Səfəvi imperiyasının Qəndəhar hakimlərinin siyahısı — Qəndəhar mühüm ticarət yollarının kəsişməsində yerləşirdi. Bu şəhərə sahib olan dövlət Hindistana gedən ticarət yollarından gələn böyük vergilərə də sahiblik edəcəkdi. Səfəvi imperiyası bu şəhəri ilk dəfə 1537-ci ildə I Təhmasibin dövründə ələ keçirdi, lakin növbəti əks-hücuma keçən Böyük Moğol imperiyası şəhəri geri qaytara bildi. Lakin Böyük Moğol imperiyası hökmdarı Hümayun hakimiyyətdən devrildikdən sonra şah I Təhmasibdən yardım istədi və Cənubi Azərbaycanın Sultaniyyə şəhərində baş tutmuş görüşdə razılığa gəlindi ki, taxta geri dönməsinə ediləcək hərbi yardımdan sonra Hümayun bunun qarşılığında şiəliyə keçəcək və Qəndəharı I Təhmasibin oğlu Murad Mirzənin xeyrinə güzəştə gedəcəkdi. Belə də oldu, lakin Murad Mirzənin qısa müddət sonra ölümü ilə bu şəhər iki imperiya arasında mübahisə mənbəyinə çevrildi. 1545-ci ildə Osmanlı ilə Səfəvi imperiyası arasında olan müharibədən istifadə edən moğollar şəhəri ələ keçirirlər, Təhmasib özünün şəhər üzərinə ilk yürüşünü 1558-ci ildə — Hümayunun ölümündən sonra — həyata keçirdi və şəhəri geri qaytardı. 1590-cı illərdə Səfəvi imperiyasının pis vəziyyətindən yararlanan moğollar şəhəri yenidən ələ keçirdilər, 1620-ci illərin əvvəllərində isə Səfəvilər şəhəri yenidən geri qaytardılar. Bundan əvvəl isə, Şah I Abbas Qəndəharı mühasirəyə almış, lakin uğursuz olmuşdu. 1622-ci ildə yenidən Səfəvi imperiyası hakimiyyəti altına qayıdan şəhər 1638–ci ildə yenidən əl dəyişdirdi və bu hal 1649-cu ilə qədər davam etdi. Bu ildə II Abbas şəhəri uğurlu yürüşlə geri qaytardı və onun şəhərə yerləşdirdiyi qarnizon uğurla moğolların 3 mühasirəsini dəf etməyi bacardı.
Bundan sonra şəhərə moğol iddiaları öz əhəmiyyətini itirdi və şəhər 1709-cu ilə qədər fasiləsiz Səfəvi hakimiyyətində qaldı. Lakin buradakı Səfəvi canişinlərinin, xüsusilə II Şahnəvaz xanın yarıtmaz siyasəti, yerlilərlə olan toqquşmaları əfqanların üsyanına səbəb oldu.Mir Veys xanın rəhbərlik etdiyi üsyan buradakı Səfəvi hakimiyyətinin sonlanması ilə nəticələndi. Hətta üsyançılar daha da inkişaf edərək 1722-ci ildə Səfəvi imperiyasının paytaxtı İsfahanı belə ələ keçirdilər.
Siyahı
Qəndəharı idarə edən və nisbətən tanınmış şəxslərin siyahısı.Bəylərbəyi, hakim və ya vali titullarının hamısı bölgə hakiminə verilən inzibati titullar olmuşdur.
Dövr | Hakim | Qısa məlumat |
---|---|---|
1537–1538 | Budaq xan Qacar | Qəndəhar hakimi. |
1538–1545 | Heç kim | Böyük Moğol imperiyası tərəfindən idarə edilmişdir. |
1545 | Budaq xan Qacar | Qəndəhar hakimi (ikinci dəfə). |
1545–1558 | Heç kim | Böyük Moğol imperiyası tərəfindən idarə edilmişdir. |
1558–1576 | Həmzə bəy Zülqədər | Qəndəhar hakimi. |
1576 | Fulad Xəlifə Şamlı | Qəndəhar hakimi. |
1577–? | Həmzə bəy Zülqədər | Qəndəhar hakimi (ikinci dəfə). |
1587 | Müzəffər Hüseyn Mirzə | Qəndəhar hakimi. |
1588 | Qur Mirzə | Qəndəhar hakimi. |
1588 | Rüstəm Mirzə | Qəndəhar hakimi. |
1589–1592 | Müzəffər Hüseyn Mirzə | Qəndəhar hakimi (ikinci dəfə). |
1592–1622 | Heç kim | Böyük Moğol imperiyası tərəfindən idarə edilmişdir. |
1622–1626 | Gəncəli xan Zığ | Qəndəhar hakimi. |
1626–1638 | Əlimərdan xan Zığ | Əvvəlki hakimin oğlu. Qəndəhar hakimi. |
1638–1649 | None | Böyük Moğol imperiyası tərəfindən idarə edilmişdir. |
1649 | Mehrab xan | Qəndəhar və Astrabad hakimi. |
1649–1662/63 | Otar bəy | Qəndəhar hakimi |
1662/63–? | Mənsur xan | Əvvəlki hakimin qardaşı. Qəndəhar bəylərbəyi. |
?–1673 | Cəmşid xan | |
1673–? | Zal xan | |
1694–1695 | Dərviş xan Sultan | Qəndəhar bəylərbəyi. |
1696 | Məhəmmədəli xan | |
1696, 1697 | Aslamas bəy | Qəndəhar bəylərbəyi. |
1698 | Kəlbəli xan | Qəndəhar bəylərbəyi və Astrabad. |
1698–1699 | Abdulla xan | Qəndəhar bəylərbəyi. |
1704–1709 | Qurqin xan | Qəndəhar və Kirman bəylərbəyi. |
Həmçinin bax
İstinadlar
- Savory, 2007. səh. 66
- Thackston, 2004
- Savory, 2007. səh. 66–67
- Streusand, 2019. səh. 148
- Matthee və Mashita, 2011
- Chandra, 2005. səh. 242
- Kohn, 2007. səh. 337
- Noelle-Karimi, 2014. səh. 80
- Burton, 1997. səh. 266
- Gupta, 2008. səh. 192
- Malleson, 1878. səh. 212
- Malleson, 1878. səh. 227
- Malleson, 1878. səh. 233
- Lang, 1952. səh. 523–539
- Mikaberidze, 2010. səh. 239
- Tucker, 2010. səh. 672-678
- Floor, 2008. səh. 256–257
- Matthee, Mashita, 2010. səh. 478–484
- Floor, 2008. səh. 124
Mənbə
- Satish Chandra. Medieval India:from Sultanat to the Mughals. 2. Har-Anand Publications. 2005. ISBN .
- Audrey Burton. The Bukharans:a dynastic, diplomatic, and commercial history, 1550–1702. Palgrave Macmillan. 1997. ISBN .
- George C. Kohn. Dictionary of wars. Infobase Publishing. 2007. ISBN .
- Rudi Matthee və Hiroyuki Mashita. KANDAHAR iv. From The Mongol Invasion Through the Safavid Era. Encyclopædia Iranica. 2012.
- Christine Noelle-Karimi. The Pearl in Its Midst: Herat and the Mapping of Khurasan (15th-19th Centuries). Austrian Academy of Sciences. 2014. 68. ISBN .
- Alexander Mikaberidze (Red). Conflict and conquest in the Islamic world: a historical encyclopedia. Santa Barbara, Calif. 2011. ISBN 978-1-59884-337-8. OCLC 763161287. Santa Barbara: Calif. 2011. ISBN .
- George Malleson. History of Afghanistan: From the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. London: W.H. Allen & Company. 1878. ISBN .
- D. M. Lang. Georgia and the Fall of the Ṣafavi Dynasty. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 1952. 523–539. ISBN .
- Roger M. Savory. Iran Under the Safavids. Cambridge: Cambridge University Press. 2007. ISBN .
- Wheeler M. Thackston. HOMĀYUN PĀDEŠĀH. New York: Encyclopædia Iranica. 2004.
- Douglas E. Streusand. Islamic Gunpowder Empires: Ottomans, Safavids, and Mughals. Routledge. 2019. ISBN .
- Willem Floor. Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Mage Publishers. Washington, D.C. 2008. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sefevi imperiyasinin Qendehar hakimlerinin siyahisi Qendehar muhum ticaret yollarinin kesismesinde yerlesirdi Bu sehere sahib olan dovlet Hindistana geden ticaret yollarindan gelen boyuk vergilere de sahiblik edecekdi Sefevi imperiyasi bu seheri ilk defe 1537 ci ilde I Tehmasibin dovrunde ele kecirdi lakin novbeti eks hucuma kecen Boyuk Mogol imperiyasi seheri geri qaytara bildi Lakin Boyuk Mogol imperiyasi hokmdari Humayun hakimiyyetden devrildikden sonra sah I Tehmasibden yardim istedi ve Cenubi Azerbaycanin Sultaniyye seherinde bas tutmus gorusde raziliga gelindi ki taxta geri donmesine edilecek herbi yardimdan sonra Humayun bunun qarsiliginda sieliye kececek ve Qendehari I Tehmasibin oglu Murad Mirzenin xeyrine guzeste gedecekdi Bele de oldu lakin Murad Mirzenin qisa muddet sonra olumu ile bu seher iki imperiya arasinda mubahise menbeyine cevrildi 1545 ci ilde Osmanli ile Sefevi imperiyasi arasinda olan muharibeden istifade eden mogollar seheri ele kecirirler Tehmasib ozunun seher uzerine ilk yurusunu 1558 ci ilde Humayunun olumunden sonra heyata kecirdi ve seheri geri qaytardi 1590 ci illerde Sefevi imperiyasinin pis veziyyetinden yararlanan mogollar seheri yeniden ele kecirdiler 1620 ci illerin evvellerinde ise Sefeviler seheri yeniden geri qaytardilar Bundan evvel ise Sah I Abbas Qendehari muhasireye almis lakin ugursuz olmusdu 1622 ci ilde yeniden Sefevi imperiyasi hakimiyyeti altina qayidan seher 1638 ci ilde yeniden el deyisdirdi ve bu hal 1649 cu ile qeder davam etdi Bu ilde II Abbas seheri ugurlu yurusle geri qaytardi ve onun sehere yerlesdirdiyi qarnizon ugurla mogollarin 3 muhasiresini def etmeyi bacardi Bundan sonra sehere mogol iddialari oz ehemiyyetini itirdi ve seher 1709 cu ile qeder fasilesiz Sefevi hakimiyyetinde qaldi Lakin buradaki Sefevi canisinlerinin xususile II Sahnevaz xanin yaritmaz siyaseti yerlilerle olan toqqusmalari efqanlarin usyanina sebeb oldu Mir Veys xanin rehberlik etdiyi usyan buradaki Sefevi hakimiyyetinin sonlanmasi ile neticelendi Hetta usyancilar daha da inkisaf ederek 1722 ci ilde Sefevi imperiyasinin paytaxti Isfahani bele ele kecirdiler SiyahiQendehari idare eden ve nisbeten taninmis sexslerin siyahisi Beylerbeyi hakim ve ya vali titullarinin hamisi bolge hakimine verilen inzibati titullar olmusdur Dovr Hakim Qisa melumat1537 1538 Budaq xan Qacar Qendehar hakimi 1538 1545 Hec kim Boyuk Mogol imperiyasi terefinden idare edilmisdir 1545 Budaq xan Qacar Qendehar hakimi ikinci defe 1545 1558 Hec kim Boyuk Mogol imperiyasi terefinden idare edilmisdir 1558 1576 Hemze bey Zulqeder Qendehar hakimi 1576 Fulad Xelife Samli Qendehar hakimi 1577 Hemze bey Zulqeder Qendehar hakimi ikinci defe 1587 Muzeffer Huseyn Mirze Qendehar hakimi 1588 Qur Mirze Qendehar hakimi 1588 Rustem Mirze Qendehar hakimi 1589 1592 Muzeffer Huseyn Mirze Qendehar hakimi ikinci defe 1592 1622 Hec kim Boyuk Mogol imperiyasi terefinden idare edilmisdir 1622 1626 Genceli xan Zig Qendehar hakimi 1626 1638 Elimerdan xan Zig Evvelki hakimin oglu Qendehar hakimi 1638 1649 None Boyuk Mogol imperiyasi terefinden idare edilmisdir 1649 Mehrab xan Qendehar ve Astrabad hakimi 1649 1662 63 Otar bey Qendehar hakimi1662 63 Mensur xan Evvelki hakimin qardasi Qendehar beylerbeyi 1673 Cemsid xan1673 Zal xan1694 1695 Dervis xan Sultan Qendehar beylerbeyi 1696 Mehemmedeli xan1696 1697 Aslamas bey Qendehar beylerbeyi 1698 Kelbeli xan Qendehar beylerbeyi ve Astrabad 1698 1699 Abdulla xan Qendehar beylerbeyi 1704 1709 Qurqin xan Qendehar ve Kirman beylerbeyi Hemcinin baxSefevi QendehariIstinadlarSavory 2007 seh 66 Thackston 2004 Savory 2007 seh 66 67 Streusand 2019 seh 148 Matthee ve Mashita 2011 Chandra 2005 seh 242 Kohn 2007 seh 337 Noelle Karimi 2014 seh 80 Burton 1997 seh 266 Gupta 2008 seh 192 Malleson 1878 seh 212 Malleson 1878 seh 227 Malleson 1878 seh 233 Lang 1952 seh 523 539 Mikaberidze 2010 seh 239 Tucker 2010 seh 672 678 Floor 2008 seh 256 257 Matthee Mashita 2010 seh 478 484 Floor 2008 seh 124MenbeSatish Chandra Medieval India from Sultanat to the Mughals 2 Har Anand Publications 2005 ISBN 9788124110669 Audrey Burton The Bukharans a dynastic diplomatic and commercial history 1550 1702 Palgrave Macmillan 1997 ISBN 9780312173876 George C Kohn Dictionary of wars Infobase Publishing 2007 ISBN 9780816065776 Rudi Matthee ve Hiroyuki Mashita KANDAHAR iv From The Mongol Invasion Through the Safavid Era Encyclopaedia Iranica 2012 Christine Noelle Karimi The Pearl in Its Midst Herat and the Mapping of Khurasan 15th 19th Centuries Austrian Academy of Sciences 2014 68 ISBN 978 3700172024 Alexander Mikaberidze Red Conflict and conquest in the Islamic world a historical encyclopedia Santa Barbara Calif 2011 ISBN 978 1 59884 337 8 OCLC 763161287 Santa Barbara Calif 2011 ISBN 978 1 59884 337 8 George Malleson History of Afghanistan From the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878 London W H Allen amp Company 1878 ISBN 0343739771 D M Lang Georgia and the Fall of the Ṣafavi Dynasty Bulletin of the School of Oriental and African Studies 1952 523 539 ISBN 1474 0699 Roger M Savory Iran Under the Safavids Cambridge Cambridge University Press 2007 ISBN 9780521042512 Wheeler M Thackston HOMAYUN PADESAH New York Encyclopaedia Iranica 2004 Douglas E Streusand Islamic Gunpowder Empires Ottomans Safavids and Mughals Routledge 2019 ISBN 9780429499586 Willem Floor Titles and Emoluments in Safavid Iran A Third Manual of Safavid Administration by Mirza Naqi Nasiri Mage Publishers Washington D C 2008 ISBN 978 1933823232