Rəşidəddin Sinan (ərəb. رشيد الدين سنان, translit. Rəşid əd-Din Sinan), həmçinin Dağ ağsaqqalı (ərəb. شيخ الجبل, translit. Şeyx əl-cəbəl; lat. Vetulus de Montanis;1134 və ya 1130, Bəsrə – 1192 və ya 1193, Masyaf, Həma mühafəzəsi) — Suriya qolunun missioneri və lideri, Səlib yürüşləri tarixində əhəmiyyətli fiqur.
Rəşidəddin Sinan | |
---|---|
ərəb. سِنَان بن سَلْمان بن محمد بن راشد البصري | |
Doğum tarixi | 1134 və ya 1130 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1192 və ya 1193 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | dini rəhbər[d], hərbi lider[d], dai, yazıçı |
Həyatı
Rəşidəddin Sinan 1232–1135-ci illər aralığında, İraqın cənubunda yerləşən Bəsr' şəhərində, zəngin bir ailədə anadan olmuşdur. Sinanın sadəcə bəzi fraqmentləri bu günə qədər qorunub saxlanmış olan avtobioqrafiyasında verilən məlumatlara görə, o, xaşxaşilərin mərkəzi olan Ələmut qalasına qardaşları ilə olan mübahisədən sonra gəlmiş və xaşxaşi məşqləri keçirmişdir. Qalanın rəhbəri olan 1162-ci ildə onu Suriyaya göndərir. Orada Diriliş günü keçirilir və Sinan Əl-Qaim elan edilir. Nizarilərin nəzarət etdiyi və qalalarına əsasən güman olunur ki, Sinan indiki Suriyanın şimalında yerləşən Cəbəl əl-Sumak, Maarət-Məsrin və Sərmin ərazilərini idarə etmişdir.
Sinan Ələmut qalasından müstəqil fəaliyyət göstərirdi və imam qəbul edilirdi.
Onun əsas düşməni 1174–1193-cü illərdə Misir və Suriyada hakimiyyətdə olmuş Səlahəddin Əyyubi (1137/1138–1193) idi. Sinan Səlahəddinə iki dəfə sui-qəsd təşkil etmiş, ancaq bu cəhdlərin hər ikisi də uğursuz olmuşdur. Hələb şəhərinə doğru irəliləyən Səlahəddin nizari kənd və qəsəbələrini ələ keçirir, qoşunları məhv edirdi. Səlahəddin 1176-cı ildə Sinanın imarəti olan Masyaf qalasını mühasirəyə alır. Buna baxmayaraq, o, mühasirəni götürüb geri çəkilir. Bir mənbəyə görə, buna səbəb bir gücə Səlahəddinin keşikçilərinin Masyaf təpəsindən evən və əyyubi çadırlarında qeybə çəkilən bir işıq görməsidir. Səlahəddin yuxudan oyanır və çadırını tərk edən bir kölgə görür. O, fikir verir ki, çadırındakı lampaların yeri dəyişdirilib və yanında üzərində xaşxaşi simvolu və zəhərli xəncər olan bir məktub var. Məktubda yazılmışdı ki, əgər Səlahəddin mühasirəni götürüb geri çəkilməsə, o, sui-qəsdə qurban gedəcək. Səlahəddin təşvişə düşür və çadırına daxil olan kölgənin Sinan olduğunu haylayır. Nəticədə, Səlahəddin keşikçilərinə deyir ki, Sinan ilə razılığa gəlmək lazımdır. O, xaşxaşilərlə ittifaq quraraq səlibçilərə qarşı mübarizə aparır.
1191-ci ildə yeni təyin olunmuş Yerusəlim kralı Sinanın əmri ilə öldürülür. Bu sui-qəsdin I Riçard, yoxsa Səlahhədin ilə əməkdaşlıq nəticəsində həyata keçirilib keçirilməməsi naməlumdur. Sinan 1193-cü ildə I Riçardın əmri ilə məktub göndərərək Monferratlı Konradın ölümünün məsuliyyəti öz boyununa götürür. Buna baxmayaraq, müasir tarixşünaslar bu məktubun Sinanın ölümündən sonra yazıldığını və saxta olduğunu irəli sürür.
Rəşidəddin Sinan 1193-cü ildə, indiki Suriyanın Masyaf şəhərində yerləşən Əl-Kəhf qalasında vəfat edir. O, dəfn olunmuşdur. Onun xələfi Ələmutdan olan iranlı bir missioner idi. Bu isə xaşxaşilərin Suriyaya daha yaxşı nəzarət etməsinə səbəb olmuşdur.
Populyar mədəniyyət
Rəşidəddin Sinan 2007-ci ildə "Ubisoft" şirkəti tərəfindən satışa çıxarılmış "Assassin's Creed" video oyununun Əl-Müəllim ləqəbli əsas antaqonistidir. Burada, Əl-Müəllim 1191-ci ildə Altairə əmr verir ki, Rober de Sableni öldürsün.
Qeydlər
- Səlibçi dövlətlərdə olan latındilli mənbələrdə qeyd olunmuşdur.
Mənbə
İstinadlar
- الزركلي خ. ا. الأعلام (ərəb.): قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء من العرب والمستعربين والمستشرقين. 15 بيروت: دار العلم للملايين, 2002. C. 3. S. 141.
- https://books.google.com/books?id=gHEFPsrMXFYC&pg=PA145. S. 145.
- Mirza, Dr. Naseeh Ahmed. "Alamut. Bastion of Peace and Information". Alamut (ingilis). Melbourne, Australia. July 23, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2020.
- "Rashid al-Din Sinan". (ingilis). 2003. July 29, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2020.
- Reston Jr., 2001. səh. 16
- Wasserman, 2001. səh. 119
- "« راشد الدین سنان » پیشوای بزرگ اسماعیلیان شام در عصر صلیبی". www.hawzah.net (ərəb). February 10, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2020.
- Reston Jr., 2001. səh. 372
- Barber, Malcolm; Bate, Keith. Letters from the East : Crusaders, Pilgrims and Settlers in the 12th-13th centuries (ingilis). Farnham, Surrey: Ashgate. 2013. 92. ISBN . OCLC 846946318. 2023-12-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-29.
- Willey, Peter. Eagle's Nest: Ismaili Castles in Iran and Syria. (ingilis). . 25 noyabr 2005. səh. 234. ISBN . July 29, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: July 29, 2020.
- Daftary, Farhad. The Isma'ilis: Their History and Doctrines (ingilis). Cambridge University Press. 2007. səh. 389. ISBN .
- Nichols, Derek. "History Behind the Game – Assassin's Creed Characters". VentureBeat (ingilis). 27 sentyabr 2013. June 12, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2020.
- Delrio, Francesco. "Assassin's Creed: Mito, Storia e Videogioco (Prima Parte)". Every Eye (italyan). 31 yanvar 2018. July 29, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2020.
Ədəbiyyat
- . RĀŠED-AL-DIN SENĀN // Encyclopaedia Iranica. 2014.
- Halm, Heinz, Die Schia, Darmstadt 1988, pp. 228f.
- Runciman, Steven: A history of the Crusades Volume 2: The kingdom of Jerusalem and the Frankish East pp. 410
- Franzius, Enno. History of the Order of Assassins. New York: . 1969. 261.
- Hodgson, Marshall G. S. The Order of the Assassins: The Struggle of theEarly Nizari Isma'ilis against the Islamic World. The Hague, Netherlands: Mouton. 1955. 352.
- . . New York: . 1968. 166. ISBN . OCLC 1740057.
- Mirza, Nasseh Ahmed. Syrian Ismailism: The Ever Living Line of theImamite, AD 1100–1260. Richmond, UK: Curzon. 1997.
- . Warriors of God: Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade. New York: . 2001. ISBN .
- . The Templars and the Assassins: The Militia of Heaven. . April 1, 2001. 320. ISBN .
- "Rashid al-Din Sinan". www.alamut.com.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Resideddin Sinan ereb رشيد الدين سنان translit Resid ed Din Sinan hemcinin Dag agsaqqali ereb شيخ الجبل translit Seyx el cebel lat Vetulus de Montanis 1134 ve ya 1130 Besre 1192 ve ya 1193 Masyaf Hema muhafezesi Suriya qolunun missioneri ve lideri Selib yurusleri tarixinde ehemiyyetli fiqur Resideddin Sinanereb س ن ان بن س ل مان بن محمد بن راشد البصري Dogum tarixi 1134 ve ya 1130Dogum yeri Besre Besre muhafezesi IraqVefat tarixi 1192 ve ya 1193Vefat yeri Masyaf Hema muhafezesi SuriyaDefn yeriFealiyyeti dini rehber d herbi lider d dai yaziciHeyatiResideddin Sinan 1232 1135 ci iller araliginda Iraqin cenubunda yerlesen Besr seherinde zengin bir ailede anadan olmusdur Sinanin sadece bezi fraqmentleri bu gune qeder qorunub saxlanmis olan avtobioqrafiyasinda verilen melumatlara gore o xasxasilerin merkezi olan Elemut qalasina qardaslari ile olan mubahiseden sonra gelmis ve xasxasi mesqleri kecirmisdir Qalanin rehberi olan 1162 ci ilde onu Suriyaya gonderir Orada Dirilis gunu kecirilir ve Sinan El Qaim elan edilir Nizarilerin nezaret etdiyi ve qalalarina esasen guman olunur ki Sinan indiki Suriyanin simalinda yerlesen Cebel el Sumak Maaret Mesrin ve Sermin erazilerini idare etmisdir Sinan Elemut qalasindan musteqil fealiyyet gosterirdi ve imam qebul edilirdi Onun esas dusmeni 1174 1193 cu illerde Misir ve Suriyada hakimiyyetde olmus Selaheddin Eyyubi 1137 1138 1193 idi Sinan Selaheddine iki defe sui qesd teskil etmis ancaq bu cehdlerin her ikisi de ugursuz olmusdur Heleb seherine dogru irelileyen Selaheddin nizari kend ve qesebelerini ele kecirir qosunlari mehv edirdi Selaheddin 1176 ci ilde Sinanin imareti olan Masyaf qalasini muhasireye alir Buna baxmayaraq o muhasireni goturub geri cekilir Bir menbeye gore buna sebeb bir guce Selaheddinin kesikcilerinin Masyaf tepesinden even ve eyyubi cadirlarinda qeybe cekilen bir isiq gormesidir Selaheddin yuxudan oyanir ve cadirini terk eden bir kolge gorur O fikir verir ki cadirindaki lampalarin yeri deyisdirilib ve yaninda uzerinde xasxasi simvolu ve zeherli xencer olan bir mektub var Mektubda yazilmisdi ki eger Selaheddin muhasireni goturub geri cekilmese o sui qesde qurban gedecek Selaheddin tesvise dusur ve cadirina daxil olan kolgenin Sinan oldugunu haylayir Neticede Selaheddin kesikcilerine deyir ki Sinan ile raziliga gelmek lazimdir O xasxasilerle ittifaq quraraq selibcilere qarsi mubarize aparir 1191 ci ilde yeni teyin olunmus Yeruselim krali Sinanin emri ile oldurulur Bu sui qesdin I Ricard yoxsa Selahhedin ile emekdasliq neticesinde heyata kecirilib kecirilmemesi namelumdur Sinan 1193 cu ilde I Ricardin emri ile mektub gondererek Monferratli Konradin olumunun mesuliyyeti oz boyununa goturur Buna baxmayaraq muasir tarixsunaslar bu mektubun Sinanin olumunden sonra yazildigini ve saxta oldugunu ireli surur Resideddin Sinan 1193 cu ilde indiki Suriyanin Masyaf seherinde yerlesen El Kehf qalasinda vefat edir O defn olunmusdur Onun xelefi Elemutdan olan iranli bir missioner idi Bu ise xasxasilerin Suriyaya daha yaxsi nezaret etmesine sebeb olmusdur Populyar medeniyyetResideddin Sinan 2007 ci ilde Ubisoft sirketi terefinden satisa cixarilmis Assassin s Creed video oyununun El Muellim leqebli esas antaqonistidir Burada El Muellim 1191 ci ilde Altaire emr verir ki Rober de Sableni oldursun QeydlerSelibci dovletlerde olan latindilli menbelerde qeyd olunmusdur MenbeIstinadlar الزركلي خ ا الأعلام ereb قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء من العرب والمستعربين والمستشرقين 15 بيروت دار العلم للملايين 2002 C 3 S 141 https books google com books id gHEFPsrMXFYC amp pg PA145 S 145 Mirza Dr Naseeh Ahmed Alamut Bastion of Peace and Information Alamut ingilis Melbourne Australia July 23 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2020 Rashid al Din Sinan ingilis 2003 July 29 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2020 Reston Jr 2001 seh 16 Wasserman 2001 seh 119 راشد الدین سنان پیشوای بزرگ اسماعیلیان شام در عصر صلیبی www hawzah net ereb February 10 2022 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2020 Reston Jr 2001 seh 372 Barber Malcolm Bate Keith Letters from the East Crusaders Pilgrims and Settlers in the 12th 13th centuries ingilis Farnham Surrey Ashgate 2013 92 ISBN 978 1 4724 1395 6 OCLC 846946318 2023 12 04 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 29 Willey Peter Eagle s Nest Ismaili Castles in Iran and Syria ingilis 25 noyabr 2005 seh 234 ISBN 978 1 85043 464 1 July 29 2020 tarixinde Istifade tarixi July 29 2020 Daftary Farhad The Isma ilis Their History and Doctrines ingilis Cambridge University Press 2007 seh 389 ISBN 9781139465786 Nichols Derek History Behind the Game Assassin s Creed Characters VentureBeat ingilis 27 sentyabr 2013 June 12 2018 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2020 Delrio Francesco Assassin s Creed Mito Storia e Videogioco Prima Parte Every Eye italyan 31 yanvar 2018 July 29 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2020 Edebiyyat RASED AL DIN SENAN Encyclopaedia Iranica 2014 Halm Heinz Die Schia Darmstadt 1988 pp 228f Runciman Steven A history of the Crusades Volume 2 The kingdom of Jerusalem and the Frankish East pp 410 Franzius Enno History of the Order of Assassins New York 1969 261 Hodgson Marshall G S The Order of the Assassins The Struggle of theEarly Nizari Isma ilis against the Islamic World The Hague Netherlands Mouton 1955 352 New York 1968 166 ISBN 9780465004980 OCLC 1740057 Mirza Nasseh Ahmed Syrian Ismailism The Ever Living Line of theImamite AD 1100 1260 Richmond UK Curzon 1997 Warriors of God Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade New York 2001 ISBN 9780385495615 The Templars and the Assassins The Militia of Heaven April 1 2001 320 ISBN 9781594778735 Rashid al Din Sinan www alamut com