Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səyid Abdulla Özənbaşlı (krımtat. Seid Abdulla Özenbaşlı; 1867, Bağçasaray, Tavriya quberniyası[d] – 1924, Simferopol) — Krım tatar yazıçısı, dramaturq, musiqiçi. Əhməd Özənbaşlının atası.
| Səyid Abdulla Özənbaşlı | |
|---|---|
| krımtat. Seid Abdulla Özenbaşlı | |
 | |
| Doğum tarixi | 1867 |
| Doğum yeri | Bağçasaray, Krım, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 1924 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Bağçasaray, köhnə krım-tatar məzarlığı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→< SSRİ |
| Milliyyəti | Krım tatarı |
| Uşağı | |
| Fəaliyyəti | musiqiçi yazıçı dramaturq |
| Əsərlərinin dili | Krım tatarcası |
Həyatı
Səyid Abdulla Özənbaşlı 1867-ci ildə Bağçasarayda anadan olub. İbtidai təhsilini yerli müəllim Hüseyn Əfəndidən alıb. Çalışqanlığı və istedadı sayəsində müstəqil olaraq ərəb, fars və rus dillərini öyrənib. Gəncliyində kommersiya fəaliyyətinə üstünlük verərək, məşhur varlı Hacı Abdullanın ticarət evində mühasib işləyib. Eyni zamanda “Tərcüman” qəzetində çalışıb.
Baxçasarayda, "Avropa" çayxanasında bir növ yeni ideyalar klubu yaradıldı. Hər gün sağ tərəfdə qızğın müzakirələr gedirdi. Nəhayət, ifrat solçular onlardan ayrılaraq "Çubukçi" qəhvəxanasına köçdülər. Bu gənclərin arasında gələcək krım tatar mütəfəkirlərinin çoxu var idi. Onlar arasında Hüseyin Bodaninski, Əhmət Nuriddin, Mehmetşah Akçurin, Pıçakçı Mustafa və onlara qoşulmuş Səyid Abdulla Özənbaşlı və Səyid İbrahim də var idi.
Krım tatarları arasında o, teatr üçün ilk əsərlər yazanlardan olub. 1900-cü ildə Baxçasarayda Səyid Abdulla Özənbaşlının əsərlərindən biri olan “Olacağa çarə yoxdur” (“Nə olar, qaçmaq olmaz”) əsasında ilk teatr tamaşası yaradılmışdır. Tamaşada tatarın kor-koranə inancına, taleyə kor-koranə boyun əyməsi məsxərəyə qoyulurdu. səgnəyə qoyulan zaman o, bu tamaşada qadın rolunu oynayıb. Bir tərəfdən teatr tamaşasının özü, digər tərəfdən qadın rolunda olan kişi Baxçasaray sakinlərini inanılmaz dərəcədə qəzəbləndirdi. Yazar və aktyor Səyid Abdulla Özənbaşlı hücuma məruz qalıb.
1902-ci ilin aprelində Özənbaşlı Baxçasarayda emalatxana açır və burada gənclərə müxtəlif sənətlər öyrədirdi. Müasirlərinin fikrincə, o, tikmə və xəttatlıq sənətinin mahir ustası olmaqla yanaşı, şərq musiqisinin də gözəl ifaçısı idi.
Ailəsi
Oğlu — Əhməd Özənbaşlı, Krım tatar yazıçısı, dramaturq, həkim, ictimai və siyasi xadim.
Əsərləri
- “Bağçasaray dastanları” (Baxçasaray əfsanəsi): Kərim İ.Qaspıralının “Canlı” tarixi 1883-1914 - Akmescit, 1999.- S. 104-106.
- “Olacağa çarə yoxdur” (Nə olur, qaçmaq olmaz): Çal. - Bağçasaray, 1902. - 23 san. // Kerim İ. Kırımtatar ədəbiyatı. - Akmescit, 1995. - s. 97-109 // Yıldız. - 1995.- No 1.- S. 17-31.
- “Ey, könül” (Hey, ürək): Şeir, Kərim İ.Qaspralının “canlı” tarixi 1883-1914.- Akmescit, 1999.- S. 101-103.
İstinadlar
- Осман АКЧОКРАКЛЫ. О Сеит Абдулле Озенбашлы? Перепечатка некролога (Осман АКЧОКРАКЛЫ, Газета «Енъи дюнья». – 1924. – январь 11) // Голос Крыма (русский). № 47 (139). — 2017. — 01 декабрь. 2019-05-03 tarixində .
- Випускники Одеського (Новоросійського) університету (PDF). Одес. нац. ун-т ім. І. І. Мечникова, Наук. б-ка ; наук. ред. В. А. Сминтина ; відп. ред. М. О. Подрезова ; упоряд.: В. П. Пружина, В. В. Самодурова, В. С. Єлпатьївська (ukrayna) (2). Одеса: Астропринт. 2010. 150—151.
- Зарубин В. Г. Джафер Сейдамет. Штрихи к портрету // Историческое наследие Крыма. № 12—13. Симферополь. 2006. 46.
Ədəbiyyat
- Велиулаева А. Алиева Л. Къырымтатар эдебияты: 7-нджи сыныф ичюн дерслик-хрестоматия. — Акъмесджит, 1993. С. 88-89.
- Деятели крымскотатарской культуры (1921—1944 гг.): Биобиблиографический словарь. — Симферополь, 1999.
- Керимов И. Сеид—Абдулла Озенбашлы (1867—1924) // Голос Крыма.-- 1996.-6 сентября.
- Керим И. Его при жизни называли «народный поэт»// Голос Крыма.-- 1997.-- 21 февраля.
Xarici keçidlər
- О крымскотатарском театре
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyid Abdulla Ozenbasli krimtat Seid Abdulla Ozenbasli 1867 Bagcasaray Tavriya quberniyasi d 1924 Simferopol Krim tatar yazicisi dramaturq musiqici Ehmed Ozenbaslinin atasi Seyid Abdulla Ozenbaslikrimtat Seid Abdulla OzenbasliDogum tarixi 1867Dogum yeri Bagcasaray Krim Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1924Vefat yeri Simferopol Krim MSSR RSFSR SSRIDefn yeri Bagcasaray kohne krim tatar mezarligiVetendasligi Rusiya imperiyasi lt SSRIMilliyyeti Krim tatariUsagi Ehmed OzenbasliFealiyyeti musiqici yazici dramaturqEserlerinin dili Krim tatarcasiHeyatiSeyid Abdulla Ozenbasli 1867 ci ilde Bagcasarayda anadan olub Ibtidai tehsilini yerli muellim Huseyn Efendiden alib Calisqanligi ve istedadi sayesinde musteqil olaraq ereb fars ve rus dillerini oyrenib Gencliyinde kommersiya fealiyyetine ustunluk vererek meshur varli Haci Abdullanin ticaret evinde muhasib isleyib Eyni zamanda Tercuman qezetinde calisib Baxcasarayda Avropa cayxanasinda bir nov yeni ideyalar klubu yaradildi Her gun sag terefde qizgin muzakireler gedirdi Nehayet ifrat solcular onlardan ayrilaraq Cubukci qehvexanasina kocduler Bu genclerin arasinda gelecek krim tatar mutefekirlerinin coxu var idi Onlar arasinda Huseyin Bodaninski Ehmet Nuriddin Mehmetsah Akcurin Picakci Mustafa ve onlara qosulmus Seyid Abdulla Ozenbasli ve Seyid Ibrahim de var idi Krim tatarlari arasinda o teatr ucun ilk eserler yazanlardan olub 1900 cu ilde Baxcasarayda Seyid Abdulla Ozenbaslinin eserlerinden biri olan Olacaga care yoxdur Ne olar qacmaq olmaz esasinda ilk teatr tamasasi yaradilmisdir Tamasada tatarin kor korane inancina taleye kor korane boyun eymesi mesxereye qoyulurdu segneye qoyulan zaman o bu tamasada qadin rolunu oynayib Bir terefden teatr tamasasinin ozu diger terefden qadin rolunda olan kisi Baxcasaray sakinlerini inanilmaz derecede qezeblendirdi Yazar ve aktyor Seyid Abdulla Ozenbasli hucuma meruz qalib 1902 ci ilin aprelinde Ozenbasli Baxcasarayda emalatxana acir ve burada genclere muxtelif senetler oyredirdi Muasirlerinin fikrince o tikme ve xettatliq senetinin mahir ustasi olmaqla yanasi serq musiqisinin de gozel ifacisi idi AilesiOglu Ehmed Ozenbasli Krim tatar yazicisi dramaturq hekim ictimai ve siyasi xadim Eserleri Bagcasaray dastanlari Baxcasaray efsanesi Kerim I Qaspiralinin Canli tarixi 1883 1914 Akmescit 1999 S 104 106 Olacaga care yoxdur Ne olur qacmaq olmaz Cal Bagcasaray 1902 23 san Kerim I Kirimtatar edebiyati Akmescit 1995 s 97 109 Yildiz 1995 No 1 S 17 31 Ey konul Hey urek Seir Kerim I Qaspralinin canli tarixi 1883 1914 Akmescit 1999 S 101 103 IstinadlarOsman AKChOKRAKLY O Seit Abdulle Ozenbashly Perepechatka nekrologa Osman AKChOKRAKLY Gazeta Eni dyunya 1924 yanvar 11 Golos Kryma russkij 47 139 2017 01 dekabr 2019 05 03 tarixinde Vipuskniki Odeskogo Novorosijskogo universitetu PDF Odes nac un t im I I Mechnikova Nauk b ka nauk red V A Smintina vidp red M O Podrezova uporyad V P Pruzhina V V Samodurova V S Yelpatyivska ukrayna 2 Odesa Astroprint 2010 150 151 Zarubin V G Dzhafer Sejdamet Shtrihi k portretu Istoricheskoe nasledie Kryma 12 13 Simferopol 2006 46 EdebiyyatVeliulaeva A Alieva L Kyrymtatar edebiyaty 7 ndzhi synyf ichyun derslik hrestomatiya Akmesdzhit 1993 S 88 89 Deyateli krymskotatarskoj kultury 1921 1944 gg Biobibliograficheskij slovar Simferopol 1999 Kerimov I Seid Abdulla Ozenbashly 1867 1924 Golos Kryma 1996 6 sentyabrya Kerim I Ego pri zhizni nazyvali narodnyj poet Golos Kryma 1997 21 fevralya Xarici kecidlerO krymskotatarskom teatre