art University 2016