Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hümayun – Azərbaycan musiqisində 1) yeddi ladlarından (məqamlarından) biri , 2) yeddi əsas muğam dəstgahlardan biri . Humayun Yaxın Şərq xalqlarının klassik musiqisinə daxil olan 24 şöbədən biridir.
Söz açımı
"Humay" sözü Türk mifologiyasında "cənnət quşu, şahlıq quşu" mənasını daşıyırsa, "humayun" sözü "şahanə, uğurlu, səadətli" deməkdir.
Tarixçə
XIX əsr Azərbaycan musiqisində rəhavi (rahab) dəstgahında rahab ilə tərkib arasındakı şöbə idi. 19-cu əsrin sonlarında (Mirzə Fərəcin cədvəlində) Humayun dəstgahı 17 şöbə və guşəni özündə toplamışdır. Sonralar inkişaf nəticəsində Humayun başqa muğam dəstgahları kimi təkmilləşir, yığcamlaşır, bəzi şöbə və guşələrdən azad olur. Vaxtilə Azərbaycanda Humayun – "Qafqaz Humayunu" adı ilə məlum idi.
Humayun muğam dəstgahı kimi
Humayun muğamı Azərbaycan musiqisində
Üzeyir Hacıbəyov özünün fundamental əsəri olan "Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları" kitabında Humayunu "Şüştər"lə müqayisə əsasında belə qənaətə gəlir ki, bədii–ruhi təsir cəhətdən Humayun dinləyicidə nisbətən daha dərin kədər hissi oyadır.
Bu muğam hümayun, feili, Şüştər, tərkib, bidad, Məsnəvi, üzzal şöbələrindən ibarət dəstgahdır. Humayun dəstgahının şöbə və guşələrindən söz açarkən hər şeydən əvvəl onu demək lazımdır ki, başqa muğam dəstgahlarından fərqlənərək Humayunda "Bərdaşt" olmur.
Hazırda 7 hissələri tədris olunur ki bunlar da Bərdaş, Maye, Feili, Mövləvi, Tərkibi, Bidad, Kiçik məsnəvi (Sh,ela,bj).
Humayun muğamının not yazıları
“Hümayun” muğamını instrumental şəkildə Nəriman Məmmədov tarzən Əhməd Bakıxanovun ifasından (1962), A.Əsədullayev tarzən ifasından (2003) nota yazmışdır. Bu muğam əsasında bəstəkarlar müxtəlif janrlı əsərlər, o cümlədən, Tofiq Bakıxanov “Hümayun” simfonik muğamını yaratmışdır.
Humayun muğamı İran musiqisində
Iran musiqisində 7 əsas (dəstgah) muğamdan (makamdan) biridir.. Çəkavək, bəxtiyari, moalif, Leyli və Məcnun, tərz, bidad, ney-Davud, guşeyi-çahargah, məvaliyan, əbül-çəp, bavi, suzi-güdaz, mureh, nəfir (nəfir-fərəng), şüştəri, camədəran, üşşaq, üzzal, zabol, bayatı-əcəm, bəhr-nur, şahnaz, dənasəri, mənsuri, Məsnəvi şöbələrindən ibarət dəstgahdır.
Humayun muğamı Türkiyə musiqisində
Humayun musiqi ladı (məqamı) kimi
Humayun səssırasının iki növü göstərilir:
- I növün səssırası 1/2- 1 1/2-1/2 ton formullu iki tetraxordun böyük tersiya (orta ton vasitəsi ilə) birləşməsindən əmələ gəlir, səssırası 9 pillədən ibarətdir; IV və VII pillələr məqamın mayəsi hesab olunur (Ü. Hacıbəyov).
- II növün quruluşu: 1/2-1- 1/2 ton formullu iki tetraxordun yanaşı üsulla (artırılmış sekunda vasitəsi ilə) birləşməsindən əmələ gəlir. Səssırası 8 pillədən ibarətdir: II pillə məqamın mayəsi, IV pillə kadensiyalar üçün səciyyəvi tondur (M. S. İsmayılov). Hümayun məqamının I növünün səssırası (do mayəli hümayun).
Humayun məqamında bəstələr
- Qara Qarayev - "Yeddi gözəl" baletindən gözəllər gözəlinin rəqsi
Qaynaqlar
- "Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Melodik ladlar". 2021-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-14.
- Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Humayun
- "Muğam Ensiklopediyası - Humayun muğamının not yazıları". 2020-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-14.
- "Encyclopedia Iranica - Iran. Music". 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-02.
- "Muğam Ensiklopediyası - Humayun məqamı". 2020-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-14.
- "Üzeyir Hacıbəyov. Azərbaycan xalq musiqisi əsasları. - Didaktik material. Humayun". 2020-01-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-14.
Ədəbiyyat
- Nəriman Məmmədov. Azərbaycan muğamları “Çargah” və “Hümayun”. Bakı, 1962.
- Arif Əsədullayev. - Hümayun. İnstrumental muğam dəstgahı. (Nota salınmışdır, metodik vəsait) Bakı, Adiloğlu, 2002.
- Arif Əsədullayev. - “Bayatı-Şiraz” və “Hümayun”. Bakı, 2003.
Xarici keçidlər
- Muğam festivalı 2016-03-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Humayun deqiqlesdirme Humayun Azerbaycan musiqisinde 1 yeddi ladlarindan meqamlarindan biri 2 yeddi esas mugam destgahlardan biri Humayun Yaxin Serq xalqlarinin klassik musiqisine daxil olan 24 sobeden biridir Soz acimi Humay sozu Turk mifologiyasinda cennet qusu sahliq qusu menasini dasiyirsa humayun sozu sahane ugurlu seadetli demekdir TarixceXIX esr Azerbaycan musiqisinde rehavi rahab destgahinda rahab ile terkib arasindaki sobe idi 19 cu esrin sonlarinda Mirze Ferecin cedvelinde Humayun destgahi 17 sobe ve guseni ozunde toplamisdir Sonralar inkisaf neticesinde Humayun basqa mugam destgahlari kimi tekmillesir yigcamlasir bezi sobe ve guselerden azad olur Vaxtile Azerbaycanda Humayun Qafqaz Humayunu adi ile melum idi Humayun mugam destgahi kimiHumayun mugami Azerbaycan musiqisinde Uzeyir Hacibeyov ozunun fundamental eseri olan Azerbaycan xalq musiqisinin esaslari kitabinda Humayunu Suster le muqayise esasinda bele qenaete gelir ki bedii ruhi tesir cehetden Humayun dinleyicide nisbeten daha derin keder hissi oyadir Bu mugam humayun feili Suster terkib bidad Mesnevi uzzal sobelerinden ibaret destgahdir Humayun destgahinin sobe ve guselerinden soz acarken her seyden evvel onu demek lazimdir ki basqa mugam destgahlarindan ferqlenerek Humayunda Berdast olmur Hazirda 7 hisseleri tedris olunur ki bunlar da Berdas Maye Feili Movlevi Terkibi Bidad Kicik mesnevi Sh ela bj Humayun mugaminin not yazilari Humayun mugamini instrumental sekilde Neriman Memmedov tarzen Ehmed Bakixanovun ifasindan 1962 A Esedullayev tarzen ifasindan 2003 nota yazmisdir Bu mugam esasinda bestekarlar muxtelif janrli eserler o cumleden Tofiq Bakixanov Humayun simfonik mugamini yaratmisdir Humayun mugami Iran musiqisinde Iran musiqisinde 7 esas destgah mugamdan makamdan biridir Cekavek bextiyari moalif Leyli ve Mecnun terz bidad ney Davud guseyi cahargah mevaliyan ebul cep bavi suzi gudaz mureh nefir nefir fereng susteri camederan ussaq uzzal zabol bayati ecem behr nur sahnaz denaseri mensuri Mesnevi sobelerinden ibaret destgahdir Humayun mugami Turkiye musiqisindeHumayun musiqi ladi meqami kimiHumayun sessirasinin iki novu gosterilir I novun sessirasi 1 2 1 1 2 1 2 ton formullu iki tetraxordun boyuk tersiya orta ton vasitesi ile birlesmesinden emele gelir sessirasi 9 pilleden ibaretdir IV ve VII pilleler meqamin mayesi hesab olunur U Hacibeyov II novun qurulusu 1 2 1 1 2 ton formullu iki tetraxordun yanasi usulla artirilmis sekunda vasitesi ile birlesmesinden emele gelir Sessirasi 8 pilleden ibaretdir II pille meqamin mayesi IV pille kadensiyalar ucun seciyyevi tondur M S Ismayilov Humayun meqaminin I novunun sessirasi do mayeli humayun Humayun meqaminda besteler Qara Qarayev Yeddi gozel baletinden gozeller gozelinin reqsiQaynaqlar Efrasiyab Bedelbeylinin Izahli monoqrafik musiqi lugeti Melodik ladlar 2021 11 11 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 14 Efrasiyab Bedelbeylinin Izahli monoqrafik musiqi lugeti Humayun Mugam Ensiklopediyasi Humayun mugaminin not yazilari 2020 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 14 Encyclopedia Iranica Iran Music 2021 12 07 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 02 Mugam Ensiklopediyasi Humayun meqami 2020 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 14 Uzeyir Hacibeyov Azerbaycan xalq musiqisi esaslari Didaktik material Humayun 2020 01 31 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 14 EdebiyyatNeriman Memmedov Azerbaycan mugamlari Cargah ve Humayun Baki 1962 Arif Esedullayev Humayun Instrumental mugam destgahi Nota salinmisdir metodik vesait Baki Adiloglu 2002 Arif Esedullayev Bayati Siraz ve Humayun Baki 2003 Xarici kecidlerMugam festivali 2016 03 13 at the Wayback MachineHemcinin baxAzerbaycan musiqisi Mugam