Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rəhmətulla Müqəddəm Marağayi (fars. رحمتالله مقدم مراغهای; 1921, Qoşaçay – 2012, Tehran) — İran Milli məclisinin üzvü.
| Rəhmətulla Müqəddəm | |
|---|---|
| Rəhmətulla Müqəddəm Marağayi | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Marağa, İran, Cənubi Azərbaycan |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Tehran, İran |
| Fəaliyyəti | yazıçı, siyasətçi |
| Partiyası | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Rəhmətulla Müqəddəm 1921-ci ildə Marağa şəhərində doğulumuşdur. O, orta məktəbi bitirdikdən sonra Paris şəhərində coğrafiya və jurnalistika fakültəsində ali təhsil almışdır. Müqəddəm Marağeyi mədəni şəxsiyyətdən daha çox, siyasi bir şəxsiyyət sayılır. O, birinci şəxsdir ki, böyük yazıçı Sadiq Hidayətin Parisdə cənazəsi başında hazır olmuşdur. Yəni Parisdəki İran səfarətinin göstərişi ilə o, səhər tezdən 1951-ci aprel ayının 10-da O görkəmli yazıçının cənazəsi başında bir fotoapartla hazır olur və bu faciəli hadisədən şəkil götürür. Müqəddəm hələ Parisdə olarkən orada nəşr olunan jurnallarla əməkdaşlıq edirdi. Onun çəkdiyi şəkillər Sadiq Hidayətin cənazəsindən çəkilən yeganə şəkillərdir. Ola bilsin ki, Fransa polisinin də əlində bu cənazədən fotolar olsun. Lakin indiyədək bu ölüm otağından çəkilən şəkillər yalnız Rəhmətulla Müqəddəmin çəkdiyi şəkillərdir. Müqəddəm İrana qayıtdıqdan sonra müxtəlif idarələrdə fəaliyyət göstərmişdir. O, 20-ci dövr məclis seçkilərində şəhərindən nümayəndə seçilmişdir. O, məclisdə kəskin tənqidi çıxış və nitqləri ilə əhalinin marağına səbəb olmuşdur. Hətta Müsəddiq belə onun çıxışından öz razılığını bildirərək təşəkkür etmişdir. Nəhayətdə bu məclis şahın fərmanı ilə ləğv edilmişdir.
Müqəddəm Marağeyi İran xalqlarının milli azadlıq hərəkatında ön sıralarda mübarizə edən “Nehzəte Radikale “(İran Radikal İran Hərəkati) təşkilatının katibi və “Kanune Nivisəndəqan İran” (İran Yazıçılar Cəmiyyətinin) müvəqqəti idarə heyətinin üzvü olmuşdur. Həmçinin “Cəımiyyəte Tərəfdar Azadi və Hüquq Bəşər”( Azadlıq və İnsan haqları müdafiə təşkilatının) İcraiyyə heyətinin üzvü idi. O, İran İslam İnqilabından sonra Şərqi Azərbaycanın valisi və həmin vilayətdən Konstitusiya layihəsinə baxış üçün Ekspertlər məclisinə nümayəndə seçilmişdir. Rəhmətulla Müqəddəm bir ordu zabiti kimi Marağa şəhərində hərbi komendant vəzifəsində də xidmət etmişdi. O, öz xatirə kitabında Marağa şəhərində həbsdə saxlanılar Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvləri, xüsusi ilə Pişəvəri dövlətində rabitə naziri olmuş general Kəbiri haqqında öz mülahizələrini yazmışdır.
1978-ci ildə İran Yazıçılar Cəmiyyətinin birinci iclası Mühəndis Rəhmətulla Müqəddəmin iş ofisində keçirilərək, müvəqqəti icraiyyə heyəti seçildi. Bu yığıncaqda 90 nəfər şair, yazıçı, tərcüməçi və tədqiqatçıların imzası ilə açıq məktub baş nazir yazılaraq mətbuatda nəşr edilmişdir. Bu məktubda İran konstitusiyasında təsdiq edilmiş qələm və bəyan azadlığı hökumət məmurları tərəfindən qarşısı alınmasına məsələsinə işarə edilmişdir. 1978-ci ilin dekabr ayında Rəhmətulla Müqəddəmin vasitəsi ilə Radikal adlı partiya öz mövcudiyyətini elan etdi. Müqəddəm Marağeyi Şah rejimi ilə mübarizədə demək olar ki, öndə gedən şəxsiyyətlərdən olmuşdur. O, 1979-ci sentyabr ayında keçirilən mitinqə hökumət tərəfindən basqi olduqda Müqəddəm də bu mitinqdə iştirak etdiyi üçün tutuldu. Onun və iki nəfər başqa dostunun evlərinə polis tərəfindən bomba yerləşdirildi. Ayətullah Xomeyni Parisdə olarkən Rəhmətulla onunla görüşür. Bu görüşdən belə nəticə çıxarır ki, Xomeyni bu inqilabı rəhbərlik etməyə qadir olan bir şəxsiyyətdir.
Rəhmətulla Marağei 1980-ci ildə Şərqi Azərbaycanın valisi vəzifəsinə təyin olundu. O, Ayətulla Şəriətmədarinin rəhbərliyi ilə təşkil olan Xalq Müsəlman partiyasıda Müqəddəm Marağeyi də o təşkilatın təsisçilərindən biri oldu. Bu səbəbdən Azərbaycan valiliyindən istefa verir. O, sonralar konstitusiya layihəsinə baxış üçün Ekspertlər məclisinə seçilən nümayəndələrdən biri oldu. Bu məclisdə iki nəfər nümayəndələrdən biri olan Müqəddəm vilayəti fəqih maddəsi ilə müxalifət etdi. İnqilab məhkəməsinin hökmu ilə Müqəddəm Marağeyinin tutulmasına qərar verildi üçün O, ölkəni tərk etməyə məcbur oldu. İnqilab məhkəməsi onun Amerika amili olmaq ittihamı ilə günahkar tanıdı. Nəhayət 5 il vətəndən uzaqda yaşadıqdan sonra ölkəyə qayıdır və yaşının çox olduğunu nəzərə alaraq siyasi fəaliyyətdən uzaqlaşır.
Əsərləri
Rəhmətulla Müqəddəm 1979-ci il inqilabından öncə bir neçə kitab o cümlədən, Tokvilin əsəri olan “Demokrasi Dər Amerika”( Amerikada Demokratiya)- (1968), “Seyre Azadi Dər Urupa” ( Avropada Azadlıq Prosesi)- (1967), “Nosazi Camiə”9 İctimaiyyəti Yeniləşdirmək)-(1971)” Xətabehaye Sisron”( Sisron Xətabələri)-(1962) və “ Mokatibate Qobino”( Qobino Məktubları)-(1971)
2007-ci il 88 yaşında olarkən 950 səhifəlik xatirə kitabı Elm nəşriyyatı vasitəsi ilə çapdan çıxmışdır. Bu kitab sənədlər baxımından çox dəyərli kitab sayılır.İran və xüsusi ilə Azərbaycan tarixini öyrənmək üçün əhəmiyyətli kitab hesab olunur.
Mənbə
İstinadlar
- Sreberny, Annabelle; Mohammadi, Ali. Small Media, Big Revolution: Communication, Culture, and the Iranian Revolution. University of Minnesota Press. 1994. səh. 99. ISBN .
- Yvette Hovsepian-Bearce, The Political Ideology of Ayatollah Khamenei, Routledge, 2016, səh. 23, ISBN
- Stuart Auerbach, "Iran to Form Tribunal To Air 'US Crimes'", The Washington Post, 9 dekabr 1979, 2021-04-19 tarixində , İstifadə tarixi: 1 noyabr 2017
- Emery, Christian. US Foreign Policy and the Iranian Revolution: The Cold War Dynamics of Engagement and Strategic Alliance. Springer. 2013. səh. 75. ISBN .
- John Kifner, "Khomeini Rebuffed by the Rival Ayatollah", The New York Times, 11 dekabr 1979, 2019-07-04 tarixində , İstifadə tarixi: 1 noyabr 2017
- Eric Rouleau, "Khomeini's Iran", Foreign Affairs, Fall 1980, 2022-03-10 tarixində , İstifadə tarixi: 1 noyabr 2017
Ədəbiyyat
- Ənvər Çingizoğlu, Müqəddəm eli, "Soy" dərgisi, 5 (25), 2008.
- Ənvər Çingizoğlu, Marağa xanlığı, Bakı, "Şuşa", 2011,-səh.218.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rehmetulla Muqeddem Maragayi fars رحمت الله مقدم مراغه ای 1921 Qosacay 2012 Tehran Iran Milli meclisinin uzvu Rehmetulla MuqeddemRehmetulla Muqeddem MaragayiDogum tarixi 1921Dogum yeri Maraga Iran Cenubi AzerbaycanVefat tarixi 2012Vefat yeri Tehran IranFealiyyeti yazici siyasetciPartiyasi Muselman Xalq Respublikasi Partiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiRehmetulla Muqeddem 1921 ci ilde Maraga seherinde dogulumusdur O orta mektebi bitirdikden sonra Paris seherinde cografiya ve jurnalistika fakultesinde ali tehsil almisdir Muqeddem Marageyi medeni sexsiyyetden daha cox siyasi bir sexsiyyet sayilir O birinci sexsdir ki boyuk yazici Sadiq Hidayetin Parisde cenazesi basinda hazir olmusdur Yeni Parisdeki Iran sefaretinin gosterisi ile o seher tezden 1951 ci aprel ayinin 10 da O gorkemli yazicinin cenazesi basinda bir fotoapartla hazir olur ve bu facieli hadiseden sekil goturur Muqeddem hele Parisde olarken orada nesr olunan jurnallarla emekdasliq edirdi Onun cekdiyi sekiller Sadiq Hidayetin cenazesinden cekilen yegane sekillerdir Ola bilsin ki Fransa polisinin de elinde bu cenazeden fotolar olsun Lakin indiyedek bu olum otagindan cekilen sekiller yalniz Rehmetulla Muqeddemin cekdiyi sekillerdir Muqeddem Irana qayitdiqdan sonra muxtelif idarelerde fealiyyet gostermisdir O 20 ci dovr meclis seckilerinde seherinden numayende secilmisdir O meclisde keskin tenqidi cixis ve nitqleri ile ehalinin maragina sebeb olmusdur Hetta Museddiq bele onun cixisindan oz raziligini bildirerek tesekkur etmisdir Nehayetde bu meclis sahin fermani ile legv edilmisdir Muqeddem Marageyi Iran xalqlarinin milli azadliq herekatinda on siralarda mubarize eden Nehzete Radikale Iran Radikal Iran Herekati teskilatinin katibi ve Kanune Nivisendeqan Iran Iran Yazicilar Cemiyyetinin muveqqeti idare heyetinin uzvu olmusdur Hemcinin Ceimiyyete Terefdar Azadi ve Huquq Beser Azadliq ve Insan haqlari mudafie teskilatinin Icraiyye heyetinin uzvu idi O Iran Islam Inqilabindan sonra Serqi Azerbaycanin valisi ve hemin vilayetden Konstitusiya layihesine baxis ucun Ekspertler meclisine numayende secilmisdir Rehmetulla Muqeddem bir ordu zabiti kimi Maraga seherinde herbi komendant vezifesinde de xidmet etmisdi O oz xatire kitabinda Maraga seherinde hebsde saxlanilar Azerbaycan Demokrat Firqesinin uzvleri xususi ile Piseveri dovletinde rabite naziri olmus general Kebiri haqqinda oz mulahizelerini yazmisdir 1978 ci ilde Iran Yazicilar Cemiyyetinin birinci iclasi Muhendis Rehmetulla Muqeddemin is ofisinde kecirilerek muveqqeti icraiyye heyeti secildi Bu yigincaqda 90 nefer sair yazici tercumeci ve tedqiqatcilarin imzasi ile aciq mektub bas nazir yazilaraq metbuatda nesr edilmisdir Bu mektubda Iran konstitusiyasinda tesdiq edilmis qelem ve beyan azadligi hokumet memurlari terefinden qarsisi alinmasina meselesine isare edilmisdir 1978 ci ilin dekabr ayinda Rehmetulla Muqeddemin vasitesi ile Radikal adli partiya oz movcudiyyetini elan etdi Muqeddem Marageyi Sah rejimi ile mubarizede demek olar ki onde geden sexsiyyetlerden olmusdur O 1979 ci sentyabr ayinda kecirilen mitinqe hokumet terefinden basqi olduqda Muqeddem de bu mitinqde istirak etdiyi ucun tutuldu Onun ve iki nefer basqa dostunun evlerine polis terefinden bomba yerlesdirildi Ayetullah Xomeyni Parisde olarken Rehmetulla onunla gorusur Bu gorusden bele netice cixarir ki Xomeyni bu inqilabi rehberlik etmeye qadir olan bir sexsiyyetdir Rehmetulla Maragei 1980 ci ilde Serqi Azerbaycanin valisi vezifesine teyin olundu O Ayetulla Serietmedarinin rehberliyi ile teskil olan Xalq Muselman partiyasida Muqeddem Marageyi de o teskilatin tesiscilerinden biri oldu Bu sebebden Azerbaycan valiliyinden istefa verir O sonralar konstitusiya layihesine baxis ucun Ekspertler meclisine secilen numayendelerden biri oldu Bu meclisde iki nefer numayendelerden biri olan Muqeddem vilayeti feqih maddesi ile muxalifet etdi Inqilab mehkemesinin hokmu ile Muqeddem Marageyinin tutulmasina qerar verildi ucun O olkeni terk etmeye mecbur oldu Inqilab mehkemesi onun Amerika amili olmaq ittihami ile gunahkar tanidi Nehayet 5 il vetenden uzaqda yasadiqdan sonra olkeye qayidir ve yasinin cox oldugunu nezere alaraq siyasi fealiyyetden uzaqlasir EserleriRehmetulla Muqeddem 1979 ci il inqilabindan once bir nece kitab o cumleden Tokvilin eseri olan Demokrasi Der Amerika Amerikada Demokratiya 1968 Seyre Azadi Der Urupa Avropada Azadliq Prosesi 1967 Nosazi Camie 9 Ictimaiyyeti Yenilesdirmek 1971 Xetabehaye Sisron Sisron Xetabeleri 1962 ve Mokatibate Qobino Qobino Mektublari 1971 2007 ci il 88 yasinda olarken 950 sehifelik xatire kitabi Elm nesriyyati vasitesi ile capdan cixmisdir Bu kitab senedler baximindan cox deyerli kitab sayilir Iran ve xususi ile Azerbaycan tarixini oyrenmek ucun ehemiyyetli kitab hesab olunur MenbeIstinadlar Sreberny Annabelle Mohammadi Ali Small Media Big Revolution Communication Culture and the Iranian Revolution University of Minnesota Press 1994 seh 99 ISBN 9780816622160 Yvette Hovsepian Bearce The Political Ideology of Ayatollah Khamenei Routledge 2016 seh 23 ISBN 978 1 315 74835 1 Stuart Auerbach Iran to Form Tribunal To Air US Crimes The Washington Post 9 dekabr 1979 2021 04 19 tarixinde Istifade tarixi 1 noyabr 2017 Emery Christian US Foreign Policy and the Iranian Revolution The Cold War Dynamics of Engagement and Strategic Alliance Springer 2013 seh 75 ISBN 9781137329875 John Kifner Khomeini Rebuffed by the Rival Ayatollah The New York Times 11 dekabr 1979 2019 07 04 tarixinde Istifade tarixi 1 noyabr 2017 Eric Rouleau Khomeini s Iran Foreign Affairs Fall 1980 2022 03 10 tarixinde Istifade tarixi 1 noyabr 2017 Edebiyyat Enver Cingizoglu Muqeddem eli Soy dergisi 5 25 2008 Enver Cingizoglu Maraga xanligi Baki Susa 2011 seh 218