Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rvarud — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Rvarud | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Lerik rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.622 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əhalisi
Əhalisi 895 nəfərdir. Kəndin tarixi ilə bağlı kompleks tədqiqat işi aparılmamışdır. Faktiki arxeoloji materiallara əsaslanıb demək olar ki, kənd ərazisində insanlar qədim dövrdən məskunlaşmağa başlamışlar. Belə ki, kəndin ərazisindəki "Şahzadə Əbülqasim" türbəsinin yuxarısından keçən yol düzəldilərkən Tunc dövrünə aid balta, nizə, nizə ucluqları, ox və qədim insanların məişəti ilə bağlı digər maddi mədəniyyət nümunləri tapılmışdır. Dini mənsübiyyətinə görə müsəlmandırlar. Ənənəvi məşğuliyyətləri əkinçilik, maldarlıq ve arıçılıqdır.
Toponimiyası
Eyniadlı çayın sahilində, Peştəsər silsiləsinin ətəyində yerləşən bu kənd sahilində yerləşdiyi çayın adını daşıyır. Rvarud sözunun etimoloji mənası haqda müxtəlif mənbələrdə çoxlu versiyalar vardır. Onlardan bəziləri aşağıdakılardır:
Kənd 4 tərəfdən hündür dağlarla əhatə olunmuşdur. Bu dağlar bir-biri ilə üz-üzə olduğu üçün kəndin adı talışca "Rubəru" (üzbəüz) sözündən əmələ gələ bilər. Ehtimal edirlər ki, "rubəru" sözu müxtəlif mərhələlərdən sonra dəyişilərək öz əvvəlki formasını itirərək, müasir dövrdə işlənən rvaru (Rvarud) şəklinə düşmüşdur. Kənd ərazisində yaşamış qədim insanlardan gələn rəvayətə görə, kəndə az yağıntı düşdüyu üçün az yağıntılı olduğu üçün qədimdə bu kənd talışca "Nıvoru" (az yağıntılı çay) adlandırılmışdır. Budaq Budaqov və N.G.Məmmədovun müəllifi olduqları "Azərbaycanın Lənkəran regionu toponimlərinin izahlı lüğəti"ndə "Rvarud" sözünün Lerik rayonundakı Rovərud çayının adından yarandığı qeyd edilir. "Ro" talış dilində "yol" və "kənar", "rud" isə "çay" mənasını verir. Beləliklə, kəndin adı "Yol kənarı çay" şəklində izah edilir.
Coğrafiyası və iqlimi
Rvarud kəndi Lerik rayonun mərkəzindən 18 km olan məsafədə yerləşir. Kənd özünun qədim tarixi ilə tanınır. Veri, Çayrud, Tikəband, Anzolu, Andurma kəndləri ilə həmsərhəddir. Rvarudun iqlimi qışda soyuq, yayda mulayim olur.
Rvarud kəndi 5 məhəlləyə bōlünür:
- –(Mir Cahangir ocağının böyür-başında yaşayanlar)
- –(Zəyr,Zahir nəslin ulu babasının adıdır və məhəllə elə adlanıb)
- –(Mirtağı babanın nəsil-nəcabətinin yaşadıqları oba)
- –(Yuxarı məhəllə,yuxarı oba)
- –(Aşağı məhəllə,aşağı oba)
Rvarud əsasən dağlıq və qismən düzənlik relyefə malikdir. Kəndin ortasından onu iki hissəyə bölən Rvarud çayı axır. Ərazisində Biləband, Cəngəsə, Hıryəsə, Səhal adlı təpə və dağlar mövcuddur. Həmçinin, kəndin ərazisində 4 süni göl mövcuddur. Bu göllərin suyu əkinlərin suvarılmasında istifadə olunur. Kəndin ərazisində şirin su mənbələri olan təbii bulaqlar mövcuddur.[]
Görkəmli şəxsiyyətləri və ziyalıları
Kəndin görkəmli şəxsiyyətləri sırasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:
- Elman İskəndərov — texnika üzrə fəlsəfə doktoru. ADNSU-nun dosenti, "İlin Vətənpərvər tədqiqatçı alimi" mükafatının və qızıl medalının laureatı
- Eldar İsgəndərzadə — ssenari müəllifi, şair-dramaturq.İctimai TV-nin deportament rəhbərinin müavini.
- Səxavət Hacıyev — Rvarud şəhidi (Qarabağ müharibəsində şəhid olmuşdur).
- Etiqat Hacıyev — Rvarud şəhidi (Qarabağ müharibəsində şəhid olmuşdur).
Rvarud kəndi eyni zamanda üzunömurlülər kəndi kimi də tanınır. Kəndin 60-dan çox sakini II Dünya Müharibəsinin iştirakçısı olmuşdur. Həmçinin, Qarabağ müharibəsində kənd 3 şəhid vermişdir.
Kəndin sərhədləri
Rvarud kəndi qonşu Çayrud kəndi tərəfindən Lildiqo deyilən yerlə sərhəddir. Şərqdən kəndi dəniz səviyyəsindən 1921 m yüksəklikdə yerləşən Cangəsə dağı əhatə edir. Kənd cənub-şərqdən Veri kəndi ilə həmsərhəddir. Kənd qərbdən Anzolu-Təngəbin kəndləri ilə sərhəddir. Kəndin şimalında "Hıriyəsə" dağı yerləşir. Kəndin cənub-qərbində isə Kırdiquri adlı bir sahə vardır. "Kırdiquri" azərbaycanca "Kürdün goru, qəbri" deməkdir.
Bu sahənin belə adlanması ilə bağlı rəvayət mövcuddur. Bu rəvayətlə əlaqədər olaraq keçmişdən qalan və yalnız Rvarud kəndində qeyd edilən bir adət mövcuddur. Bu adət "Kırdi zoə şəv" (yəni, kürd oğlunun gecəsi) adlanır. Həmin gecə kənddə təntənə ilə qeyd edilir. Hər evdə şam yeməyi zamanı ən yaxşı xörəklər bişirilir.[]
Mədəniyyəti
Şəhid Səxavət Hacıyev adına Rvarud kənd tam orta məktəbinin binası 1951-ci ildə 7 illik məktəb üçün tikilmişdir. Sonralar 8 illik, indi isə tam orta məktəb kimi fəaliyyət göstərir.
Dini-mədəni abidələri
Kənddə bir neçə pir vardır:
- .
Yerli əhali bu ocağa bir inanc yeri kimi pənah gətirir. Ocağın içərisində qəbir var. Camaat buraya nəzir gətirir, qurbanlar kəsirlər.
- .
Seyid Paşa türbəsi, buna "Astədoji tıbə" də deyilir. "Astədoji tıbə" talışca "astə" - sümük, "doj" - ağrı, "tıbə" - pir, yəni "Sümük ağrısı piri" deməkdir.
Şahzadə Əbülqasim XVI əsrdə "ariflərin sultanı, türbəti müqəddəs, taliblərin ən seçilmişi" adlandırılan və Seyid Babagil adı ilə tanınan Nizaməddin Əmirə Şahsevər Gilanı Kəskərinin sərkərdəsi, qoşunbaşısı olmuşdur.
“Seyid Vəliağa” türbəsi - Seyyid Vəliağa Mirqəni oğlu (1893-1973) XX əsrdə yaşamışdır.
Rvarud Şəhidlər Xiyabanı
15 sentyabr 2017-ci il tarixində Rvarud kəndində Qarabağ döyüşlərində həyatını itirən kənd şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılan abidənin açılış mərasimi olmuşdur.
Abidə Qarabağ döyüşlərində vuruşan şəhid Hacıyev Səxavət Əbi oğlu,şəhid Hacıyev Etiqad Balaxan oğlu və Həsənov Mübariz Ağakişi oğlunun eyni zamanda 1941-1945-ci illərdə SSRİ ordusunda vətənin müdafiəsində şəhid və itkin olmuşların əziz xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə inşa edilmişdi.[]
Rvarud Dövlət Təbiət Yasaqlığı
Azərbaycan Respublikası ərazisində xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri şəbəkəsinin inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə, habelə Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi və Lerik Rayon İcra Hakimiyyəti ilə razılaşdırılmış təqdimatını nəzərə alaraq Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 2 oktyabr 2009-cu il tarixli, 162 nömrəli Qərarına əsasən Rvarud Dövlət Təbiət Yasaqlığı yaradılmışdır.
Yasaqlıq 1333,0 hektar sahədə yerləşir ki, onun da 510,0 hektarı Rvarud, 315,0 hektarı Anzolu, 508,0 hektarı isə Veri kəndinin ərazisində yerləşir.
İnfrastruktur
Kəndə Lənkəran rayonundakı Narbağı qaztənzimləyici stansiyasından qaz boruları çəkilmiş və 2012-ci ilin dekabr ayının 22-də ilk dəfə olaraq təbii qaz verilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının inzibati - erazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı - 2013. 488 səh.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.
- ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh. 236.
- "Azərbaycanın Lənkəran regionu toponimlərinin izahlı lüğəti". 2007, səh.140
- Lerikin beş kəndinə ilk dəfə olaraq təbii qaz verilmişdir. 2021-05-10 at the Wayback Machine azertag.az, 22.12.2012 (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rvarud Azerbaycan Respublikasinin Lerik rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Rvarud38 41 43 sm e 48 29 31 s u Olke AzerbaycanRayon Lerik rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 622 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 820 nef Xeriteni goster gizle Rvarud Vikianbarda elaqeli mediafayllarEhalisiEhalisi 895 neferdir Kendin tarixi ile bagli kompleks tedqiqat isi aparilmamisdir Faktiki arxeoloji materiallara esaslanib demek olar ki kend erazisinde insanlar qedim dovrden meskunlasmaga baslamislar Bele ki kendin erazisindeki Sahzade Ebulqasim turbesinin yuxarisindan kecen yol duzeldilerken Tunc dovrune aid balta nize nize ucluqlari ox ve qedim insanlarin meiseti ile bagli diger maddi medeniyyet numunleri tapilmisdir Dini mensubiyyetine gore muselmandirlar Enenevi mesguliyyetleri ekincilik maldarliq ve ariciliqdir ToponimiyasiEyniadli cayin sahilinde Pesteser silsilesinin eteyinde yerlesen bu kend sahilinde yerlesdiyi cayin adini dasiyir Rvarud sozunun etimoloji menasi haqda muxtelif menbelerde coxlu versiyalar vardir Onlardan bezileri asagidakilardir Kend 4 terefden hundur daglarla ehate olunmusdur Bu daglar bir biri ile uz uze oldugu ucun kendin adi talisca Ruberu uzbeuz sozunden emele gele biler Ehtimal edirler ki ruberu sozu muxtelif merhelelerden sonra deyisilerek oz evvelki formasini itirerek muasir dovrde islenen rvaru Rvarud sekline dusmusdur Kend erazisinde yasamis qedim insanlardan gelen revayete gore kende az yaginti dusduyu ucun az yagintili oldugu ucun qedimde bu kend talisca Nivoru az yagintili cay adlandirilmisdir Budaq Budaqov ve N G Memmedovun muellifi olduqlari Azerbaycanin Lenkeran regionu toponimlerinin izahli lugeti nde Rvarud sozunun Lerik rayonundaki Roverud cayinin adindan yarandigi qeyd edilir Ro talis dilinde yol ve kenar rud ise cay menasini verir Belelikle kendin adi Yol kenari cay seklinde izah edilir Cografiyasi ve iqlimiRvarud kendi Lerik rayonun merkezinden 18 km olan mesafede yerlesir Kend ozunun qedim tarixi ile taninir Veri Cayrud Tikeband Anzolu Andurma kendleri ile hemserheddir Rvarudun iqlimi qisda soyuq yayda mulayim olur Rvarud kendi 5 mehelleye bōlunur Mir Cahangir ocaginin boyur basinda yasayanlar Zeyr Zahir neslin ulu babasinin adidir ve mehelle ele adlanib Mirtagi babanin nesil necabetinin yasadiqlari oba Yuxari mehelle yuxari oba Asagi mehelle asagi oba Rvarud esasen dagliq ve qismen duzenlik relyefe malikdir Kendin ortasindan onu iki hisseye bolen Rvarud cayi axir Erazisinde Bileband Cengese Hiryese Sehal adli tepe ve daglar movcuddur Hemcinin kendin erazisinde 4 suni gol movcuddur Bu gollerin suyu ekinlerin suvarilmasinda istifade olunur Kendin erazisinde sirin su menbeleri olan tebii bulaqlar movcuddur menbe gosterin Gorkemli sexsiyyetleri ve ziyalilariKendin gorkemli sexsiyyetleri sirasinda asagidakilari qeyd etmek olar Elman Iskenderov texnika uzre felsefe doktoru ADNSU nun dosenti Ilin Vetenperver tedqiqatci alimi mukafatinin ve qizil medalinin laureati Eldar Isgenderzade ssenari muellifi sair dramaturq Ictimai TV nin deportament rehberinin muavini Sexavet Haciyev Rvarud sehidi Qarabag muharibesinde sehid olmusdur Etiqat Haciyev Rvarud sehidi Qarabag muharibesinde sehid olmusdur Rvarud kendi eyni zamanda uzunomurluler kendi kimi de taninir Kendin 60 dan cox sakini II Dunya Muharibesinin istirakcisi olmusdur Hemcinin Qarabag muharibesinde kend 3 sehid vermisdir Kendin serhedleriRvarud kendi qonsu Cayrud kendi terefinden Lildiqo deyilen yerle serheddir Serqden kendi deniz seviyyesinden 1921 m yukseklikde yerlesen Cangese dagi ehate edir Kend cenub serqden Veri kendi ile hemserheddir Kend qerbden Anzolu Tengebin kendleri ile serheddir Kendin simalinda Hiriyese dagi yerlesir Kendin cenub qerbinde ise Kirdiquri adli bir sahe vardir Kirdiquri azerbaycanca Kurdun goru qebri demekdir Bu sahenin bele adlanmasi ile bagli revayet movcuddur Bu revayetle elaqeder olaraq kecmisden qalan ve yalniz Rvarud kendinde qeyd edilen bir adet movcuddur Bu adet Kirdi zoe sev yeni kurd oglunun gecesi adlanir Hemin gece kendde tentene ile qeyd edilir Her evde sam yemeyi zamani en yaxsi xorekler bisirilir menbe gosterin MedeniyyetiSehid Sexavet Haciyev adina Rvarud kend tam orta mektebinin binasi 1951 ci ilde 7 illik mekteb ucun tikilmisdir Sonralar 8 illik indi ise tam orta mekteb kimi fealiyyet gosterir Dini medeni abideleri Kendde bir nece pir vardir Yerli ehali bu ocaga bir inanc yeri kimi penah getirir Ocagin icerisinde qebir var Camaat buraya nezir getirir qurbanlar kesirler Seyid Pasa turbesi buna Astedoji tibe de deyilir Astedoji tibe talisca aste sumuk doj agri tibe pir yeni Sumuk agrisi piri demekdir Sahzade Ebulqasim turbesi Sahzade Ebulqasim XVI esrde ariflerin sultani turbeti muqeddes taliblerin en secilmisi adlandirilan ve Seyid Babagil adi ile taninan Nizameddin Emire Sahsever Gilani Keskerinin serkerdesi qosunbasisi olmusdur Seyid Veliaga turbesi Seyid Veliaga turbesi Seyyid Veliaga Mirqeni oglu 1893 1973 XX esrde yasamisdir Rvarud Sehidler Xiyabani15 sentyabr 2017 ci il tarixinde Rvarud kendinde Qarabag doyuslerinde heyatini itiren kend sehidlerinin xatiresine ucaldilan abidenin acilis merasimi olmusdur Rvarud Sehidler Xiyabani Abide Qarabag doyuslerinde vurusan sehid Haciyev Sexavet Ebi oglu sehid Haciyev Etiqad Balaxan oglu ve Hesenov Mubariz Agakisi oglunun eyni zamanda 1941 1945 ci illerde SSRI ordusunda vetenin mudafiesinde sehid ve itkin olmuslarin eziz xatiresini ebedilesdirmek meqsedile insa edilmisdi menbe gosterin Rvarud Dovlet Tebiet YasaqligiEsas meqale Rvarud Dovlet Tebiet Yasaqligi Azerbaycan Respublikasi erazisinde xususi muhafize olunan tebiet erazileri sebekesinin inkisaf etdirilmesi meqsedi ile habele Azerbaycan Respublikasi Ekologiya ve Tebii Servetler Nazirliyinin Azerbaycan Respublikasinin Kend Teserrufati Nazirliyi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi ve Lerik Rayon Icra Hakimiyyeti ile razilasdirilmis teqdimatini nezere alaraq Azerbaycan Respublikasinin Nazirler Kabinetinin 2 oktyabr 2009 cu il tarixli 162 nomreli Qerarina esasen Rvarud Dovlet Tebiet Yasaqligi yaradilmisdir Yasaqliq 1333 0 hektar sahede yerlesir ki onun da 510 0 hektari Rvarud 315 0 hektari Anzolu 508 0 hektari ise Veri kendinin erazisinde yerlesir InfrastrukturKende Lenkeran rayonundaki Narbagi qaztenzimleyici stansiyasindan qaz borulari cekilmis ve 2012 ci ilin dekabr ayinin 22 de ilk defe olaraq tebii qaz verilmisdir Hemcinin baxRvarud Dovlet Tebiet Yasaqligi Monidigah Loda MistanIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin inzibati erazi bolgusu Melumat toplusu Baki 2013 488 seh Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 236 Azerbaycanin Lenkeran regionu toponimlerinin izahli lugeti 2007 seh 140 Lerikin bes kendine ilk defe olaraq tebii qaz verilmisdir 2021 05 10 at the Wayback Machine azertag az 22 12 2012 az Xarici kecidlerVikianbarda Rvarud ile elaqeli mediafayllar var